مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال یازدهم شماره 5 (پیاپی 34، آذر 1390)

انتقال اخبار ناگوار یکی از مشکل ترین وظایف پزشکان می باشد. فقدان آموزش کافی در این زمینه می تواند اثرات منفی بر رابطه پزشک با بیمار داشته باشد. در کشور ما این مهارت ها به طور موثر و گسترده در دانشکده های پزشکی آموزش داده نمی شوند. این مطالعه به منظور بررسی آگاهی و نگرش اساتید بالینی، پزشکان خانواده و اینترن های دانشگاه علوم پزشکی جهرم در زمینه انتقال خبر بد انجام گرفته است.
این مطالعه در سال 1387 در دانشگاه علوم پزشکی جهرم بر روی 40 عضو هیات علمی بالینی، 22 پزشک خانواده و 30 کارورز انجام گرفت. پرسشنامه ای توسط محقق ساخته شده، سپس روا و پایا شد. اطلاعات با آزمون های ANOVA و تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
میانگین نمره آگاهی و نگرش در گروه هیات علمی به ترتیب 96/15 (در مقیاس 25) و 43/34 (در مقیاس 52)، در گروه پزشکان خانواده 72/16 و 22/35، و در گروه اینترن ها 26/15 و 43/33 بود. سطح آگاهی هر سه گروه متوسط و نگرش آنها نسبت به آموزش این مهارت ها مثبت ارزیابی شد. بین آگاهی و نگرش سه گروه اختلاف معنادار نبود (به ترتیب 095/0=p و 548/0=p).
با توجه به نتایج این مطالعه و این که در شرایط فعلی یادگیری این مهارت ها از طریق غیر فعال و به روش آزمون و خطا است، به نظر می رسد تدوین برنامه مدون برای آموزش این مهارت ها در سطح دانشگاه های علوم پزشکی ضروری باشد.

آموزش پزشکی جامعه نگر بر آموزش پزشکی مبتنی بر نیاز جامعه تاکید دارد و آگاهی اساتید و نگرش مثبت و عملکرد ایشان از این مقوله جهت آموزش دانشجویان لازم است. هدف از این مطالعه تعیین سطح آگاهی و نگرش و عملکرد اعضای هیات علمی بالینی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نسبت به آموزش پزشکی جامعه نگر بود.
یک مطالعه توصیفی- مقطعی با روش نمونه گیری غیر احتمالی آسان طی سال تحصیلی 89-88 در دانشکده پزشکی مشهد انجام شد. با استفاده از پرسشنامه ای که براساس نظرات کارشناسان تهیه شده بود، آگاهی و نگرش اعضای هیات علمی بالینی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بررسی شد. داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی، و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسیون و T-test) با سطح معناداری 05/0>p تجزیه و تحلیل شد.
از بین 100 پرسشنامه بررسی شده 37 نفر (37 درصد) از اعضای هیات علمی آگاهی بسیار زیادی از آموزش پزشکی جامعه نگر داشتند، 60 نفر (60 درصد) از اعضای هیات علمی نگرش کاملا موافق نسبت به آموزش پزشکی جامعه نگر نشان دادند و 53 نفر (53 درصد) از ایشان عملکرد مناسب داشتند. نتایج همچنین ارتباط بین میزان آگاهی، و عملکرد استادان با مرتبه علمی ایشان را نشان داد.
بر اساس نتایج به دست آمده در مطالعه حاضر اعضای هیات علمی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، آگاهی، نگرش و عملکرد مناسبی نسبت به آموزش پزشکی جامعه نگر داشتند. در همین راستا ارائه برنامه های آموزشی و مدیریتی در جهت افزایش آگاهی، نگرش تقویت عملکرد اعضای هیات علمی دانشکده های پزشکی در زمینه آموزش پزشکی جامعه نگر پیشنهاد می گردد.

