فهرست مطالب

پژوهش های دانش انتظامی - سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 47، پاییز 1389)

فصلنامه پژوهش های دانش انتظامی
سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 47، پاییز 1389)

  • 256 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1389/09/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • اصغر افتخاری، غلامحسین نهازی صفحه 7
    ویژگی ها، جایگاه و شان امنیت عمومی، مرزهای نظری و عملی، خط مشی های ترسیمی رهبری برای مسئولین حوزه امنیت، بایسته های اخلاقی، رفتاری کارگزاران امنیت عمومی و آسیب های کارگزاری امنیت عمومی از منظر رهبری مجموعه سوالاتی است که این مقاله تلاش نموده برای آنها پاسخی بیابد.
    عمومی در سال های88- 1368 را که از طریق سایت دفتر تنظیم و نشر آثار معظم له منتشر شده است، به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته است.
    برای شناخت دیدگاه مقام معظم رهبری در خصوص امنیت عمومی برمبنای حفظ و صیانت از چهار سرمایه انسانی: «جان»، «مال»، «ناموس» و «آبرو»؛ نخست، چارچوب مفهومی مربوط به «امنیت عمومی» و نیز شاخص های آن و نیز مرزهای آن با ابعاد دیگر امنیت شناسایی و معرفی شده است. چارچوب نظری این مقاله بر نظریه سه وجهی امنیت عمومی شامل: تنظیم مناسبات ملت- دولت؛ تنظیم مناسبات ملت با نهادهای اجتماعی و تنظیم مناسبات بین شهروندی، استوار گردیده است. بدین گونه که امنیت عمومی با هدف سامان دهی مناسبات اجتماعی درون جامعه در حکم قاعده مثلثی به شمار می آید که مناسبات «دولت- ملت» و «ملت- نهادهای اجتماعی» بر آن استوارند و از آنجا که هر سه وجه با حوزه نظم حقوقی و اجرای قوانین ارتباط دارند، می توان امنیت عمومی را در سه بعد مادی، ذهنی و نهادی تحلیل کرد.
    مجموعه بیانات مقام معظم رهبری براساس شاخص های هر یک از این ابعاد دسته بندی گردیده و با روش تحلیل محتوا، جهت گیری ها و نقاط تاکید مربوط به امنیت عمومی واکاوی شده و در قالب یک جدول ارائه گردیده اند. نگاه مقام معظم رهبری به امنیت عمومی، نگاه موسع و عام نگرانه است و شاخص ها، ریشه یابی ناامنی ها و راهکارهای تامین امنیت عمومی، به وضوح نشان دهنده جایگاه و شان امنیت عمومی و توسعه ابعاد مادی، ذهنی و نهادی آن در اندیشه ایشان است.
    کلیدواژگان: مقام معظم رهبری، امنیت، امنیت ملی، امنیت داخلی، امنیت عمومی، گفتمان امنیتی
  • محسن کلانتری، مسعود حیدریان، عاطفه محمودی صفحه 51
    صاحب نظران در تحلیل مکان و بزهکاری بر این عقیده اند که بشر در مکان و زمان مشخصی متولد می شود و با توجه به کنش های فردی و اجتماعی خود، با محیط های خاص ارتباط و با کسانی تعامل دارد که به شیوه ی اجتماعی با او زندگی می کنند. آنچه در این میان اهمیت دارد، رابطه و تاثیر متقابل محیط بر رفتارهای اجتماعی منفی و ناهنجار است که امکان تحلیل فضایی جرم و مطالعه ی ناهنجاری ها را در فضای جغرافیایی فراهم می کند؛ زیرا هر فرد در زندگی با توجه به سطح آگاهی و گستره ی عملکرد خود در تعامل با کسانی است که در قالب زمانی و مکانی او قرار دارند؛ از این رو فضای پیرامون او تاثیر عمده ای در رفتار، نوع نگرش و فرآیندهای اجتماعی او و نقش محتوایی و تعیین کننده ای در پیدایش رخدادها و کنش های اجتماعی هنجار یا ناهنجار او ایفا می نماید.
    روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و داده ها و اطلاعات پژوهش به شیوه کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است. یافته های پژوهشی نشان می دهد که از جمله دیدگاه های مطرح در زمینه تحلیل و تبیین رابطه مکان و بزهکاری، نگرش پیشگیری جرم از طریق طراحی محیطی (CPTED) است. مبنای دیدگاه فوق آن است که با طراحی صحیح و استفاده مناسب و موثر از محیط ساخته شده به وسیله انسان، امکان کاهش میزان بزهکاری، افزایش امنیت و در نهایت بهبود کیفیت زندگی بشر فراهم می شود. مطابق این نگرش می توان با اصلاح نوع طراحی واحدهای مسکونی و با در نظر گرفتن محله های همجوار آن از ارتکاب جرایم علیه اموال پیشگیری کرد. در این مقاله چارچوب کلی پیشگیری از بزهکاری از طریق طراحی محیطی بیان شده است و راهکارهای عملی و کاربردی به کارگیری راهبردهای مناسب برای ایمن سازی فضاهای مسکونی با استفاده از نگرش فوق تبیین شده است.
    کلیدواژگان: پیشگیری، بزهکاری، فضای کالبدی، طراحی محیطی
  • رسول ربانی، مهدی ادیبی، زهرا طاهری صفحه 75
    این پژوهش با هدف تعیین چگونگی نقش و حضور نیروی انتظامی در ایجاد احساس امنیت در بین شهروندان اصفهانی صورت گرفته است. جهت اندازه گیری متغیر پژوهش، نیروی انتظامی در سه بعد جدیت، عملکرد و توانایی مورد سنجش قرار گرفته است. چارچوب نظری تحقیق بنا به تناسب موضوع، نظریه های جامعه شناختی و مکاتب مربوط به این حوزه ها است که فرضیات پژوهش از آن استخراج گردیده است. روش تحقیق در این پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی دارای قابلیت اعتماد و اعتبار است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان شهر اصفهان در سال 1388 می باشد. حجم نمونه، 384 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران با روش خوشه ایچند مرحله ای در 3 منطقه اصفهان به دست آمده است. با استفاده از نرم افزار SPSS، برای آزمون فرضیات و تحلیل داده ها، از روش های تحلیل آماریtest-t، واریانس یکطرفه، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است.
    مهم ترین یافته های این پژوهش بدین قرار است: بین نقش و حضور نیروی انتظامی در احساس امنیت در بین شهروندان اصفهانی بر حسب سرمایه اجتماعی و عملکرد رسانه های داخلی رابطه مستقی وجود دارد؛ اما برحسب عملکرد رسانه های خارجی، قربانی شدن مستقیم و غیرمستقیم از جرم، رابطه غیرمستقیم وجود دارد. همچنین این متغیر برحسب منطقه محل سکونت، طبقه اجتماعی، سطح تحصیلات، سن، جنس و وضعیت تاهل متفاوت نمی باشد.
    کلیدواژگان: امنیت، احساس امنیت، نیروی انتظامی، سرمایه اجتماعی، عملکرد رسانه ای، قربانی شدن
  • فریبا شایگان صفحه 111
    افزایش روزافزون مصرف موادمخدر و آثار زیانبار آن بر جوانان، مسئولیت همگانی را برای پیشگیری از این آسیب اجتماعی اقتضا می کند. یکی از اقشاری که به دلیل ویژگی های روحی و نقش تربیتی خود می توانند در این امر، نقش مهم و تاثیرگذاری ایفا کنند، زنان هستند. هددف از تحقیق حاضر پاسخ به این پرسش است که زنان در چه زمینه هایی می توانند در پیشگیری از اعتیاد موثر باشند و عوامل مشوق آنها یا موانع مشارکت آنان کدام است؟ روش تحقیق پیمایشی با استفاده از نمونه 162 نفری از زنان 20 سال به بالای شهر تهران است. جمع آوری اطلاعات با ابزار پرسشنامه دارای پایایی 85درصد صورت گرفته است.
    نتایج تحقیق نشان می دهد که درحال حاضر مشارکت زنان در اقدامات پیشگیرانه از مصرف موادمخدر بسیارکم است و عمدتا مشارکت ها در زمینه کنترل فرزندان و تشویق آنان به تفریحات سالم بوده است. مهم ترین اقدام مسئولان برای تشویق مشارکت زنان در این امر، اهمیت دادن به گزارش های مردمی و عکس العمل سریع در مقابل این گزارش ها بوده است؛ امری که مهم ترین مانع نگرانی از صدمه دیدن خود و خانواده از ذی نفعان مواد مخدر مطرح گردیده است.
