فهرست مطالب
نشریه جغرافیا و توسعه ناحیه ای
سال نهم شماره 1 (پیاپی 16، بهار و تابستان 1390)
- تاریخ انتشار: 1390/11/03
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحه 1مخاطرات طبیعی مانند سیل، زلزله، گردباد و... در طول دوران حیات کره زمین همواره وجود داشته اند. در دهه های اخیر علی رغم پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی گسترده در پیش بینی حوادث، ساختمان سازی و مدیریت بحران، بلایای طبیعی همچنان هزینه های سنگینی را به جوامع انسانی تحمیل می کنند. اهمیت بسیاری از مخاطرات طبیعی به گونه ای است که برای پیش بینی مکان وقوع، شدت و دامنه ی تاثیر آنها، نیازمند لایه های مختلفی از اطلاعات هستیم. نواحی آسیب پذیر شهرها از جمله مناطقی اند که می توان با شناخت، پهنه بندی و سیاست گذاری درست در آنها، زمینه ی کاهش اثرات منفی ناشی از این گونه مخاطرات را فراهم آورد. این موضوع، به ویژه در ایران، که شهرها دارای بافت نامتجانس و در عین حال کهنه هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است. براساس مطالعات انجام شده، مشهد از نظر زلزله خیزی در منطقه ای با خطر متوسط قرار گرفته است و از این نظرتحلیل میزان آسیب پذیری فیزیکی – کالبدی آن در برابر زلزله ضروری می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی– تحلیلی وهم بستگی بوده و سعی شده است با استفاده از شاخص ها و متغیرهای طبیعی، کالبدی، تاسیسات و امکانات مهم حیاتی، جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، نقشه ی پهنه بندی محدوده های آسیب پذیر در برابر مخاطرات طبیعی تهیه شده تا امکان اتخاذ راهکارهای لازم در حوزه ی سیاست گذاری مدیریت شهری فراهم شود. نتایج این مطالعه ضمن بازشناسی روش و الگوی کاربردی تحلیل آسیب پذیری بافت های شهری، چارچوب اقدامات اجرایی موثر را نیز برای شبیه سازی کاربرد الگو در بافت های مشابه فراهم می-آورد.
کلیدواژگان: مخاطرات طبیعی، آسیب پذیری، بحران شهری، سیستم اطلاعات جغرافیایی، منطقه بندی، مدیریت بحران -
صفحه 35نظر به اهمیت نقش مدیریت در توسعه ی روستایی و ناکارآمدی نسبی در این زمینه طی سال های متمادی و به لحاظ تغییرات اخیر در عرصه ی واگذاری مدیریت روستایی به دهیاری ها؛ پژوهش حاضر به ارزشیابی عملکرد دهیارها از دیدگاه روستاییان دهستان بیهق می پردازد. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی– تحلیلی است. جامعه ی نمونه را 142 سرپرست خانوار ساکن در ده روستای دارای دهیاری دهستان بیهق تشکیل می دهد. در این پژوهش، براساس وظایف دهیاری ها، شاخص های: «زیست محیطی، بهداشتی، کالبدی»، «اقتصادی، اجتماعی» و «مشارکتی، اداری» به عنوان شاخص های ارزشیابی عملکرد، مورد پژوهش قرار گرفته اند، و برای هر یک از شاخص ها نیز متغیرهای متناسب در نظر گرفته شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و آزمون ناپارامتریک ویلکاکسون استفاده شده است. با مقایسه ی میانگین متغیرهای مربوط به هر شاخص قبل و پس از تشکیل دهیاری ها، این نتیجه به دست آمد که از دیدگاه روستاییان، در سطح 99 درصد، تفاوت معناداری در جهت بهبود شاخص ها، در دوره ی قبل و پس از تشکیل دهیاری ها به وجود آمده و شاخص ها پس از تشکیل دهیاری ها بهبود یافته اند. همچنین عملکرد دهیاران از دیدگاه روستاییان سمت و سویی مثبت داشته، و در توسعه ی روستای موثر بوده است.
