مجله دانشگاه علوم پزشکی گرگان
سال سیزدهم شماره 2 (پیاپی 38، تابستان 1390)

سرب به عنوان نوعی آلاینده هوا، حیات موجودات زنده را تهدید نموده و باعث بروز طیف وسیعی از بیماری ها از جمله بیماری های تخریبی سیستم عصبی می شود. این مطالعه به منظور تعیین اثر کورکومین بر تغییرات BDNF و روند اکسیدآنتی/ضداکسیدآنتی هیپوکامپ موش های در معرض استات سرب انجام شد.

در این مطالعه تجربی 40 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به چهار گروه ده تایی پایه، شم (کنترل)، سرب و گروه کورکومین+ سرب دسته بندی شدند. گروه های دریافت کننده سرب mg/kg20 استات سرب و گروه کورکومین +سرب mg/kg30 کورکومین به مدت 8 هفته (هفته ای سه جلسه) به صورت زیرصفاقی دریافت کردند. سطوح MDA (شاخص استرس اکسایشی) و TAC (ظرفیت آنتی اکسیدانی تام) به ترتیب به روش های تیوباربیوتوریک اسید و FRAP و سطح BDNF هیپوکامپ به روش الایزا اندازه گیری شدند. داده ها با روش آنالیز واریانس یک طرفه و توکی در سطح کمتر از 05/0 تحلیل شدند.

تزریق سرب باعث افزایش معنی دار MDA، کاهش غیرمعنی دار BDNF و کاهش معنی دار TAC در گروه سرب در مقایسه با گروه های کنترل شد. از سوی دیگر، القای کورکومین منجر به کاهش غیرمعنی دار MDA، افزایش غیرمعنی دار BDNF و افزایش معنی دار TAC در مقایسه با گروه های دیگر شد.

این مطالعه نشان داد که مصرف مکمل کورکومین در طی قرارگیری بلندمدت در معرض استات سرب باعث افزایش BDNF هیوکامپ موش های صحرایی نمی شود؛ اما از کاهش آن در اثر مسمومیت با سرب جلوگیری می کند.

حافظه یک توانایی ویژه ذهن است که توسط آن اطلاعات ذخیره و بازیابی می شوند. حافظه وابسته به مراکز عصبی متعددی مانند آمیگدال و هیپو کامپ است. تراکم نورونی این مناطق اثر شدیدی در عملکرد فیزیولوژیک آنها دارد. گیاه کانابیس ساتیوا گیاهی از خانواده Cannabinaceaeاست که مؤثرترین ماده این گیاه تتراهیدرو کانابینول (THC) است. این مطالعه به منظور تعیین اثر عصاره الکلی دانه گیاه کانابیس ساتیوا بر دانسیته نورونی هیپوکامپ موش آزمایشگاهی انجام شد.
این مطالعه تجربی روی 18 سر رت نر نژاد ویستار با سن تقریبی سه ماهه و وزن 260-320 گرم در گروه زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد طی سال های 89-1388 انجام شد. در ابتدا از دانه گیاه کانابیس ساتیوا با کد هرباریوم 2548توسط روش سوکسله عصاره الکلی تهیه شد. سپس موش ها به طور تصادفی به سه گروه شش تایی کنترل، تیمار با عصاره دوز 25میلی گرم بر کیلوگرم و تیمار با عصاره 75 میلی گرم بر کیلوگرم تقسیم شدند. در گروه های تیمار عصاره در دو نوبت هر هفته یک بار به صورت داخل صفاقی تزریق شد.پس از گذشت 4 هفته حیوانات بیهوش و مغز از جمجمه به آرامی خارج گردید. پس از مراحل پاساژ بافتی برش های سریال 7 میکرونی با رنگ آبی تولوئیدین رنگ آمیزی شدند. سپس از مناطق مختلف هیپوکامپ عکسبرداری شد و توسط روش های استریولوژی و روش سیستماتیک رندوم دانسیته نورونی مناطق مختلف هیپوکامپ در گروه های مختلف ارزیابی و با گروه کنترل مقایسه شد.
نتایج نشان داد که در تمام مناطق CA1، CA2 و CA3 هیپوکامپ در دو گروه تیمار شده (mg/kg 75 و 25) دانسیته نورونی نسبت به گروه کنترل افزایش معنی داری داشت (P<0.01). به طوری که دانسیته نورونی در منطقه CA1 در گروه های کنترل، تیمار 25میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن و 75میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن 17982، 26750 و 22801؛ در CA2 19171، 26382 و 23701؛ در CA3 19391، 28571 و 24043 تعیین شد.
این مطالعه نشان داد که عصاره الکلی گیاه کانابیس ساتیوا باعث افزایش دانسیته نورون های هیپوکامپ موش آزمایشگاهی می گردد و این افزایش وابسته به میزان عصاره دریافتی نبود.

