فهرست مطالب

فصلنامه سیاست علم و فناوری
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 13، پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/09/26
  • تعداد عناوین: 8
|
  • صفحه 0
  • حسینعلی جاهد، حمیدرضا آراسته، پریوش جعفری صفحه 1
    ایده ها و دستاوردهای پژوهشی دانشگران نظام آموزش عالی در صورت تجاری شدن می تواند به ثروت آفرینی، کارآفرینی و در نهایت منجر به توسعه و رفاه اجتماعی و اقتصادی شود. برای تحقق تجاری سازی یافته های علمی لازم است فرایند، روش ها و عوامل شکل دهنده و زمینه ساز مشخص شوند تا در تصمیم گیری برای تجاری سازی مورد استفاده قرار گیرند. به دلیل جایگاه والای نیروهای علمی در این عرصه، این مقاله به تعیین و تبیین عوامل فردی موثر در تجاری سازی نتایج پژوهشی و تبیین روابط بین این عوامل پرداخته است. روش تحقیق آن از نوع ترکیبی و جامعه آماری، شامل مدیران ارشد و مدیران پژوهشی و فناوری و اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و مدیران ارشد و مدیران پژوهشی و فناوری سازمان های طرف قرارداد با این دانشگاه است. برای نمونه گیری در بخش مطالعه کیفی از نمونه گیری هدفمند و در بخش کمی از نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری همچون آزمون های تی، آنوا، فریدمن و تحلیل عاملی تاییدی به روش مولفه های اصلی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان گر تاثیر عواملی فردی شامل خودکارآمدی، موفقیت طلبی، قدرت طلبی، خلاقیت و نوآوری، رقابت طلبی و منبع کنترل درونی در تجاری سازی نتایج پژوهشی است. در تبیین روابط این عوامل، علاوه بر اولویت بندی آنها، بررسی روابط بین عوامل نشان داد که تمامی آنها رابطه همبستگی معناداری با یکدیگر دارند و بیشترین بار عاملی مربوط به متغیرهای خودکارآمدی و موفقیت طلبی است.
    کلیدواژگان: تجاری سازی، آموزش عالی، نتایج پژوهشی، عوامل فردی
  • جهانگیر یداللهی فارسی، محمدرضا زالی، سید مرتضی باقری فرد * صفحه 17

    کارآفرینی دانشگاهی از حوزه های نوین تحقیقات کارآفرینی است و به مفهوم طی کردن فرآیند کارآفرینی توسط عناصر دانشگاهی است که نتایج تحقیقات شان را درقالب شرکت های انشعابی تجاری سازی می کنند. در این تحقیق عوامل ساختاری موثر بر توسعه کارآفرینی دانشگاهی شناسایی، وزن هر یک از عوامل تعیین و دانشگاه جامع علمی-کاربردی به عنوان مورد مطالعه بررسی شده است. عوامل ساختاری همه عناصر، عوامل و شرایط فیزیکی غیرانسانی سازمان هستند که با نظم و قاعده خاصی چارچوب و قالب سازمان را می سازند. پرسش اصلی تحقیق این است که عوامل ساختاری موثر بر توسعه کارآفرینی دانشگاهی چیست؟ جامعه آماری پژوهش مدیران و اعضای هیات علمی دانشگاه علمی-کاربردی و خبرگان دانشگاهی در زمینه آموزش و ترویج کارآفرینی یا تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی و ارتباط با صنعت بودند. روش تحقیق آمیخته بوده و ابتدا داده های کیفی با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شده و عوامل ساختاری تعیین گردیدند. سپس در بخش کمی از طریق پرسشنامه ماحصل کار کیفی داده ها گردآوری و توسط آزمون های کای اسکوئر و آزمون فریدمن تجزیه و تحلیل شدند و در پایان برای تائید مدل بدست آمده نیز از آزمون الگوی معادلات ساختاری استفاده شد. بر اساس نتایج تحقیق 25 عامل ساختاری در قالب 9 بعد شناسایی شدندکه ابعاد عوامل ساختاری از وزن و اهمیت یکسان برخوردار نیستند، بلکه به ترتیب ساختار سازمانی، امکانات فیزیکی، نظام پژوهشی، نظام مالی، نظام منابع انسانی، استراتژی سازمانی، نظام منابع اطلاعاتی، فرآیندها و روش های کاری و سیستم کنترل و نظارت دارای اولویت می باشند.