کلیدواژگان: دهیاری ها، مدیریت روستایی، توسعه ی روستایی، شاخص های ارزشیابی، دهستان بیهق -
صفحه 57رودهای بین المللی، به راه های آبی گفته می شوند که از مرز بین دو یا چند کشور عبور کرده و نوار مرزی کشورها را مشخص می سازند یا رودهایی که در طول مسیر خود از قلمرو چند کشورعبور می کنند. تعداد دویست و شصت و یک رودخانه ی بین المللی در دنیا وجود دارد که بین دو یا چند کشور مشترک اند. اساسا وجود منابع آبی مشترک در مناطق مرزی به عنوان یک منبع اقتصادی، عامل مهمی در اختلافات مرزی کشورها به حساب می آید. نوع بر هم کنش میان دولت ها در بهره برداری از منابع آبی مشترک، طیف گسترده ای از سازگاری و همکاری کامل تا ناسازگاری و جنگ را در بر می گیرد. نزاع اردن و سوریه بر سر رودخانه ی یرموک، اختلاف بولیوی و شیلی بر سر رود لوکا، منازعه ی هند و پاکستان بر سر رود ایندوس، نمونه هایی از تاثیرمنفی آب بر ایجاد روابط غیردوستانه و پر تنش بین کشورهاست. اما، در برخی مناطق جهان منابع آبی مشترک، نظیر رودها، به عنوان عامل پیوند دهنده ی ملت ها و دولت ها عمل نموده است. به گونه-ای که کشورهای ذی نفع به جای درگیری و منازعه، که مانع جدی هر نوع توسعه به شمار می رود، مسیر همکاری و همگرایی را در پیش گرفته و با مدیریت بهینه بر منابع آبی مشترک، گام های مهمی را در توسعه ی منطقه بر داشته اند. تصمیم دو کشور ایران و ترکمنستان در احداث سد دوستی روی رودخانه ی مرزی هریرود و تدوین نظام حقوقی بهره برداری مشترک، یکی از نمونه های خوب نقش مثبت منابع آبی در همکاری و همگرایی منطقه ای است. پژوهش حاضر به صورت اسنادی و با شیوه ی توصیفی- تحلیلی نقش و تاثیر دوگانه ی رودهای مرزی را بر روابط کشورها مورد بررسی قرار می دهد و با تاکید بر رودخانه ی مرزی هریرود، نقش این منبع آبی مشترک را در ایجاد همکاری و همگرایی بین دو کشور ایران و ترکمنستان، مورد بررسی و تبیین قرار می دهد.
کلیدواژگان: رودهای مرزی، هریرود، همگرایی، آسیای مرکزی، ایران، ترکمنستان -
صفحه 83نوشتار حاضر به بررسی و تحلیل نقش نابرابری های درآمدی در نیل به رفاه پایدار در کلان شهر شیراز می پردازد. این پژوهش تعدادی از روش های اندازه گیری نابرابری درآمدی در اقتصاد را مشخص کرده و راه های ممکن تاثیر اثرات توزیعی بر میزان رفاه در اقتصاد را نشان می دهد. پژوهش از نوع کمی- تحلیلی بوده و قلمرو پژوهش را کلان-شهر شیراز در محدوده ی زمانی 85-1381 و مناطق نه گانه ی شهر شیراز در سال 1390 تشکیل می دهند. اطلاعات توزیع درآمد- هزینه برای مورد مطالعه، براساس ریزداده های طرح درآمد- هزینه ی مرکز آمار ایران تهیه شده است. با استفاده از داده های میدانی که از سیصد و هشتاد و چهار سرپرست خانوار جمع آوری شده، وضعیت دهک های درآمدی در شهر شیراز و مناطق نه گانه ی آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. با استفاده از شاخص های اتکینسن، دالتون، تیل و هیرشمن، نابرابری درآمدی در شهر شیراز در دوره-های مختلف زمانی و در مناطق این شهر