فهرست مطالب
نشریه باغ نظر
سال هشتم شماره 16 (بهار 1390)
- تاریخ انتشار: 1390/04/04
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 3مطالعه الگوی نبوی و شیوه اصلاح ساختار شهرهای قبل از اسلام به ویژه مدینه و شکل گیری نخستین شهرهای اسلامی، برای تحقق ارزش های اسلامی در شهرسازی جدید اهمیت زیادی دارد. این تحقیق به روش تفسیر تاریخی و استدلالی به بررسی شواهد مربوط به این تحولات می پردازد و تلاش می کند از شیوه مکانیابی مساجد توسط پیامبر در مدینه الگوبرداری نماید. براساس یافته های این پژوهش، ساختار مدینه قبل از اسلام، ساختار باغ محله ای با محله های پراکنده می باشد. ساختار قبیله ای شهر به واسطه پراکندگی منابع آب و پوشش گیاهی، تقویت شده و تغییرات کالبدی نیز همزمان با تغییرات فرهنگی، سیری از کثرت به وحدت دارد. اگرچه این وحدت به تنوع قومی عنایت خاص داشته و منکر قبایل گوناگون نیست. عامل ایجاد چنین توازنی بین قومیت گرایی و وحدت گرایی را می توان نوع و جایگاه مساجد دانست. مساجد محلی و مسجد جامع، به صورت سامانه ای هماهنگ با اولویت دادن به وحدت، به وجود طوایف گوناگون اصالت می بخشد. پیامبر(ص) مکانیابی محل سکونت و مسجد را به راهنمایی الهی و توقف شترشان موکول کردند. این مکان حاشیه ای، در انتهای یکی از انشعابات بازار بود که دسترسی مناسبی از تمام نقاط شهر به مسجد را فراهم می آورد. مراکز متعدد قبیله ای به تدریج به مرکز شهر با محوریت مسجد منتقل گردید. مساجد محلی نیز در موقعیت های خاص احداث و بعدها مرکز محله با محوریت مسجد ایجاد شد. «مسجد النبی» از نظر کالبدی نقش شاخصی در شهر نداشته ولی از نظر عملکردی بسیار نقش مهمی دارد و کاربری های خاص اجتماعی که به قداست مسجد لطمه می زند در محلی به نام بلاط درمیدانگاهی مقابل مسجد انجام می شده استکلیدواژگان: مکانیابی، مسجد جامع، مسجد محلی، مسجد بازار، مدینه النبی، حریم
-
صفحه 17اگرچه در مطالعات طراحی شهری و کیفیت مکان، بحث های فراوانی در ارتباط با اهمیت عناصر کالبدی - فضایی، معانی، ساختارهای اجتماعی و... در ایجاد حس مکان شده است، اما در این بین، تحقیقات کمتری در مورد تعلق جمعی به مکان به عنوان پارامتری که به مکان معنا و مفهوم می بخشد، صورت گرفته است. این مقاله با تبیین شاخص های روابط مذکور و تحقیقات میدانی، به اندازه گیری و مقایسه آنها در یکی از محله های سنتی شهر همدان پرداخته است. مطالعات میدانی و مصاحبه های حضوری با ساکنین محله جهت ارزیابی ابعاد تعلق جمعی به مکان و تاثیر آن روی یکدیگر با تحلیل های آماری انجام گرفت. این تحقیق نشان می دهد که تعلق به مکان، نقطه تلاقی عناصر کالبدی، مفاهیم ذهنی فرد از مکان و ساختارهای اجتماعی می باشد که در سه رابطه روحی - روانی، اخلاقی و بیوگرافیکی قابل دسته بندی می باشد و همچنین ثابت می کند که تعلق جمعی به محله سنتی، بالا و قوی می باشد و همین امر ذهنیت ساکنان محله را بر روی هویت مکان ها و تعلق به آنها تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین روابط مذکور بر همدیگر تاثیر مستقیم و بسزایی داشته، طوری که پیوند بین آنها در ایجاد تعلق جمعی غیر قابل انفکاک می باشد.
