نشریه اصول بهداشت روانی
سال چهارم شماره 3 (پیاپی 16، پاییز و زمستان 1381)

هدف این مطالعه، بررسی ارتباط خوش بینی و شیوه های مقابله با استرس بود. به این منظور تعداد 200 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ارسنجان (110 دختر و 90 پسر) که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند، با استفاده از پرسش نامه های جهت یابی زندگی (شایر وکارور،1985) و مقیاس راهبرد های مقابله ای (بلینگز و موس، 1984) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارتباط میان خوش بینی و راهبرد مقابله مبتنی بر هیجان به نسبت معکوس و ارتباط میان خوش بینی با مقابله مبتنی بر حل مساله و مقابله شناختی در جهت مثبت و در سطح اطمینان 99 درصد پذیرفته شده است. بررسی خصوصیات روان سنجی ابزارهای اندازه گیری با استفاده از ضرایب بازآزمایی، محاسبه ضریب آلفا و دو نیمه کردن آزمون و محاسبة درجة ارتباط زیرمقیاس ها، ضرایب رضایت بخشی را نشان داد و مشخص گردید که پرسش نامه های جهت یابی زندگی و پاسخ های مقابله ای به عنوان ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش از مشخصات روان سنجی قابل قبولی برخوردار است.

استرس یکی از ریسک فاکتورهایی است که باعث تشدید و یا ایجاد بسیاری از بیماری های روان پزشکی و حتی غیر روان پزشکی می گردد. یکی از اختلال هائی که استرس در ایجاد آن نقش اساسی دارد بیماری های قلبی است. تعیین میزان این نقش از اهداف محققان است.
صد بیمار قلبی پذیرش شده در بخش اورژانس بیمارستان امام رضا و صد فرد سالم از نظر قلب که از نظر متغیرهای دموگرافیک با بیماران یک سان بودند، به عنوان گروه شاهد در تحقیق گنجانده شدند. برای هر 2 گروه سه پرسشنامه زیر تکمیل شد. 1 اطلاعات شخصی شامل، سن، جنس، وضعیت ازدواج، تحصیل، محل زندگی، سابقه مراجعه به روان پزشک و درمان روان پزشکی 2 پرسش نامه افسردگی بک 3 استرس های یک سال اخیر زندگی فرد براساس جدول تغییرات اخیر زندگی هولمز و راهه 4 نتایج نهایی هر 2 گروه با استفاده از آزمون خی با یکدیگر مقایسه شد. 86 نفر از بیماران قلبی (%86) بیشتر از 200 واحد تغییر زندگی (LCU) را در طی سال اخیر تجریه کرده بودند، در حالی که این میزان در گروه شاهد 2 نفر (%2) بود (01/0>P) بین عوامل دموگرافیک بیماران وگروه شاهد تفاوت معنی داری از نظر سن، تحصیلات، محل زندگی، نوع شغل تعداد فرزندان وجود نداشت. میزان افسردگی بر اساس پرسش نامه در بیماران قلبی به طور معنی داری بیشتر از افراد شاهد بود (01/0>P)