مورد بررسی قرارگرفته است. یافته های پژوهش با بهره گیری از شاخص اتکینسن و با لحاظ درجه های حساسیت به نابرابری، نشان می-دهد که بیشترین نابرابری در سال های 1384 و 1385 و کمترین سطح نابرابری در سال های 1381 و 1382 بوده است. شاخص تیل نشان می دهد که بیشترین سطح نابرابری در سال 1382 و کمترین سطح نابرابری در سال 1385 دیده شده است و از سال 1382 به بعد این شاخص به سمت برابری پیش می رود. شاخص هیرشمن نمایانگر روندی نابرابر است و این روند در محدوده ی زمانی 82- 1381 روندی افزایشی و در محدوده ی زمانی 83- 1382 روندی کاهشی داشته است. دلیل وجود نابرابری های درآمدی در کلان-شهر شیراز را می توان در عدم تخصیص بهینه ی بودجه به زیربخش های عمده اقتصادی (بخش های عمومی، تعاونی و خصوصی) و فاصله ی زیاد بین دهک های درآمدی از جمله دهک اول و دهم دانست. براساس نظر پژوهشگرانی مانند بکرمن (1980)، دالی و کاب (1989)، کلاسن (1994)، هیکس (1997) و استیمنه و جکسن(2000) که معتقدند وقتی که نابرابری درآمدی افزایش پیدا می کند و عدالت توزیعی وجود نداشته باشد، رفاه خانوارها کمتر می شود، می توان گفت که این نابرابری های درآمدی مقوله ی رفاه را در کلان شهر شیراز تحت تاثیر خود قرار داده است.
کلیدواژگان: تابع رفاه اتکینسن، شاخص دالتون، شاخص هیرشمن، شاخص تیل، کلان شهر شیراز -
صفحه 107شاخص ها و شواهد ژئومورفولوژیکی این امکان را فراهم می آورند تا تغییراتی که در یک حوضه ی زه کشی تحت تاثیر فعالیت های تکتونیکی ایجاد می شود را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم. حوضه ی آبریز ششطراز از جمله حوضه هایی است که تحت تاثیر گسل و فعالیت های تکتونیکی است. هدف از انجام این تحقیق، تحلیل تاثیر عامل تکتونیک فعال در ژئومورفولوژی حوضه آبریز ششطراز و مخروط افکنه پایین دست آن است. در این تحقیق از نقشه های توپوگرافی با مقیاس 1:50000، نقشه ی زمین شناسی با مقیاس 1:100000، عکس های هوایی با مقیاس 1:40000 و تصاویر ماهواره ای ETM سال 2005 در تاریخ 5 مه(باندهای1 تا 7) برای تعیین سطوح قدیمی و جدید مخروط افکنه و همچنین تصاویر IRS و Googel earth برای شناسایی جابجایی رودخانه استفاده شد. در زمینه ی پردازش تصاویر ماهواره ای از نرم افزار هایllwis و Envi استفاده شد. با استفاده از شاخص های مورفوتکتونیکی که میزان فعالیت های تکتونیکی را نشان می دهند، مانند شاخص عدم تقارن توپوگرافی(AF)، شاخص عامل تقارن حوضه زه کشی(T)، شاخص سینوسی جبهه ی کوهستان (SMF) و شاخص انتگرال هیپسومتری (Hi)، حرکات تکتونیکی در منطقه به صورت کمی محاسبه و سپس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که عامل تکتونیک تاثیر بسزایی در حوضه ی آبریز ششطراز و مخروط افکنه ی آن دارد و حوضه ی مورد مطالعه از نظر تکتونیکی فعال است. همچنین در این خصوص شواهد مورفوتکتونیکی نشان از فعال بودن گسل درونه داشته و مورفولوژی مخروط افکنه و سطوح تقطیع شده آن، شواهد قابل اتکایی را در این خصوص عرضه می نمایند.
