فهرست مطالب

مجله علوم و فنون هوایی
سال نهم شماره 2 (پاییز و زمستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/10/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سنجش میزان اثرگذاری پارامترهای موثر در طراحی از نظر بارگذاری محیطی و عملیاتی بر سوانح هوایی هلیکوپترها
    ایمان امانی، سید محمد باقر ملائک صفحه 1
    هلیکوپتر بعنوان یکی از اصلی ترین وسایل حمل و نقل هوایی منطقه ای که نیاز به مکان ویژه ای برای نشست و برخاست ندارد، یکی از المانهای اصلی سیستم حمل و نقل ملی و منطقه ای بشمار می رود. با این حال نوع سوانحی که معمولا باعث سقوط هلیکوپترها می گردد، پیچیدگی بیشتری را نسبت به هواپیماها نشان می دهد. این پدیده از آن جهت است که تقسیم بندی هلیکوپترها از دیدگاه کلاس و نوع ماموریت و به تبع آن سیستمهای بکار رفته و نوع سانحه به یک شکل در بین سازندگان آن مطرح نیست. از این رو بررسی سوانح مربوط به آنها ضروری بنظر می رسد. در این مقاله تعداد 9210 سانحه که در دوره زمانی 1962 الی 2004 اتفاق افتاده، بر اساس زیر مجموعه های موثر در طراحی از نظر بارگذاری محیطی و عملیاتی و تاثیر آن بر طراحی ناوگان پروازی مورد بررسی قرار گرفته است. دیدگاه های مورد بررسی عبارتند از: علت احتمالی سوانح، عامل سهیم، فاز پروازی، اولین نشانه، شرایط آب و هوایی (سرعت و جهت باد) و اثرات وزن در سوانح. به این ترتیب سعی می گردد عوامل موثر در سوانح با نگرش طراحی دسته بندی گردند.
    کلیدواژگان: سانحه، هلیکوپتر، معیارهای طراحی، شرایط آب و هوایی، نوع ماموریت
  • بررسی سامانه های گزارش دهی رویداد و مخاطرات درصنعت هوانوردی
    حسن عیسوند، عبدالعلی جلالی صفحه 13
    در صنعت هوانوردی با وجود کاربرد فناوری های روز جهان و رعایت اصول ایمنی در مراحل طراحی، ساخت و بهره-برداری (عملیات) سوانح ناخوشایندی به وقوع می پیوندد. بروز رویدادها و مخاطرات متعدد در نهایت منجر به سانحه می گردد. از روش های جلوگیری و کاهش سوانح و همچنین افزایش سطح ایمنی جمع آوری اطلاعات و داده های مربوط به رویدادها و مخاطرات و همچنین بررسی، تجزیه و تحلیل این داده هاست. جهت کسب اطلاعات و داده های اولیه صنعت هوانوردی نیازمند به سامانه های گزارش دهی رویداد و مخاطرات جامع، مناسب و کارآمد می باشد. در این مقاله به بررسی الزامات ایکائو در مورد سامانه های گزارش دهی، انواع سامانه های گزارش دهی رویداد (اجباری، داوطلبانه، محرمانه)، اصول و معیارهای سامانه های گزارش دهی رویداد موثر و کارآمد، سامانه های بین المللی گزارش دهی رویداد سانحه/حادثه ایکائو، سامانه های گزارش دهی داوطلبانه رویداد کشوری، سامانه گزارش دهی شرکت های هواپیمائی پرداخته می شود. همچنین چگونگی اجرای سامانه گزارش دهی رویداد و الگوها و روش گزارش دهی ارائه می گردد. بهره برداری و بکارگیری موارد و موضوعات مطرح شده در این مقاله که حاصل تجربیات سالیان متمادی صنعت هوانوردی است می تواند تا حدود زیادی از وقوع سوانح جلوگیری وباعث افزایش سطح ایمنی گردد.