تغییرات مورفولوژیک در نقاط مختلف مغز از جمله هیپوکامپ و شکنج دندانه ای که دارای تغییرات شکل پذیر (پلاستیسیتی) زیادی هستند؛ به دنبال تزریق داروهای اعتیادآور در مطالعات انسانی و حیوانی مشاهده شده است. ازسوی دیگر، شواهد نشان داده اند که آستروسیت ها به طور فعال در شکل پذیری سیناپسی شرکت دارند. این مطالعه به منظور تعیین اثر پدیده ترجیح مکانی شرطی شده (CPP) بر ساختار سلولی (تعداد آستروسیت های) شکنج دندانه ای موش صحرایی نر و استفاده از روش ایمونوهیستوشیمی برای ردیابی آستروسیت ها انجام شد.

در این مطالعه تجربی از 48 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار با میانگین وزنی 250-220 گرم استفاده شد. برای آزمایشات رفتاری، موش ها به 8 گروه کنترل، کنترل - سالین، شم 1، شم 2 و شم 3 (به ترتیب مورفین 2.5، 5 و 7.5 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن)، آزمایشی CPP1، آزمایشی CPP2 و آزمایشی CPP3 (به ترتیب مورفین 2.5، 5 و 7.5 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن + CPP) تقسیم بندی شدند. گروه های آزمایشی روزانه به مدت سه روز تزریق های زیرجلدی مورفین با دوزهای مختلف(2.5، 5، 7.5 میلی گرم بر کیلوگرم) و گروه های شم سالین با دوز mg/kg 1 دریافت کردند و آزمایش ترجیح مکان شرطی شده در آنها مورد بررسی قرار گرفت. 48 ساعت بعد از تست رفتاری، حیوانات با کلروفرم بیهوش شدند و مغز آنها فیکس شد. پس از انجام پردازش بافتی، برش های 10 میکرونی تهیه شده با روش ایمونوهیستوشیمی رنگ آمیزی شدند. به منظور بررسی مورفومتریک آستروسیت های شکنج دندانه ای، از رنگ آمیزی اختصاصی آستروسیت ها (PTAH) و رنگ آمیزی ایمونوهیستوشیمی GFAP استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS16 و آزمون آماری One-way ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سطح معنی داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

بیشترین پاسخ مورفین در دوز mg/kg 5/7 مشاهده شد. تعداد آستروسیت ها در گروه کنترل با میانگین 129/6±627/20 با تعداد آن در گروه کنترل - سالین با میانگین 71/4±339/17 تفاوت آماری معنی داری نداشت. در حالی که تفاوت تعداد آستروسیت های گروه کنترل با سایر گروه ها از نظر آماری معنی دار بود (P<0.001).

نتایج این مطالعه نشان داد که پدیده ترجیح مکانی شرطی شده ناشی از مورفین می تواند موجب افزایش قابل ملاحظه ای در تعداد آستروسیت های گروه های شم و گروه های آزمایشی نسبت به گروه کنترل شود.

یکی از آسیب های متداول در مفصل زانو، پارگی لیگامان صلیبی قدامی می باشد. آستانه حس تشخیص حرکت، شامل اطلاعاتی است که از گیرنده های مکانیکی در حالت پویا حاصل می گردد. این مطالعه به منظور تعیین اثر بریس عملکردی بر آستانه تشخیص حرکت در بیماران با پارگی لیگامان صلیبی قدامی انجام شد.
این مطالعه شبه تجربی روی 20 بیمار مبتلا به پارگی لیگامان صلیبی قدامی، با محدوده سنی 18 تا 44 سال طی سال های 86-1385 انجام شد. نمونه گیری به صورت غیراحتمالی ساده بود. به منظور ارزیابی آستانه تشخیص حرکت قبل و بعد از مداخله، از دستگاه Continuous passive motion استفاده شد. آستانه تشخیص حرکت با دو سرعت با و بدون بریس اندازه گیری گردید. از آزمون تی زوجی و کولموگروف- اسمیرونوف برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.
آستانه تشخیص حرکت در اندام مبتلا به پارگی لیگامان صلیبی قبل و بعد از پوشیدن بریس با چشم باز به ترتیب 67/1±93/3 و 86/1±45/4 درجه (P<0.063) و با چشم بسته 61/1±82/3 و 96/1±31/4 درجه تعیین شد (P<0.05).
این مطالعه نشان داد که استفاده از بریس عملکردی در بیماران با پارگی لیگامان صلیبی قدامی اثر بارزی در بهبود آستانه تشخیص حرکت ندارد.

