فهرست مطالب

فصلنامه خانواده پژوهی
پیاپی 25 (بهار 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/04/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • حسن غریبی، اسکندر فتحی آذر، یوسف ادیب، جواد حاتمی، زلیخا قلی زاده صفحه 5
    زندگی با کودکان ADHD در خانواده، مسائل و مشکلات خاصی را برای مادران ایجاد می کند. هدف این پژوهش دستیابی به تجربه مادران کودکان ADHD در زندگی با آن ها بود. این مطالعه به شیوه کیفی، به روش پدیدارشناسانه، با نمونه گیری هدفمند و به وسیله مصاحبه ژرف نگر با 10 مادر که دارای کودک ADHD بودند، در مرکز مشاوره شمس تبریز، انجام شد.مصاحبه ها ثبت شده، سپس به صورت کتبی پیاده شدند و به روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از تجربیات مادران در زندگی با کودکان ADHDدر 4 مضمون اصلی «نابسامانی خانوادگی»، «نگرانی های اجتماعی»، «نگرانی های تحصیلی»، «احساسات منفی تجربه شده توسط مادر» و چندین مضمون فرعی خلاصه گردید. این یافته ها می تواند اطلاعات لازم را در خصوص منابع حمایتی و اتخاذ راهبردهای حمایتی و درمانی برای مادران کودکان ADHDجهت تامین سلامت روان آن ها فراهم نماید.
    کلیدواژگان: اختلال نقص توجه، بیش فعالی، تجارب مادران، پدیدارشناسی
  • اکرم پرنده، گیتا موللی صفحه 23
    تولد کودک با آسیب شنوایی، واقعه ای تنش زا و غیرمنتظره است و خانواده را با استرس و مشکلات روان شناختی مواجه می کند. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بهبود سلامت روانی مادران کودکان با آسیب شنوایی از طریق اجرای کارگاه مدیریت استرس صورت گرفته است. محتوای کارگاه در دو بخش دانش افزایی و مهارت آموزی تنظیم و در شش جلسه ارائه شد. روش پژوهش حاضر شبه تجربی و طرح آن پیش-آزمون پس آزمون بدون گروه کنترل است.
    گروه نمونه پژوهش حاضر شامل 33 مادر دارای کودک با آسیب شنوایی در سنین پیش از دبستان بودند که به مرکز توانبخشی کودکان ناشنوای نیوشا مراجعه کرده و داوطلب شرکت در کارگاه آموزشی بودند.
    ابزارهای پژوهش فهرست نشانگان 90 (SCL-90) و پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) بوده است. داده های حاصل از اجرای آزمون ها قبل و بعد از کارگاه با استفاده از آزمون t وابسته تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش بیانگر کاهش مشکلات روان شناختی مادران شرکت کننده در کارگاه است. با توجه به نقش مادران در توانبخشی کودکان با آسیب شنوایی، آموزش مادران در برنامه های درمانی کودکان حائز اهمیت است.
    کلیدواژگان: کودکان با آسیب شنوایی، مدیریت استرس، آسیب های روان شناختی، سلامت روانی
  • علی مظاهری، منصوره سادات صادقی، محمود حیدری صفحه 35
    هدف از مقاله حاضر، به عنوان بخشی از یک پژوهش ملی، بررسی تاثیر رفتار ارتباطی و نظارتی والدین بر وضعیت تحصیلی- اجتماعی دانشجویان می باشد. تعداد 2636 نفر متشکل از 1318 دانشجو از میان دانشجویان مجرد دوره های کارشناسی دانشگاه های شهید بهشتی، تبریز، اصفهان، شهرکرد و گیلان (دانشگاه های جامع دولتی تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گروه های آموزشی پنج گانه) و 1318 نفر والد پاسخگو (والد یا یکی از افرادی که به عنوان مراقب اصلی با دانشجو زندگی می کند)، با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. معیار انتخاب، پیشرفت تحصیلی و سازگاری اجتماعی با محیط دانشگاه بوده که در این چارچوب از میان دانشجویان 421 دانشجوی مشروط و 411 نفر معادل مشروط، 237 دانشجوی کمیته انضباطی، 245 نفر معادل کمیته انضباطی، انتخاب شدند. سپس هر دو عضو خانواده های شرکت کننده در طرح (دانشجو و والد پاسخگو) به طور جداگانه مقیاس سنجش کیفیت ارتباط با خانواده و میزان نظارت والدین را تکمیل کردند.
