مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال یازدهم شماره 4 (پیاپی 33، آبان 1390)

استفاده از شبیه سازی رایانه ای یکی از روش های جدید آموزش در علوم پزشکی است ولی تاکنون مطالعه ای در مورد بکارگیری این روش در آموزش فارماکولوژی در ایران انجام نیافته است. هدف این پژوهش، بررسی دیدگاه دانشجویان داروسازی پیرامون آموزش فارماکولوژی به کمک شبیه سازی رایانه ای بود. در این مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد30 نفر دانشجوی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز که در سال تحصیلی 88-87 واحد فارماکولوژی عملی را انتخاب نموده بودند وارد شدند. بخشی از درس با نرم افزارهای شبیه سازی رایانه ای تدریس گردید. در پایان دوره نظرات دانشجویان با پرسشنامه ای محقق ساخته اخذ گردید. داده ها با آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد. نمره رضایت کلی دانشجویان از بکارگیری شبیه سازی رایانه ای 21/0±51/3 بود. کمک نرم افزارها به فهم بیشتر دروس نظری فارماکولوژی بیش از 75 درصد ارزیابی گردید. میزان یادگیری و مشارکت فعال دانشجویان به ترتیب 76 و 82 درصد بیشتر از جلسات برگزار شده در آزمایشگاه بود. حدود 80 درصد دانشجویان داروسازی شرکت کننده در پژوهش، خواستار ارائه 25 الی50 درصد فارماکولوژی عملی با این شیوه بودند. میانگین نمره رضایت مندی از روش ارزیابی پایان دوره نیز 24/0±54/3 به دست آمد. نتایج نشان داد که بکارگیری شبیه سازی رایانه ای میزان یادگیری و مشارکت فعال دانشجویان و فهم دروس تئوری فارماکولوژی را ارتقا می دهد. به نظر می رسد می توان روش آموزش این درس را بازنگری نموده و بخشی را با استفاده از نرم افزارهای شبیه سازی ارائه داد.

دانشگاه علوم پزشکی کرمان برای افزایش توان علمی کارشناسان سلامت دانشگاه های علوم پزشکی جنوب شرق، برای اولین بار از سال 1386 اقدام به پذیرش دانشجو در دوره گواهی نامه عالی بهداشت عمومی کرد. این دوره با انتخاب 30 دانشجو شروع شد و اولین دوره آموزش غیرحضوری این دوره در ایران بود. ضروری بود که تجربیات این دوره ثبت شود تا برای تدوین دوره های موفق تر در آینده به کار رود. مطالعه به صورت کیفی-توصیفی انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات از تمام دانشجویان ترم سوم این دوره دعوت شدکه در دو گروه متمرکز شرکت کنند. شرکت کنندگان در مجموع 19 دانشجو بودند. سؤالات به صورت باز و ساختارنیافته بود. هر گروه متمرکز حدود 5/1 ساعت طول کشید. تمام صحبت ها ضبط شد و کلمه به کلمه پیاده شد. آنالیز داده ها با روش آنالیز موضوعی انجام شد. دانشجویان در مورد 2حیطه عمده موارد قوت و ضعف اظهارنظر کردند و اطلاعات به دست آمده در چند زیر حیطه طبقه بندی شد. در بررسی قوت این دوره، مباحثی از جمله صرفه جویی در وقت و هزینه ها، عدم تردد، فعال تر شدن نقش دانشجو در یادگیری، تعامل دانشجویان با هم و منافع همزمانی کار و تحصیل مطرح شد. در بررسی نکات ضعف، دانشجویان به مسائلی از جمله آماده نبودن زیرساخت ها، دسترسی محدود به استاد، یادگیری کمتر از دوره آموزش حضوری، همزمانی کار و تحصیل، مناسب نبودن مطالب، انباشتگی دروس و عدم احساس فضای آموزشی اشاره کردند. در این مطالعه نکات قوت و ضعف روش آموزش غیرحضوری مورد بررسی قرار گرفت و پیشنهادات اصلاحی از جمله موارد زیر مطرح شد: برگزاری آموزش غیرحضوری به شرط تجربه موفق آموزش حضوری در همان دوره، برقراری امکان استفاده از اینترنت پرسرعت و تامین زیرساخت نرم افزاری مناسب، آموزش به اساتید، پایش مداوم کیفیت تدریس، ارائه بعضی دروس به صورت کارگاهی.

