فهرست مطالب

فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی
پیاپی 58 (تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/08/22
  • تعداد عناوین: 9
|
  • حسن حیدری، لسیان سعیدپور صفحه 5
    این مقاله علاوه بر بررسی رابطه بلندمدت بین مصرف فرآورده های نفتی و تولید ناخالص داخلی در چارچوب مدل سمت عرضه، به بررسی نحوه تاثیرگذاری آزادسازی قیمت فرآورده های نفتی بر تولید ناخالص داخلی و مصرف این فرآورده ها در چارچوب مدل سمت تقاضا طی دوره زمانی (1385-1350) برای ایران می پردازد. تکنیک اقتصادسنجی استفاده شده در این پژوهش، رهیافت آزمون کرانه ها به همجمعی و مدل خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی می باشد. نتایج به دست آمده از مدل سمت عرضه بیانگر وجود رابطه علیتی بلندمدت یک طرفه از مصرف فرآورده های نفتی به تولید ناخالص داخلی با ضریب منفی می باشد. این نتیجه مشخصا بر اتلاف فرآورده های نفتی در کشور دلالت می کند به این صورت که قیمت فرآورده های نفتی منجر به توجیه اقتصادی استفاده از تکنولوژی های ناکارامد، فرسوده و انرژی بر شده است. لذا افزایش مصرف فرآورده های نفتی به دلیل تخصیص غیربهینه این نهاده در بخش های ناکارامد اقتصادی منجر به اتلاف این نهاده و کاهش رشد اقتصادی خواهد شد. همچنین، در مدل سمت تقاضا نیز قیمت فرآورده های نفتی با ضریب مثبت بر تولید ناخالص داخلی و با ضریب منفی بر مصرف این فرآورده ها در بلندمدت تاثیرگذار می باشد. وجود رابطه معکوس قیمت فرآورده های نفتی با مصرف آنها و نیز تاثیر مثبت قیمت فرآورده های نفتی بر رشد اقتصادی نشان می دهد که تصمیم دولت مبنی بر آزادسازی قیمت فرآورده های نفتی به سطح قیمت تمام شده گامی در جهت بهینه سازی مصرف و تخصیص کارامد این فرآورده ها و در پی آن افزایش رشد اقتصادی کشور در بلندمدت می باشد.
    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، رهیافت آزمون کرانه ها، قیمت فرآورده های نفتی، مصرف فرآورده های نفتی
  • علی اکبر قلی زاده، جواد براتی صفحه 31
    با توجه به اهمیت روز افزون تجارت بین الملل و وابستگی اقتصادها به یکدیگر و همچنین به دلیل اهمیت بخش مسکن در اقتصاد کشور این مطالعه با توجه به مطالعه آنتیپا و اسکالک (2009) و وارگاس- سیلوا (2008) به بررسی آثار متغیرهای کلان اقتصادی از جمله متغیرهای سیاست پولی و مالی بر سرمایه گذاری مسکونی در دو اقتصاد باز و اقتصاد بسته می پردازد. برای بررسی این آثار از الگوی تصحیح خطای برداری (VECM) و دوره زمانی (1386 –1370) استفاده شده است. توابع عکس العمل تعمیم یافته (GIRFs) نشان می دهند که مصرف و نقدینگی نسبت به مخارج سرمایه گذاری دولت اثر بیشتری بر سرمایه گذاری مسکونی دارند. مخارج سرمایه گذاری دولت در بخش ساختمان به عنوان یک متغیر سیاست مالی تاثیر کم اما مثبتی بر سرمایه گذاری مسکونی دارد به طوری که در اقتصاد باز نسبت به اقتصاد بسته اثر سرمایه گذاری دولت در بخش ساختمان بر سرمایه گذاری مسکونی کاهش یافته است. این نتایج بر اهمیت سیاست پولی بر سرمایه گذاری مسکونی در مقایسه با سیاست مالی تاکید دارد. تجزیه واریانس خطای پیش بینی نیز نتایج بدست آمده از توابع عکس العمل تعمیم یافته را تایید کرده است.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مسکونی، اقتصاد باز، سیاست پولی و مالی
  • نعمت فلیحی پیرستی، مرضیه ظاهری هنجنی صفحه 51