امروزه اهمیت و ضرورت پژوهش بر هیچ کس پوشیده نیست. تحقیقات بستر اصلی توسعه همه جانبه، سازندگی و استقلال هر کشور است. شکاف اصلی بین کشورهای پیشرفته و عقب مانده ریشه در تفاوت های بسترهای تحقیقاتی آنها دارد(1). تولید علم و دانایی تنها از طریق تحقیق و پژوهش حاصل می شود، و تنها توسعه ای که مبتنی بر دانایی و علم گرایی باشد یک توسعه پایدار محسوب می شود. تولید علم باعث افزایش دانایی شده و زمینه ساز فناوری و در نتیجه تولید اشتغال و ثروت و در نهایت سبب آسایش توانایی و امنیت اجتماعی می شود(2). بدون مانوس کردن دانشجویان با پژوهش در زندگی و فعالیت های روزمره، پرورش استعدادهای خلاق آنها در تولید علم و مشارکت در توسعه کشور ناممکن خواهد بود(3). مطالعات انجام شده در مورد دیدگاه نسبت به پژوهش های علمی در نظام دانشگاهی ما نشان می دهد که حضوری کوتاه (6 ماه) در محیط دانشگاه کافی است تا به تفاوت تصورات دانشجویان جدیدالورود با واقعیات موجود در این نظام پی برده شود. کاهش تمایل دانشجویان به حضور در فعالیت های پژوهشی و تفاوتی که در تصور دانشجو در مورد انجام پژوهش توسط اعضای هیات علمی به وجود می آید نشانه این ادعاست. و یکی از اهداف موجود در بیانیه نشست عزم ملی توسعه تحقیقات، اشاعه فرهنگ محقق محوری در دانشگاه ها و مراکز پژوهش، و اصلاح نظام آموزش عمومی، متوسطه و عالی کشور مبتنی بر فرهنگ پژوهش و جستجوگری می باشد(4). این مطالعه به منظور تعیین دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نسبت به عوامل موثر بر تحقیق و پژوهش طراحی و اجرا شد. در این مطالعه توصیفی تعداد 300 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند مورد بررسی قرار گرفتند. جامعه مورد مطالعه در این بررسی شامل کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل در سال 1386 بودند. نمونه مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده از رشته و مقاطع تحصیلی دانشکده های مختلف انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ساختاریافته شامل 30 سوال در 3 حیطه (الف: مشخصات دموگرافیک ب: فعالیت های پژوهشی ج: دیدگاه نسبت به پژوهش) بود. داده ها با مراجعه به دانشجویان جمع آوری و تکمیل گردید. نتایج به دست آمده در نرم افزار SPSS و به وسیله آمار توصیفی و تحلیلی و با استفاده از آزمون X2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از 300 نفر نمونه مورد پژوهش 69 درصد زن، 86 درصد مجرد و 80 درصد بومی بودند. 24 درصد در مقطع دکترا، 25 درصد در مقطع کارشناسی و 51 درصد در مقطع کاردانی تحصیل می کردند. نتایج به دست آمده نشان داده که 71 درصد افراد مورد مطالعه در هیچ طرح تحقیقاتی شرکت نداشته،3/69 درصد مایل به انجام و یا شرکت در طرح تحقیقاتی بودند. مهم ترین مشخصات طرح های تحقیقاتی مطلوب از نظر آنان به ترتیب اولویت دار بودن و ارزش علمی (7/57 درصد)، مفید بودن برای جامعه (7/36 درصد) و قابل ارائه بودن در کنگره ها و سمینارها (3/19درصد) بود. همچنین ارتباط معناداری بین شرکت در طرح های تحقیقاتی با مقطع تحصیلی؛ وضعیت تاهل، سن، جنس، محل سکونت سطح سواد پدر و مادر، معدل و تعداد واحدهای گذرانده شده مشاهده نگردید (05/0p>). نتایج نشان داد که از دیدگاه 83 درصد، 3/87 درصد، 3/56 درصد افراد مورد مطالعه به ترتیب آزمایشگاه و مراکز تحقیقات، مرکز اینترنت و کامپیوتر در فعالیت های پژوهشی نقش داشته و منابع کتابخانه برآورد کننده نیاز دانشجویان جهت تحقیق بود. نتایج به دست آمده تقریبا با نتایج مطالعات انجام شده در دانشگاه های علوم پزشکی تبریز، یاسوج، قزوین و کرمان همخوانی داشت(5تا7). با توجه به یافته های پژوهش و تمایل بسیار بالای دانشجویان به شرکت در طرح های تحقیقاتی (3/69 درصد)، و شرکت در کارگاه های آموزشی آشنایی با اصول و روش تحقیق (3/63 درصد)، و همچنین تمایل به گذراندن درس روش تحقیق به عنوان درس اجباری دوره تحصیل (3/34 درصد)، به کارگیری شیوه های نوین آموزشی و برگزاری کارگاه های آشنایی با اصول و روش تحقیق، افزایش انگیزه و ترغیب آنان به امر تحقیق و پژوهش ضرورت دارد. با توجه به تاثیر دیدگاه دانشجویان بر مشارکت آنان توصیه می شود که جایگاه و ارزش تحقیقات دانشجویی در کشور مشخص شود و تحقیقات دانشجویی در سطوح مختلف کشور تشویق و حمایت شود. همچنین با تعیین ضوابط صریح و روشن برای تحقیق و پژوهش و مشخص شدن مراجع تصمیم گیری برای تصویب طرح های پژوهشی از اعمال سلایق شخصی جلوگیری شود.

