فهرست مطالب

نوآوری در علوم و فناوری غذایی - پیاپی 8 (تابستان 1390)

نشریه نوآوری در علوم و فناوری غذایی
پیاپی 8 (تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/05/18
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مانا رضایی، بهجت تاج الدین، علی محمدی ثانی صفحه 1
    در این تحقیق، نوعی کامپوزیت به منظور استفاده در بسته بندی مواد غذایی با ویژگی زیست تخریب پذیری تولید شد. در این فرآورده ی مرکب، از ماده ی پلیمری پلی اتیلن سبک در نقش ماده ی زمینه، پودر لیگنوسلولزی کاه گندم به عنوان پرکننده و سازگارکننده های MAPE (مالئیک انیدرید پلی اتیلن) PEG(400) وPEG(600) (پلی اتیلن گلیکول 400 و600) استفاده گردید و با انجام آزمون های مختلف مکانیکی (کشش، خمش سه نقطه و ضربه) سعی شد بهترین ترکیب از نظر تاثیر عوامل سازگارکننده، تهیه گردد. نسبت ماده ی زمینه به فاز پرکننده در سطوح نسبی 70 به 30، 60 به 40، 50 به 50 و40 به 60 در محصول مرکب به کار گرفته شد و هر یک از مواد سازگار کننده برای هر یک از نسبت های فوق در سه سطح 0 و 7 و 10، درصد مورد استفاده قرار گرفت. نتایج، نشان داد که MAPE، بهترین سازگارکننده از نظر بهبود ویژگی مقاومت مکانیکی است. نوع سازگار کننده، تاثیری در بهبود ویژگی مقاومت ضربه نداشت و کلیه ی تیمارها در ویژگی مقاومت خمش نسبت به نمونه ی شاهد، بهبود نشان دادند.
    کلیدواژگان: بسته بندی مواد غذایی، زیست تخریب پذیر، کامپوزیت، کاه گندم، پلی اتیلن سبک، سازگارکننده
  • حجت کاراژیان، رزیتا سالاری صفحه 11
    دو نوع ماست حاصل از شیر تازه ی گاو و شیر خشک طبق اصول رایج در تولید صنعتی ماست تهیه شدند. خصوصیات شیمیایی، ارگانولیتیکی و رئولوژیکی ماست های تهیه شده در طی 21 روز دوره نگه داری مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج حاصل از آزمون های رئولوژیکی به طور واضح، یک رفتار رقیق شونده با برش را نشان داد. مدل قانون توان برای توصیف رفتار جریان نمونه ها مناسب انتخاب شد و مشاهده شد که مقادیر شاخص رفتار جریان به دست آمده کم تر از واحد هستند. ماست حاصل از شیر تازه، قوام بیش تری نسبت به ماست شیر خشک داشت اما اندیش رفتار جریان آن پایین تر بود که نشان دهنده ی خاصیت بیش تر شل شوندگی با برش این نمونه است. ویسکوزیته ی هر دو نمونه در طی 21 روز نگه داری تفاوت معنی داری را نشان داد. شاخص جریان نمونه ها در طی نگه داری کاهش پیدا کرد که بیانگر افزایش خاصیت شل شوندگی با برش نمونه ها در طی دوره ی نگه داری است. در طی دوره ی نگه داری نمونه ها pH کاهش و اسیدیته افزایش پیدا کرد. تغییرات چربی از روز اول تا روز هفتم در سطح 5% معنی دار بود و این تغییرات روند کاهشی از خود نشان داد. بافت ماست حاصل از شیر خشک پس از بیست و یک روز نگه داری سفتی بیش تری را از خود نشان داد. ماست حاوی شیر خشک در مقایسه با ماست حاصل از شیرتازه، پذیرش حسی بالاتری را در بین پانلیست ها داشت.
    کلیدواژگان: ماست تازه، ماست بازسازی شده، ویسکوزیته، خصوصیات شیمیایی، خصوصیات ارگانولپتیکی
  • پونه امیرخانلو، رضا صفری، مسعود رضایی، محمدرضا سعیدی اصل صفحه 21
    باکتری لیستریا، یک ارگانیزم است که در آب و خشکی دیده می شود. وجود این میکروارگانیزم در غذاهای دریایی آماده مصرف نظیر ماهی دودی سبب مسمومیت غذایی شده که غالبا در نوزادان و افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی می باشند دیده می شود. تعداد 15 عدد از ماهیان به صورت تصادفی انتخاب و پس از خروج محتویات شکمی، کاملا شست و شو داده شدند. تعداد 15 عدد دیگر نیز به منظور جداسازی مواد زائد خارجی از سطح بدن با آب شیرین شست وشو داده شدند. هر دو نمونه از ماهیان شکم پر و شکم خالی در مدت 3 روز به روش سرد، دود دهی(30 درجه ی سانتی گراد) گردیدند. بررسی ماهیان تازه، نشان داد که 40 درصد نمونه ها آلوده به لیستریا بودند. میزان انتشار لیستریا مونوسیتوژنز و لیستریا اینوکوا در نمونه های ماهیان تازه به ترتیب 33 درصد و20 درصد بود. نتایج حاصل از نمونه های شکم خالی و شکم پر ماهیان فیتوفاگ دودی شده، نشان داد که هر دو گونه باکتری قادر به زنده ماندن در تیمارهای مختلف ماهیان دودی بودند. در این تحقیق، میزان انتشار لیستریا در نمونه های شکم پر، بیش تر از شکم خالی بود و بار باکتریایی لیستریا نیز به طور معنی داری در زمان دوددهی افزایش داشت.
    کلیدواژگان: لیستریا مونوسیتوژنز، لیستریا اینوکوآ، دود سرد، ماهی دودی، ماهی فیتوفاگ
  • رضا صفری، بهروز ابطحی، پروانه طیبی * صفحه 27