    مقایسه نتایج گزارش شده در این پژوهش نشان داد که تفاوت میانگین نمرات متغیرهای مقیاس های چندگانه (ارتباط از دید فرزند و والد، گرمی ارتباط از دید فرزند و والد، نظارت از دید فرزند و والد و لزوم نظارت از دید فرزند و والد) در بین دانشجویان متعلق به گروه های مشروط، کمیته انضباطی و گروه های معادل آن ها به گونه ای است که میانگین نمرات ارتباط و گرمی ارتباط و هم چنین نظارت، در دانشجویان و والدین دانشجویان متعلق به گروه های مشروط و کمیته انضباطی نسبت به گروه های معادل آن ها پایین تر و تفاوت میانگین نمرات معنادار است. کیفیت ارتباط والدین با فرزندان، میزان محبت و کنترل والدین، از مؤلفه های مهم در افزایش سلامت روان دانشجویان است. ارتباط مناسب والدین و فرزندان، همدردی در مورد مشکلات، تبادل نظر در مورد مسائل تحصیلی و اجتماعی و کنترل و نظارت بر وضعیت آن-ها منجر به ایجاد احساس خودکارآمدی در دانشجویان و انگیزه بیشتر برای کسب موفقیت های بعدی در تحصیل می-گردد.
    کلیدواژگان: رفتارهای ارتباطی والدین، رفتارهای نظارتی والدین، دانشجویان، وضعیت تحصیلی، سازگاری اجتماعی
  • سمیه زادهوش، حمیدطاهر نشاط دوست، مهرداد کلانتری، سیدکاظم رسول زاده طباطبایی صفحه 55
    هدف از اجرای پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری همراه با توصیه های مذهبی و گروه درمانی شناختی رفتاری کلاسیک بر کیفیت ارتباط زناشویی بانوان بود. نمونه پژوهش شامل 33 نفر از بانوان مراجعه کننده به کلینیک های شهر تهران بود که به شیوه در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند. یکی از گروه های آزمایش 8 جلسه درمان شناختی رفتاری همراه با توصیه های مذهبی و دیگری 8 جلسه درمان شناختی رفتاری کلاسیک دریافت کرد و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای به کار رفته در این پژوهش عبارتند از: پرسشنامه کیفیت ارتباط زوجین و پرسشنامه نگرش مذهبی که هر دو ابزار از روایی وپایایی خوبی برخوردارند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که گروه درمانی شناختی رفتاری همراه با توصیه های مذهبی در مقایسه با گروه درمانی شناختی رفتاری کلاسیک و گروه کنترل در افزایش کیفیت ارتباط زناشویی بانوان به طور معناداری مؤثرتر بوده است (0001/0>p). هم چنین در خرده مقیاس سبک های ارتباطی بین سه گروه تفاوت معناداری مشاهده شد (0001/0>p). به این معنا که در گروه درمانی شناختی رفتاری همراه با توصیه های مذهبی، نسبت به دو گروه دیگر بهبود بیشتری در سبک های ارتباطی حاصل شده است. تفاوت بین سه گروه در سایر خرده مقیاس ها معنادار نبود (05/0
    کلیدواژگان: درمان شناختی، رفتاری، توصیه های مذهبی، کیفیت ارتباط
  • محمدباقر کجباف، اصغر آقایی، عفت محمودی صفحه 69
    هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آموزش شادکامی بر کیفیت زندگی زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر اصفهان بود. روش پژوهش، تجربی بوده، بدین منظور 20 زوج مراجعه کننده به مراکز مشاوره به روش داوطلبانه انتخاب شدند و به روش جایگزینی تصادفی در دو گروه قرار داده شدند (یک گروه کنترل و یک گروه آزمایش)، به گروه آزمایش، آموزش شادی به روش فوردایس توسط محقق داده شد.اابزار پژوهش در این تحقیق، پرسشنامه شادکامی آکسفورد (1989) و پرسشنامه کیفیت زندگی از فرم کوتاه شده سازمان بهداشت جهانی (1994) می باشد. بعد از اجرای پرسشنامه ها، روش تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفت. مقایسه میانگین نمرات پس آزمون کیفیت زندگی در گروه های مورد مطالعه و تحلیل کوواریانس نمرات آزمون کیفیت زندگی نشان داد، بین گروه آزمایش و گروه کنترل در تمامی خرده مقیاس های کیفیت زندگی تفاوت معناداری وجود دارد. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد کیفیت زندگی زوجین بر اثر آموزش شادکامی افزایش می یابد.
