فهرست مطالب
نشریه پترولوژی
پیاپی 2 (تابستان 1389)
- تاریخ انتشار: 1389/10/11
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-16سنگ های ساب ولکانیک اسیدی منطقه نصیرآباد با ترکیت ریولیتی و سن ائوسن بالایی بر روی سنگ های پیروکسن آندزیتی کمپلکس رسوبی- ولکانیکی سازند رازک، با سن ائوسن زیرین، واقع در بخش شرقی کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر، رخنمون یافته اند. از مشخصات سنگ های ساب ولکانیک اسیدی ریولیتی، وجود ساختار ستون منشوری است. این ساخت بیشتر به صورت عمودی و گاهی نیز با زاویه 50 تا 70 درجه به سمت شرق است. ستون های منشوری نصیرآباد عمدتا دارای سطوح 5 یا 6 وجهی بوده، اما سطوح 3، 4 و 7 وجهی نیز در آنها مشاهده می شود. تشکیل ساخت منشوری به واسطه انقباض ناشی از سرد شدن توده قابل توجیه است. درسنگ های ساب ولکانیک ریولیتی آلکالی فلدسپار، پلاژیوکلاز، کوارتز، بیوتیت و هورنبلند از کانی های اولیه قابل تشخیص در مقطع نازک هستند. بافت کلی سنگ میکروپورفیری است و در برخی موارد بافت گلومروپورفیری و فلسوفیریک نیز در مقاطع تشخیص داده شده است. در پیروکسن آندزیت های منطقه نصیرآباد نیز پلاژیوکلاز، آمفیبول، و پیروکسن از کانی های اولیه قابل تشخیص در مقطع نازک هستند؛ بافت کلی آندزیت ها پورفیریتیک است. به دلیل عملکرد وسیع دگرسانی پتاسیک، کانی های ثانویه ای مانند کلریت، کلسیت، سریسیت و اپیدوت در این سنگ ها ایجاد شده است. نتایج حاصل از مطالعات ژئوشیمیایی، نمودارهای محیط تکتونیکی و نمودارهای عنکبوتی نشان داد که این سنگ ها متعلق به سری ماگمایی کالک آلکالن بوده و سنگ های ریولیتی از نوع I، متاآلومینوس تا کمی پرآلومینوس هستند. سنگ های آندزیتی از یک غنی شده گوشته ای مشتق شده و از لحاظ محیط تکتونیکی متعلق به محدوده قوس هستند.
کلیدواژگان: آندزیت، ریولیت، ژئوشیمی، نصیرآباد، کرمان -
صفحات 17-30در منطقه برونی (جنوب غرب اردستان) که بخشی از نوار ماگمایی ارومیه – دختر است، دایک های بازالتی میوسن با ساخت منشوری واحد های آتشفشانی ائوسن را قطع نموده اند. این سنگ ها دارای انکلاوهای گرانیتوئیدی الیگوسن بوده و سن احتمالا میوسن را نشان می دهند. کانی های سازنده آن ها الیوین های کلریتی، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، کلریت، ایلمنیت و مگنتیت هستند. بافت های عمده این سنگ ها نیز پورفیری، میکرولیتی، میکرولیتی پورفیری، گلومروفیریک، و بافت غربالی پلاژیوکلازها است. کلینوپیروکسن ها دارای ترکیب اوژیت تا دیوپسید بوده،و پلاژیوکلازها نیز دارای طیف ترکیبی لابرادوریت تا بیتونیت هستند. کلریت ها از نوع دیابانتیت بوده و اغلب از دگرسانی الیوین ها به وجود آمده اند. برخی از کلریت ها نیز در زمینه سنگ دیده می شوند. بررسی های پتروگرافی و شیمی کانی ها نشان می دهد که ماگمای سازنده این سنگ ها دچار اختلاط ماگمایی شده، هنگام در حین صعود نیز بخش هایی از سنگ دیواره را که بیشتر دارای ترکیب گرانیتوئید هستند، با خود حمل نموده است. این سنگ ها ویژگی های مشابه با بازالت های قوس های آتشفشانی را دارند.