    جلبک ها منابع غنی از متابولیت های فعال طبیعی می باشند که می توانند در صنعت داروسازی استفاده شوند. در این بررسی، جلبک تک سلولی کلرلا ولگاریس جهت مطالعه انتخاب گردید. پس از تهیه و کشت استوک جلبک، عصاره ی الکلی و استونی آن تهیه و اثرات ضد باکتریایی این جلبک و حداقل غلظت بازدارندگی از رشد میکروب با استفاده از روش رقت لوله ای و انتشار در دیسک، علیه باکتری باسیلوس سوبتیلیس مشخص گردید. نتایج به دست آمده، نشان داد که جلبک کلرلا دارای خواص مهارکنندگی علیه باکتری Bacillus subtilis می باشد. تاثیر ممانعت کنندگی عصاره های مختلف در آزمایش های میکروبی متفاوت بوده و بیش ترین خواص ضدمیکروبی در عصاره ی استونی دیده شد. عصاره ی استنی جلبک کلرلا ولگاریس توانست در غلظت g/ml 3 رشد باکتری باسیلوس سوبتی لیس را کاهش دهد.

    کلیدواژگان: محیط کشت آزمایشگاهی، باسیلوس سوبتی لیس، کلرلا ولگاریس، اثر مهارکنندگی
  • مریم فهیم دانش صفحه 35
    در این پژوهش، تاثیر حرارت دهی ماکروویو بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی روغن های آفتابگردان، سویا و بادام زمینی مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از: عدد پراکسید، اسیدیته، جذب رنگ، میزان کل توکوفرول ها، ترکیب اسیدهای چرب، تشکیل ترکیبات مزدوج دوگانه و مزدوج سه گانه.نتایج به دست آمده نشان داد که میزان عدد پراکسید، اسیدیته، جذب رنگ (420 نانومتر) با افزایش زمان حرارت دهی، افزایش می یابد. علاوه براین، میزان کل توکوفرول های روغن های حرارت دیده با ماکروویو (براساس نوع غالب توکوفرول موجود در روغن ها) کاهش می یابد. هم چنین مشخص شد که میزان اسیدهای چرب چند غیراشباع معمولا با افزایش زمان حرارت دهی کاهش می یابد.
    کلیدواژگان: تغییرات شیمیایی، حرارت دهی ماکروویو، روغن های نباتی
  • سمیه مزینانی، امیر حسین الهامی راد*، زهرا پیراوی ونک، محمدرضا نقوی صفحه 45