کلیدواژگان: حرکات تکتونیکی، مخروط افکنه، شاخص های ژئومورفیک، کاشمر، رودخانه ی ششطراز -
صفحه 125
رویکرد متنوع سازی فعالیت های اقتصادی، یکی از رویکردهای مورد توجه در توسعه ی همه جانبه ی اجتماعات روستایی است، به گونه ای که وجود تنوع در اقتصاد روستا، لازمه ی دست یابی به توسعه ی پایدار روستایی عنوان می شود. تحقیق حاضر با هدف تبیین دلایل پایداری/ناپایداری جمعیتی سکونتگاه های روستایی شهرستان مشهد، با استفاده از رویکرد متنوع سازی فعالیت های اقتصادی به انجام رسیده است. روش به کار رفته، پس رویدادی (علی- مقایسه ای) است و بین دو گروه از روستاهای پایدار و ناپایدار جمعیتی، فرضیه ی تحقیق مورد آزمون قرار می گیرد. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه ی خانوار و آبادی بوده است. نتایج به دست آمده از سیصد و هشتاد خانوار و چهل و یک آبادی، نشان می دهد که وجود «تنوع در فعالیت های اقتصادی» سکونت گاه های روستایی شهرستان مشهد بر «پایداری جمعیتی» اثر مثبتی دارد، که عمدتا ناشی از وجود تنوع در فعالیت های اقتصادی بخش غیر کشاورزی است. در واقع تنوع در فعالیت های بخش کشاورزی، اثر چندانی در پایداری جمعیتی سکونت گاه های روستایی شهرستان مشهد ندارد که دلیل آن پدیده ی خشکسالی و درآمد اندک ناشی از آن می باشد.
کلیدواژگان: توسعه ی پایدار، پایداری جمعیت، متنوع سازی فعالیت های اقتصادی، سکونت، گاه های روستایی، شهرستان مشهد -
صفحه 145ژئوپلیتیک شهری، دانشی نوین و رهیافتی جدید از ژئوپلیتیک سنجش گرانه ی نوظهور است، که با مقیاسی متفاوت، رویکرد جستجوگرایانه ای به روابط قدرت، رقابت و سیاست میان کنش گران فضای شهری دارد و می کوشد برآیندهای مثبت (مانند: مشارکت کارآ، فراگیر، دموکراتیک و...) و منفی(همچون: خشونت، آشوب، جنگ، تروریسم و...) را در روابط و مناسبات شهری به تصویر بکشد. این مقاله، علاوه بر تبیین مبانی نظریه ای دانش ژئوپلیتیک شهری، به عنوان رویکردی میان رشته ای و جدید در عرصه ی مطالعات سیاسی- شهری جهان، که برای نخستین بار در ادبیات آکادمیک ایران مطرح شده است، شناخت بازنمودهای قدرت و رقابت میان شهرها، تشریح پیامدهای خشونت بار رسمی(جنگ) و غیر رسمی(ترور) علیه شهر در عصر جدید، و زمینه یابی کاربرد دانش ژئوپلتیک شهری در ایران مبتنی بر مناسبات قدرت، رقابت و سیاست، خواهد بود. این پژوهش مبتنی بر شیوه ی تحلیلی - توصیفی است که پس از تشریح این رویکرد جدید نسبت به تحلیل زمینه ها و ضرورت های به کارگیری آن در نظام مطالعات سیاسی- شهری ایران اقدام شده است. با توجه به نقش کلیدی مناطق استراتژیک و حساس اغلب شهرها در ایران، این فضاها می توانند در چارچوب دانشی جدید به نام ژئوپلیتیک شهری، به شکلی کارآمد واز دیدگاه روابط قدرت، رقابت و سیاست، بازنمودهای مخرب (خشونت) یا سازنده ی (مشارکت سودمند) آن، مورد بررسی قرارگرفته تا از رهگذر آن، مسیرها و افق های جدید و کارآمدتری در تحلیل، نظریه پردازی و بسط دانش جامعه شناسی شهری، جغرافیای شهری، برنامه ریزی شهری و دانش ژئوپلیتیک معاصر ایران گشوده شود.