لیپوپروتئینa یکی از عوامل خطرزای جدید قلبی - عروقی است که بالارفتن غلظت آن باعث افزایش بیماری های قلبی - عروقی می شود. به دلیل اهمیت فعالیت بدنی درپیشگیری از بیماری های قلبی - عروقی، این مطالعه به منظور تعیین اثر هشت هفته پیاده روی بر غلظت لیپوپروتئینa سرم زنان یائسه غیرورزشکار انجام شد.
در این مطالعه نیمه تجربی 22زن یائسه با دامنه سنی 55-47 سال که فاقد بیماری خاص بودند؛ توسط فراخوان در شهرستان بجنورد طی تابستان 1388 انتخاب شدند. زنان به صورت تصادفی به گروه های تجربی (12 نفر) و کنترل (10 نفر) تقسیم شدند. ابتدا اندازه گیری ابعاد بدنی و آنتروپومتریکی شامل قد، وزن، شاخص توده بدنی، درصدچربی بدن و نسبت دورکمر به دورباسن انجام شد. سپس نمونه خون ناشتا از ورید قدامی بازوی افراد گرفته شد. افراد گروه تجربی در برنامه پیاده روی هشت هفته ای (با شدت 60درصد ضربان قلب ذخیره، به مدت30دقیقه در هفته اول و 70درصد ضربان قلب ذخیره و زمان 60دقیقه در هفته آخر) شرکت کردند. گروه کنترل در برنامه ورزشی شرکت نکردند. سپس مجددا اندازه گیری های آنتروپومتریکی و خونگیری انجام شد و میزان لیپوپروتئینa سرم اندازه گیری شد. برای مقایسه اطلاعات پیش آزمون و پس آزمون بین گروه ها از آزمون t-student مستقل و آزمون یومن ویتنی استفاده شد. از آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی ارتباط لیپوپروتئینa با اندازه های آنتروپومتریکی استفاده گردید.
میزان لیپوپروتئینa سرم قبل و بعد از تمرینات (پیش آزمون 1/4±5/12 و پس آزمون 3±5/10)، شاخص توده بدنی، نسبت دورکمر به دورباسن و درصدچربی در گروه تجربی کاهش معنی داری یافت (P<0.05)؛ اما این تغییرات در گروه کنترل معنی دار نبود. در بررسی رابطه بین عوامل در گروه تجربی بین لیپوپروتئینa با اندازه های آنتروپومتریکی نیز ارتباط آماری معنی داری یافت نشد.
نتایج این تحقیق نشان داد که انجام هشت هفته برنامه پیاده روی سبب کاهش غلظت لیپوپروتئینa سرم، شاخص توده بدنی، درصد چربی بدن و نسبت دور کمر به دور باسن زنان یائسه شده است.

استریای بارداری یکی از تغییرات فیزیولوژیک پوستی دوران بارداری است که از شیوع بالایی برخوردار می باشد. این مطالعه به منظور تعیین اثر روغن زیتون بر استریای بارداری انجام شد.

این کارآزمایی بالینی روی 100 زن نخست زای 30-20 ساله، با سن بارداری 20-18 هفته و دارای نمایه توده بدنی 25-5/18 مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر تهران طی سال 1388 انجام شد. زنان باردار به صورت تصادفی در دو گروه 50 تایی مداخله و کنترل قرار گرفتند. گروه مداخله مقدار یک سی سی روغن زیتون را به میزان دو بار در روز از هفته 20-18 بارداری به صورت موضعی روی پوست شکم تا زمان زایمان استفاده نمودند و گروه کنترل از هیچ ماده ای استفاده نکردند. اطلاعات در هفته 40-37 بارداری، توسط پژوهشگر با استفاده از پرسشنامه به روش مصاحبه و مشاهده جمع آوری گردید. سپس داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون کای اسکوئر تجزیه و تحلیل شدند.

میزان استریای خفیف در گروه مداخله و کنترل به ترتیب 32 درصد و 22 درصد تعیین شد. میزان استریای شدید در گروه مداخله 6 درصد و در گروه کنترل 14 درصد تعیین گردید؛ اما این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود.

نتایج این مطالعه نشان داد که روغن زیتون اثری بر کاهش بروز و شدت استریای بارداری ندارد.

کیفیت پایین خواب در بیماران همودیالیزی شایع بوده و به صورت بالقوه پیش بینی کننده میزان مرگ و میر و کیفیت زندگی در این بیماران می باشد. از طرفی بیماران تحت همودیالیز، با کمبود ویتامینC نیز مواجه هستند. این مطالعه به منظور تعیین اثر ویتامینC تزریقی بر کیفیت خواب بیماران تحت همودیالیز انجام شد.
این کارآزمایی بالینی روی 60 بیمار تحت همودیالیز در بیمارستان امام خمینی (ره) ساری در سال 1389 انجام شد. بیماران به صورت تصادفی در دو گروه 30 نفره مداخله و کنترل (دارونما) قرار گرفتند. به گروه مداخله 5سی سی (500 میلی گرم) ویتامینC و به گروه کنترل 5 سی سی نرمال سالین به عنوان پلاسبو به صورت تزریق وریدی سه بار در هفته در انتهای هر جلسه دیالیز به مدت 8 هفته تجویز شد. کیفیت خواب بیماران در دو گروه قبل و بعد از مداخله با استفاده از پرسشنامه کیفیت خواب پیترزبرگ ارزیابی شد. با استفاده از آزمون های آماری T مستقل، T زوج، ویلکاکسون و Chi-Square مقایسه بین دو گروه انجام شد.
نتایج نشان داد که کیفیت خواب در گروه دریافت کننده ویتامینC در مقایسه با گروه کنترل به صورت معنی داری بهبود یافته است (P<0.0001). ویتامینC باعث تغییرات معنی داری در کیفیت خواب ذهنی، تاخیر در به خواب رفتن، کفایت خواب و اختلالات خواب شد (P<0.05). مقایسه تغییرات نمره خواب در دو گروه ویتامین C و کنترل نسبت به شروع مطالعه از نظر آماری معنی دار بود (P<0.0001). میانگین نمره کلی کیفیت خواب در گروه مداخله از 2.58 ±6.23 به 3.12 ±4.07 رسید (P<0.0001). درگروه کنترل نمره کلی کیفیت خواب از 3.29 ± 7.23 به 3.1 ± 8.23 رسید و از نظر آماری معنی دار نبود. سطح CRP در گروه مداخله از 11/8±73/10 به 6/6±6/7رسید (P<0.05). در حالی که در گروه کنترل سطح CRP از 81/9±26/11 به 9/7±5/10رسید و از نظر آماری معنی دار نبود.
این مطالعه نشان داد که ویتامینC تزریقی می تواند به صورت مؤثری موجب بهبود کیفیت خواب بیماران تحت همودیالیز گردد