کلیدواژگان: محله سنتی، تعلق اجتماعی به مکان، سکونت جمعی، رابطه روحی، روانی، رابطه ایدئولوژیکی و اخلاقی، رابطه بیوگرافیکی -
صفحه 29بررسی تاثیرات جهانی شدن بر شهرها و پاسخ شهرها به فشارهای ناشی از جهانی شدن، موضوع مطالعات گوناگونی در طول حداقل چهار دهه اخیر بوده است. شهرها در طول این دهه ها به دلیل اهمیت اجتماعی و اقتصادی، روابط پیچیده ای با جهانی شدن داشته اند. مطالعات درباره این روابط در حال شکل دادن به یک چارچوب نظری جدید در مطالعات شهری است که نظریه شهر جهانی خوانده می شود. در مطالعات شهری، این نظریه جدید با پرسش هایی در رابطه با تاثیرات جهانی شدن بر شهرها و نحوه پاسخگویی شهرها به جهانی شدن آغاز می شود و با تدوین فرآیندهایی راهنما برای هدایت شهرها به سمت جهانی شدن پایان می یابد. نظریه شهر جهانی دربرگیرنده محورهای مطالعاتی دیگری، نظیر شناخت تاثیرات جهانی شدن در رابطه با ماهیت جدید شهرهای معاصر، تعیین معیارهایی برای شناخت شهرهای جهانی، بررسی خصوصیات این شهرها، رتبه بندی شهرهای جهانی و بررسی روابط بین شهرها و شبکه های شهری جهانی است.
کلیدواژگان: جهانی شدن، شهر جهانی، شبکه شهری جهانی، رتبه بندی شهرهای جهانی -
صفحه 43توسعه صنایع خصوصا پس از انقلاب صنعتی موجب پدید آمدن ساختمان های صنعتی (کارخانجات صنعتی) متعددی در حاشیه شهرها شده است. کارخانجات صنعتی با اینکه عمدتا به منظور تامین نیازهای نسل بشر ساخته می شوند، اما عوارضی را نیز به همراه دارند و علی رغم اینکه ضرورتا در خارج از شهرها ساخته می شوند، با این حال، گسترش شهری را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند. این مقاله به بررسی اثرات کالبدی ساختمان های صنعتی بر گسترش شهری در ایران می پردازد. به دلیل ماهیت موضوع، تحقیق حاضر یک پژوهش میان رشته ای بوده و جهت رسیدن به هدف از راهبردهای ترکیبی استفاده شده است؛ ابتدا با روشی کتابخانه ای، تاریخچه مختصری از تحولات شهری در ارتباط با توسعه صنایع و پدیدار شدن ساختمان های صنعتی ارائه می شود. سپس از طریق مطالعه اسناد و نقشه ها و با روشی مقایسه ای، گسترش شهری تهران با توجه به موقعیت ساختمان های صنعتی اطراف آن بررسی می گردد. در ادامه از طریق انتخاب یک جامعه آماری نمونه (پالایشگاه تهران و منطقه مسکونی باقرشهر) و انجام مطالعات میدانی به روش پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده در این نمونه موردی، میزان تاثیرگذاری ساختمان های صنعتی در توسعه شهری منطقه مورد نظر سنجش می گردد. سرانجام با یک روش تحلیلی این نتیجه به دست می آید که ساختمان های صنعتی و کارخانجات که عمدتا در خارج از شهرها ساخته می شوند، در عین اینکه شاخصه های جدید شهری به حساب می آیند، اثرات اجتناب ناپذیری بر توسعه شهری و زندگی مردم نیز می گذارند. در خاتمه نیز پیشنهادهایی برای معماران و شهرسازان در جهت کاهش اثرات مخرب احداث ساختمان های صنعتی بر توسعه شهری ارائه خواهد شد.