کلیدواژگان: ژئوپلیتیک، ژئوپلیتیک شهری، قدرت، رقابت، جنگ و خشونت علیه شهر -
صفحه 171عدالت فضایی از مباحثی است که در سال های اخیر در میان برنامه ریزان و جغرافی-دانان اهمیت ویژه ای یافته است. از آن جا که خدمات عمومی شهری ساختاردهنده ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می باشد، بی عدالتی در نحوه ی توزیع آن، تاثیرجبران ناپذیری برساختار، ماهیت شهر و جدایی گزینی طبقاتی محلات شهر گذاشته و مدیریت شهری را با چالش های جدی روبرو می کند. براین اساس، هدف نوشتار حاضر، بررسی و تحلیل نحوه ی توزیع خدمات عمومی شهری از دیدگاه عدالت فضایی دریک نمونه ی تجربی (شهر یاسوج) است. عدالت فضایی از دو دیدگاه: برابری مبنا (حداقل دست یابی افراد به فرصت ها) و نیاز مبنا (دست یابی بر اساس نیاز افراد) در توزیع خدمات، با استفاده از پانزده نوع خدمات عمومی شهری مورد توجه قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و برای تحلیل دست یابی ساکنان به خدمات و نیازمندی آنها به خدمات شهری و قیاس آنها برای سنجش عدالت فضایی، روش های جدیدی ارایه شده است. برای معیار دست یابی ساکنان به خدمات شهری از روش تحلیل شبکه ی دسترسی و برای معیار نیاز ساکنان به خدمات شهری، از روش AHP استفاده شده است. قیاس این دو معیار از طریق تحلیل خودهم بستگی فضایی محلی، میزانی برای سنجش معیار یکپارچه ی عدالت فضایی بوده است. نتایج یافته ها در شهر یاسوج بیانگر، دست یابی هشتادوهفت درصدی ساکنان به خدمات شهری بوده است. با این وجود، نابرابری میزان دست یابی به خدمات عمومی در محله های شهر مشهود است. همچنین سطح نیازمندی ساکنان بسیار متغیر بوده، به گونه ای که تقریبا چهل و پنج درصد از ساکنان در نواحی سه و چهار؛ و به ترتیب شش و هفده درصد ساکنان در نواحی یک و دو، نیازمندی بالایی به خدمات داشته اند. مقایسه ی مکانی این دو شاخص در کل شهر، نشان از بی عدالتی در توزیع خدمات عمومی شهری در محلات مرکزی، جنوب شرقی و غرب شهر یاسوج دارد.