نوجوانان و جوانان از یک طرف عامل اصلی پیشرفت و اعتلای جامعه می باشند و از طرفی به عنوان گروه اصلی در معرض خطر مسائل رفتاری هستند. این مطالعه به منظور تعیین میزان شیوع رفتارهای پرخطر در دانشجویان دانشگاه های بابل انجام گرفت.
این مطالعه توصیفی مقطعی روی 882 دانشجوی دانشگاه های بابل با اجرای نمونه گیری ترکیبی در سال 1388 انجام گرفت. اطلاعات مورد نظر از طریق پرسشنامه مدون جمع آوری گردید که شامل اطلاعات دموگرافیک، صدمات و خشونت، مصرف سیگار، مصرف مواد نیروزا و مواد مخدر، کم تحرکی و وضعیت چاقی بود. در تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آزمون Chi-Square استفاده گردید.
شیوع درگیری فیزیکی در طی یک سال گذشته 5/33درصد، مصرف سیگار 7/13درصد، اضافه وزن و چاقی 6/25درصد، کم تحرکی 3/15درصد و مصرف مواد مخدر و داروهای نیروزا 3/0درصد تعیین شد. شیوع برخی از رفتارهای پرخطر در پسرها به نسبت دخترها (P<0.001)، در مجردین نسبت به متاهلین (P<0.001)، در دانشجویان ساکن منزل استیجاری و خوابگاه نسبت به ساکنین منزل شخصی (P<0.001)، در دانشجویان دانشگاه فنی مهندسی و آزاد اسلامی نسبت به علوم پزشکی (P<0.001) و در دانشجویان مقطع کاردانی و کارشناسی نسبت به مقطع دکتری حرفه ای بیشتر بود (P<0.001). به عنوان مثال شیوع سیگار کشیدن در پسرها 7/25درصد و در دخترها 6/3 درصد تعیین شد که این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (P<0.001).
این مطالعه نشان داد که رفتارهای پرخطر در دانشجویان دانشگاه های بابل از فراوانی نسبتا بالایی برخوردار می باشد.

گونه های اکینوکوکوس گرانولوزوس بر پایه خصوصیات مرفولوژیکی، ویژگی میزبان واسط و یا بررسی ژنتیکی DNA میتوکندریال یا هسته ای آنها مشخص می شوند. این مطالعه به منظور تعیین گونه های اکینوکوکوس گرانولوزوس جدا شده از کیست های هیداتید با ردیابی ژن میتوکندریای atp6 انجام شد.
در این مطالعه توصیفی 60 کبد و ریه آلوده گاو، گوسفند و بز از کشتارگاه شهرستان ورامین در سال 1387 جمع آوری شدند. پروتواسکولکس ها از کیست های بارور جدا و DNA آنها استخراج گردید. دو جفت پرایمر جدید که به طور اختصاصی تمام ژن atp6 میتوکندریال گونه های G1و G6 (دو گونه موجود در ایران) اکینوکوکوس گرانولوزوس را تکثیر می کرد؛ طراحی و آزمایش گردید.
پرایمرهای جدید، ژنوتایپ های G1 و G6اکینوکوکوس گرانولوزوس را تکثیر کرده و به ترتیب باندهای اختصاصی bp 708 و bp705 حاصل گردید. ژنوتایپ G1 در تمام نمونه های کیست بارور شناسایی شد.
این مطالعه نشان داد که ژن atp6 میتوکندریال گونه های G1و G6مارکر مولکولی مناسبی برای بررسی تفاوت های ژنتیکی در ایزوله های اکینوکوکوس گرانولوزس جدا شده در میزبانان موجود در ایران می باشد. همچنین نتایج نمونه های سکانس شده در این مطالعه نشان داد که توالی های حاصل مشابه توالی های گزارش شده قبلی برای این گونه ها می باشد.

