فهرست مطالب

برنامه ریزی منطقه ای - پیاپی 3 (پاییز 1390)

فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای
پیاپی 3 (پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/09/13
  • تعداد عناوین: 8
|
  • صمد حاجی محمد امینی، سیمین تولایی، رسول فرجام صفحات 1-15
    راهبرد توسعه خوشه اییکی از الگوهای موفق سازماندهی بنگاه های کوچک و متوسط است که قریب به سه دهه بیشترین نقش را در توسعه منطقه ای کشورهای مختلف ایفا نموده است. این مقاله ابتدا به بررسی ادبیات نظری خوشه گردشگری پرداخته و با مبنا قراردادن مشخصه های چهارگانه خوشه یعنی: تمرکز جغرافیایی، تمرکز بخشی، روابط همکاری و چالش ها و فرصت های مشترک کسب و کارهای گردشگری به شناسایی و تحلیل خوشه گردشگری در شهر شیراز پرداخته است. روش عمومی تحقیق اسنادی و میدانی بوده است. از فنون نسبت های مکانی و ماتریس همکاری به ترتیب برای تحلیل تمرکز جغرافیایی و بخشی و روابط همکاری بین واحدهای کسب و کار و از پرسشنامه و فرم های مخصوص مصاحبه برای تحلیل چالش ها و فرصت های مشترک کسب و کارها بهره گرفته شده است. یافته ها نشان می دهد، اقتصاد بخش گردشگری در شهر شیراز پایه بوده و از نسبت مکانی 12/1 برخوردار است، کسب و کارها دارای چالش ها و فرصت های مشترک هستند اما روابط همکاری بین بنگاهی و بین صنفی نسبتا ضعیف است. در پایان، راهبردهای سیاستگذارانه بر مبنای شرایط فعلی و فرصت های آتی برای توسعه خوشه گردشگری ارائه شده است.
    کلیدواژگان: خوشه گردشگری، گردشگری شیراز، کسب و کار گردشگری، توسعه خوشه ای
  • ابوالفضل مشکینی، محمد غلامی، معصومه مقدم، موسی رستگار صفحات 17-28
    رشد و گسترش روزافزون فناوری ارتباطات، انقلابی را در ابعاد مختلف زندگی انسان ها و عملکرد سازمان ها ایجاد کرده است. این فناوری، کارکرد و نگرش افراد، سازمان ها و دولت ها را دگرگون ساخته و باعث ایجاد صنایع نوین، مشاغل جدید و خلاقیت در انجام امور گردیده است. با توجه به اهمیت موضوع بانکداری الکترونیک و روند صعودی آن در ایران، در این مقاله سعی شده است به بررسی تاثیر بانکداری الکترونیک در میزان کاهش سفرهای درون شهری در محدوده ی بخش مرکزی شهر زنجان پرداخته شود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است، جمع آوری داده ها به صورت میدانی (تهیه پرسشنامه و مطالعه میزان مراجعه حضوری افراد به بانک های موجود در مرکز شهر زنجان) بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که: اکثر مراجعات به مرکز شهر زنجان به منظور انجام خدمات بانکی در ساعات اوج، سبب افزایش ترافیک در بخش مرکزی شهر گردیده و این امر هزینه های اقتصادی زیادی بر جامعه تحمیل کرده است و اگر چنانچه هزینه هایی چون آلودگی هوا، استهلاک خودرو، تجهیز زیرساخت ها و... بر این رقم بیفزاییم، بی تردید رقم بسیار بالایی خواهد شد. بنابراین می توان با رونق بانکداری الکترونیک سبب کاهش مراجعه شهروندان و شاهد بهبود نسبی ترافیک شهری و کاهش هزینه ها در شهر زنجان باشیم.
    کلیدواژگان: شهر الکترونیک، بانکداری الکترونیک، سفرهای درون شهری، زنجان
  • مسعود نونژاد، محمدحسن طرازکار صفحات 29-38
    با توجه به اهمیت پذیرش نوآوری های جدید در مناطق مختلف، در این مطالعه عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر استفاده از رایانه توسط خانوارهای شهری استان فارس مورد بررسی قرار گرفت و برای این منظور از مدل پروبیت استفاده شد. داده های اولیه این پژوهش، اطلاعات جمع آوری شده در قالب طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران، در سال 1387 می باشد و 580 خانوار شهری استان فارس را در بر می گیرد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از بسته نرم افزاری Microfit استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که عوامل مختلفی از جمله بعد خانوار، تعداد افراد با سواد در خانواده، درآمد خانوار و همچنین استفاده از سایر فن آوری های جدید مانند تلفن همراه بر استفاده از رایانه موثر می باشند.