    کلیدواژگان: شادکامی، کیفیت زندگی، زوجین مراجعه کننده
  • مجید محمودعلیلو، بهرام صمدی راد، زهره دانشورپور صفحه 83
    هدف پژوهش حاضر بررسی اختلالات شخصیت در مردان همسرآزار شهر تبریز می باشد. پژوهش، توصیفی و از نوع پس رویدادی است. 100 مرد (50 مرد همسرآزار و 50 مرد غیرهمسرآزار) از طریق نمونه گیری در دسترس در این پژوهش شرکت کردند و پرسشنامه بالینی چندمحوری میلون (MCMI-III) را تکمیل نمودند. به منظور مقایسه میانگین نمرات مردان همسرآزار و غیرهمسرآزار در مقیاس های MCMI-III از تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد. نتایج نشان دادند که بین میانگین نمرات دو گروه مردان همسرآزار / غیرهمسرآزار در خرده مقیاس های شخصیت دوری گزین، افسرده و وابسته از خرده مقیاس الگوهای بالینی شخصیت؛ بین میانگین دو گروه مردان همسرآزار/-غیرهمسرآزار در خرده مقیاس های شخصیت اسکیزوتایپال و پارانوئید از مقیاس الگوهای بالینی شدید شخصیت؛ بین میانگین نمرات دو گروه مردانهمسرآزار/ غیرهمسرآزار در خرده مقیاس های اختلال افسرده خویی و وابستگی به مواد و اختلال استرس پس از ضربه از مقیاس نشانگان بالینی؛ بین میانگین نمرات دو گروه مردان (همسرآزار / غیرهمسرآزار) در هر سه خرده مقیاس اختلال تفکر، اختلال افسردگی اساسی و اختلال هذیانی از مقیاس نشانگان بالینی شدید، تفاوت معناداری وجود دارد. با توجه به بالاتر بودن میانگین نمرات مردان همسرآزار در بیشتر خرده مقیاس ها نتایج و پیامدهای پژوهش در مقاله تشریح و تبیین می شوند.
    کلیدواژگان: اختلالات شخصیت، همسرآزاری، مردان
  • لیلی پناغی، محسن دهقانی، مریم عباسی، سمیه محمدی، قیصر ملکی صفحه 103
    هدف مطالعه حاضر بررسی پایایی و روایی مقیاس تجدیدنظر شده تاکتیک های حل تعارض می باشد. نمونه پژوهش شامل 395 نفر (206 زن و 189 مرد) بوده که با روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای از مناطق مختلف تهران انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده مقیاس تجدیدنظر یافته تاکتیک های حل تعارض (CTS2) بود. روایی واگرا و همگرای این مقیاس با استفاده از خرده مقیاس-های پرسشنامه تایید شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که در نمونه ایرانی پژوهش حاضر تحلیل سه عاملی با استفاده از سه خرده مقیاس حمله، خشونت روانی و مذاکره نسبت به سایر تحلیل ها مناسب تر است. همین طور این مقیاس و خرده مقیاس های آن از همسانی درونی مناسبی برخوردار هستند (آالفای کرونباخ بین 66/0 تا 86/0).