    آثار تورم بر اقتصاد در شناخت پدیده های اقتصادی بسیار حائز اهمیت می باشند به ویژه آثاری که تورم بر عملکرد صنایع دارد. در اغلب مطالعات انجام شده از جمله بانرجی و راسل (2005) و بانرجی و دیگران (2001) نشان داده شده است که تورم اثر منفی بر حاشیه سود دارد. در این مقاله اثر تورم و جهانی شدن بر سوددهی کارگاه های بزرگ صنعتی ایران در دوره زمانی (1386-1379) مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور استفاده از 24 گروه صنعتی در این دوره زمانی از روش داده های تابلویی(پانل دیتا) و همین طور از روش سیستم دینامیکی به منظور تبیین این امر و همچنین تاثیر جهانی شدن استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در بخش اقتصادکلان سطح نقدینگی و تقاضای کل اقتصاد بر تورم تاثیر مثبتی دارند و در بخش کارگاه ها تورم موجب افزایش بیشتر درآمدها نسبت به هزینه های بنگاه ها می شود و در نتیجه سود بنگاه ها افزایش می یابد؛ بنابراین بر خلاف اغلب مطالعات انجام شده تورم تاثیر مثبتی بر سود بنگاه هایی که در شرایط تورمی در صنعت باقی مانده و به فعالیت خود ادامه می دهند، دارد. عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی تحت عنوان سناریویی در الگوی سیتم دینامیکی بیان شده است که تحت این شرایط به دلیل کاهش موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای ورود کالاها با قیمت جهانی و پایین صورت می گیرد، لذا صنایع به تدریج دچار ورشکستگی می شوند.
    کلیدواژگان: تورم، حاشیه سود، هزینه های کل، درآمدهای کل، هزینه های تحقیق و توسعه، بهره وری کل عوامل تولید، کیفیت
  • امین مالکی صفحه 79
    ساختار صادراتی یک کشور با گذر از مراحل مختلف توسعه یافتگی به تدریج متنوع تر می شود و طی زمان در برخی بخش های اقتصادی تمرکز بیشتر و تنوع کمتری می یابد. بر این اساس، متنوع ساختن ساختار تولید یک کشور برای تنوع بخشی به امر صادرات و سپس رسیدن به مرحله تخصص صادراتی امری ضروری است. مطالعه حاضر برای بررسی روند تنوع پذیری صادرات غیرنفتی کشور ضمن بررسی و محاسبه شانزده شاخص تنوع پذیری سه نقطه ضعف اصلی آنها شامل عدم رعایت شروط سازگاری، یکنواختی و همسازی را برشمرده شاخص جدیدی را تحت عنوان شاخص تنوع پذیری ترکیبی برای رفع این نقاط ضعف معرفی کرده و مورد محاسبه قرار می دهد. نتایج محاسبه شاخص تنوع پذیری ترکیبی نشان می دهد که روند صادرات غیرنفتی کشور به لحاظ تنوع پذیری به سه دوره روند صعودی شدید طی سال های (1373-1380) روند صعودی آرام و رسیدن به نقطه حداکثری طی دوره (1380-1384) و روند نزولی طی سال های (1384-1387) با یک رشد آرام در سال 1388 تقسیم بندی می شود.
    کلیدواژگان: تنوع پذیری، شاخص تنوع پذیری ترکیبی، ISIC
  • حسین صادقی، آزاده داودی صفحه 107
    در این مطالعه اثر مخارج دولت بر فقر روستایی با استفاده از روش سیستم معادلات همزمان شامل متغیرهای تاثیرگذار بر فقر روستایی شامل (فقر روستایی، بهره وری نیروی کار در بخش کشاورزی، اشتغال در مناطق روستایی، مهاجرت، دستیابی به زیرساخت های اقتصادی (برق، آب، تلفن) و اجتماعی(آموزش، بهداشت) و آمارهای سری زمانی (1388-1360) مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های مطالعه حاضر بیانگر آثار متفاوت مخارج دولت بر فقر روستایی مولفه های مرتبط با آن می باشد. نتایج برآورد نشان می دهد سرمایه گذاری عمومی در بخش آب، بهداشت و جاده بیشترین آثار را بر کاهش فقر در مناطق روستایی داشته اند. هزینه های دولت در فصول آب، تحقیق و توسعه و آموزش به ارتقاء بیشتر در بهره وری یاری رسانده است. هزینه های عمومی در توسعه زیرساخت های آموزشی، بهداشتی و راه و ترابری باعث افزایش بیشتر اشتغال در مناطق روستایی گردیده و هزینه های آب، بهداشت و جاده باعث کاهش مهاجرت از شهرها به روستاها شده است.
