فهرست مطالب

مجله سیاست گذاری اقتصادی
سال دوم شماره 3 (بهار و تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1390/09/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محسن پورعبادالهیان کویچ، سعیده صمدزاده، الهام وفایی صفحه 1
    رویکرد اصلی اقتصاد صنعتی برای تحلیل بازار بر پایه الگوی ساختار، رفتار و عملکرد و رابطه متقابل بین آنها بنا شده است. هدف این مقاله نیز بررسی ارتباط متقابل بین عناصر ساختار، رفتار و عملکرد بازار در صنایع کیف، کفش و چرم ایران می باشد. برای این منظور مدل سیستم معادلات در برگیرنده متغیرهای سهم بازار، تبلیغات و سودآوری برای بنگاه های صنایع چرم، کیف و کفش ایران در سال 1386 با استفاده از روش حداقل مربعات سه مرحله ای (3SLS) تخمین زده می شود. نتایج حاصل از تخمین مدل دلالت بر آن دارد که متغیرهای تبلیغات و سودآوری تاثیر مثبت بر سهم بازار دارند. تاثیر متغیرهای سهم بازار و سودآوری نیز بر تبلیغات مثبت و معنی دار می باشد. این در حالی است که علیرغم مثبت بودن رابطه بین تبلیغات و سودآوری، تاثیر سهم بازار بر سودآوری این بنگاه ها منفی می باشد. یافته های این مطالعه همچنین از تاثیر مثبت و معنی دار متغیر صادرات بر سهم بازار و تاثیر مثبت ولی بی معنی موجودی سرمایه بر روی تبلیغات حکایت دارد.
    کلیدواژگان: سهم بازار، تبلیغات، سودآوری، صنایع کیف، کفش و چرم، روش حداقل مربعات سه مرحله ای، ایران
  • احمد گوگردچیان، سیدکمیل طیبی، فاطمه امینی صفحه 21
    مناطق آزاد تجاری یا مناطق پردازش صادرات نقش مهمی در گسترش تجارت و تسهیل در دسترسی کشورها به بازارهای جهانی ایفا می نمایند. در کشورهای در حال توسعه، مناطق آزاد تجاری- صنعتی مناسب ترین روش برای فراهم ساختن شرایط تجارت آزاد در یک منطقه محدود از کشور است زیرا ممکن است برقراری این شرایط در سطح کشور به لحاظ اقتصادی و اجتماعی ممکن نبوده یا مطلوب نباشد. اما در گسترش مناطق آزاد از جهت افزایش صادرات و واردات عوامل مختلفی مانند توسعه ی زیر ساخت ها، سرمایه گذاری و نرخ ارز موثرند که در این مقاله به بررسی اثر جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) و برخی از سایر عوامل موثر بر توسعه صادرات غیر نفتی در سه منطقه مهم آزاد تجاری جنوب ایران یعنی کیش، قشم و چابهار پرداخته می شود. الگوی مورد استفاده برای این هدف، فرم رگرسیونی تعدیل یافته واویلوف (2005) است که برای سه منطقه آزاد مذکور طی سال های 87-1375 برآورد شده است. نتایج بیانگر اثر مثبت و معنی دار سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر صادرات غیر نفتی در مناطق مذکور است، به گونه ای که منطقه آزاد کیش بهترین عملکرد را در زمینه جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و توسعه صادرات در بین مناطق آزاد تجاری کشور داشته است.
    کلیدواژگان: جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی، مناطق آزاد تجاری، صادرات غیر نفتی
  • حسین شریفی رنانی صفحه 45
    هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات سیاست پولی بانک مرکزی بر تولید ناخالص داخلی و سطح عمومی قیمت ها در ایران با استفاده از رویکرد تصحیح خطای برداری ساختاری (SVEC) است. بررسی نتایج تجربی حاصل از تخمین روابط بین متغیر ها در دوره 4Q1387-1Q1368 نشان داد که در کوتاه مدت افزایش حجم پول سطح تولید را افزایش داده ولی در بلندمدت اثری بر آن ندارد، در حالی که هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت منجر به افزایش سطح عمومی قیمت ها می گردد. این نتایج منطبق بر دیدگاه پول گرایان دال بر بی اثر بودن پول بر سطح تولید در بلندمدت است. همچنین نتایج نشان داد که نسبت سپرده قانونی به عنوان ابزار سیاست پولی نمی تواند سطح تولید را متاثر سازد ولی بدهی بانک ها به بانک مرکزی به عنوان ابزار سیاست پولی تنها در کوتاه مدت می تواند سطح تولید را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین نتایج بررسی حاکی از آن است که سیاست های پولی اتخاذ شده بوسیله این ابزار ها در بلندمدت تنها سطح عمومی قیمت ها را متاثر خواهد ساخت.