    کلیدواژگان: پذیرش رایانه، مدل پروبیت، خانوارهای شهری، استان فارس
  • لطف الله فروزنده دهکردی، علی اصغر شیره پز آران، سعیدرضا جندقیان بیدگلی صفحات 39-56
    نابرابری های منطقه ای و ناحیه ای همواره یکی از دغدغه های سیاستگذاران بوده است و برنامه ریزان درصدد شناخت این نابرابری ها و ارایه سیاستهای ویژه ای برای کاهش آن بوده اند. یکی از عوامل موثر بر نابرابری های ناحیه ای، کم توجهی به آثار فضایی سیاستگذاری در سطح کشور است. عدم ارتباط منطقی بین توزیع و تخصیص سرمایه گذاری ها با عامل مکان و فضا از یک طرف و توزیع منابع به صورت بخشی از سوی دیگر، به عدم تعادل در توزیع امکانات و نابرابری های درآمدی مناطق و گرایش به تمرکز در یک یا چند نقطه محدود می شود. در این مقاله مدل چشم انداز ناحیه کاشان، با استفاده از روش تحلیل SWOT و برنامه ریزی سناریوها تبیین شده است. با استفاده از این روش، بر مبنای نیروهای محرک کلیدی، چندین آینده ممکن، کشف و «تعریف» شده و سپس یک آینده شدنی و مطلوب انتخاب شده است. برای تحقق آینده مطلوب به عنوان چشم انداز کاشان، تصمیمات و جهت-گیری های استرات‍ژیک اتخاذ شده است. در چشم انداز پیشنهادی ناحیه کاشان، شهرستان های مختلف خواهند کوشید تا بر محور یکپارچگی در سطح ناحیه بر ارزش های انسجام و همبستگی تاکید ورزند و راهبردهای خود را در قالب یک طرح توسعه ناحیه ای محقق و اجرایی سازند. این امر موجب هم افزایی بین فعالیت های توسعه ای شهرستان های مختلف کاشان خواهد شد و محدوده ی همگن طبیعی و جغرافیایی ناحیه کاشان به هم پیوندی اقتصادی و عملکردی منجر خواهد شد. بنیاد سناریوی توسعه متوازن کاشان به عملکرد همسوی شهرستان های شکل دهنده ناحیه کاشان و تشکیل یک کل منسجم با ارتباطات درونی گسترده و توجه به وزن فعلی قابل توجه شهر کاشان استوار خواهد بود. این سناریو به تعادل فضایی مطلوب و توسعه متوازن ناحیه ای منجر خواهد شد.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی بر مبنای سناریو، موضوعات استراتژیک، همسویی استراتژیک، ناحیه کاشان
  • مجید شمس، مصطفی قمری، ادریس عبودی، کاوه محمدی صفحات 57-68
    در برنامه ریزی های ناحیه ای یکی از اصول مسلم، پیوند ناگسستنی شهر و روستا و ارتباط آنها با یکدیگر است که درکالبد، اقتصاد، اجتماع و فرهنگ نقاط جمعیتی ملموس و مسجل می باشد. از این رو یکی از عوامل تاثیرگذار در مورفولوژی شهرها، حرکات جمعیت روستایی آنها است. این پدیده در شهرهای میانی و کوچک بخوبی مشهود است. حرکات ناسنجیده جمعیت روستایی می-تواند عوارض نامطلوبی بر پیکر شهرها داشته باشد و مورفولوژی آنها را دچار دگرگونی ناهنجاری بنماید. همچنین چهره ی روستاها را نیز از رونق بیندازد و باعث رکود و انزوای جغرافیایی آنها گردد. این پژوهش روند فوق را برای روستاهای شهر سقز از توابع استان کردستان بررسی می کند. جامعه آماری در این پژوهش40 روستا در حوزه سقز می باشد. روش بررسی توصیفی- تحلیلی است که در آن مورفولوژی شهر سقز و گسترش فیزیکی آن در فاصله زمانی سالهای 1385- 1345 بررسی می شود. این روند در رابطه با مهاجرت جمعیت روستایی ارتباط معنی داری را به ذهن متبادر می کند که در نتیجه می توان گفت: مورفولوژی شهری در این مکان جغرافیایی بیش از همه از مهاجرت جمعیت روستایی پیرامون خود تاثیر پذیرفته است.