راهنمایی تحصیلی دانشجویان امری ضروری و موثر بر روند آموزشی آنها و کیفیت کلی آموزش دانشگاه به شمار می رود، و استاد راهنما نیز جایگاه و رسالت خطیری در رشد حرفه ای دانشجویان دارد. لذا این پژوهش با هدف تعیین ابعاد صلاحیتی استاد راهنما از دیدگاه دانشجویان پرستاری در سال 1388 انجام شد. در این مطالعه کیفی جمع آوری اطلاعات به روش بحث گروهی متمرکز انجام شد. 15 دانشجوی پرستاری به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شده و از تجارب و دیدگاه های آنان برای تعیین صلاحیت های استاد راهنما تا رسیدن به اشباع اطلاعاتی استفاده شد. پس از آن، متن مصاحبه های بحث گروهی با کسب اجازه از شرکت کنندگان ضبط گردید. تحلیل تماتیک (Thematic) برای تعیین طبقات و خرده طبقات توصیفات دانشجویان پرستاری مورد استفاده قرار گرفت. بر اساس تحلیل مصاحبه های ضبط شده، 2 طبقه اصلی استخراج شد: 1) شناسایی ابعاد صلاحیتی و نقش های استاد راهنما شامل صلاحیت فردی و اخلاقی، صلاحیت مدیریت آموزش و پژوهش و صلاحیت رهبری و انگیزه دهی 2) موانع اثربخشی عملکرد استاد راهنما. براساس نتایج پژوهش، حامی و شنونده خوب بودن و تعهد حرفه ای به عنوان صلاحیت های فردی و اخلاقی استاد راهنما معرفی شدند و تسهیل فرآیند حرفه ای شدن دانشجویان پرستاری نقش مهم استاد راهنما در این بعد می باشد. نظارت روی وضعیت آموزشی دانشجویان، آشناسازی آنها با تحقیق، و انگیزه دهی، به عنوان صلاحیت های مدیریتی و رهبری استاد راهنما مطرح شد. دانشجویان بر ارزیابی مستمر عملکرد استاد راهنما، شناسایی توانمندی های خاص و معرفی حیطه های مسؤولیتی آنان به دانشجویان در بدو ورود به دانشگاه و برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمت جهت ارتقای کیفیت عملکرد تاکید نمودند.

از سیاست های جدید آموزش در دانشکده پزشکی، رویکرد آموزش مبتنی بر جامعه است. در همین راستا مطالعه کنونی به منظور تعیین دیدگاه دانشجویان پزشکی شهر تهران از دوره کارورزی پزشکی اجتماعی انجام شد.

این مطالعه توصیفی مقطعی در سال تحصیلی 88-87 در دانشکده های پزشکی شهر تهران، انجام شد. 180 دانشجویان پزشکی مقطع کارورزی با روش غیراحتمالی در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که پایایی و روایی آن به تایید رسیده بود جمع آوری گردید و با آزمون های توصیفی و آزمون کای دو، من ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

بیش از 75 درصد دانشجویان از نحوه برنامه ریزی، ارائه مباحث کاربردی در کارگاه، حضور اعضای هیات علمی و پاسخ گویی به سوالات دانشجویان و نیز اکثریت دانشجویان (بیش از 78 درصد) از آموزش نظام ارائه خدمات رضایت داشتند. در آنالیز به عمل آمده مشخص گردید بین دانشگاه محل تحصیل افراد و رضایت آنان از دوره کارورزی پزشکی اجتماعی ارتباط معنادار وجود دارد (002/0>p).

به نظر می رسد دانشکده های پزشکی شهر تهران در ارائه سرفصل های آموزشی خوب عمل می نمایند و این امر باعث گردیده کارورزان پزشکی اجتماعی از میزان رضایت قابل قبولی از دوره برخوردار باشند.