کلیدواژگان: توسعه شهری، ساختمان های صنعتی، اثرات کالبدی، صنایع -
صفحه 55این مقاله می کوشد نگاره ایرانی بیرون آوردن یوسف از چاه را بر مفاهیم اصلی واسازی دریدا مورد انطباق قرار دهد. هدف این مقاله بررسی روند تزلزل معنای قطعی و رسیدن به معانی جدید است. از بررسی این نگاره، مفاهیم مهمی سر برمی آورند که در دو موضوع دلالت و روایت دسته بندی می شوند. در موضوع دلالت با بررسی وارونگی تقابل های دوگانه متن هنری، سرگشتگی، آرایه های اثر هنری و در موضوع روایت با بحث مرکزگریزی و بینامتنیت به چارچوب تحلیلی این مقاله دست می یازیم. این تحلیل، نشان می دهد هر نشانه این تصویر، دالی است که مدلول آن غایب است. تقابل های دوگانه این تصویر با واژگون سازی تقابل های مرد/ زن، شب/ روز، رنگ های سرد/گرم، تقابل درون/ بیرون به هم آمیخته اند. در این اثر، سوال های متعددی وجود دارد که مخاطب (بیننده) برای آنها پاسخی نمی یابد و به سرگشتگی منجر می شود. عواملی که از چارچوب تصویر بیرون زده اند به حاشیه ای می مانند که با تمرکز روی آن خوانش متن دیگرگونه می شود. مرکزیت نگاره با قراردادن موضوع اصلی، در جایی غیر از مرکز، یعنی در قسمت پایین سمت راست، از بین می رود. این نگاره با متون و نظام های دیگری نیز در ارتباط است که استقلال آن را زیر سوال می برد. نگارگر در بازسازی این روایت، سنت را به کناری می نهد و بدون در نظر گرفتن منطق علی و معلولی، روایت این قسمت از داستان یوسف را برای ما باز می گوید. با خوانش این اثر و با پیش فرض قراردادن واسازی به عنوان روش و تحلیل متن به منطق اندیشه واساز در پشت آن پی می بریم. این منطق راه را بر معنای قطعی اثر می بندد و آن را به روی معناهای متعدد می گشاید. از نتایج دیگر این بررسی، یافتن نزدیکی ذهنیت نگارگر و اندیشه های دریدا است.
کلیدواژگان: نگارگری ایرانی، هفت اورنگ، پساساخت گرایی، واسازی، ژاک دریدا -
صفحه 65از اواخر دهه 1960 میلادی، طراحی پیشتاز به سمتی رفته است که آن را پست مدرن می نامیم. طراحی، معماری و به طور کلی هنر پست مدرن (همانند سایر شاکله های فرهنگی پست مدرن) دارای آنچنان پیچیدگی هایی است که تا به امروز ملاک های صحیحی برای شناسایی، تفکیک و طبقه بندی آثار پست مدرن از آثار مدرن وجود ندارد. در این مقاله با تبیین مبانی نظری نشانه شناسی به عنوان ابزار نقد، برخی مفاهیم و مولفه ها استخراج شده، سپس توسط این مولفه ها، برخی آثار شاخص که توسط طراحان و معماران بنام و داعیه دار پست مدرنیسم طراحی شده اند، مورد بررسی قرار گرفته است. براساس نتایج این پژوهش، نشانه های آثار پست مدرن نسبت به همتایان مدرن خود تغییراتی بنیادی یافته اند که از شاخص ترین آنها می توان اشاره کرد به اینکه در طرح های پست مدرن مجددا از نشانه های شمایلی به وفور استفاده می شود. آثار پست مدرن دلالت های ضمنی فراوان دارند و فرایند نشانه پردازی و دلالت آنها نامحدود است. به علاوه این طراحی از منش همنشینی و جانشینی استفاده می نماید و برای مخاطب به عنوان حلقه اصلی فرایند دلالت امکان تعامل با اثر را فراهم می نماید و بالاخره اینکه طرح های پست مدرن، ادراک احساسی مخاطب را مورد توجه قرار می دهد و کارکرد برتر فرایند ارتباطی آثار پست مدرن، کارکرد عاطفی است.