نزاع یکی از برخوردهایی است که بیشتر در دوران جوانی برخلاف موازین، قوانین و معیارهای ارزشی و فرهنگی جامعه رخ می دهد. جامعه شناسان بر این باورند که نزاع مانند بیماری های جسمی مسری بوده و یک رفتار آموخته و قابل اصلاح به حساب می آید. آن ها بر این باورند که انگیزه های درونی و عوامل بیرونی مسبب نزاع در شرایط مختلف اجتماعی و اقلیمی متفاوت است. با توجه به جوان بودن کشورمان و وفور بحران هویتی در این گروه سنی، و اینکه این پدیده برای سیستم بهداشت و درمان کشورمان پر هزینه و با معیارهای ارزشی و فرهنگی یک کشور اسلامی مغایرت دارد، انجام بررسی های همه گیر شناسی آن ضروری به نظر می رسد.
این پژوهش به روش مقطعی در پاییز سال 1380 (به مدت شش هفته) به منظور بررسی همه گیرشناسی نزاع در مراجعه کنندگان به اورژانس جیرفت انجام گرفت. جامعه پژوهشی شامل تمام افرادی بوده که متعاقب نزاع به اورژانس جیرفت طی مدت بررسی مراجعه داشته اند. پرسش نامه ای که برای مصاحبه با بیماران تدوین گردید حاوی سؤالاتی در مورد خصوصیات دموگرافیکی بیماران، سابقه اعتیاد و افسردگی، دلایل وقوع نزاع و ابزار به کار گرفته شده بوده است. نتایج نشان داد که دلیل مراجعه حدود %9 مراجعه کنندگان به اورژانس جیرفت آسیب دیدگی متعاقب نزاع بوده است. مهمترین علت نزاع شوخی ودشنام (%28)، باجگیری (%20)، خصومت قبلی (%12) و بحث های خانوادگی (%8) بوده است. بیشترین وسیله ای که در نزاع به کار برده شده به ترتیب تیغ موکت بری (%40)، چاقو (%15)، چوب (%12) و قمه و داس (%10) بوده است.
با توجه به این که پژوهشگران نشان داده اند که احساس بدبختی ها، تحقیرها، کمبودهای عاطفی، نابرابری ها و بیکاری از عوامل مؤثر در ایجاد رفتارهای ضد اجتماعی، قانون شکنی، پرخاشگری، ضرب و جرح و اعتیاد شناخته شده اند، جا دارد که مسئولان نسبت به برآورد نیازهای بهداشتی، مسکن، اشتغال، آموزش و پرورش، امکانات تفریحی و خدمات روان درمانی تلاش بیشتری را مبذول دارند. البته حضور فعال تر نهادهای مذهبی، مراکز فرهنگی، نیروهای انتظامی و قوه قضائیه برای پرداخت

تالاسمی یک اختلال مزمن ارثی است که همانند سایر بیماری های مزمن، علاوه بر عوارض جسمی مشکلات روانی، اجتماعی و اقتصادی را برای بیمار و خانواده او ایجاد می کند. بیماران و خانواده آن ها برای سازگاری با این مشکل مزمن از شیوه¬های مقابله مانند حمایت معنوی، یافتن معنا در مشکل، ارزیابی غیر فعال، بسیج خانواده و حمایت اجتماعی استفاده می¬کنند.
پژوهش حاضر که یک مطالعه توصیفی است به بررسی مشکلات روانی، اجتماعی، اقتصادی و طرز مقابله خانواده های کودکان مبتلا به تالاسمی در مرکز آموزشی-درمانی کودکان شهر تبریز پرداخته است. ابزار گردآوری اطلاعات را پرسش نامه ای شامل چهار بخش (1- مشخصات فردی و اجتماعی، 2-سوال های مربوط به مشکلات روانی 3- گزینه های مربوط به مشکلات اجتماعی و اقتصادی 4- ابزار مقابله مک کوبین و تامسون(McCubin & Thampson) تشکیل داده است. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه انجام گرفته است. نمونه های مورد پژوهش 50 نفر از والدین کودکان مبتلا به تالاسمی مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی کودکان تبریز می باشند.
نتایج یافته ها نشان داد %58 خانواده ها مشکلات روانی را در حد متوسط داشتند. میزان مشکلات اجتماعی در 72 درصد ضعیف و 48 درصد مشکلات اقتصادی را در حد متوسط گزارش کردند. در تقسیم بندی شیوه های مقابله در 5 حیطه حمایت اجتماعی، حمایت معنوی، یافتن معنا در مشکل، ارزیابی غیر فعال و بسیج خانواده برای جستجو و پذیرش کمک، شیوه مقابله حمایت معنوی (%54) به عنوان عمده ترین روشی بود که اغلب توسط خانواده ها استفاده می شد.