    کلیدواژگان: جمعیت روستایی، مهاجرت، مورفولوژی شهرهای میانی، گسترش افقی، سقز
  • امیرحسین علی بیگی، معصومه جعفری نیا، فاطمه قربانی، عادل سلیمانی صفحات 69-80
    امروزه رضامندی را که یکی از شاخص های مهم رفاه اجتماعی است تابعی از سرمایه ی اجتماعی می دانند. رضایت شغلی احساس عاطفی مثبتی است که در نتیجه ی انجام کار در فرد ایجاد می شود از سویی سرمایه اجتماعی سرمایه ناملموسی است که بسیاری از امور زندگی روزانه ی مردم را در بر می گیرد و به بهبود شرایط زندگی اجتماعی منجر می شود. بدین منظور تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف کلی بررسی رابطه ی بین سرمایه ی اجتماعی و رضامندی از شغل کشاورزی در بین کشاورزان شهرستان کرمانشاه انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق کشاورزان سرپرست خانوار ساکن روستاهای شهرستان کرمانشاه بودند (24391 = N) که تعداد350 نفر از آنان با استفاده از فرمول کرجسی و مورگان با روش نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که روایی ابزار با استفاده از پانل متخصصان تعیین شد و پایایی آن به وسیله ی آزمون کرونباخ آلفا مورد آزمون قرار گرفت که ضرایب آلفای محاسبه شده برای کلیه بخش ها بالاتر از 7/0 گزارش گردید. یافته ها حاکی از وجود سرمایه ی اجتماعی در حد نسبتا پایینی (به ویژه از بعد شناختی آن) در بین کشاورزان بود که این میزان سرمایه ارتباط مثبتی با رضایت آنان از شغل کشاورزی داشت.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، رضایت شغلی، کشاورزان، کرمانشاه
  • رضا برنا، غلامعباس واحدپور صفحات 81-92
    مخاطرات طبیعی وقایعی هستند که بر روی ایمنی حمل و نقل جاده ای تاثیر گذارند، این مخاطرات سالانه خسارات جانی و مالی فراوانی را بر سیستم های حمل و نقل جهان بویژه در محورهای کوهستانی تحمیل می کنند. در این تحقیق با استفاده از پژوهشهای میدانی، روش ها و تکنیکهای آماری، سیستم اطلاعات جغرافیایی و ماتریس وضعیتهای اقلیمی به بررسی نقش مدیریت مخاطرات طبیعی (ریزش سنگ، لغزش، بهمن، یخبندان و لغزندگی) در کنترل سوانح و تصادفات جاده ای در محور کرج – چالوس پرداخته شده است. دستاورهایی که این تحقیق با خود به همراه داشت عبارت بودند از: الف) مهم ترین پارامتر طبیعی خطرساز در نیمه جنوبی این محور سقوط بهمن و در نیمه شمالی آن ریزش سنگ و لغزش است. ب) بین پدیده یخبندان و لغزندگی با عامل ارتفاع رابطه ی مستقیمی وجود دارد، بطوری که با افزایش ارتفاع، پدیده یخبندان زودتر اتفاق افتاده و دیرتر خاتمه می یابد. از نظر توزیع مکانی، بخشهای میانی محور مورد مطالعه (کیلومترهای 43 تا 128 کرج) تحت تاثیر شدید یخبندان است. ج) از نظر گستردگی مکانی و زمانی، مهم ترین پارامتر طبیعی خطرساز ریزش سنگ است، که بصورت پراکنده از کیلومتر 34 تا 110 کرج را شامل می شود. د) بطورکلی در حدود 57 درصد از طول محور کرج- چالوس تحت تاثیر مخاطرات طبیعی است، که از نظر موقعیت مکانی، بخشهای میانی و مرکزی محور مورد مطالعه از کیلومتر 33 تا 118 کرج را شامل می شود.