کلیدواژگان: برنامه ریزی شهری، عدالت فضایی، خدمات عمومی شهری، خود هم بستگی فضایی محلی، شهر یاسوج -
صفحه 199امروزه بشر در جریان شتابان توسعه برای تامین آب با مشکلات زیادی روبرو است. این وضعیت دراقلیم های خشک کم بارش، که اکوسیستم های دخیل در تامین آب شکننده تر است، با وقوع خشکسالی ها و برداشت بی رویه از ذخایر آب، برنامه ریزان را با شرایط بحرانی تری روبرو ساخته است. محدودیت منابع آبی، رشد سریع جمعیت و نیاز به تولید بیشتر، سبب شده است که بخش کشاورزی، نسبت به سایر بخش های مصرف کننده آب، تقاضای بیشتری برای مصرف داشته باشد. بنابراین، مهمترین چالش بخش کشاورزی این مناطق در شرایط کنونی چگونگی تولید بیشتر غذا از آب کمتر است. ایران با متوسط نزولات آسمانی دویست وپنجاه ودو میلی متر در سال در زمره ی مناطق خشک جهان محسوب می شود. شصت وپنج درصد کشور ما را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل می دهد، که به طور متوسط مقدار بارندگی در آنها از صدوپنجاه میلی متر در سال کمتر است. در بیشتر این مناطق تنها منبع آبی تامین کننده تقاضای بخش های اقتصادی و اجتماعی ذخایر آبی آبخانه هاست که در چند دهه ی اخیر به دلیل مازاد برداشت ها با بیلان منفی روبرو شده اند. در خراسان جنوبی از مجموع سی دشت، سیزده دشت ممنوعه و سه دشت حالت بحرانی دارد. حاکمیت این شرایط به دلیل مصرف آبی گسترده ای است که جهت فعالیت های کشاورزی صورت می گیرد در حال حاضر نود و یک درصد آب به دست آمده از آبخانه ها در بخش کشاورزی مصرف می-شود. در دشت بیرجند افت سطح ایستابی سفره از بیست ویک سانتی متر به شصت سانتی متر رسیده است. در این مقاله بررسی شاخص های بهره برداری آب کشاورزی در محدوده ی غرب دشت نشان دهنده ی کمترین بازده اقتصادی و اتلاف این منبع مهم زیست محیطی است. کشت هایی مانند یونجه و چغندرقند با مصرف بالای آب و بازدهی اندک اقتصادی، کمترین بهره وری آب مصرفی را نشان داده است. با توجه به بالا بودن میزان مصرف آب و بازدهی اندک اقتصادی محصولات زراعی در واحد مصرف آب، به منظور تحقق پایداری منابع آبی دشت بیرجند وبهبود وضعیت اقتصادی بهره برداران زراعی، ضروری است تا تغییراتی در ترکیب و الگوی کشت صورت گیرد. نتایج حاکی از آن است که جایگزینی پنبه به جای کشت چغندرقند و یونجه و همچنین ذرت علوفه ای به عنوان یک کشت جدید و تکمیلی پس ازبرداشت محصول گندم و جو انتخاب های مناسبی است. این نوآوری به عنوان یکی از راه های کم کردن نیاز به آب، که خود موجب برداشت کمتر از آبخانه دشت بیرجند می شود، سبب بالا رفتن در آمد ناخالص زراعی نیز در منطقه خواهد شد.
کلیدواژگان: حوضه ی آبریز، افت سطح ایستابی، آبخان، الگوی کشت، بهره وری، آب کشاورزی -
صفحه 219
برای حل مشکلات و ارتقاء ابعاد کیفی زندگی انسان، مفهومی با عنوان «کیفیت زندگی» مطرح شده که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، تلاش می شود تا کیفیت زندگی روستاهای ادغام شده در شهر میاندوآب طی سی سال اخیر که هنوز ساخت فضایی کالبدی آنها از شهر قابل تشخیص است، با محلات انتخابی شهر که پنج محله از بافت قدیم و پنج محله از بافت جدید بوده، مورد مطالعه ی تطبیقی قرار گیرد. در واقع هدف پژوهش بیان سطوح کیفیت زندگی در روستاهای ادغام شده در شهر میاندوآب بر مبنای شاخص های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی محیطی، دسترسی به خدمات شهری، کیفیت محیط و بهداشت است. روش پژوهش مقاله ی حاضر، توصیفی تحلیلی می باشد. ابتدا مطالعات اکتشافی به صورت کتابخانه ای و بازدید مقدماتی صورت گرفته و مطالعه ی میدانی با استفاده از پرسشنامه انجام شده است. برای تعیین حجم نمونه ی مورد مطالعه از روش تصادفی استفاده شده است و در هر محله صد پرسشنامه توزیع شده و در پایان برای تحلیل و رتبه بندی محلات، روش آنتروپی و تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS به کار رفته است. نتایج حاصل از پژوهش، نشان می دهد به جز شاخص های اجتماعی در سایر شاخص ها، روستاهای ادغام شده نسبت به محلات شهری، از سطح کیفی بسیار پایینی برخوردار بوده و تنها در شاخص عملکردی از سطح بالاتر کیفی نسبت به محلات شهری برخورداراند. بر اساس نتایج به-دست آمده از تکنیک TOPSISکه پنج محله ی اول جزو محلات شهر بودند و پنج محله ی پایانی نیز جزو روستاهای ادغام شده بودند، نشان دهنده ی اختلاف آشکاری میان کیفیت زندگی بین محلات اصلی شهر و روستاهای ادغام شده است.
