فهرست مطالب

فصلنامه راهبرد دفاعی
پیاپی 33 (تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/09/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • آسیه مهرورز صفحه 1
    حادثه 11 سپتامبر ضمن آنکه نشان داد ناتوی تحت نفوذ آمریکا، میل به گسترش دارد، به شکل گیری ژئوپلیتیک های جدید و مرتبط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران منجر شد. قرار گرفتن ایران در فهرست محور شرارت، و لشکرکشی آمریکا به افغانستان و عراق در چارچوب ماموریت ناتو یا ائتلاف بین المللی از جمله این تحولات است که کشورمان را به ایفای نقش فعال در محدوده های راهبردی واداشته است. همچنین تغییرات پدید آمده در رهنامه ناتو از ابعاد سیاسی – امنیتی پساجنگ سرد به رویکرد نظامی- راهبردی با جهت گیری تهاجمی پس از 11 سپتامبر یکی از علل پویایی این اتحادیه است که از سال 2007 به موازات تشدید اختلاف نظر اعضا بر سر ماموریت های جهانی و منطقه ای، و افزایش تهدیدهای زیست محیطی، رایانه ای، تروریسم، سلاح های کشتارجمعی و مشکلات اقتصادی، اعضا را به اتخاذ رویکرد مشارکت جویی ترغیب کرده و متاثر از این تغییرات، محیط امنیتی ایران نیز در تیررس هدف های ناتو قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: رهنامه، تروریسم، امنیت، ناتو، سیطره، واقع گرایی، راهبرد
  • محسن مرادیان، هادی جمشیدیان، رضا کرمی صفحه 35
    این تحقیق برای حل مسئله فقدان شاخص های بومی در ج.ا.ا انجام شده است. هدف از انجام آن، استخراج شاخص های سنجش امنیت خارجی و سنجش وضعیت کنونی امنیت خارجی ج.ا.ا. می باشد. به این منظور تلاش شده است تا به این سوال اساسی پاسخ داده شود که شاخص های مناسب برای سنجش امنیت خارجی ج.ا.ا. کدامند؟ و وضعیت کنونی امنیت خارجی ج.ا.ا. چگونه است؟ این تحقیق به روش کیفی و تحلیل نظام مند برای استخراج شاخص های امنیت خارجی ج.ا.ا. که با مولفه های نرم امنیت مرتبط هستند و روش موردی– زمینه ای و همبستگی- همخوانی برای طراحی الگوی سنجش و اندازه گیری امنیت انجام شده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که در صورت استفاده از شاخص های مناسب، امنیت قابل سنجش بوده و اندازه امنیت خارجی ج.ا.ا. در نیمه اول 1388 در مقیاس صفر تا 100، مقدار 6/56 بوده است.
    کلیدواژگان: امینت ملی، امنیت خارجی، شاخص های سنجش امنیت، الگو های سنجش امنیت
  • ابومحمد عسگرخانی، محمدرضا حق شناس صفحه 69
    راهبرد تسلیحاتی هر کشوری، پاسخی به تهدیدهای منطقه ای و بین المللی محسوب می شود. در برخی از مقاطع تاریخی، تهدیدهای ماهیتی فراپیرامونی پیدا می کند و کشورهایی که در معرض تهدیدهای منطقه ای قرار دارند، اغلب با چنین تهدیدهایی روبه رو می شوند. ج.ا.ایران در مناسبات و روابط سیاسی- امنیتی خود با کشورهای منطقه، همواره تلاش کرده است نظر مساعد، اعتماد و اطمینان خاطر آنان را نسبت به ج.ا.ایران جلب نماید، اما رخدادهای نظامی- امنیتی در چند دهه اخیر از جمله تهدیدهای منطقه ای پیرامون ج.ا.ایران می باشد. هدف این مقاله، بررسی راهبرد تسلیحاتی و امنیتی ایران و یافتن پاسخی مناسب به این مسئله است که با توجه به تهدیدهای منطقه ای پیرامون و فرصت های پیش رو، ایران برای ارتقای جایگاه و حفظ امنیت در سطوح منطقه ای و جهانی، در راهبرد تسلیحاتی و امنیتی خود چه نوع راهبردی را در پیش گرفته و خواهد گرفت.
