فهرست مطالب

نشریه جستارهای اقتصادی ایران
پیاپی 14 (پاییز و زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/10/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • عباس عصاری، محسن خضری، احمد رسولی صفحه 9
    این مقاله به بررسی تعادل بازار سرمایه در یک اقتصاد اسلامی، به وسیله مدل سازی رفتار عوامل اقتصادی و توسعه یک مدل تعادل عمومی در اقتصاد اسلامی پرداخته است. بر این اساس، با تعیین عوامل موثر بر عرضه و تقاضای بازار سرمایه در اقتصاد اسلامی، سعی شده تا نقطه تعادل بازار سرمایه معین شود. نتیجه اینکه، در مقایسه با یک اقتصاد ربوی، که در آن نرخ بهره برون زای تعیین شده در بازار پول، وظیفه تعدیل بازار سرمایه را بر عهده دارد، با فرض متغیر نسبت تسهیم سود خانواده ها در مشارکت تولیدی، به عنوان متغیر درون زای تعدیل کننده بازار سرمایه در اقتصاد اسلامی، نقطه حداکثر تولید تولید کنندگان، به عنوان نقطه تعادل بازار سرمایه در اقتصاد اسلامی به دست آمد. این مسئله نشان می دهد که سطح سرمایه گذاری در اقتصاد اسلامی نسبت به اقتصاد ربوی، بیشتر است.
    کلیدواژگان: اوراق اجاره (صکوک اجاره)، مبانی فقهی اجاره، ساختار صکوک
  • مهدی رضوی، اسماعیل شمسیان صفحه 37
    هدف این پژوهش، شناخت و بررسی جامع بانکداری اسلامی، به مفهوم سود بانکی و عوامل تعیین کننده آن است. این امر با ابزاری، به نام مدل ساز ی تشر یحی ساختاری (ISM) به منظور ارائه تحلیلی سیستمی و در حد امکان، کامل و منطبق با واقعیت ها انجام می شود. نتایج این تحقیق، گویای این است که در الگوی عملی بانکداری اسلامی، طیف وسیعی از عناصر مهم اقتصادی وجود دارد که مستقیم یا غیر مستقیم می تواند بر سود سپرده ها موثر باشد. این عناصر می تواند بر یکدیگر تاثیرهای متقابلی داشته و در مسیر تاثیر نهایی بر سود سپرده ها تقویت و یا تضعیف شود.
    کلیدواژگان: بانکداری اسلامی، نرخ سود، رویکرد سیستمی، ISM
  • علی حسین صمدی، جواد آماره صفحه 69
    هدف اصلی این مقاله بررسی روابط کوتاه مدت، درازمدت و علیت بین جرایم اقتصادی، نابرابری توزیع درآمد، فقر و رشد اقتصادی است. با استفاده از آزمون های هم جمعی انگل ‐ گرنجر، یوهانسن ‐ جوسلیوس، کرانه های پسران و همکاران و همچنین آزمون علیت تودا ‐ یاماموتو (1996) و داده های دوره 1364‐1385، از اقتصاد ایران این نتیجه به دست آمده است که هیچ رابطه درازمدتی بین متغیرهای فقر، توسعه، نابرابری توزیع درآمد و جرایم اقتصادی وجود ندارد. همچنین نتایج آزمون علیت تودا ‐ یاماموتو نشانگر این است که یک رابطه علیت دوطرفه ای بین متغیرهای فقر و جرایم اقتصادی وجود داشته، اما هیچ رابطه علی بین توزیع درآمد و جرایم اقتصادی وجود ندارد. توصیه سیاستی مقاله حاضر برای کاهش جرایم اقتصادی، تسریع در رشد اقتصادی و بهبود وضعیت فقرا و کاهش شکاف فقر با برگزیدن سیاست رشد به نفع فقیر در جامعه است.