    کلیدواژگان: مخاطرات طبیعی، حمل و نقل جاده ای، سوانح و تصادفات، محور کرج - چالوس
  • محمد اکبرپور سراسکانرود، محسن رحیمی، فاضل محمدی صفحات 93-104
    از چالش های پیش روی برنامه ریزی شهری در ایران مباحث مربوط به پایداری و توسعه پایدار شهری است. عوامل گوناگونی وجود دارند که توسعه پایدار شهری را تحت تاثیر قرار می دهند که یکی از این عوامل می تواند گردشگری و پیامدهای حاصل از آن باشد. بررسی جامع پیامدهای گسترش گردشگری در یک منطقه شهری مستلزم بررسی آن در قالب توسعه پایدار شهری است. در سالهای اخیر شهرستان هشترود بعنوان یک مقصد گردشگری مطرح بوده که تحت تاثیر پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی حاصل از توسعه گردشگری قرار گرفته که تاثیر عمده ای بر پایداری شهری شهر هشترود داشته است. در این پژوهش ضمن بررسی مفاهیم گردشگری پایدار، توسعه پایدار شهری اثرات و پیامدهای گردشگری بر توسعه پایدار شهری شهرستان هشترود مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق این مقاله مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی است، به منظور جمع آوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. در این پژوهش جامعه آماری ساکنین و مسئولین شهرستان هشترود می باشد که به منظور تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شده است. حجم نمونه بدست آمده 291 نفر بوده که توزیع پرسشنامه ها بصورت تصادفی انجام گرفته شده است. یافته های حاصله که بر اساس نظر مردم و مسولین گردآوری شده حاکی از آن است که علیرغم اثرات عموما مثبت اقتصادی در برخی جنبه های اجتماعی و اغلب جنبه های زیست محیطی پیامدهای منفی بوده که به اشکال گوناگون به ناپایداری شهری منطقه کمک می کند.
    کلیدواژگان: گردشگری، توسعه پایدار، توسعه پایدارشهری، تاثیرات، هشترود
|
  • S. Haji Amini, S. Tavallayi, R. Farjam Pages 1-15
    Cluster development strategy is one of the prosperous methods for organizing Small & Medium Enterprises. It is three decades that this method has performed developing countries regional development action plans. This research has surveyed theoretical views of tourism clusters and analyzed Shiraz tourism cluster. Due to doing that part of research, four key characters of tourism professions (geographical centralization, sectorial centralization, cooperational relations and common opportunity & threats) has been based. Location Quotient Technique, Cooperation Matrix and Questionnaire forms have been used for analyzing geographical & sectorial centralization, cooperational relations between professions unites and opportunity & threats assessments. Findings show that Shiraz tourism economic sector is basic and the LQ shows 1.12. Tourism professions have common opportunity & threats. Inter-enterprises cooperation relations are weak. At the end, strategic policies are made based on current position and future opportunities of shiras tourism cluster.
  • A.Meshkini, M.Gholami, M.Moghadam, M.Rastegar Pages 17-28
    Development and Increasing communication growth create revolutionary in many aspects of human life and organizational performances. This technology,has changed functions and individual attitudes, organizations and governments cause have made create modern industries, new jobs and creativity. As for the importance of electronic banking and the ascendant trend in Iran, in this paper has tried to effect of electronic banking to reduce the amount in reduced of travels inside urban in central of Zanjan city. This paper describes the research method descriptive -analytical and field (questionnaire prepared and people referal motivated to the bank's existing in the central of Zanjan city). The results of this study showed that most referrals central city to perform banking services in peak hours,cause increased traffic in the center and this large economic costs on society, if such as pollution costs, vehicles depreciation, substruction equip, enhance without doubt figure will be very high. So can with electronic banking boom, cause decrease of people referal, relative improvement of urban traffic, reduce costs in the zanjan city.
  • M. Nonejad, M. H. Tarazkar Pages 29-38
    According to importance of new technologies adoption in urban region, in this study affective factors on use of computer in Fars province were determined by utilizing probit model. Cost-income data used in this study were obtained from Statistic Center of Iran (2008) including 580 urban families in Fars province and Microfit software was used. The results showed that different factors such as Number of educated person in family, family size, income of family and use of cell phone have significant affect on the use of computer.