    کلیدواژگان: کارآفرینی دانشگاهی، عوامل ساختاری، دانشگاه جامع علمی، کاربردی
  • فرهاد عباسی، حجت الله حاجی حسینی، مهدی محمدی، مهدی الیاسی صفحه 33
    هدف اصلی این مقاله، تحلیل حکمرانی نظام نوآوری ایران است. با مرور مراجع، مدل مفهومی حکمرانی نظام نوآوری استخراج شده که مشتمل بر فرآیندهای سیاست گذاری، تعیین اولویت ها، طراحی و پیاده سازی برنامه ها و ارزیابی سیاست ها و یادگیری می باشد. ابزارهای پرسشنامه و برگزاری هم اندیشی برای جمع آوری داده ها، بکاربرده شده و فنون تحلیل عاملی تاییدی و آزمون t برای تحلیل داده های خام استفاده شده است. بر پایه مدل طراحی شده، وضعیت فعلی و چالش های پیش روی حکمرانی نظام نوآوری ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل صورت گرفته حاکی از آن است که رویکرد غالب در سیاست گذاری نوآوری در ایران نگرش خطی بوده و سبک حکمرانی نظام ملی نوآوری نیز دستوری است. در خاتمه مقاله، پیشنهاداتی برای غلبه بر چالش های پیش رو ارائه شده است.
    کلیدواژگان: نظام ملی نوآوری، حکمرانی، ایران، چرخه سیاست نوآوری
  • الهام حیدری، علی اصغر پورعزت صفحه 49
    امروزه دانشگاه ها علاوه بر پژوهش و آموزش، به ایفای نقش در جهت ماموریت جدید مشارکت در توسعه اقتصادی جامعه نیز می پردازند؛ به عبارت دیگر، امروزه تجاری سازی دانش به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است.این در حالی است که هنوز دانشگاه های ایران نتوانسته اند به طور مطلوب دانش خود را تجاری نمایند. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش کیو موانع تجاری سازی دانش شناسایی شود و سپس با استفاده از تحلیل عاملی کیو، ذهنیت های مختلف افراد نسبت به این موضوع مورد تحلیل قرار گیرد. روش کیو ترکیبی از دو روش کیفی و کمی می باشد و همچنین رویکردی است که در آن ذهنیت های مختلف افراد نسبت به یک موضوع شناسایی می گردد. در این تحقیق پس از بررسی ادبیات تحقیق و انجام ده مصاحبه با خبرگان آگاه در این حوزه، حدود 41 مانع شناسایی گردید و توسط مشارکت کنندگان اولویت بندی شد. در نهایت، بر اساس یافته ها و نتایج تحلیل عاملی کیو، ذهنیت مشارکت کنندگان به 3 عامل یا گروه دسته بندی شد؛ به عبارت دیگر، نتایج حاصل از تحقیق نشان داد سه دیدگاه مختلف یا الگوی ذهنی نسبت به موانع تجاری سازی دانش در میان خبرگان آگاه وجود دارد.