کلیدواژگان: طراحی صنعتی، پست مدرن، نشانه شناسی -
صفحه 79تمام طراحان در جستجوی پیداکردن روندی برای حل مسئله زیبایی شناختی در طراحی و توسعه محصولات هستند. آنها تلاش می کنند، طرح پیشنهادی خود را با آن روند انجام دهند و از این طریق به اهداف، سفارش دهندگان خود یعنی کارفرمایان و خریداران جامه عمل بپوشانند. چنانچه به اعتراف طراح با تجربه ای چون «هوفلر» همواره یک تضاد بین تئوری و عمل وجود داشته است و طراحان نمی توانستند آزادانه احساس زیبایی شناختی خود را بدون درنظرگرفتن درخواست های سفارش دهندگان بیان نمایند و همیشه این فشار بر روی طراحان وجود داشته است. افرادی مانند «کریستوفر الکساندر»1 که از وی به عنوان یکی از بنیان گذاران متدولوژی طراحی یادمی شود، معتقد است مشکلات و مسایلی که طراحان باید آن را حل نمایند، خیلی پیچیده تر از آن است که تنها با احساسات و خلاقیت های هنری قابل حل باشد و بر همین اساس جهت مواجه با مشکلات و مسایل طراحی باید به تحلیل و پردازش بازار پرداخت. این نوع نگاه یکی از آشناترین روندها برای طراحان محسوب می شود که بدان فرم تاثیرگرفته از بازار می گویند که بارزترین هدف این روند، مجاب کردن استفاده کننده مشخص در ایجاد علاقه و خرید محصول است. متاسفانه اغلب این سوء تفاهم پیش آمده است که هدف از تلاش های مربوط به روندهای طراحی، بدست آوردن یک روند فراگیر واحد می باشد و این امر نادیده گرفته شده که مشکلات و مسایل مختلف، روندهای متفاوتی می طلبد. اینکه کدام روند کاربرد بهتری برای حل مسائل زیبایی شناختی دارد، سوالی است که باید در آغاز تمامی پروژه های طراحی صنعتی مطرح و پاسخ داده شود.
حال اگر بپذیریم روندی برای حل مساله زیبایی شناسی وجود دارد و زیبایی شناسی را به عنوان یک زبان مورد توجه قراردهیم و درخواست های استفاده کننده را از طریق مطالعات بازار و روش های مرتبط آن به دست آوریم. آنگاه این سوال مهم در حل مسئله زیبایی شناختی پدیدار می شود، که آیا تنها روندی که در اختیار طراحان قرار دارد، همان روند و رهیافت برخاسته از بازار است؟ آیا روند های جایگزین می توانند، جانشین مناسبی برای این روند باشند؟ این مقاله با مطالعه اهداف طراحی تعدادی از طراحان، چشم انداز کلی را شکل می دهد و نکات ضعف و قوت این روند را مطرح نموده و از این طریق خواننده را هدایت نموده تا بتواند تصمیم بگیرد. آیا می توان به جز روند استخراج شده از بازار از روند دیگری استفاده نمود؟ آیا نمودهایی از روندهای جایگزین وجود دارد که بتوان به آنها استناد کرد؟کلیدواژگان: زبان زیبایی شناسی، طراحی و توسعه محصول، زیبایی شناسی برخاسته از بازار، زیبایی شناسی جایگزین
-
Page 3The study of structural reforms in cities like Medina after the advent of Islam is of prime significance for those who follow Islamic ideals in modern urbanization. The following research takes a historical look at evidence of urban development immediately after the introduction of Islam. The authors present the method used by Prophet Mohammad (PBUH) to select proper locations for building mosques as a model. The research’s findings show that before Islam, the city of Medina was made up of scattered neighbourhoods divided by gardens. The city’s tribal structure was reinforced as a result of the scattered water resources and vegetation. Structural changes, coinciding with cultural developments, brought unity out of disparity but without ruling out the presence of different tribes. What led to this balance between tribal tendencies and the sense of unity were mosques,particularly their types and locations. Local and Jaame’ (i.e.grand) mosques became part of a coordinated network prioritizing unity while granting authenticity to different tribes.Prophet Mohammad (PBUH) relied on divine guidance to choose his place of residence and the location of Masjid al-Nabi (i.e. the Mosque of the Prophet). He announced the mosque would be built at the very place that his camel stops. This specific location was at the end of one of the local bazaar’s many tributaries and perfectly accessible from all corners of the city. Thus, various tribal centres were gradually formed around the mosque, which became the centre of the sprawling city. Local mosques became like centres of different neighbourhoods. Masjid al-Nabi did not have a significant structural role in the city but was of great functional importance. Various social events that were considered below the holy spirit of the mosque would take place in a square just opposite the mosque building.Keywords: Location, Jaame (i.e. Grand) Mosque, Local Mosque, Bazaar Mosque, Madinat al Nabi (i.e. City of the Prophet), Harim (i.e. Holy Sanctum)
-