کلیدواژگان: کیفیت زندگی، روستاهای ادغام شده، بافت قدیم، بافت جدید، مدل TOPSIS
-
Page 1Natural hazards in the form of floods, quakes, cyclones, and the like have existed since the earth has come to being. In recent decades, in spite of scientific and technological developments in forecasting incidents, building construction and crisis management have imposed heavy expenses on human societies. The importance of many natural hazards is so great that to predict the very occurrence and intensity of them one needs enough relevant data. Vulnerable districts in large cities are among the localities whose recognition, exact location and right policy making can reduce the probable damages brought about in a natural disaster. Such measures in countries like Iran, with non-homogeneous, rather old urban textures, seem to be of more significance. According to related studies, from a seismological viewpoint, Mashhad, as a metropolitan city, is located in an area with a medium risk of quakes, necessitating measures to face possible natural disasters. Employing a descriptive-analytical, correlational method, the present study drawing on various sources of data (economic, social, natural, etc.) has tried to provide zoning maps for the district under study to facilitate for those in charge of urban management to make the right decisions in case of any natural catastrophes. The results of the study provide a framework for encountering probable natural catastrophes in naturally vulnerable areas of similar urban texture.
-
Page 35With regard to the significant role of management in rural development and the notorious ineffectiveness of “Dehyari-ha” after they took over the management of villages, the present study deals with the consequences of such a shift from the villagers’ perspective. The study is practical in its approach and analytical-descriptive in its methodology. The sample consisted of 142 rural bread-winners from the villages run by government agents. In terms of the tasks relegated to the government agents, environmental, sanitary, physical, economical, social, and administrative indexes were investigated as management measures. For data analysis, the SPSS software and the Non-parametric Wilcoxon test was were used. The comparison of the indexes in question with their counterparts before the establishment of the government agencies indicated that they have improved in 99% of the cases, portraying a significant difference between the two eras.
-
Page 57International rivers are referred to as the waterways that cross the boundaries between two or more countries and designate the political frontiers between neighboring countries. Rivers that flow across two or more countries are also included among the international ones. Shared bodies of water, as economic resources, commonly contribute to cross-border disputes among nations. They are supposed to cause various types of interaction among states, from a source of compatibility and cooperation to a range of conflicts and hostilities. The conflict between Jordan and Syria over the Yarmouk River, the dispute between Bolivia and Chile over the Luca River, and the conflict between India and Pakistan over the Indus River are but a few instances of such international disputes. Conversely, in some parts of the world, including the two neighboring countries Iran and Turkmenistan, the shared bodies of water may contribute as binding factors among nations, so that the beneficiary countries turn to cooperation and integration rather than conflict which is a serious obstacle to any kind of development. Iran and Turkmenistan’s decision to construct the Dam of Dousti on the Harirud, the bordering river between the two countries, and their agreement on a legal regime for the body of water, is an instance of utilizing common water resources for regional cooperation and convergence. The present paper, employing a descriptive-analytical approach and focusing on the Harirud, as a body of water bringing about cooperation and convergence between the two nations, addresses the potential dual role that can be played by Border Rivers.