پرفشاری خون به علت همراهی با بیماری های ایسکمیک قلبی و نیز همراهی با بیماری های مغزی- عروقی، یک مشکل بهداشتی- درمانی در تمام جوامع محسوب می شود. این مطالعه به منظور تعیین میزان آگاهی از ابتلا به بیماری پرفشاری خون در استان گلستان انجام شد.
این مطالعه توصیفی تحلیلی روی 2497 نفر (1250 مرد و 1247 زن) از افراد 65-15 ساله استان گلستان در سال 1384 انجام شد. افراد به روش نمونه گیری خوشه ایبا تخصیص مناسب از نظر جنس، جمعیت و گروه سنی انتخاب شدند. پرسشنامه ای حاوی سؤوالات عوامل دموگرافیگ برای هریک تکمیل گردید. اندازه گیری های تن سنجی و سنجش فشارخون در سه مرحله به عمل آمد. گلوگز و کلسترول سرم در حالت ناشتا اندازه گیری شد. از شاخص JNC-7 برای طبقه بندی بیماری پرفشاری خون استفاده شد و از نرم افزار آماری SPSS-16 برای آنالیز داده ها و از آزمون آماری کای اسکوئر برای مقایسه فراوانی ها استفاده شد.
میانگین سنی 2/39 سال و میزان شیوع پرفشاری خون 9/23 درصد بود. فقط 7/48 درصد از بیماران از ابتلا خود به پرفشاری خون آگاه بودند که در زنان به طور معنی داری بیشتر از مردان بود (P<0.001). آگاهی زنان از بیماری خود (3/3 درصد) بیش از مردان و در مناطق شهری 5 درصد بیشتر از مناطق روستائی بود. پرفشاری خون به طور معنی داری با کاهش فعالیت فیزیکی، افزایش سن، ابتلا به دیابت، هیپرکلسترولمی، چاقی، چاقی شکمی و بی سوادی ارتباط داشت (P<0.05).
این مطالعه نشان داد که علی رغم ابتلاء 20 درصد از افراد بالغ به پرفشاری خون در استان گلستان، 3/51 درصد از آنان از ابتلاء خود آگاه نبودند.

خودکشی یکی از علل مهم مرگ در گروه سنی 44-15 سال در سراسر جهان است. این مطالعه به منظور تعیین فراوانی اقدام به خودکشی در استان گلستان طی سال های 87-83 انجام شد.
این مطالعه توصیفی تحلیلی روی 4977 نفر از مراجعین به مراکز اورژانس بیمارستان های استان گلستان با اقدام به خودکشی طی سال های 87-1383 انجام شد. ابزار گردآوری داده ها فرم ثبت اطلاعات در مراجعین با تشخیص اقدام به خودکشی بود که از طرف دانشگاه علوم پزشکی گلستان در اختیار مراکز درمانی قرار گرفته بود. داده ها از طریق نرم افزار آماری SPSS-18 و از طریق آمار توصیفی و آزمون کای اسکوئر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
میانگین و انحراف معیار سنی افراد 59/7±91/22 سال بود. نسبت جنسی زن به مرد 62/1تعیین شد. 6/55درصد مجرد و 2/45درصد متاهل بودند. 62درصد در شهر، 8/37درصد در روستا و 2/0درصد در زندان ساکن بودند. سطح تحصیلات اکثر مراجعین زیردیپلم (4/61 درصد) و دیپلم (1/27 درصد) بود. 44 درصد موارد خودکشی در زنان خانه دار مشاهده شد. ابزار خودکشی در 1/90 درصد استفاده از داروها بود. اقدام به خودکشی در 2 درصد به فوت منجر شد. همچنین 9/0درصد برای ادامه درمان به مراکز تخصصی تر ارجاع شدند. بین وضعیت تاهل (P<0.036) و سطح تحصیلات (P<0.001) در افراد اقدام کننده به خودکشی، رابطه آماری معنی داری یافت شد. به طوری که میزان موارد خودکشی در افراد مجرد و در افراد با تحصیلات پایین بیشتر بود.
نتایج این مطالعه نشان داد که اقدام به خودکشی در بین افراد جوان، مجرد، با جنسیت زن و دارای سطح تحصیلات پایین فراوانی بیشتری دارد.