کلیدواژگان: اردستان، ارومیه، دختر، ایران، بازالت، کانی شناسی -
صفحات 31-42منطقه افیولیتی خوی در شمال باختری ایران واقع شده است. این پهنه دارای پی سنگ پرکامبرین است. پریدوتیت های تکتونیتی خوی به طور عمده از هارزبورژیت های کلینوپیروکسن دار تشکیل شده اند. این هارزبورژیت ها دارای بافت های پروتوگرانولار، پورفیروکلاستیک و انتقالی بوده، از الیوین)دارای band (Kink، ارتوپیروکسن (دارای خاموشی موجی و اکسولوشن کلینوپیروکسن)، اسپینل)به صورت Holly-Leaf و شکل دار) و کمتر از 10 درصد کلینوپیروکسن تشکیل شده اند. در این هارزبورژیت ها دو مرحله دگرسانی قابل مشاهده است. یک مرحله دگرسانی استاتیک و مرحله دیگر دگرسانی دینامیک است. این پریدوتیت ها باقی مانده ذوب بخشی لرزولیت های اسپینل دار هستند. پریدوتیت های تکتونیتی خوی در عناصر REE الگوهای U شکل را نشان می دهند. وجود این الگوها به احتمال زیاد مربوط به مراحل ذوب بخشی و مراحل بعد از ذوب بخشی از قبیل نفوذ ماگماهای فلسیک بعد از جاگیری افیولیت هاست.
کلیدواژگان: افیولیت، پریدوتیت های تکتونیک، خوی، عناصر نادر خاکی -
صفحات 43-60مجموعه های پلوتونیک منطقه مریوا ن که از دو گونه سنگ های پلوتونیک با متفاوت تشکیل شده اند، در شمال غرب نوار دگرگونی سنندج - سیرجان واقع هستند. واحدهای چینه ای مناطق اطراف آنها شامل فیلیت، سنگ آهک و سنگ های آتشفشانی با سن کرتاسه- پالئوسن و مارن، ماسه سنگ و شیل با سن الیگو- میوسن هستند. دو مجموعه پلوتونیک موجود در منطقه عبارتند از: (1) مجموعه گرانیتوئیدهای واقع در شمال غرب مریوان که بیشتر از سینوگرانیت، گرانودیوریت و مونزوگرانیت تشکیل شده است. این سنگ ها از نظر ژئوشیمی آلکالی - کلسیک منیزیم دار تا کالک - آلکالی منیزیم دار، ساب آلکالن (کالک آلکالن)، پرآلومین و از تیپ S هستند. این مجموعه از نظر کانی شناسی و ژئوشیمیایی ویژگی های گرانیت های همزمان با کوهزایی(Syn–Collision) را نشان می دهند، (2) مجموعه گابرو - دیوریت - کوارتزدیوریت در جنوب شرق مریوان که از سنگ های پلوتونیک مختلف مانند گابرو، دیوریت و کوارتزدیوریت تشکیل شده است. این سنگ ها از نظر ژئوشیمی ساب آلکالن (کالک آلکالن)، متاآلومین، کلسیک منیزیم دار و از تیپ I هستند. سنگ های این مجموعه ویژگی های سنگ های پلوتونیک مشتق شده از گوشته فوقانی را نشان می دهند. شایان ذکر است که بلوک هایی از مجموعه تیپ I به وسیله سنگ های مجموعه تیپ S در بر گرفته شده است.
کلیدواژگان: تیپ I، تیپ S، سنندج، سیرجان، گرانیتوئید، مریوان -
صفحات 61-76تاقدیس جهق در 40 کیلومتری جنوب کاشان و شرق روستای قهرود واقع شده است. سنگ های آتشفشانی پالئوزوئیک زیرین در هسته این تاقدیس برونزد دارند. بررسی کانی شناسی این سنگ ها نشان دهنده وقوع رخدادهای دگرسانی و دگرگونی درجه ضعیف است. با این حال، بافت های اولیه به خوبی حفظ شده، ولی ترکیب کانی شناسی تغییر کرده است. کانی های اصلی این سنگ ها که غالبا پلاژیوکلاز و به ندرت کانی های فرومنیزین بوده اند، دگرسان شده اند. حضور کانی های ثانویه آلبیت، اپیدوت، کلریت و کلسیت بیانگر دگرگونی ضعیف این سنگ هاست. به دنبال نفوذ توده گرانیتوئیدی قهرود، سنگ های آتشفشانی نزدیک به توده حداکثر تا رخساره هورنبلندهورنفلس دگرگون شده اند که همراهی پلاژیوکلاز الیگوکلاز- آندزین با آمفیبول های فروشرماکیت با نزدیک تر شدن به توده نفوذی در سنگ های بخش غربی از جمله شواهد آن است.