    کلیدواژگان: سامانه های گزارش دهی، رویداد، سانحه، اجباری، اختیاری، ایمنی هوانوردی
  • بررسیRNAV در سامانه CNS/ATM و بکارگیری آن در راه های هوایی ایران
    ایرج فروزان، محمد داورزنی صفحه 23
    عبور پروازها از فراز فضای کشور و استفاده از فرودگاه ها برای انتقال بار و مسافر، کترینگ، سوخت گیری و تعمیر و نگهداری از منابع ارزآوری یک کشور بوده و اشتغال زایی و رونق اقتصادی را به ارمغان می آورد و برای کشورهای نفت خیز، درآمدهای غیرنفتی را افزایش می دهد. با نگاهی به آمار حمل و نقل هوایی درمی یابیم که صنعت هوانوردی با سرعت بسیار بالایی نسبت به دیگر صنایع در حال رشد است. با اعمال مدیریت ترافیک هوایی که مصوب ایکائو بوده و به صورت توافقات منطقه ای هم اکنون در حال اجراست کشورها ملزم به اجرای مدیریت ترافیک هوایی در آینده ای نه چندان دور خواهند گردید که براساس آن راه های هوایی ناوبری منطقه ای از فراز کشورهای مختلف عبور می نمایند وکشورهای عضو از جمله کشور ایران ملزم به همکاری و تسهیل امور عملیاتی پروازها در فضای خود هستند. تصمیمات سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری به عنوان مرجع تصمیم گیرنده بین المللی در مورد بهره گیری از سامانه های ارتباطات، ناوبری، سامانه های مراقبتی و به کارگیری تکنولوژی دیجیتال شامل سامانه های ماهواره ای به همراه استفاده از سطوح مختلف اتوماسیون برای ایجاد یک سامانه مدیریت یکپارچه ترافیک هوایی جهانی و لزوم آگاهی از برنامه های این سازمان که کشور ایران یکی از اعضای متعهد به پیمان آن است مطالبی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: ناوبری منطقه ای، مدیریت ترافیک هوایی، سامانه موقعیت یاب جهانی
  • بازسازی و بررسی علمی سوانح هوایی ناشی از دان برست
    افشین خواجه فرد، سید محمد باقر ملائک، ایمان امانی صفحه 37
    پدیده دان برست به عنوان یکی از مهمترین علل سوانح هوایی در حین نشست و برخاست شناخته شده است. کاهش عملکرد هواپیما در حضور این پدیده فرصت بسیار کمی را جهت کنترل مناسب هواپیما در اختیار خلبان قرار می دهد. در این مقاله تحلیل و شبیه سازی اطلاعات پروازی در هنگام عبور از دان برست انجام می گردد. در اولین قدم مولفه های سرعت باد و گرادیان آنها با استفاده از خروجی های دستگاه ثبت اطلاعات پروازی (FDR) تعیین می گردد. سپس کاهش عملکرد هواپیما با فاکتوری بنام F بصورت کمی استخراج می شود. در هر دو سانحه بررسی شده در این مقاله فاکتور F به گونه ای بوده که باعث وقوع سانحه شده است. در نهایت با مدلسازی حرکت و پارامترهای آیرودینامیکی در حضور این مولفه های باد سعی می شود یک استراتژی مطلوب برای انصراف از نشستن مورد مطالعه قرار گیرد. نتایج حاصل نشان می دهد که بهترین روش برای انصراف از نشست در حین مواجهه با دان برست استفاده از ماکزیمم تراست در یک زاویه پیچ ثابت می باشد. تئوری بکار رفته توسط مولفین دقیقا بر روی اطلاعات ارسال شده از NTSB اعمال شده است و نتایج حاصل در مقایسه با کارهای قبلی بطور کامل روش را تایید می کند و آمادگی لازم برای تحلیل اطلاعات ثبت شده در سیستم های اطلاعات پروازی را فراهم آورده است.
