فهرست مطالب

مجله جهانی رسانه - نسخه فارسی
پیاپی 3 (بهار و تابستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/04/04
  • تعداد عناوین: 5
|
  • یادداشت سردبیر
    صفحه 1
  • مقالات داوری شده
  • مجید تهرانیان* صفحه 2
    تمدن یک مفهوم دو لبه است. در دو دهه اخیر، این مفهوم به عنوان سلاحی ایدئولوژیک به کار رفته است تا بین ما و آنها یا به اصطلاح متمدن ها و بربرها تفکیک برقرار شود. قرن بیستم - خونین ترین قرن در تاریخ بشری- مانع از این نشده است که ایدئولوژیست ها از صحبت کردن درباره تمدن به عنوان وسیله ای برای مجهز کردن گروهی از انسان ها علیه گروهی دیگر دست بردارند. این مقاله برای ارائه یک چارچوب تاریخی، ده (10) فرضیه در مورد مسائل محوری دوران ما معرفی می کند.
    کلیدواژگان: امپراطوری، تمدن، شیوه های تولید، شیوه های مشروعیت، شیوه های ارتباط، امپراطوری دیجیتالی
  • علیرضا ظهوری* صفحه 3
    این مقاله با استناد به نظریه ژاک الول در مبحث شیدایی انسان به تکنولوژی مدرن، به طور مختصر فوایدی چند در مورد خصلت دموکراتیک دنیای مجازی را بررسی کرده، سپس محدودیت ها و دل نگرانی های مربوط به آیندهء دنیای مجازی را موشکافی می کند. علیرغم محدودیت های ناشی از شکاف دیجیتالی و موانع تحمیل شده توسط قدرتمندان، دولت ها و شرکت های تجارتی ذینفع در خلق، اداره و کنترل دنیای مجازی، این مقاله بر خصلت دموکراتیک دنیای مجازی تاکید می کند و به جامعهء فاضلهء مدنی رسیدن را از طریق مشارکت مردمی در حوزهء عمومی هابرماسی دنیای مجازی امکان پذیر می بیند.
    کلیدواژگان: دنیای مجازی، شیدایی تکنولوژیکی، دموکراسی، بازار اطلاعاتی، حوزهء عمومی، شکاف دیجیتالی، اطلاعات بی فایده
  • وینسنت مسکو*، دیوید لوین صفحه 4
    این مقاله با ارائه تعریفی از رویکرد اقتصاد سیاسی کار خود را شروع کرده و پس از معرفی ویژگی های بنیادی آن به توصیف مکاتب فکری اصلی این رویکرد می پردازد. در ادامه، این مطلب مورد بررسی قرار می گیرد که محققان ارتباطات در اخذ کدام چارچوب نظری به انجام پژوهش در زمینه ی رسانه های توده ای و تکنولوژی های اطلاعاتی پرداخته اند. در این قسمت سعی بر این است که مشخص شود در رویکردهای پژوهشی به کارگرفته شده در آمریکای شمالی، اروپا، و جهان سوم بر چه چیزهای تاکید شده است. موضوع بعدی که این مقاله به آن می پردازد، توصیف فرآیند بازاندیشی در اقتصاد سیاسی ارتباطات است که با ارائه پیشنهادهایی در زمینه فرضیه های فلسفی این رویکرد همراه است. این مقاله رویکردی در دانش را جستجو می کند که هم واقعیت مفاهیم و مشاهدات را بپذیرد و هم در رد این دیدگاه بکوشد که همه تبیین ها قابل تلخیص به یک علت اساسی نظیر اقتصادیا فرهنگ هستند. بازاندیشی در اقتصاد رسانه ای همچنین تاکید ویژه ای بر تغییر اجتماعی، فرآیندهای اجتماعی و روابط اجتماعی دارد و از این لحاظ نیز در نقطه مقابل دیدگاه سنتی قرار می گیرد که نقطه عزیمت خود را ساختارها و نهادهای اجتماعی قرار می دهد. با دستور کاری که ارائه شد، این مقاله به معرفی سه فرآیند می پردازد که، در واقع، می توانند نقاط شروعی برای انجام پژوهش هایی در زمینه اقتصاد سیاسی باشند. کالایی سازی، فرآیندی است که طی آن چیزهایی که به نوعی برای استفاده ارزشمند می باشند به کالاهایی تبدیل می شوند که در بازار قابل مبادله باشند. برای نمونه می توان به فرآیندی اشاره کرد که طی آن داستانی که برای جمعی از دوستان جالب بوده است تبدیل به فیلم یا رمانی برای فروش در بازار می شود. فرآیند دوم، فضایی شدن است که عبارت است از فرآیند غلبه بر موانع جغرافیایی به واسطه رسانه های توده ای و تکنولوژی های ارتباطی. برای نمونه، تلویزیون با تصویرهایی که از رویدادهای مختلف سراسر کره زمین جمع آوری می کند و یا شرکت هایی که با استفاده از ارتباطات کامپیوتری به سازماندهی تجارت در مقیاس جهانی پرداخته و امکان دسترسی به بازارهای مختلف و انتقال کالاها را در سراسر جهان میسر می کنند، بر فواصل مکانی و فضایی غلبه می کنند. فرآیند سوم ساختاربندی است و عبارت است از ایجاد روابط اجتماعی؛ به خصوص روابطی که حول طبقه ی اجتماعی، جنسیت و نژاد شکل می گیرند. اقتصاد سیاسی در رابطه با طبقه ی اجتماعی توضیح می دهد که چگونه نابرابری ها در توزیع درآمد و ثروت بر میزان دسترسی به رسانه های توده ای و تکنولوژی های نوین ارتباطی اثرگذار است و افراد با ثروت و درآمد بیشتر دسترسی بیشتری به رسانه ها و تکنولوژی های نوین ارتباطی و اطلاعاتی دارند. نتیجه گیری پایانی این مقاله به توصیف این مطلب می پردازد که چگونه اقتصاد سیاسی بازنگری شده، به واسطه ی اصول مشتق شده از مطالعات فرهنگی و علم خط مشی، پاسخگوی چالش های پیش روی خواهد بود.