    کلیدواژگان: تجاری سازی دانش، تحقیقات دانشگاهی، موانع تجاری سازی، روش کیو، دانشگاه تهران
  • زهرا صادقی آرانی، سید حبیب الله میرغفوری، احمد جعفرنژاد صفحه 63
    اگر چه یافته های بشری در ارتقاء کیفیت زندگی و توسعه سطح رفاه جامعه و توسعه اقتصادی و اجتماعی نقش به سزایی ایفا می کند اما این یافته ها تا زمانی که جنبه کاربردی پیدا نکرده و به بازار عرضه نشوند یا در دسترس متقاضیان قرار نگیرند از اهمیت لازم برخوردار نبوده و نمی توانند هزینه های تحقیق را جبران کند. شواهد متعدد از سراسر دنیا حاکی از این است که هر چند تعداد کثیری از تحقیقات از نظر فنی موفق بوده اند، اما تنها درصد اندکی از آنها در زمینه تجاری سازی به موفقیت دست یافته اند که این امر نشان دهنده پیچیدگی فرآیند تجاری سازی است. در این راستا، شناسایی عوامل موثر بر تجاری سازی این ایده ها و پیش بینی احتمال موفقیت آن ها می تواند مخترعین و نوآوران را در تجاری سازی یاری رساند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر تجاری سازی اقدامات نوآورانه و پیش بینی موفقیت آن ها در استان یزد انجام گرفته است. در این راستا، ابتدا متغیرهای موثر برتجاری سازی اختراعات و ابتکارات شناسایی شده و سپس بهترین مدل شبکه عصبی مصنوعی برای پیش بینی احتمال موفقیت این اختراعات ارائه گردیده است. نتایج این تحقیق نشان داده است که متغیرهای جمعیت شناختی، عوامل فردی- شخصی، فنی- فناورانه، بازار، مالی و اداری- قانونی بر موفقیت تجاری سازی تاثیرگذارند. همچنین در میان مدل های اجرا شده، مدل پرسپترون چندلایه (MLP) همراه باالگوریتم پس انتشار خطا (EBP) با 2 لایه پنهان با تابع محرک سیگموئید در لایه های پنهان و تابع محرک خطی در لایه خارجی هم در درصد جواب صحیح و هم در سایر معیارهای کارایی از وضعیت بهتری برخوردار است.
    کلیدواژگان: اقدامات تجاری نوآورانه، شبکه های عصبی مصنوعی، نوآوران و مخترعین استان یزد
  • ابوالقاسم شریفزاده، غلامحسین عبدالله زاده صفحه 77
    این تحقیق به شیوه پیمایشی به منظور شناسایی جایگاه کنونی و مطلوب دست اندرکاران عرصه تحقیقات کشاورزی ایران در ارتباط با کارکردهای مورد انتظار به انجام رسیده است. محققان سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و اعضای هیات علمی کشاورزی جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند. با استفاده از فرمول کوکران برای تعیین حجم نمونه و با بهره گیری از روش نموه گیری چند مرحله ای 172 عضو هیات علمی (1260=N) و 152 محقق (1160=N) برگزیده و مورد مطالعه قرار گرفتند. روایی پرسشنامه مورد استفاده برای گردآوری داده ها از سوی گروهی از اعضای هیات علمی و محققان کشاورزی مورد بررسی و تایید قرار گرفت. پایایی آن نیز برپایه ضریب آلفای کرونباخ (بین 71. تا 89. برای بخش های مختلف) مورد تایید قرار گرفت. از نرم افزار SPSS برای تحلیل داده ها با کاربست روش های آماری مناسب بهره گرفته شد. بر اساس نتایج تحقیق، موقعیت کنونی و مطلوب هفت دست اندرکار اصلی عرصه تحقیقات کشاورزی در ارتباط با نه کارکرد شناخته شده تحقیقاتی اولویت بندی شد. با توجه به یافته های تحقیق، نخستین اولویت کارکردی سازمان های فرابخشی، تحقیقات کشاورزی دانشگاهی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شبکه ترویج کشاورزی کشور، تشکل های کشاورزی، بخش خصوصی و مراکز تحقیقاتی منطقه ای و بین المللی در وضعیت مطلوب به ترتیب عبارت است از: سیاستگذاری و اولویت بندی، طراحی و اجرای تحقیقات کاربردی، طراحی و اجرای تحقیقات راهبردی، جذب فناوری و رسانش دستاوردهای تحقیقاتی، طراحی و اجرای تحقیقات سازگاری، تامین نهاده های تحقیقاتی و حمایت های نهادی و سیاستی. طبق نتایج مقایسه میانگین ها (آزمون t) شکاف معنی داری بین کارکرد فعلی و مطلوب تمامی دست اندرکاران تحقیقات کشاورزی وجود دارد.