    کلیدواژگان: سانحه هوایی، دان برست، دستگاه ثبت اطلاعات پروازی، تخمین باد، فاکتور F، شبیه سازی پروازی
  • بررسی تاثیر تغییر مقیاس شبکه ای مدل سطح جفت شده با مدل منطقهای RegCM بر شبیه سازی دمای سطح زمین و بارش روی ایران
    ایمان سلطانزاده، فرهنگ احمدی گیوی، پرویز ایران نژاد صفحه 51
    روش های پارامتره نمودن اثر نا همگونی های سطح را می توان به دو روش پیوسته (با استفاده از تابع چگالی احتمال) و گسسته تقسیم کرد. با توجه به ویژگی های خاص پارامتره نمودن گسسته، این روش بیشتر مورد استفاده مدلهای عددی قرار گرفته است. طراحان مدل پیش بینی وضع هوای منطقه ای RegCM نیز که تا پیش از این از طرحواره تبادل جو - زیست کره (BATS) جهت مدل کردن برهمکنش جو - سطح زمین بهره می جستند، اکنون با توجه به اهمیت وارد کردن فرایندهای زیرشبکه ای خصوصا در نزدیکی سطح زمین از طرحواره بهبود یافته SUB-BATS که بر مبنای پارامتره نمودن اثر نا همگونی های سطح به شیوه گسسته می باشد، استفاده می کنند. در این مقاله با تحلیل خروجی مدل RegCM جفت شده با BATS در دو حالت، با و بدون وارد کردن اثرات زیر شبکه ای سطح، نقش ناهمگونی سطح بر شبیه سازی مدل RegCM بر روی ایران مورد بررسی قرار می گیرد. تحلیل نتایج شبیه سازی نشان می دهد که به طور کلی مدل RegCM در شبیه سازی دما، چه در اجرای مرجع و چه در اجرای زیرشبکه ای موفق عمل می کند. با توجه به پارامتره نمودن دمایی طرحواره SUB-BATS، نمایش میدان دمای سطح زمین در اجرای زیرشبکه ای تاحدودی بهبود می یابد.
    کلیدواژگان: RegCM، SUB، BATS، ناهمگونی زیر شبکه ای، پارامتره نمودن سطح، طرحواره های پارامتره نمودن سطح
  • نقش عوامل انسانی در CNS/ATM
    احمد علی روح الهی صفحه 65

    یکی از اهداف اصلی ایکائو برقراری ایمنی در صنعت حمل و نقل هوایی می باشد. بررسی ها نشان می دهد از هر 4 سانحه به وقوع پیوسته 3 سانحه مربوط به ضعف در عملکرد عوامل انسانی می باشد. پس هر گونه پیشرفت در این زمینه، ایمنی پروازها را به ارمغان دارد و در جهت اجرای این امر خطیر کمیته ناوبری هوایی ایکائو استفاده از علوم رایانه و ماهواره را جهت ایجاد اتوماسیون در سامانه های مختلف هوانوردی مد نظر قرار داد. در این مقاله سعی داریم نقش عوامل انسانی را در سیستم اتوماسیون بیان کنیم و پیشنهاد های لازم در جهت بهبود روند کاری آن در ایران شرح دهیم.

    کلیدواژگان: عوامل انسانی، اتوماسیون، کاربران، ناوبری آتی
  • بررسی ضرورت و نحوه اجرای آموزش پرواز هواپیما در شرایط غیرمتعارف
    نیک بخش حبیبی صفحه 73
    تحقیقات به عمل آمده در صنعت هواپیمایی ضرورت بیان یک تعریف کلی و هماهنگ در میان تنوع اصطلاحات موجود در خصوص پروازی، در وضعیت های غیر عادی یا از دست رفتن کنترل می باشد. برابر بررسی های به عمل آمده، اکثر هواپیماهای ترابری، مسافربری و حتی نظامی، آموزش عملی کافی در حین پرواز که هواپیما و خلبان را در حالت رزمایش و انجام فنون پرواز در حداکثر کارائی قرار بدهد، طی نکرده اند. باید اعتراف کرد که گروهی از آنها هیچ گونه آموزشی در زمینه های پرواز در شرایط غیر متعارف ندیده اند. امروزه در راستای توجه به افزایش ضرایب ایمنی و سلامتی پروازها، ضرورت تدوین و اجرای دوره های مشابه، به دلیل شرایط اقلیمی و منطقه ای، کشور ما، احساس می شود. این مقاله، ضرورت تدوین و اجرای عملی این دوره را مورد بررسی قرار داده است و با ارائه جزئیات آن توانسته هرگونه نگرانی در خصوص نحوه ی اجرای آن را نیز از بین ببرد. خلبانان در خلال آموزش های پرواز در شرایط غیرمتعارف، علاوه بر کسب تجربه پروازی، شرایط غیرعادی فنون و روش های رهایی از این وضعیت ها را تمرین کرده و اعتماد به نفس ویژه ای را به دست می آورند. نتیجه ی این آموزش ها، انجام بهتر و ایمن پروازها و تقویت استانداردهای آموزشی در برخورد با شرایط غیر عادی خواهد شد.