    کلیدواژگان: مخارج دولت، فقرزدایی، زیرساخت، سیستم معادلات، حداقل مربعات سه مرحله ای
  • علی ارشدی، سیدعباس نجفی زاده، مهران مهدوی صفحه 127
    مالیات بر ارزش افزوده به عنوان روش جدید اخذ مالیات با ایجاد یک پایه مالیاتی گسترده مورد توجه بسیاری از کشورها بوده است.درکشور ما نیز مالیات بر ارزش افزوده به منظور اصلاح ساختار مالیاتی و افزایش درآمدهای دولت پس از طی پروسه زمانی نسبتا طولانی به تصویب مجلس رسید و در نیمه دوم سال 1387 به اجرا گذاشته شد.با توجه به اینکه این قانون به صورت آزمایشی و 5 ساله به اجرا گذاشته شده است، مطالعه آثار این مالیات بر متغیرهای کلان اقتصادی کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق تلاش شده است با استفاده از روابط تحلیلی داده– ستانده و ماتریس ضرایب فنی تولید اقتصاد ایران با فرض ثابت بودن شرایط اقتصادی و متغیرهای اقتصادی و فروض محدود کننده این تحقیق به بررسی اثر قیمتی ناشی از اعمال مالیات بر ارزش افزوده برقیمت تمام شده بخش های مختلف اقتصادی کشور بپردازیم. با استفاده از مدل قیمتی داده- ستانده و اعمال نرخ های مالیاتی موضوع قانون و معافیت های کالا و خدمات موضوع ماده 12 و نهایتا اعمال معافیت صادرات موضوع ماده 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده اثر قیمتی هر بخش اقتصادی محاسبه شده و با در نظر گرفتن سهم هر بخش از ستانده کل اثر قیمتی محاسبه شده است.نتایج بررسی نشان می دهد اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده اثر قیمتی بسیار ناچیزی در پی داشته است.
    کلیدواژگان: ارزش افزوده، مالیات بر ارزش افزوده، داده، ستانده، مدل قیمت، اثر قیمتی
  • سیاوش جانی صفحه 159
    رقابت پذیری که در سیر تکوینی نظریات مزیت و تحول در مفهوم رقابت ارائه می شود به رشد مستمر بهره وری و درآمد سرانه در فرایند رقابت بین المللی تاکید دارد. برآورد میزان رقابت پذیری در این مطالعه براساس اطلاعات مجمع جهانی اقتصاد که درقالب سه محور برخورداری از نیازمندی های اساسی، کارایی و نوآوری ارائه می شود با منظور نمودن متغیرهای موثر برای کشورهای منطقه جنوب غرب آسیا (حوزه مورد نظر در سند چشم انداز بیست ساله) و بکارگیری تکنیک پانل دیتا صورت گرفت. براساس برآورد مذکور، رتبه رقابت پذیری ایران بین کشورهای مورد بررسی 7 می باشدکه نسبت به رقم 10 اعلام شده توسط مجمع جهانی اقتصاد وضعیت بهتری را نشان می دهد. نتایج حاکی از آن است که تاثیر درآمدهای نفتی در کشورهای نفت خیز بر رقابت پذیری تنها از طریق محور برخورداری از نیازمندی های اساسی بوده و کشورهای غیرنفتی با اتکاء بر محور کارایی به افزایش رقابت پذیری پرداخته اند. تحلیل رابطه بین عناصر تشکیل دهنده محور برخورداری از نیازمندی ها اساسی و محورهای کارایی و نوآوری نشان می دهد، علیرغم اینکه امتیاز برخورداری از نیازمندی ها برای ایران نسبت به کشورهای مورد بررسی در وضعیت بهتری قرار دارد، اما ایران عناصری از محور نیازمندی ها (از جمله آموزش اولیه و بهداشت) را داراست که تاثیر کمتری بر محور کارایی و نوآوری دارند.