    کلیدواژگان: توسعه فناوری کشاورزی، نظام تحقیقات کشاورزی، تحلیل وضعیت
  • ابوالفضل شاه آبادی، آرش حیدری صفحه 95
    سرمایه گذاری تحقیق و توسعه یکی از اساسی ترین عناصر در پیشرفت دانش، افزایش بهره وری، و ترغیب رشد است، هر کشوری منابع کافی در اینگونه فعالیت ها سرمایه گذاری نماید و به طور کارایی فعالیت های تحقیق و توسعه را انجام دهد، قابلیت رسیدن به رشد مطلوب را خواهد داشت. از این رو هدف این پژوهش بررسی عوامل تعیین کننده شدت تحقیق و توسعه می باشد. بدین منظور دو دسته از کشورها، 12 کشور درحال توسعه و 14 کشور توسعه یافته طی دوره 2006-1995 با بهره گیری از روش پانل دیتا مورد بررسی قرار گرفته اند. این مطالعه تمرکز بر اثر سه متغیر توضیحی حمایت از حقوق مالکیت فکری، بازبودن اقتصادی و رشد اقتصادی یا فشار تقاضا دارد. همچنین دو متغیر تعداد محققین در فعالیت تحقیق و توسعه و ارزش افزوده صنعت بصورت درصدی از تولید ناخالص داخلی به عنوان متغیرهای کنترل در نظر گرفته شده اند. نتایج مطالعه حاکی است متغیر حقوق مالکیت فکری نقش مثبت و معناداری بر شدت تحقیق و توسعه دارد و متغیرهای بازبودن اقتصادی و فشار تقاضا از نظر آماری معنادار نیستند. متغیرهای کنترل هر دو از نظر آماری معنادارند و متغیر تعداد محققین در فعالیت تحقیق و توسعه برای هر دو دسته کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته ضریب مثبت دارد اما متغیر ارزش افزوده صنعت بصورت درصدی از تولید ناخالص داخلی دارای ضریب مثبت برای کشورهای توسعه یافته و ضریب منفی برای کشورهای درحال توسعه است
    کلیدواژگان: شدت تحقیق و توسعه، حقوق مالکیت فکری، بازبودن، فشار تقاضا، کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته، پانل دیتا
|
  • Hosseinali Jahed, Hamidreza Arasteh, Parivash Jaafari Page 1
    This article has two goals. First it aims to identify the effective factors in the commercializing research results, and second, it aims to determine whether these variables are related and if so explain their relationship. The Sample of this survey includes the faculty members and managers of Islamic Azad University (Science and Research branch) and some other managers relevant to this university. To study the effective individual factors in the commercializing research results, we use mixed research methods and the collected data are analyzed by some statistical tests such as T-Test, ANOVA, Friedman and Affirmative Factor Analysis. Results indicate that self-Efficacy, need for achievement, need for power, creativity and innovation, need for competitive, and locus of control are individual factors that affect the commercializing research results (p<01/0). Correlation coefficients show significant relationships among the factors. Finally, by using the results of the study we offer some policy suggestions.
  • Jahangir Yadollahi Farsi, Mohammad Reza Zali, Seyed Morteza Bagherifard Page 17

    This research is a case study of identifying and ranking of effective structural factors on developing Academic Entrepreneurship at the University of Applied Science and Technology, Iran. Structural factors are organizational components which are joined with special discipline and shape organization physique. This paper main question is: what are affective structural factors in Developing Academic Entrepreneurship? The respondents sampled from the staff of University of Applied Science and Technology, experts that are involved in entrepreneurship promotion, in education, in technology transfer activities or are in charge of university-industry relations. Both qualitative and quantitative methods were used. Semi structure interview was chosen for gathering data in qualitative section and a questionnaire based on result of that used for gathering quantitative data. We used both Chi-Square and Freidman tests. Nine structural dimensions were examined and some factors were considered. The final framework is supported by structural equation model. Twenty five structural factors in 9 dimensions recognized that not all variables have same weight. Results show organizational factors are most important and assessment system factors have least importance.