    کلیدواژگان: نابرابری توزیع درآمد، فقر، رشد اقتصادی، جرایم اقتصادی، صدور چک بلامحل، اختلاس، ارتشاء، جعل، سیاست رشد به نفع فقیر، اقتصاد ایران
  • محمدتقی گیلک حکیم آبادی، احمد جعفری صمیمی، مسیح مولانا صفحه 93
    هدف اصلی این مقاله، ارائه مدلی برای رتبه بندی ریسک اعتباری کشورهای در حال توسعه است. به دلیل آنکه هیچ تئوری جامعی درباره ارزیابی ریسک اعتباری کشورها وجود ندارد و از طرف دیگر، فرآیند رتبه دهی ریسک اعتباری توسط موسسه های رتبه دهنده کاملا شفاف نیست؛ بنابراین، مشکل اول در تحقیق حاضر، یافتن متغیرهایی است که بیشترین تاثیر را بر روی ریسک کشورها دارند. به این منظور، با استفاده از نتایج تحقیق های قبلی و براساس اصول تئوری، 28 متغیر مالی و اقتصادی انتخاب شد که به نظر می رسید بر رتبه دهی تاثیر دارند. سپس با استفاده از روش تحلیل مولفه های مستقل بین سال های 2002‐2006 از بین این 28 متغیر، سه متغیر دارای بیشترین تاثیر به دست آمد. نتایج نشان می دهد که تاثیر نسبت سرمایه گذاری ثابت ناخالص داخلی به تولید ناخالص داخلی بر رتبه ریسک کشورها مثبت است که به معنای ظرفیت بیشتر کشور در انجام تعهدهای مالی خود است. همچنین نسبت کل بدهی خارجی به صادرات کالاها و خدمات، تاثیر منفی را بر رتبه اعتباری کشورهای مورد مطالعه، از جمله ایران دارد. درنهایت، برآورد مدل ارائه شده نشان داد که توانایی توضیح دهی بیش از 96 درصد تغییرهای ریسک اعتباری کشورها را (با توجه به رتبه های موسسه های Fitch و S&P) دارد.
    کلیدواژگان: ریسک کشور، ریسک اعتباری، تحلیل مولفه های مستقل
  • مجید دشتیان فاروجی، سعید صمدی، رحیم دلالی اصفهانی، مهنوش عبدالله میلانی صفحه 117
    افراد معمولا به سبب فقدان اطلاعات، میزان درآمد یا صرفا به خاطر ملاحظات احتیاطی، در چرخه حیات خود به شکلی متفاوت از آنچه از آنها انتظار می رود، عمل می کنند. این تفاوت-ها عمدتا به درجات آموزشی، ظرفیت تولیدی و چگونگی شرایط بازنشستگی آنها مربوط می شود. فرض بر این است افراد باید برای دوران سالخوردگی خود از طریق شکل های متفاوت پس انداز برنامه ریزی کنند. از آنجا که این امر ممکن است اتفاق نیفتد، تامین اجتماعی برنامه هایی دارد که هدف از آنها حل مشکل بازنشستگانی است که قادر به جبران کسری درآمد خود نیستند. این مقاله در چارچوب یک الگوی نسل های همپوشان دودوره ای به تحلیل و شبیه سازی بهسازی نظام بازنشستگی ایران می پردازد تا از این رهگذر بتوان اثرات انتقال از نظام بازنشستگی پرداخت جاری به نظام بازنشستگی اندوخته کامل را بر انباشت سرمایه، توزیع درآمد و فقر مطالعه کرد. نتایج حاصل از شبیه سازی حاکی از آن است که نظام بازنشستگی اندوخته کامل برای افراد سطح مطلوبیت طول عمر بالاتر و برای اقتصاد انباشت سرمایه فیزیکی بیشتر نسبت به نظام بازنشستگی پرداخت جاری ایجاد می کند. همچنین انتقال به نظام اندوخته کامل دو اثر مختلف بر روی افراد فقیر ایجاد می کند. از یک سو افراد فقیر در وضعیت بدتری قرار می گیرند و از سوی دیگر چون نظام اندوخته کامل برای افراد فقیر دسترسی به نهاد مالی را امکان پذیر می سازد، آنها می توانند بر روی پس اندازهای خود بازدهی دریافت کنند.
    کلیدواژگان: تامین اجتماعی، نظام بازنشستگی، سرمایه انسانی، انباشت سرمایه، توزیع درآمد
  • محمدحسین کرمی صفحه 153
    این جستار از میان انواع توزیع تنها با یک گونه از آن یعنی «توزیع محصول میان نهاده های تولید» سروکار دارد و در این باره به دو مسئله اصلی می پردازد:1. به طور مطلق نمی توان ادعا کرد در بازار رقابت بازده نهایی یک نهاده از ارزش افزوده آن نهاده و از سهم مشارکت آن در تولید حکایت می کند. بلکه این نظریه در صورتی معتبر است که مقید به فروضی شود از قبیل اینکه علاوه بر همگن از درجه یک بودن تابع تولید مطمئن شویم نسبت خاصی از نهاده ها تاثیر در ارزش افزوده نداشته است. در صورتی که تنها با فرض بازدهی ثابت به مقیاس سروکار داشته باشیم تنها می توانیم ادعا کنیم که کل محصول، حاصل ارزش افزوده همه نهاده ها است ولی تفکیک ارزش افزوده هر نهاده به وسیله بازدهی نهایی میسر نخواهد بود.