    کلیدواژگان: سیاست پولی، نسبت سپرده قانونی، بدهی بانک ها به بانک مرکزی، الگوی تصحیح خطای برداری ساختاری (SVEC)
  • علی اکبر قلی زاده، حسن سجادی صفحه 71
    سرمایه گذاری یکی از مهمترین اجزای تقاضای کل است که نقش بسیار تعیین کننده ای در نوسانات اقتصادی و رشد اقتصادی ایفاء می کند. به همین دلیل شناخت رفتار سرمایه گذاری به طور عام و سرمایه گذاری مسکن به طور خاص مورد توجه اقتصاددانان و سیاست گذاران اقتصادی بوده است. از دیدگاه اقتصاد کلان، بخش مسکن پر تحرک ترین و پویاترین و یکی از بخش های پر نوسان اقتصاد ایران در چند دهه اخیر بوده است.
    این مقاله اثر نسبت توبین- Q، ذخیره سرمایه و نرخ بهره را بر رفتار سرمایه گذاری مسکونی در نقاط شهری ایران بررسی می کند. مبانی نظری توبین- Q برگرفته از مدل فامیو هایاشی (1981) و لنار برگ و تامی برگر (2006) می باشد که با استفاده از داده های فصلی دوره 1386-1370 اقتصاد ایران و با به کارگیری مدل خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) تخمین های سه مدل مجزا یعنی: کل دوره، دوره رونق و دوره رکود بر اساس تجزیه قیمتی ارایه شده است. همچنین به منظور تخمین سرعت تعدیل مدل پویا به مدل بلندمدت، الگوی تصحیح خطا نیز برآورد گردید.
    نتایج مطالعه نشان می دهد، نسبت توبین- Q به خوبی توانسته رفتار سرمایه گذاری مسکونی در ایران را توضیح دهد. در تخمین مدل از متغیر های نسبت توبین- Q (QHS)، ذخیره موجودی مسکن (KHS)استفاده شده است که ضرایب کوتاه مدت و بلند مدت متغیرها معنی دار بوده است و نسبت توبین- Qو ذخیره مسکن اثر مثبت بر سرمایه گذاری مسکن دارند. نسبت توبین- Q در کوتاه مدت و بلندمدت مطابق انتظارات تئوری بزرگ تر از یک بوده است. یعنی طرف عرضه به تغییرات تقاضا به خوبی واکنش نشان می دهد. این نسبت در بلندمدت بیشتر از مقدار آن در کوتاه مدت می باشد. همچنین نسبت توبین- Q در دوره رونق و کل دوره بیشتر از یک بوده و نشانگر سود آور بودن سرمایه گذاری در این دوره ها می باشد حال آنکه در دوره رکود، سرمایه گذاری مسکن سودآور نبوده و نسبت توبین-Q کمتر از یک است.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مسکونی، مسکن، توبین، Q، ادوار تجاری، مدل ARDL، فیلتر هادریک پرسکات
  • اسفندیار جهانگرد، پردیس عاشوری صفحه 107
    کمبود منابع در کشورهای مختلف به خصوص کشورهای در حال توسعه نشان از اهمیت شناسایی بخش های کلیدی برای اقتصاد این کشورها است. شناسایی بخش های کلیدی یکی از موضوعات مهم برای برنامه ریزان و سیاست گذاران اقتصادی است. در ادبیات اقتصادی روش های مختلفی برای تعیین بخش های کلیدی هم در تئوری و هم در عمل شناخته شده است. یکی از رویکردهای مهم در این باره که به تازگی معرفی شده تلفیق روش های داده-ستانده (IO)، اقتصاد سنجی (EC) و تحلیل پوششی داده ها (DEA) است. برای این منظور در این مقاله از جدول داده-ستانده سال 1380 مرکز آمار ایران استفاده شده است. نتایج گویای آن است که استفاده همزمان از روش های اقتصاد سنجی و تحلیل پوششی داده ها بر خلاف صرف روش داده-ستانده و اقتصاد سنجی بخش های خدمات آموزش دولتی، خدمات اجاره واحدهای مسکونی شخصی و اجاری، خدمات عمومی، خدمات آموزش خصوصی، خدمات بهداشت، خدمات اجتماعی، شخصی و خانگی و سایر خدمات، بخش های کلیدی اقتصاد ایران بوده اند.