طراحی سیستم های یادگیری الکترونیکی بر اساس اصول و ملزومات فرایند یاددهی-یادگیری نیازمند توجه سیستمی و جامع به روند طراحی آموزشی است. در این مطالعه تجربه طراحی آموزشی، اجرا و ارزشیابی یک سیستم یادگیری الکترونیکی ارائه شده است.

در این طرح اقدام پژوهی برای راه اندازی سیستم یادگیری الکترونیکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مراحل پنج گانه طراحی آموزشی سیستمی شامل تحلیل سیستم، طراحی، توسعه، اجرا و ارزشیابی انجام شد. در این طراحی اصول و ملزومات فرایند یاددهی-یادگیری مشخص شد. در مرحله بعد نرم افزار مدیریت یادگیری طراحی شده و آیین نامه های مربوط به سیستم تدوین شد و به تصویب رسید. همچنین کارگاه های آموزشی استاد الکترونیک برای مدرسان سیستم طراحی و اجرا شد. این روند در طی سال های 1386 تا 1388 صورت گرفت.

رشته آموزش پزشکی در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان اولین رشته انتخاب شده و پذیرش 25 دانشجو در طی دو سال تحصیلی صورت گرفت. کاربرد کمک آموزشی سیستم نیز با 44 عضو هیات علمی و 450 دانشجو آغاز شد. ارزشیابی دانشجویان و مدرسان از سیستم حاکی از رضایت بالای آنها (88 درصد خوب و بسیار خوب) از سیستم بود. هیچ یک از دانشجویان سیستم، وقفه یا ترک تحصیل نداشته اند.

طراحی آموزشی صحیح قبل از راه اندازی سیستم یادگیری الکترونیکی یا خرید نرم افزار می تواند موفقیت آن را تضمین کند. دانشگاه نتایج ارزشیابی سیستم را مبنای بازبینی و به روزرسانی آن قرار داد.

تفکر انتقادی جزء ضروری مراقبت های پرستاری است و توسعه مهارت های آن به عنوان یک اولویت در آموزش دانشجویان کار شناسی پرستاری مطرح است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر ارزشیابی بالینی به روش پوشه کار بر میزان مهارت های تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری انجام شده است. در این پژوهش نیمه تجربی، کلیه دانشجویان ترم پنجم پرستاری (دوره کارآموزی بالینی روزانه و شبانه) دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران شرکت داشتند. گروه های مذکور به صورت تصادفی به دو گروه، ارزشیابی بالینی به روش پوشه کار و به روش متداول (معمول) دانشکده، تقسیم شدند. دانشجویان در هر دو گروه در ابتدا و انتهای دوره کارآموزی پرسشنامه مهارت های تفکر انتقادی واتسون-گلیزر را تکمیل نمودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های مان ویتنی، ویلکاکسون، فیشر و ضریب همبستگی اسپیرمن انجام گرفت. نتایج حاکی از بهبود نمرات دانشجویان در کلیه ابعاد مهارت های تفکر انتقادی در هر دو گروه بود. به لحاظ آماری افزایش مهارت ها تنها در نمره کل آزمون (005/0p=)، بعد تشخیص پیش فرض ها (002/0p=)، و بعد ارزشیابی دلایل (015/0p=)، در گروه متداول معنادار بود. آزمون آماری ویلکاکسون بیانگر تفاوت معنادار آماری بین نمره کل آزمون هر یک از دانشجویان گروه متداول قبل و بعد از مداخله بود (005/0p=). اما در گروه پوشه کار قبل و بعد از مداخله نمره کل آزمون تفاوت معنادار آماری نداشت (303/0p=). همچنین علی رغم این که میانگین نمره کل آزمون بعد از انجام مداخله در گروه پوشه کار بیشتر از گروه متداول بود، آزمون مان ویتنی نشان داد که تفاوت نمرات هریک از دانشجویان دو گروه معنادار نبود (628/0p=). با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت علی رغم افزایش مهارت های تفکر انتقادی بعد از مداخله در هر دو گروه نسبت به قبل از مداخله، روش ارزشیابی پوشه کار کمتر از روش متداول باعث ارتقای مهارت های تفکر انتقادی گردید. از آنجا که در پژوهش های قبلی ثابت شده است که پوشه کار ها قابلیت بالابردن مهارت های تفکر انتقادی را دارند لذا، توصیه می گردد پژوهش های بیشتری در زمینه کاربرد آنها به عنوان یکی از بهترین روش های ارزشیابی عملکرد بالینی در آموزش پرستاری صورت گیرد.