Page 17Studies in urban design and quality of place of residence include a lot of discussions about the importance of physical-spatial and semantic elements as well as social structures etc. to convey a sense of place. However, less emphasis is placed on the concept of group belonging to place of residence as a parameter that gives a location a specific meaning.This article outlines three types of relationships between a society and the place it belongs to:spiritual-mental, moral-ideological and biographical. It then strives to determine,measure, and compare these relationships in one of the traditional neighborhoods of the city of Hamedan. The authors have conducted field studies and interviews with residents of this neighborhood to evaluate the dimensions and influences of group belonging to place of residence.This research shows group belonging to a traditional neighborhood are strong and have strongly influenced the mentality of residents regarding the identity of the place they live in.The three types of spiritual-mental, moral and biographical relationships between society and place of residence are interconnected and play an indivisible role in creating a sense of belonging.Keywords: Traditional neighborhood, group belonging to place of residence, Collective residence, Spiritual, Mental relationships, Ideological, Moral relationships, Biographical relationships
-
Page 29Numerous studies have been conducted over the past four decades about the effects of globalization on cities and the way cities have been responding to pressures imposed upon them by globalization. Over the decades, cities have developed a complex relationship with globalization in light of their social and economic significance. Further research into this relationship has led to the introduction of a new concept in urban studies known as the global city theory.This theory embodies discussions on the effects of globalization on cities and the way cities have been responding to the changes brought about by this phenomenon. It also includes a series of guidelines to help cities become part of the globalization process.In addition, the global city theory studies the effects of globalization on the new identity of contemporary cities, outlines a new set of criteria to distinguish global cities, defines the characteristics of such cities, develops a ranking system for them and studies the relationship between cities and global citynetworks.Keywords: Globalization, Global city, Global city network, Global city ranking
-
Page 43Scientific and technological developments particularly after the Industrial Revolution have led to the creation of numerous industrial buildings in city suburbs.Although industrial plants are developed to meet the various needs of humankind, they do entail a series of negative effects and though built in suburban areas they strongly influence urban expansion.This paper studies the physical impacts of industrial buildings on urban development in Iran. It requires a look into several fields of study and employs a composite research method to proceed. In a deskwork process, the authors first present a summarized history of urban developments in the face of growing industrial advances. They then study the urban expansion of Tehran with the industrial plants developing around it through a comparative method employing maps and documents.The Tehran Refinery and the Baghershahr residential district are chosen as components of a case study. The authors use questionnaires, conduct interviews and take note of their observations to evaluate the impact of industrial buildings on urban expansion. Finally, an analytical strategy is employed to conclude that industrial plants, which are mainly built in city suburbs as new urban indicators, inevitably affect urban development and people’s lives. The paper ends with a series of proposals for architects and urban developers to reduce the destructive impacts of industrial buildings on urban development.Keywords: Urban Expansion, Industrial Buildings, Physical Effects, Industries
-