    کلیدواژگان: پیوند های پسین و پیشین، ماتریس مصرف، ماتریس ساخت، داده های مقطعی
  • محمد راستی صفحه 137
    موضوع رابطه تجارت و توسعه مالی در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. بر اساس برخی از نظریه ها در این خصوص تاثیر تجارت بر توسعه بخش مالی اقتصاد در میان کشورها متفاوت است. بدین ترتیب که اگر تجارت موجب سوق دادن تخصص گرایی به سمت کالاهای وابسته مالی گردد، این امر می تواند به رشد سیستم مالی کمک نماید و در صورتی که تجارت یک کشور را به سمتی هدایت نماید که کالاهای وابسته مالی را (به جای تولید در داخل) وارد کند، سیستم مالی پس از باز شدن تجارت تخریب خواهد شد. بر این اساس مقاله حاضر به تاثیر تجارت بر توسعه سیستم بانکی و بازار سرمایه در کشورهای ملحق شده به سازمان جهانی تجارت (WTO)، با استفاده از روش اقتصادسنجی داده های تابلویی می پردازد.
    یافته های مقاله حاکی است که افزایش تجارت بر هر دو مورد توسعه سیستم بانکی و بازار سرمایه در کشورهای ملحق شده به WTO تاثیر مثبت دارد. بنابراین سیاست افزایش تجارت به منظور بهبود و توسعه مالی (اعم از توسعه سیستم بانکی و توسعه بازار سرمایه) توصیه می گردد. یافته های دیگر مقاله نشان می دهد که آثار الحاق کشورها به WTO بر توسعه سیستم بانکی و بازار سرمایه نیز مثبت بوده است. در واقع علاوه بر این مهم که سیاست های افزایش تجارت به طور عام موجب توسعه و گسترش بخش مالی اقتصاد کشورهای ملحق شده است، به طور خاص نیز الحاق به WTO موجب شده تا بخش مالی این کشورها نسبت به قبل رشد و توسعه بیشتری را تجربه نماید. لذا با توجه به تجارب کشورهای مذکور چنین استنباط می گردد که می توان از سیاست های افزایش و گسترش تجارت به منظور بهبود و توسعه بخش مالی اقتصاد استقبال نمود.
    کلیدواژگان: تجارت، توسعه مالی، سیستم بانکی، بازار سرمایه، سازمان جهانی تجارت
  • محمد صباغ کرمانی، عبدالله خوشنودی، پرویز رستم زاده صفحه 159
    در این مقاله به بررسی اثر اشتغال در بخش صادراتی بر روی رشد شهرها در ایران، با استفاده از نظریه رشد مبتنی بر صادرات پرداخته شده است. بر اساس نظریه رشد مبتنی بر صادرات، رشد اشتغال در شهرها تابعی از میزان اشتغال در بخش هایی است که محصولات خود را به منظور صادرات تولید می کنند. برای این منظور مطالعه ای به صورت مقطع عرضی روی حدود130 مورد از شهرستان های کشور انجام شده است تا اثر افزایش اشتغال در بخش صادراتی، روی اشتغال محلی و کل، آزمون شود. برای تفکیک اشتغال در بخش های محلی و صادراتی از نسبت مکانی استفاده شده است. نتایج حاصل از محاسبه نسبت مکانی نشان می دهد که ترکیب و تعداد فعالیت های صادراتی در شهرستان ها با یکدیگر متفاوت است. از طرف دیگر نتایج حاصل از برآورد مدل نیز افزایش اشتغال در بخش صادراتی اثر مثبت و معنی داری روی اشتغال محلی و اشتغال کل در شهرستان های کشور دارد و تغییرات اشتغال در بخش صادراتی می تواند بخشی از تغییرات اشتغال محلی و کل را در شهرستان ها توضیح دهد. البته باید توجه داشت که افزایش اشتغال در بخش صادراتی تنها عاملی نیست که روی افزایش اشتغال در شهرستان های کشور تاثیر دارد. سایر متغیرها در این مقاله مورد بررسی قرار نگرفته است.
    کلیدواژگان: نظریه رشد مبتنی بر صادرات، اشتغال بخش صادراتی، اشتغال محلی
|
  • Mohsen Pourebadollahan Covich, Saeideh Samadzad, Elham Vafaei Page 1
    Industrial economics is mostly based on the market structure, conduct and performance paradigm. This paper applies the mentioned paradigm on the Iranian shoes and leather industries. To this end, a system of equations including market share, advertising and profitability for the Iranian shoes and leather firms is estimated using 3SLS method in (2007). The results indicate that advertising and profitability have positive effect on market share. The impact of market share and profitability on advertising is also positive and meaningful. In spite of the positive effect of advertising on profitability, market share impact on the profitability is negative. Findings also show the positive impact of export on market share but meaningless impact of capital stocks on advertising.