    می توان گفت از نظر اندیشمندان اسلامی عدالت اقتضا می کند که هر یک از صاحبان عوامل و نهاده های تولید به اندازه مشارکت و نقشی که در تولید محصول دارند و به اندازه ارزش افزوده ای که آفریده اند، سهم ببرند، اما نمی توان گفت ارزش افزوده آنها همیشه با ارزش بازدهی نهایی آنها برابر است.
    کلیدواژگان: توزیع، عوامل محصول، بازار رقابتی کامل، ارزش افزوده، بازدهی نهایی، تولید
  • محمدعلی مولایی، آرش طالبی صفحه 171
    همچنان مدل پورتفوی مارکویتز در حرفه و مباحث علمی سرمایه گذاری، رویکرد غالب است. در قیاس با رشد روزافزون استفاده از پورتفوی ها و با وجود ادبیات غنی آن، همچنان مشکل ها و سوال های بی پاسخ فراوانی در این باره وجود دارد. چگونگی انتخاب پورتفوی، از جمله مسائل بحث برانگیز است. انتخاب روش بهینه سازی پورتفوی نیز، یکی از مهم ترین زیرشاخه های این مقوله است. هدف این پژوهش، ارائه ابزاری مفید و کارآمد برای کمک به متخصصان حوزه مالی در عمل و همچنین محققان مالی در تئوری انتخاب پورتفوی است. این پژوهش، علاوه بر بررسی روش های کلاسیک و ابتکاری در بهینه سازی، الگوریتم های ابتکاری را با یکدیگر ترکیب کرده و آن را بر مسئله بهینه سازی پورتفوی در بورس اوراق بهادار تهران بین سی و پنج شرکت از پنجاه شرکت برتر بازار، اعمال می کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که ترکیب الگوریتم های ژنتیک و نلدر ‐ مید با مسئله بهینه سازی پورتفوی به خوبی سازگاری دارد و در مقایسه با کاربرد جداگانه الگوریتم ژنتیک، ترکیب با سرعت همگرایی بهتر به پاسخ بهینه و ریسک ‐ بازدهی مناسب تر، عملکرد بهتری را دارد. همچنین نتایج مقایسه پورتفوی های روش ترکیبی نشان می دهد که اگرچه سرعت همگرایی و تنوع بخشی پورتفوی اطلاعات ماهانه، بیشتر از پورتفوی سالانه است؛ اما عملکرد ریسک ‐ بازدهی پورتفوی اطلاعات سالانه، بهتر از پورتفوی ماهانه است.
    کلیدواژگان: مدیریت سبد سهام، تئوری مدرن پورتفوی، مدل مارکویتز، الگوریتم ژنتیک، الگوریتم نلدر ‐ مید، روش های ابتکاری بهینه سازی
  • ترجمه: عبدالکریم دارابی نژاد صفحه 205
|
  • Abbas Asari , Mohsen Khezri, Ahmad Rasooli Page 9
    This paper by modeling the behavior of economic agents in an Islamic economy and develop a general equilibrium model investigates the capital market equilibrium in an Islamic Economy. Accordingly, have tried to determine the capital market regulator variable, by determine the affecting factors on supply and demand of capital in an economy without interest. According to result, in compared with an economy with interest, that determined exogenous interest rates in the money market is regulator for capital market, variable profit sharing ratio of families in the productive partnership is earned as a capital market endogenous regulator variable in an economy without interest. Also in this article, capital market equilibrium point, maximum production point of producers is obtained, which means more investment in an economy interest-free to the economy is with interest.
  • Mehdi Razavi , Smaeil Shamsiyan Page 37
    This research aims to comprehensive recognition and study on Islamic banking, toassign bank profit and its main factors. It is done by means of Interpretive StructuralModeling (ISM) in order to propose a systemic analysis which is intended to becomplete and adopted to reality. The results of this research pose that there are someimportant economic factors in practical pattern of Islamic banking. The mentionedfactors affect profit of deposits, they may interact with each other, then they getreinforced or weakened while affecting the profit.