    با توجه به عملکرد مهم مغزها در جلوگیری و کاهش بیماری های قلبی و سرطان و همچنین با توجه به مصرف بالای آن ها در کشورمان، در این پژوهش به بررسی برخی ویژگی های روغن حاصل از سه مغز خوراکی گردو، بادام و پسته به ترتیب با ارقام دماوند و C.VB12 و احمد آقایی با 4 % ممتاز پرداخته شده است. فاکتورهای مورد بررسی شامل اندازه گیری کل ترکیبات فنولی به روش فولین سیو کالتو، مقاومت اکسیداتیو روغن در سه دمای 110 و 120 و 130 درجه ی سانتی گراد به روش رنسیمت، ارزیابی پایداری اکسیداتیو به روش آون گذاری در دمای65 درجه ی سانتی گراد وشناسایی ترکیب اسیدهای چرب به روش گار کروماتوگرافی بودند. نتایج به دست آمده نشان داد بیش ترین ترکیبات فنولی در روغن گردو و به دنبال آن در پسته و بادام موجود است. آزمون رنسیمت نشان داد پسته، دارای بیش ترین مقاومت حرارتی در هر سه دمای مورد آزمون می باشد و بعد از آن روغن های بادام و گردو در مرتبه های بعدی قرار گرفتند. در ارزیابی پایداری اکسیداتیو به روش آون گذاری، روغن پسته دارای بالاترین پایداری بود و پس از آن به ترتیب روغن های بادام و گردو در مرتبه های بعدی بودند. ارزیابی ترکیب اسیدهای چرب نشان داد روغن پسته حاوی بیش ترین میزان اسیدهای چرب اشباع می باشد. هم چنین روغن گردو دارای کم ترین میزان اسیدهای چرب اشباع و بیش ترین مقدار اسیدهای چند غیر اشباعی بود که این مساله سبب شده است علی رغم بالا بودن میزان ترکیبات فنلی در روغن گردو، پایداری کم تری در مقایسه با سایر روغن ها داشته است.

    کلیدواژگان: ترکیبات فنلی، روغن گردو، روغن بادام، روغن پسته، ترکیب اسید های چرب
  • اکبر الصاق صفحه 53
    آلودگی محیطی، یکی از مخاطرات و موضوعات مهم در بحث ایمنی مواد غذایی در سطح جهان است. با توجه به اهمیت تاثیر فلزات سنگین در سطح سلامت جامعه، اندازه گیری غلظت فلزات سنگین سمی در مواد غذایی پرمصرف مانند نمک، نان و آب می تواند راه گشای کشف علت ایجاد برخی از بیماری ها گردد. این تحقیق با توجه به استفاده ی رایج و گسترده ی نمک در مواد غذایی، به منظور اندازه گیری فلزات سنگین آهن، سرب، مس و کادمیوم در نمونه های نمک شسته شده با آب و مقایسه با سنگ نمک آن با دستگاه طیف سنج جذب اتمی شعله، انجام شد. میانگین ± خطای استاندارد غلظت فلزات سنگین شامل آهن، سرب و مس در نمک شست و شو به ترتیب: (63/1 89/3)، (47/0 55/0) و (15/0 29/0) میکرو گرم بر گرم وزن خشک نمک و برای کادمیوم بسیار ناچیز به دست آمد. برای سنگ نمک نیز میانگین ± خطای استاندارد غلظت آهن، سرب، مس و کادمیوم به ترتیب: (27/0 29/8)، (08/0 21/1)، (06/0 89/0) و (03/0 17/0) میکرو گرم بر گرم وزن خشک نمک به دست آمد. این مقادیر با یکدیگر و با حد مجاز و استاندارد ملی تعریف شده ی این عناصر، توسط موسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران برای نمک طعام، مقایسه گردید. با بررسی آماری، می توان دریافت که میانگین مقادیر فلزات سنگین آهن، سرب، مس و کادمیوم در نمک طعام تصفیه شده نسبت به سنگ نمک و استاندارد ملی نمک طعام ایران، تفاوت معنی داری ندارند(05/0P>). هم چنین با شسته شدن سنگ نمک تغییر معنی داری در درجه ی خلوص از 98/96 تا 83/98 درصد جرمی به دست می آید (05/0P<).
    کلیدواژگان: نمک طعام، فلزات سنگین، سنگ نمک، تصفیه ی نمک با شست و شو
  • حمید توکلی پور، اکرم شریفی * صفحه 59

    فرایند خشک کردن برای محصولات فصلی مانند ریواس که در سال فقط چند ماه در دسترس مصرف کننده قرار می گیرند، اهمیت زیادی دارد چون با اعمال این فرایند علاوه بر جلوگیری از فساد، امکان استفاده ازاین محصول در تمام سال فراهم می شود. در این تحقیق، بعد از خشک کردن ساقه ی ریواس، شاخص های کیفی شامل اسیدیته، رطوبت، pH، شدت رنگ، دانستیه، حلالیت و ویتامین ث اندازه گیری شد. این شاخص ها در سه نمونه ای که در دماهای 70، 60،50 درجه ی سانتی گراد و توسط خشک کن سینی دار آزمایشگاهی خشک شده بود و هم چنین در نمونه ای که به صورت سنتی تهیه شده بود، سنجیده شد. در نهایت، آزمون حسی برای انتخاب بهترین فرمولاسیون جهت تهیه ی چاشنی از پودر ریواس انجام گرفت. نتایج، نشان داد شرایط بهینه ی خشک کردن ساقه ریواس در دمایC °70 با بالاترین سرعت و کم ترین زمان خشک کردن می باشد. در تهیه ی چاشنی از پودر ریواس فرمولاسیونی که حاوی 20 گرم پودر ریواس، 5گرم فلفل سفید، 5/2گرم پودر خردل و 5/2 گرم جوز هندی بود از نظر ارزیاب های حسی به عنوان بهترین فرمولاسیون انتخاب شد. در مقایسه ی نمونه ها از نظر حفظ خصوصیات کیفی نمونه ی خشک شده به روش سنتی، کم ترین امتیاز را داشت.