    کلیدواژگان: از دست رفتن کنترل پروازی، شرایط غیرمتعارف پروازی، رهایی از وضعیت غیرمتعارف، واماندگی
  • شاخصهای ارزیابی پایداری و ناپایداری در جو
    غلام حسین جعفری صفحه 81
    دراین مقاله شاخصهای ارزیابی پایداری و ناپایداری و شرایط مناسب برای وقوع پدیده های خطرناک نظیر طوفانهای تندری و غیره مورد بررسی قرار گرفته است. پیش بینی این دسته از طوفانها که همراه با رعدوبرق، باد شدید می باشد و از جمله پدیده های ناپایدار جوی بشمار می رود، بسیار مشکل می باشد. طول عمر این پدیده ها کوتاه بوده و در هر موقع از شبانه روز احتمال وقوع آن وجود دارد. بررسی عوامل ایجاد این دسته از پدیده ها و میزان تاثیر آنها به منظور تعیین امکان وقوع هرکدام از این پدیده ها از لحاظ فیزیکی نیازمند تجزیه و تحلیل نقشه های logP و Skew-T و شاخصهای ارزیابی مورد نظر می باشد.
    کلیدواژگان: لپس ریت، انرژی پتانسیل همرفتی، شاخص، وارونگی، طوفان تندری
|
  • Evaluation of Effective Parameters in Design, from Environmental and Operational Point of View, on Helicopter Aviation Accidents
    Page 1
    Helicopter as one of the main regional aerial transportation vehicles that need no special place for takeoff and landing، is one of the main elements of regional and national transportation system. But types of accidents that cause helicopter crash are more complicated than aircraft. This is because of that helicopters division from class point of view، mission، used systems and type of accident is not the same among helicopter producers. Thus helicopters accident investigation is essential. In this paper 9210 accidents، occurred during 1962 to 2004، are investigated considering effective subsets in design، from environmental and operational point of view، and their effect on fleet design. Investigated viewpoints are probable cause، contributing factor، phase of operation، first symptom، weather conditions - wind speed and direction and weight effects in accidents. Thus it is tried that effective factors in accidents be sorted by design conception.
  • Study of Hazard and Incident Reporting Systems In Aeronautic Industries
    Page 13
    Although safety principles were routinely applied in major aviation activities such as design، fabrication and operation، some sever accidents may occur. Accidents are usually take place following a series of incidents and hazards. One of the best methods for mitigation and prevention of accident is collecting and analyzing the date and information of incidents. To meet this purpose، an efficient and suitable inclusive collecting system is required. In this research، ICAO requirements in respect of reporting system، i. e. regularity، confidential and voluntary reporting systems were studied and consequently، a main criterion for an efficient and suitable reporting system was developed. Applications of the results of this work which are based on many years of experience would surely be useful for reducing accidents rate and thus improving the level of safety in aviation.
  • An Investigation into the RNAV Application CNS/ATM System and En-routes of Iran
    Page 23
    RNAV is a method of navigation that permits aircraft operation on any desired flight path within the coverage of station-referenced navigation aids or within the limits of the capability of self-contained aids or a combination of these. In the future there will be an increased dependence on the use off RNAV in lieu of routes defined by ground - based navigation aids.