با توجه به افزایش روزافزون مقالات در حوزه پزشکی نیاز پزشکان بالینی به کسب دانش در زمینه اپیدمیولوژی و آمار حیاتی افزایش می یابد، هر چند نتایج مطالعات نشان می دهد که تنها 21 درصد از پزشکان می توانند تفسیر داده ها در مقالات را به طور صحیح درک کنند(1). کارورزان که دانشجویان دوره اینترنی شناخته می شوند، بلافاصله پس از فراغت از تحصیل باید طبابت بالینی خود را آغاز کنند؛ لذا لازم است توانایی لازم برای استفاده از نتایج مطالعات و به کارگیری آنها در طبابت بالینی را داشته باشند. هدف از این مطالعه بررسی دانش و درک اینترن های دانشگاه علوم پزشکی تهران از مسائل آماری می باشد. یک سوم از اینترن های دانشگاه علوم پزشکی تهران (هشتاد نفر) در بهار 89 به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. پرسشنامه ای بر گرفته از پرسشنامه طراحی شده در مجله JAMA برای گردآوری داده ها به کار گرفته شد(2). پرسشنامه اولیه به روش forward backward ترجمه شد. براساس نظر دو متخصص آمار و دو نفر از دانشجویان آگاه به پژوهش، هفت سوال حذف شد. سپس پرسشنامه به بیست نفر از اینترن ها داده شد و از آنها خواسته شد که مجددا پس از دو هفته پرسشنامه را تکمیل کنند. روایی پرسشنامه با تست آلفای کرونباخ ارزیابی گردید که برای سوالات نگرش 73/0، برای سوالات اطمینان 69/0، و برای سوالات ارزیابی دانش 74/0 محاسبه شد سوالاتی که در ارتباط با تمایل بودند از یک تا پنج نمره دهی شدند. سوالات مربوط به تمایل و توانایی تفسیر از یک تا پنج و سایر سوالات به صورت تست چهار گزینه ای در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. اطلاعات شصت پرسشنامه تکمیل وجمع آوری شد. داده ها وارد نرم افزار SPSS-13 شده، از آزمون Independent sample t test جهت مقایسه استفاده شد. سی و هشت شرکت کننده در کارگاه های آمار روش تحقیق نیز شرکت کرده بودند. میانگین توانایی تفسیر 1/3±2/1، تفسیر نتایج روش آماری 5/10±8/2، و تشخیص این که آیا روش آماری درست به کار رفته 1/1±4/2، محاسبه شد. تعیین نوع مطالعه، علت دوسوکور بودن کارآزمایی بالینی تصادفی، و تشخیص صحیح خطای سیستمیک به ترتیب توسط 31(7/51 درصد)، 17(3/28 درصد)، 49(7/81 درصد) از شرکت کنندگان به درستی پاسخ داده شده بود. فراوانی پاسخ های صحیح تفسیر P value، Confidence Interval)CI) و اعتبار آزمون به ترتیب 19(7/31 درصد)، 16(7/26 درصد) و 27(45 درصد) بود. دو میانگین تشخیص صحیح روش آماری به طور معناداری بین دو گروهی که در کارگاه شرکت کرده یا نکرده بودند، تفاوت داشت(01/0p=). در مطالعه کنونی اطمینان جهت تفسیر اطلاعات در یک سوم شرکت کنندگان گزارش شده بود. این نتایج با نتایج مطالعه Windish و همکاران که به بررسی دانش آماری دستیاران پرداخته بودند هم خوانی داشت. در مطالعه آنها تنها یک چهارم افراد اطمینان در تفسیر اطلاعات را گزارش کرده بودند(2). عدم اطمینان در تفسیر نتایج روش های آماری با این یافته مطالعه که هیچ یک از سوالات به درستی توسط تمامی شرکت کنندگان پاسخ داده نشده بود هم خوانی داشت. مطالعه ما نشان می دهد هرچند اپیدمیولوژی و آماردر کلیه مقاطع تحصیلی پزشکی تدریس می شود. ولی مفید بودن آنها زیر سوال است.