    به طور کلی نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مقیاس تجدیدنظر شده تاکتیک های حل تعارض از روایی و پایایی مناسبی در جامعه ایرانی برخوردار است. می توان گفت این مقیاس یک ابزار خودگزارش دهی مفید و کارآمد برای اهداف پژوهشی و هم چنین مشاوره زوجین است.
    کلیدواژگان: مقیاس تجدیدنظر شده تاکتیک های حل تعارض، همسرآزاری، روایی، پایایی
|
  • H. Gharibi E. Fathi Azar , Y. Adib , J. Hatami , Z. Gholizadeh Page 5
    Living with children with Attention Deficit/Hyperactive Disorder makes special problems and needs for their mothers. This study evaluates moth-ers experiences in living with children with ADHD. This is a qualitative stu-dy with a phenomenological approach.Through a convenient sampling, a purposeful sample was selected from Shams Family Counseling Center in Tabriz. The sample consisted of 10 mothers that were interviewed through in-depth interview sessions. The parti-cipants’ answers were recorded, cod-ed, and organized. The data was anal-yzed using the seven-step method defined by the Colaizzi method. Find-ings were summarized in four core concepts namely "family disorderlin-ess", "social worries", "educational wo-rries" and "mothers negative exper-ienced senses") as well as several sub-concepts. The findings can contribute to the future plans for improving support resources and therapy strate-gies for providing the mothers’ mental health.
  • A. Parand , G. Movallali Page 23
    The birth of a hearing-impaired child is an unexpected and stressful event for family. Then family will face ma-ny stresses and psychological prob-lems may arise. The aim of this study is to reduce the stress of families of hearing-impaired children by means of a stress management program. The main goal of the program was to promote knowledge and skills of par-ents during six sessions of education. Subjects were 33 mothers of preschool hearing-impaired children.A semi-experimental design with a pre-test, post-test design without con-trol group was used. SCL-90 and GHQ questionnaires were administer-ed for the subjects. Data were analy-zed by means of paired t-test before and after training sessions. Findings showed a significant reduction of psy-chological problems in mothers after participating in the stress management program. Regarding the importance of mother's roles in the rehabilitation of hearing-impaired children, it is necess-ary to prepare educational programs for them and reduce mother's stress by supporting them.
  • A. Mazaheri , M. S. Sadeghi , M. Heidari Page 35
    The purpose of this study, as a national research, was to investigate the effects of the parents’ relational and supervision behavior on the aca-demic achievement and social adjust-ment of their university student chil-dren. 2636 individuals, including 1318 undergraduate, unmarried students fr-om Shahid Beheshti, Tabriz, Isfahan, Gilan and Shahre-Kord universities (421 underachieved, 411 with good achievement who were matched with the underachieved group, 237 malad-justed and 245 with no problem in their adjustment and/or achievement who were matched with the maladj-usted group), and 1318 responded pa-rents (mother or father) were selected through systemic sampling method. Both members of the family (student and his/her parent) separately compl-eted a questionnaire about quality and quantity of the students’ relationships with their family and also the parents’ supervision beliefs and behavior. The results revealed that the maladjusted and underachieved groups have significantly lower mean scores on the “Quantity of Relationships”, “Quality of relationships”, Supervision Behav-ior”, and “Need for Supervision” sc-ales, all of them as viewed by both the young adult children and parents, than the good-achievement and no-problem groups. The role of the quality of parent-child relationships and amount of parental control on the mental health, academic achievement and adjustment of the university students via increasing their motivations as well as their self-efficacy is discussed.