Page 55This essay has attempted to apply the main concepts of Jacques Derrida’s deconstruction theory to the Persian painting “The Drawing out of Yusof from the Well”.A methodological frame comprises signification, reversing binary oppositions,aporia, parergon, narrative, intertextuality and decenterism. In a deconstructive analysis,binary oppositions like men and women, day and night, cold and warm colors are connected without superiority. Spectators face questions which have unlimited answers and entangle them in aporia. Considering a parergon will help the spectator come up with another reading or another meaning of a certain text.There is also no center. The center has lost its function. The artist has put the center, which is related to the title, in the corner. The work is not autonomous. It has a relationship with other texts like the story of Yusof in the Qura’n and ancient myths. The signs prevalent in the sketch can also be traced back to other texts. Thus, we can find a deconstructive logic behind this work. There is no final meaning and signification and the artist’s ideas in forming the painting follow Derrida’s concepts and theories.Keywords: Persian Painting, Haft Owrang, Post, Structuralism, Deconstruction, Jacques Derrida
-
Page 65Since the late 1960s, a pioneering design approach gradually emerged that is referred to now as the postmodern approach. Design, architecture and in general terms, post-modern art (similar to other cultural forms of post-modernism) have so many complexities that it is actually quite difficult to define a set criteria for recognition, classification and differentiation of post-modern from modern art.This paper, using semiotic theories as analytical tools, attempts to define various concepts and indicators which it then uses to study famous works designed by well-known designers and architects with a post-modern approach. The findings suggest that the signs in post-modern works have gone through major changes compared to their modern counterparts. The best example is the reemployment of iconic signs in post-modern designs. Post-modern works have enormous connotations and their process of semiosis and signification are endless. Moreover, the post-modern designer employs syntagmatic and paradigmatic approaches,allowing viewers to interact with the artwork. Finally, post-modern designs address sensual perceptions. In fact, the greatest function of postmoderndesigns in terms of communication is their ability to relate emotionally with viewers.Keywords: Industrial design, Post, modern, Semiology
-
Page 79Designers are always in search of an approach to help them deal with the question of aesthetics in roduct design and development and thus meet the demands of their clients. As one experienced designer, Heufler admits, theory and practice are always clashing as designers cannot freely express their aesthetic feelings without considering the demands of the clients and this, he says, has always been a burden for them. Christopher Alexander, who is known as one of the founders of design methodology, believes problems faced by designers are often so complex that they cannot be resolved through a merely emotional approach or artistic creativity. He suggests that such problems necessitate a proper market analysis. This approach is known as “form affected by market” and is one of the most familiar approaches for designers. Its main objective is to make specific clients interested enough in a product to convince them to buy it.Unfortunately, a lot of people mistakenly conclude that designers are trying to come up with one universal approach to face the problems of product design. However, the fact is different problems warrant different approaches. The first question that should be raised at the beginning of all industrial design projects is which approach works better aesthetically.If we accept the fact that there are different approaches to address the issue of aesthetics and consider aestheticism as a form of language while identifying customer demands by analyzing the market, the next important question would be,is the market-based approach the only approach that designers can adopt? Are there any alternative practical approaches?This article studies the objectives of a number of designers before presenting a general perspective. It examines the pros and cons of various approaches to help the reader make the best decision. The main question is “Can designers adopt an approach other than the market-driven one?” or rather “Has there been any alternative approaches?”Keywords: Language of aesthetics, Product design, development, Market, driven aesthetics, Alternative aesthetics
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.