پرستاری یک نظام متکی بر عمل است. محیط بالینی یک منبع اساسی و غیر قابل جایگزین در آماده کردن دانشجویان پرستاری برای نقش حرفه ایشان می باشد. علیرغم تغییرات زیادی که در محیط های یادگیری بالینی رخ داده است، این محیط ها هنوز دارای نقش مهمی در تربیت پرستاران دارد. لازم است که ما ویژگی های یک محیط یادگیری بالینی خوب را بشناسیم و برای این کار بایستی درک فراگیران از این محیط ها تعیین گردد تا تجارب یادگیری بقویت گردد.
این یک مطالعه تحلیلی مقطعی است که با هدف تعیین و مقایسه درک واقعی و ترجیحی دانشجویان پرستاری از محیط های یادگیری بالینی در دانشگاه علوم پزشکی اراک انجام گرفت. 110 دانشجوی پرستاری پس از اتمام کارآموزی، نسخه های واقعی و ترجیحی پرسشنامه محیط یادگیری بالینی را تکمیل کردند. 340 فرم ترجیحی و 110 فرم واقعی تکمیل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده از برنامه SPSS و استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی استفاده گردید.
63 نفر (27/57%)مونث و 47 نفر (73/43%) مذکر بودند. سن شرکت کنندگان بین 19- 25 سال بود. دانشجویان سال دوم تا چهارم بودند. بین درک واقعی و ترجیحی اختلاف معنی داری وجود داشت. این مطالعه نشان داد که حمایت کردن از دانشجو در محیط های بالینی به عنوان مهمترین عاملی که در یادگیری دانشجو تاثیر دارد باید مورد توجه قرار گیرد.
نتایج این مطالعه نشان داد که در مقایسه با درک واقعی، دانشجویان محیطی را ترجیح می دهند که در آن شرح وظایف بخوبی مشخص شده باشد، از قرار گرفتن در آن احساس لذت کنند،اجازه داشته باشند بر اساس توانایی و علائق خودشان کارکنند، و از روش ها و راهبردهای نوبن آموزشی – یادگیری استفاده گردد.