  • S. Zadhoosh, Ms.C., H. T. Neshat Doust , M. Kalantari , S. K. Rasolzade Tabatabaee Page 55
    The Purpose of this study is to compare the efficiency of cognitive behavior group therapy incorporating with religious advices with that of cla-ssic cognitive behavior group therapy on the quality of marital relationship in women a sample of 33 women who were recruited through clinical prac-tices of psychotherapists was selectedby means of on-hand-sampling and randomly assigned to intervention and control groups. One of the interve-ntion groups received 8 sessions of CBRA techniques and the other rec-eived 8 sessions of ICBT techniques. Patients were assessed repeatedly thr-ough self report measures, including quality of Marital Relationship Invent-ory and Attitude Religious Inventory.Result indicate that CBRA group proved to be more significantly more efficient on the quality of marital relationship than the CBT control gr-oup (p<0/0001). There were significa-nt differences between groups in the style of communicative subscale in the quality of marital relationship questi-onnaire (p<0/0001), but on the other subscale there were no significant differences (p>0/05).
  • M. B. Kajbaf , A. Aghaei , E. Mahmoody, M.A Page 69
    The aim of this research is to study the effect of happiness training on the couples’ life quality in counseling ce-nter in Isfahan city. The method of the present research is empirical. 20 co-uples were selected out of the pco-uples who voluntarily came to the cou-nceling centers; they were classified into two groups using random sam-pling (one control group and one experimental group). The treatment given to the expe-rimental group was carried out by the researcher. the instrument used in this study was the Oxford happiness qu-estionnaire (1989) and the life quality questionnaire adopted from the sho-rtened form of global health organi-zation (1994). The collected data was then analyzed using descriptive and inferential statistics.The comparison made between the post-test scores for life quality test and covariance analysis of life quality test showed that there is significant difference between the experimental and control groups in all of the subscales. Generally, the results of this study showed that happiness training will increase the couples’ life quality.
  • M. Mahmood Aliloo , B. Samadirad , Z. Daneshvarpour Page 83
    The aim of this study, as an ex post facto descriptive study, was investing-ating personality disorders of involved in domestic abuse in the city of Ta-briz. One hundred men (50 men with wife abuse history and 50 men with no history of wife abuse) participated in this study through convenient samp-ling and completed the Millon Multia-xial Inventory (MCMI-III).MANOVA was used in order to com-pare the mean scores of two groups inthe subscales of MCMI-III. The re-sults showed that there are significant differences between the mean scores of two groups in the subscales of avo-idant personality, depressive persona-lity, and dependent personality from clinical personality pattern subscale, the mean of men wife abuse/non-wife abuse scores in subscales of schi-zotypal personality, paranoid from sever clinical personality pattern sub-scale, the mean of men wife abuse/non wife abuse scores in subscales of dysthymia, drug dependence, post tr-aumatic stress from clinical syndrome subscale, the mean of men wife abu-se/non-wife abuse scores in subscales of thought disorder, major depression disorder, and delusional disorder from sever clinical syndrome subscale. Wi-th regard to higher mean of the wife-abuse men in most of the subscales, results and implications are discussed.
  • L. Panaghi , M. Dehghani , M. Abbasi S. Mohammadi Gh. Maleki, M.A Page 103
    This study investigates the reliabi-lity, validity and factor structure of the conflict tactic scale. A Sample of 395 (206 female, 189 male) were chosen from different region of Tehran by multistage cluster sampling. The CTS2 was used as instrument. Result showed CTS2 had acceptable conver-gent and divergent validity in com-paring with its subscales. Exploratory factor analysis revealed three factor solutions were labeled physical assault, psychologicalaggr-ession, and negotiation was the best solution for the Iranian sample. CTS2 and its subscales had good internal consistency (Chronbach’s α=.66 to. 86). This study showed CTS2 has appropriate validity and reliability for Iranian sample and is an efficient tool for research and couple counseling.