با توجه به تنوع محتواهای آموزشهای مداوم اینترنتی، نیاز به شواهد در مورد مقایسه این انواع با هم وجود دارد. در این مطالعه نوع مناسب محتوای الکترونیک برای این برنامه ها برای جامعه ایرانی تعیین شده است.
ابتدا نظرات اعضای هیات علمی که تجربه تدوین محتوای الکترونیک برای برنامه های آموزش مداوم را داشتند در مورد انواع شیوه های تدوین محتوا، در قالب پرسشنامه جمع آوری شد. بر اساس نتیجه به دست آمده، 20 محتوای آموزشی تدوین و به مخاطبان ارائه شد. بر اساس نتایج ارزشیابی این برنامه ها از دید مخاطبان، مقبولیت این شیوه، مورد تحلیل قرار گرفت.
بین نمرات کسب شده برای انواع محتوا در پرسشنامه نظر سنجی اعضای هیات علمی تفاوت معناداری وجود داشت (001/P<0). از نظر ایشان محتوای نوع موارد بیماری تعاملی بر اساس الگوی حل مسئله، بیشتر از انواع دیگر منجر به بهبود عملکرد حرفه ای و افزایش علاقه مخاطبان شده و دسترسی مخاطبان به آن مناسبتر بود، هرچند از نظر ایشان تدوین این نوع محتوا برای مولفین مشکلتر و زمانبرتر بود. میانگین نمرات ارزشیابی مخاطبان از محتواها، در طیف لیکرت 5حالته با نمره دهی 5 تا 1، 56/4 (65/SD=0) بود که حاکی از مقبولیت این روش برای ایشان بود.
به نظر میرسد با توجه به لزوم مقایسه شیوه های مختلف یادگیری الکترونیکی با هم و نیز ارائه مدلهای بومی در هر کشور، نتایج این مطالعه میتواند به متولیان طراحی و ارائه برنامه های آموزش مداوم اینترنتی در ایران کمک کند. اما مطالعات بیشتری باید در مورد ارزشیابی پیامدهای یادگیری این نوع برنامه های آموزشی صورت گیرد

در سال های اخیر برنامه های رایزنی و پیش رایزنی که گاهی تحت عنوان ارشدیت نیز گفته می شود، توانسته است در ارتقای یادگیری فعال یعنی انتقال یادگیری از محیط کلاس درس به محیط بالینی به صورت عملکرد بهتر در مراقبت از بیمار و افزایش مهارت های شناختی، تصمیم گیری، مشکل گشایی، ارزیابی و ارتباطی دانشجویان پرستاری کمک نماید. مفاهیم رایزنی و پیش رایزنی اولین بار در سال 1987 در حرفه پرستاری برای توصیف مسوولیت های پرستاران با تجربه در قبال دانشجویان پرستاری یا پرستاران جدید مطرح شد و برای اولین بار از این مفاهیم در محیط بالینی استفاده شد. با این وجود اظهار می شود که فلورانس نایتینگل اولین مربی یا رایزن پرستاری بوده است(1). بورد ملی انگلستان و دپارتمان سلامت (And Department of Health English National Board) رایزنی و پیش رایزنی را به صورت «نقش هایی که پرستار، ماما یا بازرس بهداشت در قالب آن به بررسی، نظارت، تسهیل یادگیری و ارزیابی دانشجویان درعرصه بالین می پردازد»، تعریف نموده است(2).