    کلیدواژگان: زنان، مواد مخدر، پیشگیری، مشارکت، موانع مشارکت، مشوق مشارکت
  • مجتبی اسکندری، علی رستگار، ایوب گرامی صفحه 137
    از آنجا که کلانتری ها و پاسگاه ها در تامین امنیت جامعه نقش حیاتی دارند و عامل انسانی مهمترین و اثر بخشترین عامل در بهره وری کلانتری و پاسگاه می باشد؛ تحقیق حاضر به ارزیابی بهره وری عامل انسانی در کلانتری ها و پاسگاه های فرماندهی انتظامی استان قم پرداخته است. بر این اساس به علت معلوم نبودن سطح بهره وری و در نتیجه مبهم بودن نقاط ضعف و قوت کلانتری ها و پاسگاه ها، کشف این مجهولات و تجزیه وتحلیل آن مساله اصلی تحقیق خواهد بود.
    در ضرورت این تحقیق باید گفت: ارزیابی و کنترل یکی از اصول مدیریت است و از طرفی برنامه ریزی بدون اطلاعات و توجه به نیاز های واقعی فقط اتلاف بودجه، امکانات و عمر خواهد بود، بنابراین در صورت انجام این تحقیق نقاط ضعف و قوت کلانتری ها و پاسگاه ها مشخص می شود و می توان با بینایی و بصیرت، در جهت رفع نواقص و تقویت نقاط قوت افدام و برنامه ریزی نمود. براین اساس تحقیق با فرض اینکه بین وضع موجود بهره وری و وضع مطلوب تفاوت معنی داری وجود دارد، آغاز شد.
    با جهت گیری کاربردی آغاز گردید و راهبرد تحقیق روش پیمایشی است. برای این منظور ابتدا میزان بهره وری پایوران (از طریق پرسشنامه محقق ساخته دارای پنج بعد، توزیع شده در بین جمعیت استان قم) اندازه گیری و مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها و نتایج به دست آمده نشان می دهد که بهره وری پایوران کلانتری ها و پاسگاه های استان قم بالای متوسط و زیر سطح مطلوب (نزدیک به مطلوب) است.
    برای افزایش بهره وری و رسیدن به سطح بالاتر و از طرفی افزایش رضایت مندی ارباب رجوع و توسعه امنیت در جامعه، باید در موارد مرتبط به شاخص وظیفه عملیات(که از شاخص های تشکیل دهنده بهره وری می باشد) نسبت به سایر شاخص ها(وظیفه پیشگیری، خدمات، خصوصیات فردی درونی، خصوصیات فردی بیرونی) تلاش بیشتری کرد و به قشر جوان، بانوان و تحصیلکرده ها نیز توجه بیشتری شود.
    کلیدواژگان: بهره وری، کلانتری و پاسگاه، ارزیابی، پایوران
  • رضا رسولی، علی صالحی صفحه 165
    امنیت یکی از مهم ترین نیازهای موجودات زنده به ویژه انسان است. انسان برای توسعه خود و جامعه اش، به آرامش و امنیت در همه زمینه ها، از جمله امنیت اجتماعی نیاز دارد. هر چند در نگاه اول، امنیت اجتماعی به نظر ساده می آید، اما با اندکی تامل، پیچیدگی خاص آن نمایان می شود که همین امر در سال های اخیر توجه نهادها و دستگاه های دولتی به ویژه نیروی انتظامی را به خود جلب کرده است. این موضوع در کشور ما که یکی از بالاترین نسبت های جمعیت جوان را در جهان دارد، از اهمیت افزون تری برخوردار است زیرا آسیب پذیری جوانان در برابر آسیب های اجتماعی بیشتر است.
    با توجه به این مقدمه مهم ترین هدف مقاله شناسایی و تبیین عوامل موثر در امنیت اجتماعی جوانان بوده است. پژوهشگران ضمن مرور کامل مبانی نظری پژوهش و نیز انجام مصاحبه های اکتشافی با خبرگان امر، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی عوامل اصلی پژوهش را شناسایی کرده و با انتخاب اعضای نمونه آماری با روش نمونه گیری تصادفی، به آزمون و اولویت بندی عوامل شناسایی شده پرداخته اند. بر اساس یافته های تحقیق، بیکاری، افزایش سن ازدواج در بین جوانان، مهاجرت و شهرنشینی، حجاب اسلامی، اعتماد عمومی، مشارکت اجتماعی و نظم و امنیت اجتماعی به عنوان عوامل موثر در امنیت اجتماعی جوانان محسوب می شوند که در این بین نقش بیکاری و حجاب اسلامی، بیشتر از دیگر عوامل است.