    کلیدواژگان: محیط امنیتی، راهبرد تسلیحاتی، ج، ا، ایران، بازدارندگی، آمریکا، خاورمیانه
  • ابراهیم متقی، افسانه رشاد صفحه 101
    قدرت نرم زیرساخت های لازم برای تولید امنیت ملی را فراهم می سازد. شکل گیری تحولات منطقه ای خاورمیانه در چارچوب جنبش بیداری اسلامی و هویت گرایی تابعی از مولفه های قدرت نرم بازیگران تاثیرگذار در سیاست منطقه ای و بین المللی محسوب می شود. بدون تردید، تحولات خاورمیانه تحت تاثیر قالب های ادراکی، تحلیلی و گفتمانی متنوعی می باشد. این مقاله بر اساس گفتمان هویت گرایی اسلامی شکل گرفته است؛ گفتمانی که مبتنی بر رهیافت های هنجارگرا در نگرش سازه انگاری می باشد. بنابراین می تواند عامل موثری در گسترش انقلاب های اجتماعی خاورمیانه محسوب شود. نظریه های هنجارگرا در شکل گیری انقلاب های اجتماعی بر سازه های گفتمانی تاکید می کنند. سازه های گفتمانی به گونه تدریجی شکل گرفته و بر اساس تراکم و انباشت ناشی از تجارب سایر کشورها خواهد بود. گسترش هویت مقاومت، نمادی از قدرت نرم برای شکل گیری جنبش های اجتماعی و انقلاب های منطقه ای در بهار عربی محسوب می شود.
    کلیدواژگان: قدرت نرم، هویت گرایی اسلامی، امنیت منطقه ای، جنبش های اجتماعی
  • ناصر پورحسن صفحه 137
    این مقاله رابطه بین «دیپلماسی عمومی نوین» و «دفاع همه جانبه» را بررسی می کند. رسانه های نوین ارتباطی به ویژه آنچه به «وب 2» مشهور شده و زمینه تشکیل شبکه ها و جنبش های اجتماعی مجازی را فراهم کرده اند، مهم ترین فناوری هایی هستند که ماهیت بسیاری از مفاهیم و کارکردها از جمله «دیپلماسی» و «دفاع» را متحول کرده اند. این رسانه ها دارای ویژگی هایی هستند که با بهره برداری صحیح از آنها، دفاع همه جانبه در شرایط جدید، امکان پذیر است. در دیپلماسی عمومی نوین، طیف گسترده ای از افراد با عضویت در شبکه های اجتماعی می توانند در حوزه دفاع از منافع و امنیت ملی کشور خود، ایفای نقش کنند. اگر در دیپلماسی رسمی، بین نمایندگان رسمی دولت ها، رابطه برقرار می شود و در دیپلماسی عمومی سنتی، یک دولت، گروه ها، سازمان ها و افراد جامعه خاصی را مخاطب قرار می دهد، در دیپلماسی عمومی نوین، شبکه گسترده ای از افراد در دو جامعه و یا در عرصه بین المللی یکدیگر و حتی دیگران را مخاطب قرار می دهند. این مقاله ضرورت توجه به رسانه های یادشده و چگونگی بهره برداری از آنها در دفاع همه جانبه را در پرتو دیپلماسی عمومی نوین تبیین می کند.