    کلیدواژگان: اقتصاد سیاسی، نظریه ی ارتباطی، مطالعات انتقادی رسانه، طبقه ی اجتماعی
  • هوشنگ نایبی، علیرضا دهقان*، سعید معیدفر صفحه 5
    این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که آیا استفاده از رسانه های جمعی به ویژه تلویزیون که رسانه ای بسیار پر پوشش و سهل الوصول است می تواند شکاف آگاهی در میان گروه های دارای پایگاه اجتماعی اقتصادی متفاوت را کاهش دهد؟ طبق نظریه ی شکاف آگاهی، اقشار بالاتر سریع تر از اقشار پایین تر اطلاعات پخش شده توسط رسانه های جمعی را کسب می کنند و شکاف آگاهی بین اقشار بالا و پایین کاهش نمی یابد. تحقیقات متعددی در کشورهای دیگر، این نظریه و فرضیات آن را آزمون کرده اند اما در ایران تاکنون بدان پرداخته نشده است. به این منظور در اینجا فرضیه های آزمون پذیری از نظریه ی مذکور استنتاج شده است تا در پرتو داده های تجربی در ایران به سوال فوق پاسخ داده شود.
    کلیدواژگان: شکاف آگاهی، رسانه های جمعی، تلویزیون، تحصیلات، پایگاه اجتماعی اقتصادی
|
  • Majid Tehranian* Page 2
    Civilization is a double-edged concept. During the last two centuries, it has been employed as an ideological weapon to distinguish between us and them, the so-called “civilized” and “barbarians”. The 20th century, the bloodiest century in all human history, has not deterred the ideologues to continue speaking of civilization as the possession of one group of humanity against another. Offering Ten propositions, this paper is an attempt to disentangle “civilization” from its ideological uses.
    Keywords: empire, civilization, modes of production, modes of legitimacy, modes of communication, digital empire
  • Ali Zohoori* Page 3
    This article is based on Jacques Elull's notion of "fascinated people" in relation to technique and technology. It briefly reviews some of the advantages of the democratic aspects of the cyber world and analyzes the limits and future worries regarding the cyber world. Notwithstanding the limitations on the creation, management, and control of the cyber world resulting from the digital divide and constraints imposed by government and corporate interests, this article stresses the democratic nature of the participatory attribute of the cyber world. The article advances the possibility that through people's participation in the cyber world's public sphere a world utopian civilization is possible.
    Keywords: cyber world, technological fascination, democracy, information market, public sphere, disinformation
  • Vincent Mosco*, David Lavin Page 4
    This paper provides an overview of the political economy approach to communication studies. The paper begins by defining the approach, identifies its fundamental characteristics, and maps major schools of thought. From here, it proceeds to examine how communication scholars have drawn on the theoretical framework to carry out research on the mass media and information technologies. The paper then describes the process of rethinking the political economy of communication by proposing the means to address its philosophical assumptions. Specifically, it calls for an approach to knowing that accepts the reality of both concepts and observations and rejects the view, prominent in some theories, that all explanations can be reduced to one essential cause, such as the economy or culture. Rethinking political economy also emphasizes social change, social processes and social relations over the traditional tendency in political economy to start from social structures and institutions. Putting this agenda into practice, the paper identifies three processes that make up the main starting points for political economy research. Commodification is the process of transforming things valued for their use into marketable products that are valued for what they can bring in exchange. Spatialization is the process of overcoming the constraints of geographical space with, mainly, mass media and communication technologies. Structuration is the process of creating social relations, mainly those organized around social class, gender and race. The paper concludes by describing how this renewed political economy of communication responds to challenges on its borders from the disciplines of cultural studies and policy science.
    Keywords: political economy, communication theory, critical media studies, social class
  • Alireza Dehghan*, Hooshang Nayebi, Said Moidfar Page 5
    The aim of this paper is to address the following question: Can the usage of mass media, particularly the usage of television which is an easily accessible medium, close the gap between high and low social-economic status groups based on the theory of information gap? According to this theory, the member of upper stratum gain the information transmitted through the mass media rapidly than the lower stratum and thus the gap between those who are rich and those who are poor in information widens. This is a question which has not been addressed in Iran before. Thus to answer this question, we have drawn some testable hypothesis from the mentioned theory and test them by using of the data gathered in a large-scale national survey.
    Keywords: information gap, mass media, television, Education, social, economic status