  • L. Forozande Dehkourdi, A.A. Sherepaz Arani, S.R. Jandaghian Bidgouli Pages 39-56
    Regional disparities is a concern for regional policy makers and Planners seek to identify specific policies and programs have wanted to reduce these inequalities. . One of the factors of this inequalities are lee attention on the effects of spatial policy in the our country. logical Disaffiliation between distribution and investment of spatial and location factors and in the other side distribution of Resources in the local parts make a disaffiliation and inequalities among regions. In this article the model of kashan’s view is explained by analysis of SWOT program and scenario planning. With the using of this program help us to select several ways for identification and analysis of this ways and choose the best way for our management strategy. To achieve the desired future as the view of Kashan, has been taken the decisions of strategic directions.In the proposed view of kashan aria, there are different counties that will try to emphasize on the integration and values of gathering and solidarity, and their approaches perform in a pattern of regional development.This emprise will be made a synergy among development activity of different counties in kasahan.Incase this issue show the balanced limited (region)to the natural and geographic elements, that make to linkage between economic and performance economic(relationship in “this article”).This artticle try to introduce a certain scenario that can be created a balance between spatial(space) and human relations.This scenario will terminate to the regional harmony and integrated development in the kashan’s aria.
  • M. Shams, M. Ghamari, E. Oboudi, K. Mohammadi Pages 57-68
    Unconnected joint of urban and rural and their relation is one of the certain principles in regional planning, that is tangible and clear in physics, economic, society and culture of the crowded points. So, rural population movements are one of the effective factors on the morphology of cities, as this phenomenon is obvious in the intermediate cities. Unstudied movements of rural population can affect unfavorably problems on frame of cities and theirs morphology is changed discordantly and also, villages’ face lost their bullishness and their geographical position is stagnated and reclusive. This research survey the above process for villages of the Saghez city. Statistical Society in the 40 villages in the area of research is Saqez. The applied method in this study is explanatory and so analyzes the Morphology of the Saghez city and its physical development in interval of 1345-1385. This process suggests mentally a meaningful relation regarding rural population movements and results show that urban morphology has been effected the rural population movements more than others.
  • A.H. Ali Baygi, M. Jafariniya, F. Ghorbani, Sulaimany Pages 69-80
    It is assumed that job satisfaction as an indicator of social welfare is influenced by social capital. This descriptive correlational research south to determine the influence of social capital on job satisfaction of farmers. The statistical population of this study was farmers who are family head in Kermanshah Township (N=24391). A multistage sample of them was selected (n = 350). Data was collected using questionnaire. The validity was confirmed using a panel of experts and Reliability was assessed using Cronbach's alpha yielding 0.7 for all sections. Findings showed that there is a low social capital, especially in cognitive side, among farmers. Level of social capital had a positive relationship with farmer's job satisfaction. Therefore, for increasing job satisfaction and therefore improving productivity of physical and financial capital in rural communities, increasing social capital among farmers by means of improving mentality of cooperation and participation is recommended.
  • R. Borna, A. Shakoor, Gh.A. Vahedpoor Pages 81-92
    Natural hazards are incidents affection transition as well as safety of road transportation, these anual damages. Impose plenty financial and body – accidental damages on universal transportation systems (especially on mountain routes). Results accompanied with this research were as following: A) the most important dangerous environmental parameter, in the half – south of this route is, fall of avalanches and in its half – north, exists, rock falls and sliding. B) In viewpoint of spatial distribution, the medical sections of the studied route (kilometers 43 to 128 from Karaj), are drastically affected on by the frozen. C) In viewpoint of spatial and temporal extent, the most important dangerous natural parameter is the rock falls, exists from Km34 to Km110 of Karaj as extant. D) Totally, about 57 percents of Karaj–Chalous route length, is under effective of the natural hazards, including the medial and central sections of the studied route (from the Km33 to Km118 of Karaj), in viewpoint of spatial situation.
  • M. Akbarpour Saraskanroud, M. Rahimi, F. Mohammadi Pages 93-104
    Of Deliberation in presence urban planning to Iran subjects related to sustainable and sustainable development factors different have urban sustainable development to impress that one of this factors can be tourism and outcomes it. Studying comprehensive outcomes deployment to one regional city requiring is study model of urban sustainable development two years recent hashtroud township by way of one destination tourism under consideration under impact outcomes economical and social environmental result of have develop tourism to main impact with sustainable city hashtroud. To research meantime studying concepts sustainable tourism urban sustainable development impacts and outcomes tourism to sustainable development township hashtroud have studied. Method of is research based on method descriptive –analytic. The object of collecting information to two methods is used attributive and open space. In to research statistical community residents and responsible hashtroud township who to appointment sample volume to method kokran used. Sample volume is obtained 291 individual to distribution questionnaire to form of coincidence to conclusion. Founds result to indicate spite impacts demonstrative economical to offering aspects social and most aspects environmental outcomes were negative to shapes different to help in stability city regional.