    کلیدواژگان: دیپلماسی عمومی نوین، وب 2، دفاع همه جانبه، انقلاب اسلامی
  • نیک بخش حبیبی صفحه 159
    مخاطب شناسی و شناخت هدف ها، سلایق و نیازهای مخاطبان در موزه های جنگ می تواند ضمن کمک به نحوه انتقال میراث های تاریخی، فرهنگی و ارزش های وطن دوستانه و همبستگی ملی، در افزایش جذابیت های موزه های یادشده در کنار سایر موزه ها با جذب گردشگران (مخاطبان) موجب درآمدزایی و رونق اقتصاد کشور شوند. هدف تحقیق حاضر، بررسی و شناخت این هدف ها، سلایق و نیازهای مخاطبان با مطالعه موردی موزه ملی هوایی در دوران انقلاب و دفاع مقدس است. برای این منظور، پس از تدوین چارچوب نظری و مفهومی تحقیق، مفاهیم و متغیرهای اصلی و با ترکیب روش کیو و پیمایشی، داده های لازم از مخاطبان خاص (متخصصان امور هوانوردی و پروازی و همین طور دانشجویان و محققان علوم اجتماعی) و همچنین مخاطبان عام (گروه ها و طبقات اجتماعی) با استفاده از نمونه گیری هدفمند، گردآوری شده اند. سپس با تحلیل داده ها، علایق، سلایق، نیازها و انگیزه مخاطبان برای توسعه کارآمدی موزه های دفاع مقدس به ویژه بخش هوایی آن برای جذب بیشتر مخاطب ارائه شده است.
    کلیدواژگان: دفاع مقدس، مخاطب شناسی، موزه جنگ، نیروی هوایی، نیازها، انتظارها
  • فاطمه سلیمانی پورلک، مرتضی شجاع صفحه 189
    هدف مقاله پیش رو شناسایی عوامل موثر در فرایند نظامی شدن خزر است. سیاست خزر با نظامی شدن این دریا وارد دور جدید شده است، فرایندی که ظهور آن به تحولات سال 2002 باز می گردد. تا این سال توان نظامی کشورهای حوزه خزر به اندازه یک گارد ساحلی بود، اما در سال 2002 متعاقب افزایش تنش ها بر سر کیفیت رژیم حقوقی دریا و به ویژه رزمایش بزرگ دریایی روسیه، گرایش به شکل دهی نیروی دریایی در کشورهای همسایه جان گرفت. از آن زمان به این سو میزان سرمایه گذاری ها و ابتکارهای این کشورها برای توسعه توان نظامی در دریا افزایش یافته است. افزون بر آن، کشورهای غربی، به ویژه آمریکا در این فرایند تاثیرگذار بوده اند. با توجه به گرایش این کشورها به تضعیف موقعیت روسیه و ایران در خزر از طریق تقویت کشورهای آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان، واشنگتن تلاش کرد تا سرمایه و ادوات لازم را در اختیار آنها قرار دهند. در مجموع اختلاف بر سر رژیم حقوقی دریای خزر، رقابت های منطقه ای و در نهایت، رقابت های روسیه و آمریکا مهم ترین متغیرهای تاثیرگذار در نظامی شدن دریاچه خزر بوده است.
    کلیدواژگان: نظامی شدن خزر، نیروی دریایی، رژیم حقوقی، کاسفور، بریگاد خزر
|
  • A. Mehrvarz Page 1
    The events of 9/11 not only showed that NATO under American influence has the desire to expand, but also resulted in the formation of new geopolitics related to I.R. Iran’s national security. Putting Iran in the axis of evil, and America's campaign to Afghanistan and Iraq within the framework of NATO’s mission and international coalition are among the transformations that has led Iran to play an active role in strategic areas. Also, the developments in NATO’s doctrine, which changed from the post-Cold War political-security aspects to military approach- a strategy with aggressive orientation after 9/11 are one of the reasons for the dynamics of the Union. Since 2007, despite growing tensions among the members, over global and regional missions, increasing environmental, computer, terrorism, WMD threats and economic problems, encouraged members to adopt a participative approach. Affected by these changes, Iran's security environment came in the range of NATO’s objectives.