  • Ahmad Googerdchian, Seyed Komail Tayebi, Fatemeh Amini Page 21
    Free Trade Zones (FTZs) and/or Export Processing Zones (EPZs) play an important role in trade expansion of developing countries and they provide such countries to have easy access to the world markets. This is because of poor economic and social conditions everywhere, free trade-industrial zones are the most convenient way for the developing country to facilitate free trade and attract foreign direct investment (FDI). This paper examines the effects of foreign direct investment and other determinants on the expansion of non-oil exports in the three major Iranian free trade zones: Kish, Qeshm and Chabahar. Following Vovilov (2005), we specify an empirical FDI model and estimate it by using pooled data of these three regions during the period 1996-2008. The results confirm the significant and positive effect of FDI inflows on the development of the three major free zones’ non-oil exports, while it is more pronounced in the Kish Island.
  • Hossein Sharifi-Renani Page 45
    The main goal of this paper is study of central bank′s monetary policies effects on GDP and prices with use of structural vector error correction (SVEC) approach in Iran. The empirical results from the estimation of relationships between variables in the period 1368Q1-1387Q4 shows that a positive shock of money increase production level in short time, but it has no effect on production level in long run, while in short and long run it lead to increase prices. These results based on monetarist's view show that money does not affect production levels in long run. Also the results show that the Reserve Requirement Ratio as monetary policy instrument not affect the level of production but Central Bank Claims on Banks could affect level of production only in short run and monetary policies adopted by both instruments affect prices only in long run.
  • Ali Akbar Gholizadeh, Hasan Sajadi Page 71
    It is increasingly recognized that Tobin’s conjecture that investment is a function of marginal Q is equivalent to the firm’s optimal capital accumulation problem with adjustment costs. Investment is one of the most important components of aggregate demand which play an important role in the economic fluctuations and economic growth. Therefore, from along time ago, Economist has intended to develop a model which can explain investment behavior and determine the most important factors that affect it. In the other hand, making decisions about investment are facing with tree important aspects which are prospects, lags and risks. It is not easy for economists to practice these aspects simultaneously by using the obtained data from financial markets. James Tobin solved this problems in his famous theory known as Tobin-Q method. From the macroeconomic viewpoint, in recent decades the housing sector, has been the most vibrant and dynamic part of the economic of Iran. In the last three decades of Iran’s economy, between 30 to 40 percent of total investment have been practiced in housing sector. The aim of this study is the analysis of the ratio of Tobin-Q in the housing investment in Iran. Estimate equations have been done by using an auto regressive Distributed lag method (ARDL) and also in order to investigate the shock and Analysis of variance, a vector Auto regressive (VAR) for seasonal data of the year 1370 - 1386 using microfit and Eviews have been practiced. Results in show in positive and significant effects of Tobin-Q ratio variable on the housing investment. Also real interest rate has no significant effect on the housing investment. Tobin-Q ratio is higher in long-term than short term that reflect the fact that, the expression investment started in the residential buildings are profitable. Also real interest rate has no significant effect on the housing investment.
  • Esfandiar Jahangard, Pardis Ashori Page 107
    Scarcity of resources in different countries, specially developing countries, shows the importance of identifying key sectors for different economies. Recognition of key sectors is one of the important subjects for policy makers and economic planners. In economic literature, great developments and many different methods for determining key sectors both in theory and in practice are recognized. One of the most important approaches in this field introduced recently is based on IO+EC and DEA. The purpose of this study is to determine the key sectors of Iran. For this purpose, Input- Output table of 2001 Iran’s economy from Statistical Centre of Iran is used. The results show that parts of the state education services, rental services and private residential units, public services, private education services, health services, social services, and other personal and household services are the key sectors in the economy of Iran.
  • Mohammad Rasti Page 137
    The effect of trade on financial development has already been a matter of debate in the literature. Some economists believe that trade expansion would promote financial development by creating access to external finance for private and public sectors. Others argue that trade expansion as a result of trade liberalization could restrict domestic financial development. This is due to the ensuing crowding out effect and the dominance of the foreign financial services in a competitive environment. Therefore, this paper examines the effects of trade on banking system and capital market development of acceded countries to the WTO. By using a panel data method for the period of 1985 to 2006, the results indicate that trade expansion and accession to the WTO has a positive effect on banking system and capital market development in acceded countries. Thus, increasing trade would be recommended as an adequate policy for financial development in these countries.
  • Majid Sabagh Kermani, Abdollah Khoshnoodi, Parviz Rostamzadeh Page 159
    Applying Export Base Approach, the effect of export base employment on the growth of urban areas is investigated in this paper. According to export base theory, export base employment is the main determinant of local and total employment. The number of employment in export base sector is determined by applying Location Quotient (LQ). Results indicate that the number and combination of export base sector are different in urban areas. On the other hand, the regression of local employment on export base employment show that increase in export base employment has a positive and significant effect on local and total employment. However it should be kept in mind that export base employment is not the only variable that effect local and total employment in urban areas. Other variables are not investigated in this paper.