محیط تحصیلی دندانپزشکی دارای زمینه هایی برای ایجاد استرس می باشد، که این موضوع برای نظام آموزشی زیان آور است. این مطالعه با هدف بررسی استرس درک شده از محیط تحصیلی دندانپزشکی و استرس ناشی از شخصیت فردی توسط دانشجویان دانشکده دندانپزشکی رفسنجان انجام شد.
در این مطالعه مقطعی، نمونه مورد مطالعه در سال 1388 به صورت سرشماری از کل دانشجویان دانشکده دندانپزشکی رفسنجان انتخاب شد. برای بررسی سطح استرس درک شده از محیط دندانپزشکی از پرسشنامه تعدیل شده DES (Dental Environment Stress) و برای بررسی استرس ناشی از شخصیت فردی از آزمون چهارم پرسشنامه استرس کودرون استفاده شد. داده ها به وسیله آزمون های ANOVA،، T-test و post hoc Tukey و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
میانگین کلی استرس برابر با 54/0±89/1 (بر مبنای حداکثر 4) محاسبه شد. بیشترین و کمترین میانگین استرس درک شده به ترتیب مربوط به دانشجویان سال سوم 25/0±53/2 و سال اول29/0±54/1 بود. در بین حیطه های استرس زا بیشترین و کمترین میانگین به ترتیب مربوط به حیطه کار کلینیکی83/0±39/2 و عوامل شخصی 53/0±06/1 بود. «کامل کردن رکوارمنت بالینی» بیشترین میانگین06/1±95/2 را در بین عوامل استرس زا به خود اختصاص داد. در کل تفاوت معناداری از نظر درک استرس محیطی بین دانشجویان دختر و پسر مشاهده نشد (05/0P<). 8/84 درصد دانشجویان دارای شخصیت استرسی بودند. همچنین همبستگی بین میانگین کل DES و استرس فردی وجود نداشت (17/0، r=54/0p=).
استرس در محیط دندانپزشکی، در کل از سطحی متوسط برخوردار است که بیشترین استرس درک شده مربوط به حیطه کار کلینیک است. درصد زیادی از دانشجویان رشته دندانپزشکی از شخصیت استرسی برخوردارند ولی این باعث نمی شود که استرس محیط را نیز بیشتر درک کنند. با توجه به وجود بالاترین سطح استرس در بین دانشجویان سال سوم، توصیه می شود اقدامات خاص برای این دوره حساس از آموزش دندانپزشکی در نظر گرفته شود.

امروزه روش های متفاوتی جهت تسهیل در یادگیری آناتومی مطرح می شود که یکی از این روش ها اجرای کلاس درس عملی قبل از نظری می باشد. در این تحقیق تاثیر تدریس عملی درس آناتومی قبل از تدریس نظری در تسهیل یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشجویان داندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل، در مقایسه با روش سنتی بررسی شده است.
تعداد 38 نفر دانشجوی سال اول دندانپزشکی ورودی 1388 دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل در نیمه اول سال تحصیلی، به منظور تدریس درس آناتومی سر وگردن به آنان، به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند، به طوری که برای یک گروه با روش جدید (تعداد 13 نفر) و دو گروه با روش سنتی (تعداد 13 و 12 نفر) تدریس شد. پس از پایان آزمون میان ترم در هر دو گروه، ادامه درس آناتومی به صورت سنتی تدریس شد. سپس میانگین نمرات آزمون میان ترم دانشجویان گروه تجربی با گروه های شاهد مقایسه شد. در پایان ترم پرسشنامه ای شامل سوالات نگرشی به دانشجویان گروه تجربی داده شد تا نگرش آنها در مورد دو روش سنتی و جدید در ایجاد تسهیل در پیشرفت یادگیری آناتومی بررسی شود. اطلاعات با آمار توصیفی و آزمون آماری t زوج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
اختلاف آماری معناداری بین میانگین نمرات آزمون میان ترم در دو گروه تجربی و شاهد، مشاهده نشد (05/0P<). بررسی نظرات دانشجویان در مورد دو روش آموزشی، بیانگر این بود که روش آموزش عملی قبل از تئوری باعث ایجاد احساس بهتر (2/69 درصد) نسبت به درس آناتومی و تسهیل در درک عمیق تر (3/92 درصد) و یادگیری بیشتری می شود (6/84 درصد).
بر اساس نتایج مطالعه کنونی به نظر می رسد علی رغم نبودن اختلاف معنادار در میانگین نمرات دانشجویان آموزش داده شده با دو روش مختلف، دانشجویان نگرش بهتری نسبت به روش آموزش آناتومی عملی قبل از آموزش نظری در مقایسه با روش سنتی داشته اند. بنابراین می توان پیشنهاد کرد که کلاس عملی آناتومی قبل از کلاس نظری آن ارائه شود.