امروزه تمامی مؤسسات آموزشی تلاش می کنند تا آموزش الکترونیک را، در ساختارشان به کار گیرند. این تلاش با موانعی از قبیل هزینه، زمان، پشتیبانی و غیره به تاخیر می افتد، لذا به کارگیری نرم افزار های کد منبع باز می تواند تا حدی بر استفاده ما از این فناوری کمک کند. این مطالعه به مقایسه ویژگی های راهبردی چند «نرم افزار مدیریت یادگیری کد منبع باز» برای برطرف کردن نیازهای آموزشی می پردازد. ابزار ارزیابی بر اساس 118 ویژگی ضروری برای یک نرم افزار مدیریت یادگیری طراحی شد. سپس پنج نرم افزار مدیریت یادگیری کد منبع باز که نسبتا معروف هستند را بر اساس متغیرهای موجود در این ابزار مقایسه شدند. نرم افزارهای مدیریت یادگیری کد منبع باز مورد بررسی عبارتند از: Moodle، Olat،Dokeos، ILIAS و Docebo. اکثر نرم افزارهای مدیریت یادگیری کد منبع باز آموزشی دارای ویژگی های عملیاتی از جمله ارتباطات جمعی - مدیریت طرح درس ها و دانشجویان، و شخصی سازی می باشند ولی در جزییات با یکدیگر تفاوت دارند. نرم افزار های مدیریت یادگیری کد منبع باز در بسیاری از موارد شباهت ها و در برخی جنبه ها تفاوت هایی با یکدیگر دارند. اما به طور کلی انتخاب یک نرم افزار مدیریت یادگیری کد منبع باز از میان دیگر نرم افزارها بستگی به ویژگی های مورد نیاز سازمان آموزشی دارد. در این مطالعه ویژگی های یک نرم افزار مدیریت یادگیری کد منبع باز مناسب ارائه شده است.

با توجه به گسترش و اهمیت دانشگاه های علوم پزشکی در نظام آموزشی کشور، این مطالعه هدف رده بندی دانشگاه های علوم پزشکی ایران در حوزه آموزشی بر اساس نهاده ها و ستانده ها را دنبال کرده است.

در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، کارآیی آموزشی 41 دانشگاه علوم پزشکی کشور با استفاده از 4 نهاده و 2ستانده در سال 1387 با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.

نتایج مربوط به اندازه گیری انواع کارآیی حاکی از آن بود که 25 و 32 درصد دانشگاه های علوم پزشکی به ترتیب دارای کارآیی فنی و کارآیی مدیریتی 100 درصد بوده اند و 71 درصد از واحدهای مورد مطالعه در مقیاس بهینه فعالیت نمی کردند. به طور متوسط کارآیی فنی دانشگاه های مورد مطالعه 73 درصد به دست آمد.

با توجه به وجود ظرفیت 27 درصدی افزایش کارآیی در واحدهای مورد مطالعه می توان با یک برنامه ریزی مناسب و با استفاده از الگوهای برتر کارآیی، هدف ارتقای کارآیی در واحدهای ناکارآ را دنبال کرد.

آموزش گروه همتایان می تواند یک وسیله کمکی مفید در آموزش مهارت های بالینی باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر آموزش گروه همتایان بر یادگیری مهارت عملی دانشجویان دندانپزشکی در پره کلینیک ترمیمی بود. در این مطالعه نیمه تجربی که طی سال 89-1388 انجام شد، همه 34 دانشجوی دندانپزشکی ورودی 1386 دانشکده دندانپزشکی تبریز که واحد ترمیمی عملی 1 به آنها ارائه شده بود و شرایط ورود به مطالعه را داشتند به صورت تصادفی به دو گروه مداخله و شاهد تقسیم شدند. در گروه مداخله در کنار روش معمول ارائه این واحد، از روش آموزش گروه همتایان استفاده گردید و در گروه شاهد واحد ترمیمی عملی 1 به روش معمول برگزار شد. در پایان ترم نمرات واحد ترمیمی عملی 1 دو گروه با هم مقایسه شد. بدین منظور از نرم افزار SPSS و آزمون آماری من ویتنی یو با سطح معناداری 05/0>P استفاده گردید. میانگین نمره واحد ترمیمی عملی 1 در گروه مداخله 69/1±73/15 و در گروه شاهد 67/2±69/14 بود. اما تفاوت آماری معناداری بین تفاوت میانگین رتبه ای نمرات دو گروه وجود نداشت (28/0=، P5/113U=). مهارت عملی دانشجویانی که از روش آموزش گروه همتایان استفاده کرده بودند مشابه دانشجویان گروه شاهد بود. پیشنهاد می شود در آموزش دوره پره کلینیک دندانپزشکی ترمیمی، روش آموزش گروه همتایان به عنوان روش آموزشی مکمل (و نه یک روش مستقل) مدنظر قرار گیرد.