  • Ali Hussein Samadi , Javad Amareh Page 69
    Main target of this article is investigating the causality, long-run and short-run relationships between economic crimes, income inequality, poverty and economic development for Iranian economy in 1983-2006 period. The results of Engel- Granger, Johansen-Juselius, and Pesaran, et al. (2001) cointegration tests and also Toda-Yamamoto causality test shows that: 1. There is no long-run relationships between poverty, development, income inequality and economic crimes. 2. Results of Toda-Yamamoto causality test shows a bilateral causality between poverty and economic crimes. Also, there is no causality between income inequality and economic crimes. The article recommendation is to faster the economic growth, and adapting pro-poor policies for decreasing economic crimes.
  • Mohammad Taghi Gilak Hakimabadi, Ahmad Jafari Samimi, Masih Molana Page 93
    The main purpose of the current paper is to introduce a model to rate credit risk indeveloping countries. Since there is no comprehensive theory for evaluation ofcountry credit risk and no complete transparency on the process of rating credit riskby involved institutions then the first aim of the research is to find variables whichhave most impact on country risk. To gain this purpose, twenty eight financial andeconomical variables having most impact on rating country risk, based on relevanttheories and previous researches, will be selected. Then by applying "IndependentComponent Analysis (ICA)" we could find nine variables out of twenty eight onesthat have most influence on rating country risk between 2002-2006. Results showsthat ratio of gross fixed investment to the GDP and percentage of total external debtto the export have positive and negative effect on countries rating. Finally estimationof the model shows this model has the ability to justify 96% of the variance incountry credit rating (based on the results provided by Fitch and S&P institutes).
  • Majid Dashtban Faroji , Saeed Samadi , Rahim Dallali Isfahani , Mahanosh Abdollahe Milani Page 117
    Lack of data, income or solely precautionary considerations have caused people act differently in their life cycle rather than what is expected of them. These differences are mainly related to educational levels, production capacity and their differential pension conditions. The assumption is that people have planned for their old age through different forms of savings at earlier stages of life. Since this may not happen, the aim of social security programs is to solve retirees problem that cannot compensate their income deficit. This paper analyses and simulates Iran’s Pension System by using an overlapping generations model. Thus, we study the effects of transition from the Pay-As-You-Go Pension to the Fully Funded Pension System on capital accumulation, income distribution and poverty. Simulation results show that in addition to higher levels oflifetime utility, The Fully Funded Pension System compared to Pay-as-you-go provides a higher physical capital accumulation for the economy. The transition to Fully Funded System creates two different and opposite effects on poor people. On one hand, poor people economic conditions deteriorate and on the other hand, since they receive returns on their savings, they have an opportunity to be placed in a better situation, because the Fully Funded System enable them to have an access to financial institutions.
  • Mohammad Hussein Karami Page 153
    The present essay deals with-among different types of distribution - "the distribution of product among production factors" and suggests two important ideas: First, it is not possible to claim with certainty that in a perfect competitive market, final output of a factor shows its added value and participation rate in production. It is true if some presuppositions being considered i.e.; not only getting assured that production function is homogenous but also not a specific rate of factors influences the added value. Accepting a fixed output, a product is earned from the added value of all factors, but separating the added value of each factor is not possible by final output. Second, in Muslim scholar's point of view, justice necessitates that the owners of production factors demand their share to the extend they participate in the production of a product, the role they play in it and the rate of added value they create. It cant be claimed that their added value is equal with their final output.
  • Mohammad Ali Molaei, Arash Talebi Page 171
    Markowitz portfolio model still is the dominant approach in the investment profession and scientific approaches. Contrary to the growing use of portfolios and in spite of the rich literature on the subject, there are some problems and unanswered questions. How to select the stocks of a portfolio is a matter of controversy; besides, the approach to optimize the selected potfolio is a sub-group of this controversy. The aim of this work is to be a useful instrument for helping finance practitioners and researchers with the portfolio selection problem. While investigating major methods ever used in optimization, classics and heuristics, a hybridized algorithm, consisting of the combination of two heuristic algorithms, is applied to the portfolio selection problem in this paper. Portfolios are selected and optimized in Tehran stock exchange for the stocks of top 35 companies out of top 50 companies. The results indicate that the hybridized algorithm is adaptable to the portfolio selection problem, and in contrast to optimization via genetic algorithm, the hybridized algorithm holds a better convergence speed and owns a more reasonable riskreturn performance. The research findings also show that in a comparison between the hybrid-based constructed portfolios, although the convergence speed and degree of diversification for the monthly selected portfolio outperforms the other one, the annual selected portfolio holds a better performance from risk-return point of view.