عملکرد نامطلوب مراقبین زایمانی یکی از علل مهم مرگ مادران است. فقدان یک ابزار عینی، امکان ارزیابی سیستماتیک و معتبر را در امتحانات بالینی پایان دوره مامایی کاهش می دهد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی و پایایی ابزارهای سنجش و ارزیابی در امتحان جامع پایان دوره تحصیلی دانشجویان مامایی انجام شد.
در این مطالعه همبستگی مهارت های دانشجویان مامایی در 4 حیطه امتحانی (زایشگاه، درمانگاه زنان، مراقبت های دوران بارداری، و بهداشت مادر و کودک) مطابق ابزارهای ارزشیابی امتحان جامع پایان دوره موجود در دانشکده پرستاری و مامایی مشهد در تیرماه 89 بررسی شد. 31 دانشجو (22 نفر دانشجوی ترم 8، و 9 نفر دانشجوی ترم 6 مامایی) در طی 5 روز متوالی توسط دو ممتحن ارزیابی گردیدند. روایی محتوی با استفاده از نظرات کارشناسان تعیین شد. جهت بررسی روایی سازه از مقایسه میانگین نمرات کسب شده در هر حیطه امتحانی و میانگین نمره کل دانشجویان در ترم های بالا و پایین (ترم های 8 و6) محاسبه شد. برای اندازه گیری شاخص روایی از فرمول لاوشه استفاده شد. همچنین برای بررسی پایایی، ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد.
وجود تفاوت معنادار آماری بین میانگین نمره کل دانشجویان ترم 8 با دانشجویان ترم6 در امتحان جامع پایان دوره تحصیلی به میزان 26 درصد، وجود روایی سازه در فرم های ارزشیابی دانشجویان مامایی را بر طبق تعریف کالج سلطنتی زنان و مامایی در این آزمون اثبات می کند (01/0p=). ضرایب آلفای کرونباخ متوسط تا بالا (51/0-83/0) در هر حیطه امتحانی بیانگر وجود همسانی درونی در ابزارهای ارزشیابی موجود است. روایی محتوی نیز با شاخص روایی بالا (8/0) محاسبه شد. کمترین و بیشترین پایایی ارزیابان به ترتیب 82/0 و 5/73 درصد با تعریف معیارهای ارزش هر نمره مطابق تعاریف دانشگاه سین سیناتی تعیین شد.
ابزارهای ارزشیابی امتحان جامع پایان دوره کارشناسی مامایی در دانشکده پرستاری و مامایی مشهد به عنوان فرم های معتبر و پایا برای ارزیابی دانشجویان در زمان دانش آموختگی توصیه می شوند.

ارزیابی مداوم از کارکردهای دروس اندیشه اسلامی و بازنگری در روش های ارائه برای هر چه کارآمدتر کردن آنها در پاسخ گویی به نیازهای نسل نو و انتقال ارزش های اسلامی به آنان ضروری است. لذا در راستای ضرورت ارزشیابی برنامه آموزشی، پژوهش حاضر با هدف تعیین دیدگاه دانشجویان درباره دروس اندیشه اسلامی انجام شد.
مطالعه از نوع توصیفی بوده و جامعه آماری آن کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران مشغول به تحصیل در نیمسال اول 1388-1387 بودند. نمونه گیری به صورت سرشماری انجام شده و تعداد 549 دانشجو پرسشنامه محقق ساخته را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی، مقایسه نوع دیدگاه آزمودنی ها بر اساس متغیرهای کیفی (اسمی و رتبه ای) از جمله جنسیت، رشته تحصیلی و مقطع تحصیلی با استفاده از آزمون های آماری کای اسکوئر، کروسکال والیس و من ویتنی انجام شد.
میانگین سنی شرکت کنندگان 59/2 ± 79/20 سال و اغلب ایشان (9/68 درصد) دختر بودند. یافته ها حاکی از آن است که محتوای کتب اندیشه اسلامی، مدرسان این دروس، برنامه ریزی آموزشی و تاثیر مثبت این دروس بر ویژگی های فردی دانشجویان، مورد رضایت 3/87 درصد دانشجویان (479 نفر) است. همچنین بین متغیرهایی مانند جنسیت و رشته تحصیلی دانشجویان با دیدگاه های آنان تفاوت معناداری وجود ندارد.
علی رغم دیدگاه های مثبت دانشجویان نسبت به جنبه های مختلف این دروس، نظرات منفی را نباید نادیده انگاشت و لذا باید درصدد رفع نواقص تلاش نمود، چرا که نیاز جوانان هر روز در حال تغییر است و متناسب با نیاز آنها کتاب و شیوه های آموزشی نیز باید به روز شوند.