کلیدواژگان: پالئوزوئیک، تاقدیس جهق، دگرگونی، کاشان، کانی شناسی -
صفحات 77-94توده گرانیتوئیدی بروجرد با طیف سنگ شناسی کوارتزدیوریت، گرانودیوریت و مونزوگرانیت همراه با دایک های اسیدی در درون فیلیت های همدان نفوذ کرده و هاله دگرگونی را سبب شده است. بررسی شیمی کانی ها در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که بیوتیت دارای ترکیب متنوعی بوده، ماگمای سازنده آن ها طیفی از ساب آلکالن تا کالک آلکالن است. آمفیبول ها در گروه کلسیک و در زیرگروه منیزیوهورنبلند قرار می گیرند و شاهدی برای نوع I بودن توده گرانیتوئیدی بروجرد هستند. ترکیب پلاژیوکلازها از الیگوکلاز-آندزین تا لابرادوریت تغییر می کند و آلکالی فلدسپارها در رده ارتوکلاز قرار می گیرند. فلدسپارهای پگماتیت ها از دو نوع سدیک (آلبیت) و پتاسیک (ارتوکلاز) هستند. روند تغییر ترکیب فلدسپارها در واحدهای مختلف سنگی از قطب بازیک تر به سمت قطب اسیدی تر تفریق ماگمایی را نشان می دهند. گارنت در تمام نمونه ها از نوع آلماندن- اسپسارتین بوده، دارای یک منطقه بندی است. بررسی ها نشان می دهند که گارنت در هورنفلس ها و گرانودیوریت ها هم و غیرماگمایی بوده ولی در پگماتیت ها دارای ماگمایی است. فشارسنجی بر اساس مقدار Al آمفیبول ها در کوارتزدیوریت ها، فشار تبلور را 43/0 تا 61/1 و بر اساس پارامتر Altotal در برابر Fetotal / (Mg + Fetotal) فشار 1 تا 3 کیلوبار را برآورد می کنند. دماسنجی هورنبلند- پلاژیوکلاز در این سنگ ها، دمای 653 تا 732 درجه سانتی گراد را برای به تعادل رسیدن این دو کانی و دماسنجی گارنت- بیوتیت دمای 472 درجه سانتی گراد را برای زوج گارنت و بیوتیت در هورنفلس ها نشان می دهد. مقدار فوگاسیته برآورد شده (log O2 از 3/18- تا 6/15-) حاکی از اکسیدان بودن ماگما (وجود مگنتیت و آمفیبول های غنی از منیزیم نیز آن را تایید می کند) و شاهدی برای تشکیل آن در مرز ورقه های همگراست.
کلیدواژگان: بروجرد، دماسنجی، زون سنندج، سیرجان، شیمی کانی، فشارسنجی -
صفحات 95-108رخنمون های فلسیک الیگوسن در جنوب اردستان (شمال شرق اصفهان) قرار دارند. ناحیه اردستان بخشی از زون ساختاری ارومیه- دختر است. ترکیب این سنگ ها ریولیتی و ریوداسیتی است. از نظر ژئوشیمیایی، این سنگ ها ساب آلکالن و کالک آلکالن باپتاسم بالا و پرآلومینوس هستند. با اینکه ترکیب کلی سنگ های فلسیک شبیه گرانیت های نوع S است (مثل بالابودن پتاسیم، آلومینیم، عناصر لیتوفیل بزرگ یون و پایین بودن مقدار کلسیم و استرانسیم) به طور مشخص منبع اولیه و آذرین دارد. داده های ژئوشیمیایی پیشنهاد یک گوه گوشته ای را می کند که به طور بخشی متاسوماتیزم با مواد حاصل از پوسته زیر رانده شده است، این شرایط احتمالا ذوب بخشی درجه بسیار کم گوه گوشته ای متاسوماتیزم شده را باعث شده که در نتیجه آن ماگمای ریولیتی حاصل شده است. علت ابتدایی برای فوران مستقیم این ریولیت های مشتق شده از گوشته می تواند شرایط کششی حاکم بر ناحیه اردستان در طی زمان اواخر ائوسن و الیگوسن باشد. اگر این ریولیت های مشتق شده از گوشته در یک پوسته قاره ای تحت فشار بالا بیاید، ماگما به راحتی با مواد پوسته ای واکنش داده، ماگمای فلسیکی ایجاد می شود که قابل تشخیص از ماگما های با پوسته ای است. شواهد پترولوژیک، ژئوشیمیایی و نمودارهای تعیین کننده محیط تکتونیکی نشان می دهد که ماگما ریولیتی در یک کمان آتشفشانی تشکیل شده است. گمان می رود این سنگ ها در پیوند با پدیده ادامه ماگماتیسم همراه با فرورانش صفحه اقیانوسی نئوتتیس به زیر ورقه قاره ای سکوی ایران حاصل شده است.