اختلالات قاعدگی شامل افزایش طول مدت قاعدگی و کاهش طول مدت آن و افزایش یا کاهش حجم خونریزی می توانند در اثر اختلال در هورمون های تیروئیدی، هورمون های گنادوتروپین و نیز برخی مارکرهای دیگر مانند پرولاکتین به وجود آیند. این مطالعه به منظور تعیین ارتباط سطح سرمی هورمون های تیروئید و جنسی با اختلالات قاعدگی در گرگان انجام شد.
این مطالعه توصیفی تحلیلی روی 110 زن مبتلا به اختلال قاعدگی بدون اختلالات ساختاری در محدوده سنی 18 تا 40 سال مراجعه کننده به مطب های خصوصی متخصصین زنان و زایمان شهر گرگان طی مدت 17 ماه در سال های 88-1387 انجام شد. برای اندازه گیری سطح سرمی تستوسترون، TSH، T3، T4، PRL، FSH و LH در روز سوم قاعدگی از افراد 5 میلی لیتر خون گرفته شد. همه آزمایش ها به روش الیزا انجام شدند.
میانگین سنی افراد مورد بررسی 9/5±9/27 بود. بین وجود هیرسوتیسم با سطح هورمون ها به جز T4 رابطه معنی داری مشاهده نشد. بیشترین افراد مبتلا به بیماری اختلالات قاعدگی (7/42 درصد) در گروه سنی کمتر از 25 سال قرار داشتند. فراوان ترین اختلال قاعدگی مشاهده شده اولیگومنوره (6/33 درصد) و کمترین آمنوره (5/4 درصد) بود. بیشترین اختلال هورمونی مربوط به T3 46.3% و LH 44.5% و کمترین اختلال مربوط به تستوسترون (4/5 درصد) بود. در مجموع 11 نفر (10 درصد) علایم هیرسوتیسم را داشتند.
این مطالعه نشان داد که اختلال هورمون های T3 و LH در زنان مبتلا به اختلال قاعدگی فراوان ترین اختلال هورمونی می باشد.

سندرم متابولیک دربرگیرنده مجموعه عواملی است که به عنوان عوامل خطرساز برای ابتلاء به بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع دوم محسوب می شوند. تعیین شیوع این سندرم و اختلالات منسوب به آن از جمله فشارخون بالا، اختلال متابولیسم گلوکز، دیس لیپیدمی و چاقی مرکزی در سنین کودکی و نوجوانی به پیشگیری و درمان به موقع این اختلالات و کاهش عوارض ناتوان کننده و مرگبار ناشی از آن در آینده کمک می کند. این مطالعه به منظور تعیین شیوع سندرم متابولیک و اجزای تشکیل دهنده آن در نوجوانان شهر گرگان انجام شد.
این مطالعه توصیفی مقطعی روی 450 نوجوان 15 تا 17 ساله (225 دختر و 225 پسر) دبیرستان های شهر گرگان طی سال 1388 با نمونه گیری به روش تصادفی انجام شد. معیار تشخیص سندرم متابولیک وجود سه مورد یا بیشتر از پنج معیار دور کمر مساوی یا بیش از صدک 90 براساس سن و جنس، افزایش فشارخون سیستولیک و دیاستولیک مساوی یا بیشتر از صدک 90 براساس سن، جنس و قد، میزان قندخون مساوی یا بیش از 100 میلی گرم در دسی لیتر، تری گلیسرید مساوی یا بیش از 110 میلی گرم در دسی لیتر، HDL کمتر یا مساوی 40 میلی گرم در دسی لیتر بود. اطلاعات تن سنجی شامل قد، وزن و دورکمر ثبت و اندازه گیری فشارخون از بازوی راست انجام شد. نمونه خون وریدی ناشتا برای آزمایش های بیوشیمیایی جمع آوری گردید. داده ها توسط نرم افزار SPSS-16 و آزمون های توصیفی (شیوع و فاصله اطمینان 95 درصد)، آزمون تحلیلی کای اسکوئر و رگرسیون لجستیک تک متغیره تجزیه و تحلیل شدند.
شیوع کلی سندرم متابولیک 3/3 درصد (4/5-8/1 95%CI:) تعیین شد. علی رغم این که شیوع سندرم در پسران (9/4 درصد) و در دختران (8/1 درصد) بود؛ اما این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نبود. از بین کل افراد 6/54 درصد (33/59-93/49 95%CI:) مبتلا به 1 یا 2 اختلال متابولیک بودند. شایع ترین اختلال متابولیک در هر دو جنس افزایش تری گلیسرید (6/27 درصد در پسران و 4/52درصد در دختران) بود. همچنین پایین بودن HDL (17.3%) و چاقی شکمی (6/7درصد) به ترتیب در پسران و دختران شیوع بیشتری داشت. کمترین شیوع در پسران مربوط به چاقی شکمی (9/0 درصد) و در دختران افزایش فشارخون (1/3 درصد) بود.
این مطالعه نشان داد که شیوع سندرم متابولیک در نوجوانان 17-15 ساله شهر گرگان کمتر از شیوع آن در سایر نقاط کشور است؛ اما شیوع چاقی بیشتر از دیگر مناطق می باشد. با توجه به ابتلای بیش از نیمی از جمعیت مورد مطالعه به یک یا دو اختلال متابولیک، پیگیری درازمدت این افراد پیشنهاد می گردد.