مهارت های بالینی کسب شده توسط دانشجویان از مسائل مهم آموزش پرستاری است. این مطالعه با هدف تعیین نظرات دانشجویان ترم آخر پرستاری در مورد میزان دستیابی آنها به مهارت های بالینی پرستاری داخلی- جراحی در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال تحصیلی 88-1387 انجام شد.
در این مطالعه توصیفی - مقطعی 60 دانشجوی ترم آخر پرستاری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال تحصیلی 88-1387 که به شیوه سرشماری انتخاب شدند، شرکت داشتند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای حاوی 190 گزینه با مقیاس رتبه ای در خصوص مهارت های بالینی پرستاری داخلی - جراحی در حیطه های مراقبت از مددجویان مبتلا به بیماری های شایع داخلی - جراحی، پروسیجرهای مراقبتی، انجام و تفسیر آزمایشات تشخیصی، مراقبت های قبل، حین و بعد از رویه های تشخیصی، گزارش نویسی، دارو درمانی و کار با تجهیزات درمانی و نیز اطلاعات فردی دانشجویان بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش های آمار توصیفی انجام گرفت.
از نظر دانشجویان، مهارت های بالینی پرستاری داخلی - جراحی در 3/18 درصد موارد عالی، 3/63 خوب و 3/18 درصد متوسط گزارش شد. میانگین کلی نمرات مهارت های بالینی 08/79 ± 51/365 از کل نمره 570 و در سطح خوب بود. بیشترین مهارت در حیطه های دارودرمانی و پروسیجرهای مراقبتی، و کمترین مهارت در حیطه مراقبت های قبل، حین و بعد از رویه های تشخیصی گزارش شد.
اکثر دانشجویان پرستاری مهارت های بالینی پرستاری داخلی - جراحی خود را در سطح خوب و عالی گزارش کردند. در بعضی حیطه ها، مهارت های بالینی متوسط تا ضعیف و در برخی موارد نیز عدم انجام ذکر گردید، لذا لزوم ارزشیابی صحیح عملکرد بالینی دانشجویان قبل از فارغ التحصیلی و بازنگری برنامه های آموزش بالینی با تاکید بر نقاط قوت آن ضروری به نظر می ر سد.

شناسایی نیازهای آموزشی و اجرای دوره های متناسب با آن یکی از گام های مهم جهت توانمندسازی مدیران و کارشناسان حوزه سلامت بوده و نقش مهمی در ارتقا و بهبود عملکرد سازمانی دارد. این مطالعه با هدف تعیین نیازهای آموزشی مدیران و کارشناسان مسوول در معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور در زمینه مدیریت انجام گرفت.
مطالعه به صورت مقطعی در بهار 1389 انجام گرفت. جامعه پژوهش مدیران و کارشناسان مسوول حوزه ستادی معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بوده که 13 دانشگاه به صورت طبقه ای و تصادفی منظم انتخاب شدند. در دانشگاه های منتخب کلیه مدیران و کارشناسان مسوول به صورت سرشماری مورد مصاحبه و پرسشگری قرار گرفتند. پرسشنامه مورد استفاده شامل متغیرهای فردی و سازمانی و 28 موضوع مدیریتی بود.
در بین 293 مدیر و کارشناس مسوول مطالعه شده، میانگین اعلام نیاز به آموزش در خصوص 26 موضوع از بین 28 موضوع (9/92 درصد)، 5/3 و بالاتر (از کل 5 نمره) بوده است. میانگین تعدادی از اعلام نیازهای آموزشی با تیپ بندی دانشگاه ها، جنس، سن، سابقه خدمت، مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی، گذراندن دوره MPH، محل خدمت و سمت فعلی افراد مورد مطالعه رابطه معنا دار داشت (05/0>P).
با توجه به نسبت بالای عناوینی که نمره نیاز قابل توجهی داشته اند، برگزاری دوره های آموزش مدیریتی کوتاه مدت و بلند مدت برای مدیران و کارشناسان مسوول معاونت های بهداشتی پیشنهاد می گردد.