کلیدواژگان: اردستان، ریولیت، سنگ های فلسیکی، کالک آلکالن، کمان آتشفشانی، نئوتتیس
-
Pages 1-16The Upper Eocene sub-volcanic rhyolitic rocks of Nasir-Abad area, in south-west of Rayen, (placed in Kerman province -Iran) are under the pyroxene-andesite rocks of Lower Eocene volcano-sedimentary complex of Razak formation, which is a part of Uromieh-Dokhtar Volcanic Belt. One of the main characteristics of these sub-volcanic rhyolitic rocks, is their columnar joints structure, in which most parts are vertical and occasionally with a 50-degree to 70-degree tilting to the east. The general shape of the these joints, are often 5 to 6 sided volumes, but rarely 3, 4 and 7 sided volumes are also visible. These structures have been formed during the chilling process of the magma mass. The sub-volcanic rhyolitic rocks have microporphyry texture, but according to some thin sections, glomeroporphyry and felsophyric textures have been observed. It is worthnoting that, alkali feldspar, plagioclase, quartz, biotite and hornblende are the main mineral constituents. The pyroxene-andesitic rocks consist of porphyritic textures with plagioclase, amphibole and pyroxene as the main mineral constituents. Secondary minerals such as chlorite, calcite, sericite and epidote exist in both types of rocks. Investigation of the results of geochemical data, and tectonic discrimination diagram indicates that: the sub-volcanic rhyolitic rocks have characteristics of metaluminous, calk-alkaline, I-type granitic rocks and that the andesitic rocks derived from a rich mantle. Moreover, they were formed in a volcanic arc setting in an active continental margin environment.
-
Pages 17-30In Borooni area (SW of Ardestan), which is a part of Uromiyeh – Dokhtar magmatic belt, the Miocene basaltic columnar-jointed dikes cross cut the Eocene volcanic rocks. These rocks contain the granitoid enclaves of Oligocene age and possibly, they are Miocene in age. The studied rocks are composed of chloritized olivine, clinopyroxene, plagioclase, chlorite, ilmenite and magnetite. Textures of these rocks are porphyritic, microlitic, microlitic porphyritic, glomerophyric, and sieved texture of plagioclases. Clinopyroxenes are augite to diopside in composition, and plagioclases range from labradorite to bytownite. Chlorites show diabantite composition and most of them produced by olivine alteration. Some chlorites are present in groundmass. Petrography and chemistry of minerals show that the parent magma subjected to a magma mixing with xenoliths of granitoid rocks during the ascending. These rocks are similar to the volcanic arc basalts.
-
Pages 31-42The Khoy ophiolite with Precambrian basement rock is located in north western of Iran. The tectonite peridotites are most formed by clinopyroxene harzburgites. These harzburgites characterized by protogranular, porphyroclastic and transformation textures, and composed of olivine (with kink band), orthopyroxene (with wavy extinction and exsolution clinopyroxene), spinel (like Holly – Leaf and shaped) and less than 10% of clinopyroxene. Two stages of alteration occur in these rocks, including static and dynamic. These peridotites are partial melting residual of spinel lherzolites. The Khoy tectonite peridotites show the U-form pattern in the REEs. These patterns are probably related to the partial melting procedures and the process following the partial melting such as influence of felsic magmas after emplacement of ophiolites.