بیش از نیمی از تحقیقات علوم پزشکی در ایران در قالب پایان نامه های دانشجویی در مقاطع مختلف تحصیلی انجام می شود. در دوره پزشکی عمومی پایان نامه یک درس اجباری 6 واحدی است. این مطالعه به منظور تعیین وضعیت انتشار دانش حاصل از پایان نامه های دوره پزشکی عمومی دانشکده پزشکی گرگان در مجلات و کنگره های علمی انجام شد.
این مطالعه توصیفی به صورت مقطعی و با روش سرشماری روی 371 پایان نامه دوره پزشکی عمومی دفاع شده در دانشکده پزشکی گرگان طی سال های 87-1375 به راهنمایی 54 نفر از اعضاء هیات علمی که راهنمایی حداقل یک پایان نامه را به عهده داشتند؛ انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ای حاوی برون داد پایان نامه ها و همچنین موانع موجود در انتشار نتایج پایان نامه ها استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-13 و آزمون کای اسکوئر تجزیه و تحلیل شدند.
در مجموع 322 پایان نامه به راهنمایی 43 عضو هیات علمی دانشکده پزشکی گرگان بررسی شد. اعضاء هیات علمی بالینی و علوم پایه به ترتیب راهنمایی 6/87 درصد و 4/12 درصد از پایان نامه ها را برعهده داشتند. 164 پایان نامه (9/50 درصد) در مجلات و یا کنگره ها انتشار یافته بود و بیشترین سهم مربوط به مجلات داخلی (4/24 درصد) بود. اعضاء هیات علمی بالینی و علوم پایه به ترتیب 1/35 درصد و 70درصد از پایان نامه ها را به صورت مقاله منتشر کرده بودند. مطالعاتی از نوع تجربی بیشتر (5/48 درصد) از مابقی مطالعات به نشر منجر شده بود. مهم ترین مشکل در خصوص انتشار نتایج پایان نامه از دیدگاه اساتید، کمبود وقت و سپس نداشتن همکار برای این امر بود.
نتایج این مطالعه نشان داد که وضعیت انتشار یافته های حاصل از پایان نامه های دوره پزشکی عمومی در دانشکده پزشکی گرگان تا وضعیت ایده آل هنوز فاصله زیادی دارد.

باتوجه به گذر تغذیه ای ایران، چاقی دوران کودکی در کنار سوءتغذیه پروتئین - انرژی در حال گسترش است. این مطالعه به منظور تعیین رابطه نوع تغذیه تا 6 ماهگی و طول دوره شیردهی با شیوع چاقی در کودکان 24تا 59 ماهه شهرستان بندرترکمن انجام گردید.
در این مطالعه توصیفی 343 کودک 24تا 59 ماهه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب با حجم از روی آخرین فهرست موجود در خانه های بهداشت تحت پوشش مراکز بهداشتی شهرستان بندرترکمن طی سال 1385 انتخاب شد. چاقی (بالا بودن z-score وزن به قد) بر مبنای بیشتر از 2+ انحراف معیار استاندارد بررسی مرکز ملی سلامت آمریکا تعریف گردید. داده ها از طریق مصاحبه حضوری با مادران و اندازه گیری قد و وزن کودک در پرسشنامه ثبت شد و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-11.5 و آزمون های آماری کای اسکوئر، تست دقیق فیشر، پیرسون و آنالیز رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل گردید.
در این مطالعه 4/6 درصد کودکان چاق بودند. طول دوره شیردهی با امتیاز z-score وزن برای قد کودکان همبستگی معنی دار و معکوس داشت (P=0.003، r=-0.158). چاقی کودکان با تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6ماهگی، 1/5 درصد بود؛ در حالی که 2/15 درصد کودکان با تغذیه غیر از شیر مادر چاق بودند و این تفاوت معنی دار بود (P=0.01). طول دوره شیردهی می بایست حداقل 18 ماه باشد تا اثر معنی داری در کاهش چاقی داشته باشد (P=0.005). در نهایت آنالیز رگرسیون لجستیک نیز نشان داد که طول دوره شیردهی بیشتر از 18 ماه باعث کاهش 64 درصدی شانس احتمال ابتلا به چاقی می شود (P=0.028). با توجه به این که اکثر ساکنین بندرترکمن از قوم ترکمن می باشند؛ 95 درصد کودکان از قوم ترکمن بودند.
نتایج این مطالعه نشان داد که تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی و دوره شیردهی بیش از 18 ماه در کاهش خطر چاقی کودکان نقش بارزی دارد.