آموزش دانشجویان پزشکی در بخش های بالینی مشتمل بر آموزش های تئوری و آموزش های عملی است(1و2). از آن جایی که موفقیت پزشکان وابسته به فراگیری دانش و مهارت های عملی به صورت همزمان است، لذا فراگیری مهارت های عملی اگر ارزشمندتر از مهارت های دانشی نباشد، اهمیت آن از این مهارت ها کمتر نخواهد بود. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت مهارت های عملی دانشجویان کارآموز بخش کودکان در سال تحصیلی 1388 با استفاده از یادداشت های روزانه الکترونیک است، تا در این راستا گامی هر چند کوچک در جهت ارتقای سطح مهارت های بالینی دانشجویان پزشکی برداریم(3تا6). پژوهش حاضر یک بررسی توصیفی - مقطعی است که بر روی 90 دانشجوی کارآموز پزشکی بخش اطفال طی سال تحصیلی 1388 در دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده است. یادداشت روزانه در قالب یک صفحه دیجیتال در آدرس: www.sums.ac.ir/peddept.studentlogbook در اختیار دانشجویان قرار داده شد. این صفحه شامل نام دانشجو، نام بخش هایی که در دوره سه ماهه بخش کودکان گذرانیده شده بود و رویه های مختلف مواجه شده در بخش ها بود. در برابر هر رویه دانشجویان مشخص می کردند که آیا فقط رویه را مشاهده کرده اند، آن را به کمک کارورز و یا دستیار انجام داده اند و یا این که رویه به تنهایی توسط آنها انجام شده است. فرم یادداشت های روزانه الکترونیکی قبلا توسط اساتید بخش کودکان تهیه شده و روایی و پایایی آنها مشخص گردیده بود. در پایان دفترچه های تکمیل شده به آدرس تعیین شده برای دانشجویان پست الکترونیکی می شد. فرم ها طوری تنظیم شده بود که اطلاعات موجود در قالب نرم افزار Excel به صورت یک بانک اطلاعاتی در می آمد. سپس اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از برنامه آماریSPSS-16 و آمار توصیفی (فراوانی و درصد) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس یادداشت های الکترونیکی روزانه از میان 16 رویه که برای دانشجویان ذکر شده بود: بیشترین رویه ای که توسط دانشجویان مشاهده شده بود پونکسیون مایع نخاع در 79 نفر (87 درصد) از دانشجویان و فیزیوتراپی قفسه سینه در 46 نفر (51 درصد) از دانشجویان بوده است. بیشترین رویه ای که دانشجو با کمک کارورز و یا دستیار آن را انجام داده بودند، شستشوی معده و آرام بخشی در اطفال بود که هر دو توسط 44 نفر (49 درصد) دانشجویان انجام شده بود. بیشترین رویه ای که دانشجویان به تنهایی موفق به انجام آن شده بودند، رنگ آمیزی لام خون محیطی در 36 نفر (90 درصد) دانشجویان و نمونه گیری از خون سیاهرگی در 75 نفر (83 درصد) دانشجویان بود. کمترین رویه ای که توسط دانشجو مورد مشاهده قرار گرفت شامل: رنگ آمیزی لام خون محیطی در 11 نفر (12 درصد) درصد و انجام کشت گلو در 15 نفر (17 درصد) بوده است. کمترین رویه ای که دانشجو با کمک آن را انجام داده بود، پونکسیون مایع پلور در 5 نفر (5 درصد) از دانشجویان و رنگ آمیزی لام خون محیطی در 6 نفر (7 درصد) دانشجویان بوده است. کمترین رویه ای که از میان رویه های مجاز به انجام توسط کارآموزان، توسط این دانشجویان به تنهایی انجام گرفته بود، فیزیوتراپی قفسه سینه در 14 نفر (15 درصد) از دانشجویان و خون گیری از پاشنه پای نوزاد در 30 نفر (30 درصد) از دانشجویان بوده است. بحث: مطالعه حاضر نشان داد برخی رویه ها مانند پونکسیون مایع نخاع، شستشوی معده و نمونه گیری از خون وریدی توسط دانشجویان مشاهده و انجام می گردد و مواجهه دانشجویان با آنها خوب بوده ولی در مورد برخی رویه ها مانند انجام کشت گلو و نمونه گیری از کف پای نوزاد، دانشجویان تجربه کمی در مواجهه با آنها دارند. لذا توصیه می شود که: دانشجویان کارآموز در ابتدای ورود به بخش کودکان با پخش فیلم های ویدیویی،CD های آموزشی و یا روش های عملی مانند ایفای نقش (Role playing) و استفاده از مدل آموزشی(Moulage)، رویه هایی که ممکن است کمتر با آنها مواجه شوند را آموزش ببینند. همچنین از آنجایی که دانشجویان پزشکی مدت زمان محدودی را در بخش های نوزادان سپری می کنند و متعاقب آن تجربه کافی در انجام رویه های مربوط به این بخش مانند خون گیری از کف پا را کسب نمی کنند پیشنهاد می شود طول دوره آموزش بالینی در بخش نوزادان برای دانشجویان پزشکی افزایش یابد.