    کلیدواژگان: رقابت پذیری، مزیت رقابتی، رقابت، کشورهای منطقه جنوب غرب آسیا
  • علی سعیدی، داریوش فروغی، امیر رساییان صفحه 191
    ساختار سرمایه شرکت ها در تصمیم های سرمایه گذاری نقشی تعیین کننده ایفا می کند. پژوهش های پیشین بیانگر وجود رابطه بین ساختار سرمایه و عواملی همچون نرخ بازده دارایی ها، اندازه شرکت، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و خالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات شرکت است. برخی از پژوهش های اخیر نیز تاثیر معیارهای نظام راهبری شرکتی را بر ساختار سرمایه مورد بررسی قرار داده اند. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و معیارهای نظام راهبری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش تعداد 170 شرکت از جامعه آماری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های (1388-1381) مورد بررسی قرار گرفته است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون داده های ترکیبی استفاده شده است. آزمون معنا دار بودن الگوها با استفاده از آماره های t و F صورت گرفته است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد که حدود 95 درصد تغییرات در ساختار سرمایه از طریق متغیرهای نرخ بازده دارایی ها، اندازه شرکت، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، خالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات و معیارهای نظام راهبری شرکتی توضیح داده می شود.
    کلیدواژگان: ساختارسرمایه، سودآوری، اندازه شرکت، نظام راهبری شرکت
  • مجید محمودی، الهه محمودی صفحه 215
    در سال های اخیر با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات، صحنه رقابت جهانی شاهد تغییر و تحول اساسی در زمینه های مختلف از جمله کارآفرینی بوده است. این انقلاب به کشورهای در حال توسعه فرصت داده تا در برخی زمینه ها از جمله بهبود بهره وری و کارآفرینی خود را به سطح کشورهای توسعه یافته نزدیک کنند. در این مطالعه به بررسی تاثیر ICT بر اشتغال، تابع تقاضای نیروی کار استخراج و به روشARDL برای دوره (1385-1350) تخمین زده شد. نتایج مطالعه حاکی از اثر مثبت و معنادار ICT بر اشتغال بخش خدمات است و این نتیجه نشان دهنده اهمیت توجه به فناوری اطلاعات و ارتباطات و تلاش در جهت گسترش و افزایش ضریب نفوذ فاوا در کشور برای کمک به حل مشکل بیکاری می باشد. در خصوص سرمایه انسانی نیز نتایج نشان دهنده اثر مثبت این متغیر بر اشتغال می باشد.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، اشتغال، کارآفرینی، ARDL
|
  • Ali Akbar Gholizadeh, Javad Barati Page 31
    By considering the increasing importance of international trade and economies interdependence to each other, and also because of the importance of housing in the national economy, this study according to studies antipa and schalck (2009) and vargas-silva (2008) examines the effects of macroeconomic variables, including fiscal and monetary policy variables, on residential investment in open economy and closed economy. For investigating these effects are used vector error correction model (VECM) and the time period (1370 – 1386). Generalized impulse response functions (GIRFs) show that consumption and liquidity, than the government investment expenditures on construction sector, have greater effect on residential investment. Government investment expenditures on construction sector as a fiscal policy variable, low impact but positive has on residential investment. The results illustrate that the role of monetary policy in open economy on residential investment is more significant than closed economy, while government investment effect on residential investment has declined. These results emphasize on the importance of monetary policy on residential investment, versus fiscal policy. Forecast error variance decompositions confirms also results of generalized impulse response functions.
    Keywords: Residential Investment, Open Economy Macroeconomics, Monetary, Fiscal Policy
  • Nemat Falihi Pirbasti, Marzieh Taheri Hanjani Page 51
    Inflation has an important effect on economic, especially on industries performance. In most previous studies such as Banerjee & Brill russell (2005) and Anindya Banerjee and at el (2001), inflation has a negative effect on markup. In this paper the effect of inflation and globalization on big industries profit has been considered by panel data and vensim PLE during (2000-2007). Results show the level of liquidity and aggregate demand has a positive effect on inflation and the incomes of industries increase more than their costs in the inflationary condition so their profit increase. So inflation has a positive effect on the profit of industries which remain and produce in inflationary conditions, in contract of the done studies, and continue to their activities in Iran. The membership of Iran in WTO has been mentioned as a scenario in system dynamic model, which under this condition, because of decrease in tariff and non tariff obstacles and also importing of foreign goods with low prices, the industries will gradually became bankrupt.
    Keywords: Inflation, Markup, Total Cost, Total Revenue, Research, Development, Total Factor of Product, Quality
  • Amin Maleki Page 79
    Transition from different steps of development; cause a country to experience different structure of diversification in various economic sectors. Diversification of production capacities is a necessity for attaining export diversification and export specialty. this study review sixteen indices and emphasis on three drawback of them, Consistency, Monotonicity and Symmetry and introduce and new index Composite Diversification Index for removal of this blind spots. results of computing CDI index show that Iran export diversification can be divided to three intervals containing an intense ascending in (1994-2000), then a smooth increase in "2001-2005" and reaching to the maximum point of the trend, then decreasing trend in (2005-2008) and finally a smooth growth in 2009.