لگ کالوپرتس (Legg-calve perthes) از شایع ترین بیماری های ارتوپدی دوران کودکی است که در صورت عدم انتخاب شیوه مناسب درمان، ناتوان کننده می باشد. انتخاب درمان نگهدارنده یا جراحی با توجه به سن ابتلاء و شروع درمان و شدت بیماری، همواره مورد بحث بوده است. این مطاله به منظور بررسی شیوه های درمانی بیماری لگ کالوپرتس و تعیین ارتباط بین نوع درمان و مدت بیماری انجام شد.
این مطالعه توصیفی روی 50 بیمار بستری مبتلا به لگ کالوپرتس در بیمارستان قائم (عج) طی سال های 84-1374 انجام گردید. براساس سن و شدت بیماری، 11 بیمار تحت درمان نگهدارنده و 39 بیمار تحت درمان جراحی قرار گرفتند. درمان نگهدارنده شامل کشش، فیزیوتراپی و استفاده از بریس بود. استئوتومی لگن شامل سالتر و شلف و استئوتومی پروگزیمال فمور مثل واروس استئوتومی درمان جراحی بود. علائم بهبودی بالینی در هر دو روش درمانی شامل بهبود درد، اصلاح دامنه حرکتی مفصل و بهبود لنگش بیمار بود که با معاینه فیزیکی و شرح حال بیمار به دست آمد.
از 11 بیمار گروه تحت درمان نگهدارنده، تنها 4 بیمار به درمان پاسخ مناسبی دادند. متوسط سنی آنان 25/7 سال و متوسط زمان بین شروع علائم تا شروع درمان 25/2 ماه بود. متوسط سن بیماران گروه تحت درمان جراحی 85/10 سال و متوسط زمان بین شروع علائم و شروع درمان 18 ماه بود. بیماران گروه تحت درمان نگهدارنده شدت کمتری از بیماری (گروه A و گروه B کمتراز 8 سال) را داشتند و بیماران گروه تحت درمان جراحی عمدتا گروه B با سن بیش از 8 سال و گروه C بودند.
این مطالعه نشان داد که سن ابتلاء به بیماری و سن شروع درمان از عوامل مؤثر در انتخاب نحوه درمان است. فاصله بین شروع بیماری و شروع درمان از عوامل مؤثر دیگر بر نتیجه درمان بیماران لگ کالوپرتس است؛ به نحوی که هرچه فاصله کمتر باشد؛ احتمال پاسخ به درمان نگهدارنده بیشتر است.

بیماری های قلبی علت 46درصد مرگ ها در کشور هستند. برای پیشگیری و درمان این بیماری ها علاوه بر درمان دارویی، تغییر عادات زندگی اهمیت زیادی دارد. اگر بیماران منافع رفتارهای پیشگیری کننده را درک نمایند؛ موانع این رفتارها ضعیف جلوه می نماید و احتمال انجام رفتارها بیشتر می شود. این مطالعه به منظور تعیین وضعیت درک منافع و موانع رفتارهای پیشگیری کننده از عود سکته قلبی و ارتباط آن با انجام این رفتارها در بیمارانی با سابقه سکته قلبی انجام شد.

این مطالعه توصیفی مقطعی روی 100 بیمار با سابقه سکتی قلبی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات قلب و عروق یزد در سال 1386 که به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند؛ انجام گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر سازه های منافع، موانع و رفتارهای پیشگیری کننده از سکته بود که روایی و پایایی آن تایید شده و از طریق مصاحبه با بیماران تکمیل گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-13 و آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

میانگین نمره آزمودنی ها در سازه منافع 24/30 (از 36)، در موانع 07/22 (از 68) و در رفتارهای پیشگیری کننده 48/24 (از 37) بود. رفتار با موانع همبستگی معکوس داشت و با منافع خالص همبستگی مستقیم داشت.

این مطالعه نشان داد علی رغم سطح خوب منافع درک شده بیماران از رفتارهای پیشگیری کننده از سکته قلبی؛ اما همچنان موانع انجام این رفتارها قابل توجه می باشد. لذا برطرف نمودن موانع انجام این رفتارها تاحدامکان برای اتخاذ رفتارهای سالم و ارتقای کیفیت زندگی این بیماران ضروری به نظر می رسد.

بیماری سلیاک یکی از علل مهم سوء جذب می باشد. علت این بیماری ناشناخته است و تظاهرات مختلفی دارد که عمده آنها ثانویه به سوءجذب موادغذایی است. بیماری سلیاک با بسیاری از علائم خارج روده ای همراهی دارد. تغییرات آنزیم های کبدی یکی از علائم خارج روده ای این بیماری بوده که در ایران یافته معمولی برای بیماری سلیاک نمی باشد و در این گزارش یک مورد از آن معرفی می شود. بیمار مردی 27 ساله بود که بدون هیچگونه شکایت بالینی فقط به خاطر اختلال در آنزیم های کبدی که در بررسی های روتین به انجام رسیده بود؛ به کلینیک گوارش مراجعه نمود. بیمار از یک سال پیش متعاقب بررسی آنزیم های کبدی به صورت اتفاقی متوجه بالابودن آنزیم های کبدی شد و در این مدت چندین نوبت آزمایش کبدی برای وی انجام گردید. در بررسی های تکمیلی برای بیمار سایر علل اختلال آنزیم های کبدی از جمله هپاتیت های ویرال، اختلالات اتوایمیون کبد و علل متابویک بررسی شد که همه آنها طبیعی گزارش گردید. سونوگرافی کبد و مجاری صفراوی به انضمام سونوگرافی شکم و لگن و بیوپسی کبد هم گزارش طبیعی داشت. در نهایت با بررسی سرولوژی بیماری سلیاک و انجام بیوپسی دئودنوم، تشخیص سلیاک برای بیمار مسجل گردید. با شروع رژیم درمانی فاقد گلوتن، تست های کبدی بیمار طبیعی گردید.