    کلیدواژگان: امنیت، جمعیت، جوان، امنیت اجتماعی، آسیب های اجتماعی
  • رضا بیرانوند، جعفر کوشا، حمید هاشمی، بهرام رنجبر صفحه 203
    پلیس در جایگاه ضابط دادگستری به سبب تعامل مستمر و مستقیم با شهروندان، نقشی اساسی در چرخه عدالت کیفری دارد. حفظ امنیت و رعایت حقوق شهروندان پس از رفع مایحتاج اولیه انسانی در درجه نخست اهمیت قرار دارد. حقوق شهروندی متهم از جمله اموری است که کوچک ترین مسامحه نسبت به آن در مرحله کشف جرم و تحقیقات مقدماتی موجبات تضییع آزادی های اساسی و در مواردی زمینه نقض حقوق او را فراهم میسازد. شهروندان از پلیس انتظار دارند در مرحله کشف جرم و تحقیقات مقدماتی، تلاش خود را تنها منحصر به جمع آوری دلایل علیه او نکند و بکوشد در کمال بی طرفی در جهت اثبات حقیقت دلایل له و علیه متهم را جمع آوری نماید. این موضوع برای اثبات حقیقت جز در پرتو حفظ و رعایت حقوق شهروندی متهم توسط پلیس شهروند مدار میسر نخواهد شد.
    هدف از این پژوهش تبیین نقش و جایگاه پلیس شهروندمدار در مرحله کشف جرم و تحقیقات مقدماتی بر حفظ و رعایت حقوق شهروندی متهم است.
    این پژوهش به روش اسنادی و کتابخانه ای از منابع موجود جمع آوری شده تا ضمن بررسی برخی از قوانین شکلی و ماهوی حوزه حقوق شهروندی متهمان در ارتباط با وظایف پلیس، لایحه جدید آیین دادرسی کیفری را بررسی کند.
    اگرچه این لایحه هنوز در کمیسیون تخصصی مجلس در حال بررسی است و جایگاه استنادی ندارد اما ضرورت حفظ و رعایت حقوق شهروندی متهمان در وظایف پلیس اقتضاء می نماید که علاوه بر قانون لوایح و طرح های مرتبط با ماموریت او در این حوزه با هدف رفع ابهامات و تبیین زوایای آن مورد بررسی قرار گیرد و علم شهروندان به حقوق خود در مرحله کشف جرم و تحقیقات مقدماتی و ضمانت اجرای آن در این مرحله می تواند به نوعی متضمن حقوق شهروندی آنها باشد.
    نتایج حاکی از آن است که حقوق شهروندی متهم در قوانین اساسی و عادی مورد توجه قانون گذار قرار گرفته است، لیکن در برخی از موارد وظایف پلیس در مرحله تحقیقات مقدماتی تبیین نشده است که البته در لایحه جدید با ذکر مواردی از قبیل اعلام حقوق شهروندی متهم توسط پلیس و مراجع ذی ربط، وظایف آنان به طور شفاف تری مشخص شده است.
    در این راستا پیشنهادهایی از قبیل ایجاد فرهنگ ترویج حقوق شهروندی، تعامل هر چه بیشتر پلیس و دستگاه قضایی، توسعه نظارت های منظم بر عملکرد پلیس در رعایت حقوق شهروندی متهم و ارتقای دانش پلیسی در این زمینه ارائه شده است.
    کلیدواژگان: حقوق شهروندی، متهم، پلیس، قانون شهروند
|
  • Ali Eftekhari, Gholam Hosein Nahazi Page 7
    The present paper tries to investigate some issues such as public security features and position, its theoretical and practical foundation, policies for officals of this field, ethics, and public security Vulnerabilities from the supreme leader viewpoint. Statrstical The lectures of the supreme leader 1990 -2010 which is published by the supreme leader publication website. Were the documents to be studied and analyzed First, conceptual framework of public security, is provided based on four factors of, life, asset, honor, and reputation. It is also based on the relations between nation – government, nation – social institutions and citizenship affairs as well. The supreme leader lectures are classified based on those indices and their content is analyzed and represented in tables. Finding showed that the supreme leader considers the issue of public security as a serious matter.