  • Farhad Abbasi, Hojat Hajihoseini, Mahdi Mohammadi, Mahdi Elyasi Page 33
    The main objective of this research is analyzing the governance of Iranian innovation system. With literature review, the conceptual model of innovation system's governance has been extracted, which comprised policy making, prioritization, design & implementation of plans and policy evaluation and learning processes. The questionnaire and the panel discussion tools have been applied for data collection and also Confirmatory Factor Analysis (CFA) and t-test techniques have been used to analyze the data. The analysis reveals that the dominate approach in innovation policy making in Iran is linear view and the style of governing the national innovation system is also discretionary. Based on the designed model, the current situation and the main challenges of Iranian innovation system's governance have been analyzed. Finally, some policy recommendations proposed to overcome the facing challenges.
  • Elham Heidari, Aliasghar Pourezzat Page 49
    These days knowledge commercialization has become an undeniable necessity. Despite this, Iranian universities have not yet been able to commercialize their knowledge favorably. This study aims to identify the barriers to knowledge commercialization in University of Tehran by using Q-methodology and Q factor analysis. Typically, Q- Method is considered as mix of quantitative and qualitative methods and it is an approach in which various thinking patterns can be revealed. In the present paper, after studying the literature and doing in-depth interviews with ten elites in researchers, 41 statements were identified. In the next step, 41 identified barriers were prioritized by interviewees. Finally, Q factor analysis identified three subjective patterns using SPSS software.
  • Zahra Sadeqi Arani, Seyyed Habib Mirghafoori, Ahmad Jafarnejad Page 63
    Numerous of evidence from around the world show a large number of studies was technically successful, but only a small percentage of these be commercialized. This reflects the complexity of the commercialization process. In this regard, the identification of factors forecasting the probability of successful commercialization of these ideas can help inventors and innovators in the commercialization. Accordingly, This study investigated factors contributing to successful commercialization of inventions in Yazd province, Iran. The variables affecting commercialization of inventions and innovations have been identified and the best Artificial Neural Networks (ANN) model for forecasting the probability of success of the inventions are presented. We used demographic, personal, technological, market, financial and administrative, and legal variables as contributing factors to commercialization. Also, the multilayered perceptron (MLP) with error back propagation (EBP) algorithm with two hidden layers with sigmoid Activation (transfer) function in the hidden layer and the linear in outer layer have the best result in performance measures.
  • Aboulghasem Sharifzadeh, Gholamhossein Abdollahzadeh Page 77
    This research was carried out based on survey strategy in order to identifying of current and desirable status of different stakeholders and actors of Iran agricultural research related to agricultural research functions. Two population of this research consisted of agricultural researchers of Agricultural Research, Education and Extension organization (AREEO) and faculty members of public agricultural faculties and colleges of Ministry of Scientific, Research and Technology. According to the research findings, current and desired status of the seven stakeholders of agricultural research related to the nine well-known functions of agricultural research system was prioritized. Regarding to matrix of research findings, first desired function of apex institutions, university agricultural research, Agricultural Research, Education and Extension Organization, agricultural extension network, farmer organizations, private sector, regional and international research institutes is policy making and priority setting, planning and implementation of applied research, planning and implementation of strategic research, technology transfer, planning and implementation of adaptive (on-farm) research, providing research inputs and institutional and policy supporting, respectively. T-test results were revealed a significance gap between current and desired situation of function of the all stakeholders of agricultural research system.
  • Abolfazl Shahabadi, Arash Heidari Page 95
    The aim of this study is to investigate the determinants of R&D intensity. ٌWe use time series observations for 12 developing countries and 14 developed countries over the period 1995-2006 as well as panel data analysis in identifying the determinanates of R&D intensity in these countries. This study focused on three explanatory variables: The intellectual property rights protection, economic openness and economic growth or demand pressure. Two variables, the number of researchers in R&D activities and value added of industry as a percentage of GDP are considered as control variables. The study results suggest that intellectual property rights protection variable has positive and significant role on R&D intensity and the variables economic openness and demand pressure are not statistically significant. Both control variables are statistically significant and the number of researchers in R&D activities variable for both developed and developing countries has a positive coefficient but value added of industry as a percentage of GDP variable has a positive coefficient for developed countries and negative coefficient for developing countries.