    کلیدواژگان: ریواس، خشک کردن، چاشنی، شاخص های کیفی
|
  • M. Rezaei, B. Tajeddin, A. Mohammadi Sani Page 1
    In this study, a biodegradable composite for food packaging application was produced. Low density polyethylene as matrix, lingo-cellulosic powder of wheat straw as filler, and MAPE (Maleic Anhydride Polyethylene) and PEG (Polyethylene Glycol 400 and 600) as compatibilizers were used to preparation of these biocomposites. Mechanical characteristics (tensile, three points flexural and impact tests) of samples were performed to produce the best compound regarding the compatibilizers effect. Different weights of filler phase in levels: 70 to 30, 60 to 40, 50 to 50, and 40 to 60 % were used in the composite formulation. Compatibilizers were also applied in three levels of 0, 7, and 10 %. The results showed that the MAPE was the best compatibilizer as to improving the mechanical properties of the compounds. The type of compatibilizer is ineffective on the impact results. All composites were better than the control sample in the flexural tests.
  • H. Karazhyan, R. Salari Page 11
    Two types of yoghurt including fresh cow's milk and powdered milk were produced according to typical production methods. Physiochemical, rheological and organoleptic properties of yoghurts were analyzed during 21 days of storage. Rheological measurements revealed an obvious shear thinning profile for both samples. Power law was shown to be useful for description of flow behaviour of samples and it was found that flow index behaviour was less than unity. Yoghurt from fresh milk had a larger consistency index than powdered milk yoghurt, but flow index behaviour was lower indicating higher shear thinning property. Viscosity of both samples showed significant variations during 21 days of storage. Flow index behaviour for samples decreased during storage which indicates more shear thinning behaviour of the samples and this is due to a decrease in Total Dry Solids of the samples. During storage time pH decreased while acidity increased. Fat variations were significant at 5% level from the first day until the th day and such variations showed a decrease trend. Yoghurts from powdered milk showed a more stiff texture than yoghurts from fresh milk. Yoghurts from powdered milk have a higher acceptability between panelists than yoghurts from fresh milk and this is because of the similarity in exture, lavor and odor of the final product.
  • P. Amirkhanloo, R. Safari, M. Rezaei, M. R. Saeidi Asl Page 21
    Listeria spp. is a ubiquitous organism. This microorganism has been isolated in many ready-toeat seafood products including smoked fish. Listeriosis is a food-born disease that mostfrequently affects infants and adults whose immune systems are weakened. The preseent study was undertaken to determine the prevalence of Listeria spp. in fresh and smoked silver Carp (Hypophtalmichthys molitrix). Surveys of fresh fish indicated that 40% of the samples were found to be contaminated with the organism L. monocytogenes and L. innocoa were isolated from 33% and 20% samples respectively. The results obtained during the examination of smoked silver Carp (gutted and ungutted fish in smoke time 3) indicated that both species can survive in all smoked treatment. Thus, cold smoking (30 oC) did not reduce the counts of Listeria spp. in this study, the incidence was higher in ungutted samples than gutted samples. Bacterial load changed significantly along the smoking time period (p<0.05).
  • R. Safari, B. Abtahi, P. Tayebi Page 27

    Algae organisms are rich sources of biologically active metabolites which can be used in pharmaceutical industry. The purpose of this study was to evaluate Chlorella vulgaris acetone and ethanolic extracts for antimicrobial effects against Bacillus subtilis. The algae extract was investigated for in vitro antimicrobial activity against Bacillus subtilis PTCC1156 using disk diffusion and dilution method.It was found that the Chlorella vulgaris has good inhibitory effect on Bacillus subtilis. Inhibitory effects of each extract varied considerably among the microorganisms. Maximum antibacterial activity was observed in acetone extracts. Its MIC against Bacillus subtilis WAS determined 3 g/mL.