    Keywords: Diversification, Composite Diversification Index, ISIC
  • Hossein Sadegi, Azadeh Davodi Page 107
    This study analyzes the impacts of various types of government expenditures on rural poverty in Iran, by using a system of equations including variables affecting on rural poverty such as agriculture labor productivity, employment in rural area, rural-urban migration and access to economic infrastructures and social (electricity, water, telephone) (education attainment, and health) infrastructures and time series data (1984-2009). The results reveal that different types of public Expenditures have various effects on poverty in rural areas. Public investments on water, health and road have the most positive impacts on rural poverty reduction. Government expenditures on water, agricultural R&D, education, health and road improve agricultural productivity growth. Public Expenditures on developing education infrastructures, health and transportation increased employment rate in rural area. Expenditures on water, health and road led to reduce rural-urban immigrate.
    Keywords: Government Expenditure, Poverty Reduction, Infrastructure, System Equation, Three Stage Least Square
  • Ali Arshadi, Seyed Abbas Najafizadeh, Mehran Mahdavi Page 127
    Value Added Tax (VAT) as a method of tax charging with creating a new broad tax base has been interest of many countries. Also value added tax in our country in order to reform the structure of tax and increasing government revenues was approved by the parlemant after a relatively long time and in the second quiartor of year 1387 was carried out. Given that this law was carried out, as an experiment law and for five years study of effects of this tax on macroeconomic variables is very important. In this study has tried to use the analytical relationships Input-Output and production of technical coefficient matrix constant assumption of fixed economic conditions and economic variables and limiting assumptions of this study to the price effects resulting from applying VAT on cost of whole different departments to deal with the country's economy. By using of model price of input - output and applying tax rates issue of Article 12 on exemption for goods and services and ultimately applying export exemption issue of article 13 on value added tax the price effects of each section of economy is calculated and with considering of share of each section from the whole output the price effects is calculated. Results show that implimantion of VAT has had very low price effects.
    Keywords: Value Added, Value Added Tax, Input, Output, Model Price, The Price Effects
  • Siavash Jani Page 159
    Competitiveness, which is presented in the advantage theorie's evolutionary and change in concept of competition, emphasizes the continuous growth of productivity & income per capita in international compeitition process. Estimation of competitiveness is done due to world economic forum's information, expressed in three sub indexes basic requirements, efficiency and innovation, and using effective variables for the south west Asian countries with panel data. According to this estimation Iran’s rank between the countries involved in this study is seven that in comparing to the rank announced by world economic forum’s (10) shows a better state. The results show that the effect of oil revenue in oil countries on competitiveness is just through basic requirements sub index and the non oil countries have improved their competitiveness through efficiency sub index. Analyzing the relation between the basic requirements, efficiency and innovation’s components shows that although Iran’s basic requirements’ score is in a better state in comparing to other countries involved in this study but Iran has some components of basic requirements that have less effect on efficiency and innovation sub indexes (like primary education and health).
    Keywords: Competitiveness, Competitive Advantage, Competition, The South West Asian Countries
  • Ali Saeedi, Dariush Foroughi, Amir Rasaiian Page 191
    The firm capital structure plays an important role in decisions of investment. The effects of profitability (ROA), firm size, market to book value of equity on capital structure have studied in previous research. Some previous researches studied the effect of corporate governance measures on capital structure. The purpose of this paper is to examine the effect of corporate governance measures on capital structure in Tehran Stock Exchange. In this study, we use a sample of 170 companies for an eight years period (1381-1388). For the hypotheses testing multivariate pool data regression is used. The Results indicate that profitability (ROA), firm size, market to book value of equity and corporate governance measures explain more than 95 % of the change in financial leverage.
    Keywords: Capital Structure System, Profitability, Firm Size, Corporate Governance
  • Majid Mahmoodi, Elahe Mahmoodi Page 215
    In recent years with developing of information & communication technology, we observe the basic changes in different topics. This revolution has given the opportunity to developing countries to reach developed countries. At first, in this study, we indicate the relationship between ICT and entrepreneurship, and then we use ARDL method for estimate the effect of ICT on employment over the (1350 – 1385) years. The results show positive effect of ICT on employment. This result indicates the importance of attention to development of ICT in Iran for growing the employment level. The results also show human capital have a positive effect on employment.
    Keywords: ICT, Employment, Entrepreneurship, ARDL