  • Scientific Investigation & Reconstruction of Downburst-Related Aircraft Accidents
    Page 37
    Downburst has been identified as one of the most important causes of aviation accidents during takeoff and landing. Aircraft performance degradation in this phenomenon gives pilot a very little opportunity to control the aircraft correctly. In this paper flight data analysis and simulation has been presented when the aircraft was traversing through the downburst. In the first step، wind components and their gradients were determined using FDR outputs. Then aircraft performance degradation was computed quantitatively with a factor called F-Factor. In both accidents were investigated in this research، F-Factor had values eventually resulted in accidents. Finally with modeling equations of motion and aerodynamic parameters، while using derived wind components، it was tried to find a suitable landing abort strategy. The results showed that best landing abort strategy during downburst encounter was to hold constant pitch attitude while using maximum engine thrust. Authors’ theory was exactly used on received data from NTSB and final results، in comparison with previous researches، completely verified the presented method. So، the required ability has been obtained for analysis of FDR data.
  • A Study of the Effects of using Subgrid Version of BATS (SUB-BATS), Coupled with RegCM, on Simulation of Surface Temperature and Rainfall over Iran
    Page 51
    Because of the heterogeneous nature of land surface the interaction of scales poses a significant problem in coupling models of the atmosphere and biosphere، climate models now have spatial resolution of order of a few hundred kilometers. One of the best approaches among different methods to gain benefits of entering subgrid processes is using a high resolution surface model say subgrid version of BATS (Biosphere-Atmosphere Transfer Scheme) coupled with the atmospheric model. Numerical experiments using the 3rd Version of the Regional Climate Model (RegCM3)، coupled with the Biosphere-Atmosphere Transfer Scheme (BATS)، are performed to study the role of entering subgrid scale effects of moisture، energy and momentum fluxes from heterogeneous land surfaces on simulation of temperature and rainfall over Iran. Evaluation of model simulations against the Climate Research Unit (CRU) observational data shows that RegCM3 is generally successful in simulating the precipitation and temperature fields. However، the simulated precipitation is considerably higher than observations in the high-lands، in part due to the CRU''s lack of enough observations for the mountainous areas of the region.
  • Role of Human Factor in CNS/ATM
    Page 65

    Safety of the civil aviation system is the major objective of the international civil aviation organization. Considerable progress has been made، but additional improvements are needed and can achieve. It has long been known that some three out of four accidents result from less than optimum human performance، indicating that any advance in this field can be expected to have a significant impact on the improvement of flight safety. The air navigation commission formulated the following objective for the human factor task: “To improve safety in aviation by making states more aware and responsive to the importance of practical human factors material and measures developed on the basis of experience in states، and by developing and recommending appropriate amendments to existing materials in annexes and other documents.”

  • Airplane Upset Recovery Training and its Implementation in Flight Training Course
    Page 73
    Aviation industrial researches indicate a necessity of general and coordinate definition among existing variety terms about flying in upset or uncontrolled conditions. According to performed survey most airlines and air transporting pilots even military ones did not complete adequate practical in-flight training which both pilot and airplane encounter maximum performance maneuver and techniques. It should be also confessed that some of them never participate in any course about Airplane Upset Recovery Training. Nowadays in the way of devoting attentions to increase safety and healthy giving during flight، it is necessary to schedule and accomplish identical course on the basis of aerial and environmental conditions in our country. This essay has surveyed urgency of this subject including scheduling، practical implementation and has been able to omit any concern about course accomplishment. Pilots during upset recovery training in addition to acquire flying experience in upset situation they practice recovery techniques and methods foe exclusive self confidence. The final result will cause better and safe implementation of flights and also reinforcement training standards during upset situations.
  • Evaluation of Stability and/or Instability of Atmosphere
    Page 81
    In this paper the evaluation Indexes of stability and instability and suitable situations for happening of the dangerous phenomena say thunderstorms are studied. Forecasting of these types of storm which associated with lightning، storm، winds and …. Are too difficult. The lifetime of these phenomena are too short and probability of they could happen at all time of the day and night. For studying of these types of phenomena، analysis of Skew-T and LogP maps and the analysis evaluation indexes are desired in this paper.