-
Pages 43-60The plutonic complexes of Marivan area, composed of two types of plutonic rocks of different genesis, are situated in the northwest of Sanandaj-Sirjan metamorphic belt. The stratigraphical units of the area are phyllite, limestone, volcanic rocks of the Cretaceous-Paleocene age, marl, sandstone and shale of the Oligo-Miocene age. Two plutonic complexes of the area are: (1) The granitoid complex of NW Marivan which is composed of syenogranite, monzogranite and granodiorite. Geochemically, these rocks are magnesian alkali-calcic to magnesian calc-alkali, sub-alkaline (calc-alkaline), peraluminous and are S-type. From geochemical and mineralogical aspects, this complex resembles the syn-collision granites. (2) The gabbro-diorite-quartz diorite complex of SE Marivan is composed of various plutonic rocks including gabbro, diorite and quartz diorite. Geochemically, these rocks are sub-alkaline (calc-alkaline), metaluminous, magnesian calcic and are I-type. Rocks of this complex show characteristics of plutonic rocks derived from upper mantle sources. It is worth to note that blocks of I-type complex are surrounded by rocks of S-type complex.
-
Pages 61-76The Jahagh anticline is located at 40 km south of Kashan and east of Ghohrud village. The Early Paleozoic volcanic rocks are outcropped in the Jahagh anticline core. Despite low degree alteration and metamorphism that are identified by mineralogical studies, the primary textures are well preserved whereas mineralogical composition has changed. The major minerals including of plagioclases and rare Fe-Mg minerals have experienced alteration. The presence of secondary minerals such as albite, chlorite, epidote and calcite shows that the low-grade metamorphism have occurred under greenschist facies. Following the intrusion of Ghohrud granitoid, the adjacent volcanic rocks have been metamorphosed under hornblende - hornfels facies. This phenomenon is evidenced by the association of plagioclase (oligoclase - andesine) and amphibole (Ferro -Tschermakite) in the rocks of western parts (approaching the intrusive mass).
-
Pages 77-94The composition of Boroujerd granitoid varies from quartz diorite, granodiorite to monzogranite associated with acidic dykes intruded into the Hamedan phyllite and developed a metamorphic aureole. On the basis of mineral chemistry the biotites have different compositions and their parent magma has subalkaline to calc-alkaline nature. The studied amphiboles are classified as calcic (magnesio-hornblende) which point to the I-type nature of the Boroujerd granitoid. Plagioclases vary from andesine-oligoclase to labradorite, alkali feldspars occur as orthoclase and those in pegmatites are sodic (albite) and potassic (orthoclase). The changes in feldspar composition in different units are normal indicating magma differentiation. In all samples, garnet displays zoning and is almandine-spessartine in composition. Also, garnet in hornfelses and granodiorites is cogenetic and nonmagmatic, but in pegmatites it has magmatic nature. Al-barometer accounts that the pressure of amphibole crystallization is 0.43 to 1.61Kbar and Altotal versus Fetotal/(Mg+Fetotal) accounts the pressure between 1 to 3 Kbar. Hornblende - plagioclase thermometer shows 653 to 732 °C for equilibrium of these two minerals and garnet-biotite thermometer shows 472 °C for garnet-biotite in hornfelses. The estimated oxygen fugacity (log O2 varies between -18.3 to -15.6) imply an oxidation magma (confirms magnetite and enrichment of Mg in amphibole) and its formation in convergent plate boundary.
-
Pages 95-108The Oligocene felsic outcrops are located in the south of Ardestan (NE of Isfahan). The area is a part of Uromieh –Dokhtar structural zone. These outcrops are composed of rhyolite and rhyodacite rocks. Geochemically, these rocks are sub-alkaline, calc-alkaline composition with high-K and peraluminous. Although the whole rock composition of the felsic rocks corresponds to S-type granites (i.e. high K, Al, large ion lithophile elements, and low Ca and Sr) but the studied rocks have remarkably primitive and igneous sources. The geochemical data suggest that mantle wedge is partly metasomatized with rhyolitic materials from subducted slabs; it is more likely that the rhyolite magma developed by very low degree partial melting of the metasomatized mantle wedge. The initial reason for direct eruption of the mantle-derived rhyolitic magmas would be a tensional condition of the Ardestan region during late Eocene- Oligocene time. If mantle-derived rhyolitic magmas ascended within a compression crust, the magmas should easily react with crustal materials and therefore it would be indistinguishable from felsic magmas produced by crustal fusion. The Petrological and geochemical evidences as well as the tectonic discrimination diagrams show that rhyolitic magma formed in an active volcanic arc. It seems that these rocks are formed following the subduction of Neo-Tethys oceanic crust beneath the central Iranian micro- continent.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.