  • M. Fahimdanesh Page 35
    In this paper, the effect of microwave heating on sunflower, soybean and peanut oils was studied. Each oil was heated for 2, 4, 6, 8, 10, 12, 15 and 18 minutes in microwave oven. Peroxide value, free acidity, colour absorbance, total tocopherols, conjugated diene and triene were measured. The results showed that the amount of peroxide value, colour absorbance and acidity were proportionally increasing with the increase of heating period. It was found that the total tocopherols of the microwave heated oils, decreased depending on the type of the predominating tocopherols. Also polyunsaturated fatty acids generally decreased by increasing the heating period.
  • S. Mazinani, A. H. Elhamirad, Z. Piravi Vanak, M. R. Naghavi Page 45

    With regard to the significant functions of nuts in preventing cardiovascular diseases and certain kinds of cancer as well as their high consumption in our country, the present research was conducted to identify some characteristics of Iranian nut oils including walnut, almond, pistachio with cultivars Damavand, c.v.b12, Ahmad Aghaee with %4, Momtaz by measuring the total phenolic compounds using folin assay, identifying fatty acids profile by GC, oil oxidative stability at three different temperatures: / by Rancimat method and measuring other oxidative stability by Oven Test. Folin assay results showed that walnut consists the most phenolic compounds, then were pistachio and almond, respectively. Rancimat test results indicated that pistachio possessed the highest oxidative stability in each of three mentioned temperatures and then were almond and walnut, respectively. The results of the other oil oxidative stability showed the most oxidative stability among the mentioned oils and the conclusion of variation trend of peroxide index with less rate was in pistachio and then were almond and walnut, respectively. The important results of the fatty acids profile indicated that pistachio contained the most saturated fatty acids and the least saturated fatty acids belonged to walnut. Among the mentioned oils, almond oil had the least poly-unsaturated fatty acids and walnut had the most one. In addition, almond possesed higher oleic acid, then were pistachio and walnut, respectively. According to these findings and inspite of having high phenolic compounds in walnut oil compared with other mentioned oils, it is concluded that the profile of fatty acids has a more effective and crucial role in the stability of oils oxidation.

  • A. Elsagh Page 53
    Effects of environmental pollution on food safety for human consumption is a serious global issue. Considering the serious effect of the heavy metals on public health level, measurement of concentration of toxic heavy metals in highly-consumed foodstuff such as salt, bread and water may pave the way for discovering the causes of many diseases. In this research, determination of heavy metal amounts like Fe, Pb, Cu and Cd in the samples of washed salt by water and rock salt by the flame atomic absorption spectroscopy were investigated. Mean (Mean  Standard Error) concentrations of heavy metals in salt were: Fe(3.89 ± 1.63), Pb(0.55 ± 0.47), Cu(0.29 ± 0.15) and Cd(Not detectable) (μg g-1) dry weight respectively. For rock salt, mean (Mean  Standard Error) concentrations were: Fe(8.30 ± 0.27), Pb(1.21 ± 0.08), Cu(0.89 ± 0.06) and Cd 0.17± 0.03) (μg g-1) dry weight respectively. These values were compared with each other and with allowed standard of these elements for salt as defined by the institute of industrial research and standard of Iran. Statistical analysis indicated that there is no significant difference between values of mean heavy metals Fe, Pb, Cu, Cd, in purified salt, rock salt and Iranian salt standard (P>0.05). However, with rock salt being washed out a significant change in purity from 96.98 to 98.83 mass percent was obtained (P<0.05).
  • H. Tavakolipour, A. Sharifi Page 59

    Drying process for seasonal products such as rhubarb which are available only a few months in a year for consumers is very important، because this process not only prevents the spoilage of these products but also makes this consumption possible throughout the year. In this study، after drying rhubarb''s stems and preparing rhubarb powder، the quality indices including: acidity، moisture content، pH، color intensity، bulk density (loosed and packed)، vitamin C and solubility، were measured for samples which had been dried in a cabinet tray drier at 50، 60 and 70 C، and also those dried in the traditional method. Finally sensory evaluations were performed to select the best formulation for preparing condiment from rhubarb powder. The results of the study showed that the drying process at 70°C was the optimal condition because it had the least time and maximum rate of drying. For preparing condiment from rhubarb powder the formulation that consist of 5 g white pepper، 2/5 g mustard powder and 2/5 g Indian nutmeg powder was selected as the best formulation by the panelists. The comparison of the samples dried under different conditions in terms of quality indices revealed that the traditional method was the least suitable.