    Keywords: the supreme leader, security, national security, domestic security, public security, security discourse
  • Mohsen Kalantari, Masood Heidarian, Atefe Mahmoodi Page 51
    Experts of space and delinquent behaviors believe that one is born in a specific place and a specific time and interacts with specific People and environment that act in the form of a society. What is important here is that the environment affects the individuals social behaviors؛ this can pave the way for special analysis of crime and study the abnormalities in the geographical space. Among the prominent views on the analysis of the relationship between space and delinquency is Crime Prevention Through Environmental design (CPTED). CPTED emphasizes that the probability of delinquency is decreased and security is increased by suitable environmental design.
    Keywords: Delinquencyprevention, Urban space, Environmental design
  • Rasoul Rabani, Mahdi Adibi, Zahra Taheri Page 75
    The present study aims at clarifying the role of I.R.I police in creating sense of security in Isfehani citizens. Police in this research has been evaluated and measured in terms of 3 different aspects of seriousness, performance, and ability. The hypotheses presented in the study have been extracted from sociological theories and the related schools. Questionnaire was used to collect the required data from 384 of Isfehani citizens. SPSS was used to test the hypostheses and analyse the data.The most important finding was that there is a significant relationship between the police presence and sense of secutity in Isfehani citizens.
    Keywords: Security, Sense of Security, Police, Social capital, Media performance, Victimalization
  • Fariba Shayegan Page 111
    Increased availability of drugs and the related damaging effect on the youth, demans a sort of public cooperation in preventing the abuse of drugs. Women, no doubt, can play a significant role in this respect regarding their mental characteristics and their responsibiies as mothers. The present study aims at answering this question:"how can women be efficient in preventing the abuse of drugs?". Questionairre was used to collect the required data from a sample of 162 Tehrani women.The findings of the study showed that women do not cooperate enough in The preventive acts in drug abuse.
    Keywords: Women, Drugs, Prevention, Cooperation, Drug abuse, Youngesters, Tehran
  • Mojtaba Eskandari, Ali Rastegar, Ayoub Grmi Page 137
    Police stations have important roles in provideng security and human resources are the most effective factors in police stations productivity. The present paper evaluates the productivity of police stations in Qom province. Evaluation and control are among management principles and it is not possible to plan without enugh information about resources. Thus, weak points and shortcomings of Qom plice stations will be shown through this research, so that necessary information be provided for decision makers. The research is an applied one in which participant are evaluated via questionairre. The findings show that productivity of Qom police stations is above average and is under desirable level.
    Keywords: Productivity, Police stations, Evaluation, Personnel
  • Reza Rasooli, Ali Salehi Page 165
    Security is among the most important needs of human beings. We need peace and security in all respects including social security to develop ourselves and our society. Social security may seem to be a plain cocept having not so much complexities, but it should be noted that it is so complex in nature that it has attracted the attention of different governmental institutions especially police.The present social study aims at identifying and clarifying factors affecting security of the youngsters. The findings showed that joblessness, late marriage, migration and urbanization, hijab, public trust, social cooperation, and social security are considered factors affecting social security of the youngersters among which joblessness and Islamic hijab are more effective.
    Keywords: Secutity, Population, Youngsters, Social Secutity, Social harms
  • Reza Beiranvand, Dr. Jafar Kousha, Hamid Hashemi Page 203
    Plice, due to continuous interaction with citizens, have fundamental role in criminal justice cycle. Providing security and maintaining citizens rights are the most important needs of human beings.Citizenship rights of the accused are among issues that their negligence may restrict human rights and human freedom. In crime detection and preliminary investigation stage, investigators should not only do their best to collect evidence, but /also/ abserve the accused rights. The present research tries to explain the duties of citizenship –oriened police in observing the rights of the accused people during prelimingary investigation. Results showed that the accused citizenship rights are considered seriously by law makers, but the duties of plice are not specified during preliminary investigation.
    Keywords: Citizenship rights, the accused, Citizen law