  • M. Moradian, H. Jamshidi, R. Karami Page 35
    The purpose of this article is to solve the problem of lacking indigenous indicator. The aim of the paper is to extract the indicators of measuring external security and assessing current status of I. R. Iran’s security. To do this, it has been attempted to answer this fundamental question that what are the appropriate indicators for measuring the external security of I. R. Iran? And how the current status of Iran's external security is?With the help of qualitative method and systematic analysis, this research has been done to extract I. R. Iran’s external security indicators related to soft components of security, and with the help of case-field study and correlation-consistency method, to design an assessment pattern and security measurement.The result of the paper shows that in the case of using appropriate indicators, security would be assessable. It also has shown that the measure of I. R. Iran’s external security, in the first half of 1388 has been 56.6 at a scale of zero to 100.
  • A.M. Asgarkhani, M. Haghshenas Page 69
    Arms strategy of any country is a response to regional and international threats. In some historical periods, the threats find an ultra-peripheral nature and countries which are at risk of regional threats, often face with these threats.
  • I. Mottaghi, A. Rashad Page 101
    Soft power prepares necessary infrastructures for producing national security.The formation of regional developments in the Middle East, in the framework of Islamic awakening movement and looking for identity, is a function of components of influential actors’ soft power in regional and international politics. No doubt, developments in the Middle East are under the influence of a variety of perceptual, analytical and discourse framework. This article is based on the discourse of Islamic identity; A discourse which is based on norm-oriented approaches in structural attitude. So, it can be considered as an effective factor in expanding social revolutions in Middle East. Norm-oriented theories emphasize on discourse structures in social revolutions. Discourse structure is formed gradually and will be on the basis of experiences from other countries.The rise of resistance identity is a symbol of soft power to shape social movements and regional revolutions in the Arab spring.
  • N. Poorhasan Page 137
    This Article tries to examine the relationship between "new public diplomacy" and "comprehensive defense". New communicative media, especially "web2", which provided necessary context for virtual networks and social movements are the most important technologies that developed the nature of many concepts and functions such as "diplomacy" and "defense". These media have characteristics that, if exploited properly, comprehensive defense in the new circumstances will be possible. In the new public diplomacy, a wide range of people can play a role in defending national and security interests of their country, by joining social networks.If in an official diplomacy the relationship is between official representatives of the governments, and in a traditional public diplomacy a government addresses groups, organizations and individuals of a specific community, in new public diplomacy, a broad network of people in two communities or at the international level address each other or others.The article explains the need for the mentioned media and the way of using them in a comprehensive defense in light of new public diplomacy.
  • N. Habibi Page 159
    Audience study and understanding the goals, preferences and needs of the audience at the War Museum not only helps to convey historical and cultural heritage, patriotic values and national solidarity, but also can increase the attractions of these museums along with other museums so that it can cause the country’s economic prosperity and income. In its political-security relations with regional countries, Islamic Republic of Iran has always tried to be friendly, ensure them about its intentions, but military-security events in recent decades caused regional threats to I. R. Iran’s security. This paper aims to examine Iranian security and arms strategy, and to answer this question that regarding to regional threats around and opportunities ahead, what kind arms and security strategy will be taken by Iran to promote its position and to protect its security at regional and global levels.
  • F. Soleimanipoorlak, M. Shoja Page 189
    This article aims to identify the effective factors in the process of militarization of Caspian Sea. By militarization, Caspian policy entered a new round, a process which started from 2002. Until this year, the military power of the countries in the region was limited to a coast guard, but in 2002, because of the tensions over the legal regime of the Caspian Sea, especially after Russia’s naval maneuver, trends among the neighbors for establishing naval forces came to the life. Since that time, the amount of investments and initiatives for developing military power at Sea has been increased in these countries. In addition, western countries, especially America, has been influential in this process. Given the tendency of these countries to weaken the position of Russia and Iran in the region, through strengthening countries like Azerbaijan, Kazakhstan and Turkmenistan, Washington tried to give the necessary capital and equipment to these countries.Generally, the dispute over the legal status of Caspian Sea, regional competitions and ultimately, the competition between Russia and America are the most important effective variables to the militarization of Caspian Sea.