آموزش بالینی پرستاری بهداشت جامعه یکی از بخش های اصلی آموزش پرستاری در ایران محسوب می گردد. لیکن تا کنون فرایند ارزشیابی برنامه آموزش بالینی پرستاری بهداشت جامعه کمتر مورد بررسی علمی قرار گرفته است. از این رو این مطالعه به بررسی ادراکات دانشجویان پرستاری از شیوه ارائه کارآموزی در عرصه بهداشت جامعه پرداخته است.
پژوهش حاضر، یک مطالعه کیفی می باشد که با مشارکت 19 نفر از دانشجویان کارشناسی پرستاری انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه باز جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل محتوا مطابق با رویکرد قراردادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
داده های تحقیق در 2 طبقه جنبه های مطلوب یادگیری دانشجو و جنبه های بازدارنده یادگیری در کارآموزی در عرصه پرستاری بهداشت جامعه قرار گرفت. مشارکت کنندگان شرایط ویژه و منحصر به فرد این کارآموزی را بستری مناسب برای رشد شخصی دانشجو، کاربرد آموخته ها در موقعیت های زمانی و مکانی دیگر، یادگیری عمیق، یادگیری از منابع انسانی متعدد و مهارت آموزش به مددجو معرفی کردند. ناکارآمدی مربیان بالینی، ناکارآمدی مدیریت اجرای کارآموزی، و گسست تئوری- عمل به عنوان جنبه های بازدارنده یادگیری توسط مشارکت کنندگان بیان شد.
آموزش بالینی دانشجویان پرستاری علاوه بر ایجاد یادگیری فعال و رشد فردی و حرفه ای دانشجو، باید متناسب با نیاز جامعه باشد. مشارکت کنندگان در این مطالعه به مواردی اشاره کردند که برنامه ریزان آموزش پرستاری و برنامه ریزان کارآموزی در دانشکده و مربیان برای بهبود کیفیت ارائه کارآموزی در عرصه بهداشت جامعه می توانند آنها را مورد توجه قرار دهند.

نظام آموزشی مجموعه ای از برنامه ها، روش ها و موادی است که به طور هماهنگ، دستیابی یادگیرندگان را به اهداف آموزشی خاص تسهیل می کند. با توجه به این که هر یک از مراحل کسب دانش، نوع خاصی از یادگیری یا رویکرد خاصی را ایجاب می کند، شاید بتوان با استفاده از روش های یادگیری تلفیقی، باعث تسهیل دستیابی دانشجویان به اهداف یادگیری شد. هدف این مطالعه تعیین تاثیر روش آموزش تلفیقی بر یادگیری مبحث علایم حیاتی در دانشجویان پرستاری و اتاق عمل بوده است.

در مطالعه ای شبه تجربی به صورت دو گروهی قبل و بعد از آموزش، کلیه دانشجویان ترم اول پرستاری و اتاق عمل (52 نفر) انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه آزمون با روش تلفیقی از الگوهای همیاری و یادگیری در حد تسلط، و گروه شاهد به روش سنتی، آموزش داده شدند. قبل و بعد از آموزش در هر جلسه آزمونی اجرا شد که یادگیری شناختی دانشجویان در سه سطح دانش، فهم و کاربرد را در زمینه مبحث علایم حیاتی مورد ارزشیابی قرار می داد. داده ها با استفاده آزمون های t، ویلکاکسون، من ویتنی و دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

هر دو روش آموزشی باعث ارتقای یادگیری دانشجویان در سطوح دانش، فهم و کاربرد شدند. اختلاف میانگین ها قبل و بعد از آموزش دو گروه در تمامی سطوح از نظر آماری تفاوت معنادار داشت. میزان افزایش نمره دانشجویان در تمامی آزمون ها و جلسات، در گروه تدریس تلفیقی بیشتر از گروه سنتی بود. میانگین نمره نظرسنجی دانشجویان در گروه آزمون 5/19 ± 2/66 و در گروه شاهد 4/21 ± 9/38 تفاوت معناداری داشت (000/0= P).

روش آموزش تلفیقی، در مقایسه با روش آموزش سنتی، بر ارتقای سطح دانش، فهم و کاربرد دانشجویان پرستاری و اتاق عمل و همچنین رضایت آن ها در یادگیری مبحث علایم حیاتی از درس اصول و فنون موثرتر بوده است. لیکن با توجه به موثر بودن روش سنتی نیز می توان از این روش متناسب با شرایط استفاده نمود.