موارد درک غلط، مدل های ذهنی از پدیده هایی هستند که با مدل های علمی پذیرفته شده مغایرت دارند. این مطالعه ارزیابی میزان شیوع درک غلط در مورد برخی از مفاهیم قلب و گردش خون در میان دانشجویان و ارزیابی نقش گذراندن درس فیزیولوژی قلب و گردش خون، در کاهش و یا حذف این موارد درک غلط را، بررسی می کند. این تحقیق مطالعه ای توصیفی بوده که در سال 1388 بر روی کلیه 348 نفر دانشجوی مشغول به تحصیل در سه دانشکده پزشکی، پرستاری و زیست شناسی دانشگاه علوم پزشکی اراک و دانشگاه اراک انجام شد. در این مطالعه در قالب پرسشنامه از دانشجویان درخواست شد تا سؤالاتی از مبحث قلب و گردش خون جواب دهند، سپس جواب ها با استفاده از آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت با استفاده از آزمون مقایسه نسبت ها، وجود اختلاف بین گروه هایی که واحد درسی مربوط را گذرانده یا نگذرانده بودند مورد بررسی قرار گرفت. شیوع درک غلط در مورد مقایسه برون ده بطن چپ و راست بین 80 تا 98 درصد بود، در مورد مقایسه سرعت حرکت موج نبض و سرعت حرکت خون در رگ 74 تا 89 درصد، در مورد اثر افزایش مقاومت بر روی میزان جریان خون 99-95 درصد و در مورد مقاومت های موازی و اثر برداشته شدن یکی از اندام ها بر روی مقاومت کل محیطی 73-69 درصد بود. در مجموع دانشجویان، گذراندن یا نگذراندن درس فیزیولوژی قلب و عروق تفاوت معناداری در نسبت موارد درک غلط ایجاد نکرده بود. حداقل در مورد چهار مفهوم مبحث قلب و گردش خون که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند، شیوع درک غلط در دانشجویان زیاد بوده و گذراندن درس فیزیولوژی قلب و گردش خون تاثیر چندانی در کاهش شیوع آن ندارد.