-
Page 83In this research, it has been tried to review and analyze the role of income inequality in achieving sustainable prosperity in Shiraz metropolis. Some measurement methods of income inequalities in economics are determined and possible ways of distributive factors which influence on welfare dimensions in economics are presented. This research is a quantitative-analytical one and the research territory includes Shiraz metropolis from 2002 to 2006. The segmented data of distributing income-cost for the studied city are according to gathered sub-data of income-cost plan. Finally, using Atkinson’s, Dalton’s, Tile’s and Hirschman’s indices, income inequalities in Shiraz were investigated during the above-mentioned era. Adopting Atkinson’s index and considering inequality sensitivity degrees, the research findings show that the highest level of inequality was in 2005 and 2006 and the lowest level of inequality was in 2002 and 2003. Furthermore, Tile‘s index shows that the highest level of inequality was in 2003 and the lowest level was n 2006; this index has tended toward equality since 2003. Hirschman’s index indicates an unequal trend which was increasing between 2002 and 2003, and decreasing between 2003 and 2004. According to some scholars, including Bakerman (1980), Daly and Cobb (1989), Klasen (1994), Hicks (1997), and Stymne and Jackson (2000), when income inequality increases and there is no distribution of justice, the household welfare will decrease. One may claim that such income inequalities have negatively influenced welfare in Shiraz metropolis.
-
Page 107Geomorphological analyses allow the study of modifications that affect hydrographic basins, particularly modifications due to active tectonics, and the quantitative description of landforms. The Shishtaraz basin is influenced by fault and active tectonics. The aim of this study is the assessment of the tectonic activities of the foresaid basin and its alluvial fan by considering geomorphic indexes. Topographic map at scale of 1:50000, geology map at scale of 1:100000, aerial photos in scales of 1:40000 (2001), Digital Elevation Model (DEM), IRS satellite image and the Google Earth to identify river displacement, ETM satellite image to identify ola and new surfaces of alluvial fan, Arc Gis, and Ilwis software's were used in this assessment The Ilwis and Envi software's were used to process satellite images. To achieve this goal, geomorphic indexes such as Hypsometry Integral Index (Hi), Asymmetry Factor (AF), Topographic Symmetry Factor (T), and Mountain Front Sinuosity (SMF) were used. The result s of tectonic activities investigation using geomorphologic indexes and observation of landforms of area show that the tectonic factor in the basin under study is highly active and influential. Furthermore, the morphology of the alluvial fan and its dissected surfaces indicate that Daroneh fault is also active.
-
Page 125
The diversification approach to economic activities enjoys such focal attention for comprehensive development of rural communities that having a diversified economy is believed to be necessary for the sustainable development of rural areas. The present study aims to investigate the factors affecting the population (un)sustainability in rural habitations of Mashhad, adopting a diversification approach to economic activities. The method of study was (causal–comparative) design and was carried out with the participation of two groups from rural areas with sustainable and unsustainable populations. The results obtained from 380 families and 41 villages show that “diversification of economic activities” in rural habitations of Mashhad has a positive effect on “population sustainability” which mainly originates from the diversity observed in non-agricultural economic activities. In fact, diversification of agricultural economic activities does not have a significant effect on the “population sustainability” of rural habitations of Mashhad; this is due to the regional drought and the low income Associated with agricultural activities.
-
Page 145Urban Geopolitics is a new discipline and a novel approach, developed from newly-emerging critical geopolitics, and employs a different scale and critical approach to power, competition, and the political relations between actors within urban spaces, trying to depict their positive and negative results for urban relations and interrelations. Exploring the theoretical foundations of Urban Geopolitics as a new and interdisciplinary approach to urban-political studies of the world, as a discipline for the first time introduced in the academic literature of Iran, this study tries to show that the investigation of representations of power and competition in and between cities, illustration of formal and informal violence (war and terrorism) against cities in modern age, and localization of Urban Geopolitics’ applications in Iran require the study of relations between power, competition, and politics. This study uses a descriptive-analytical method and having introduced the new approach, tries to analyze the background and the necessity of its application in Iran’s urban-political research system. Considering the key role of strategic regions and cities in Iran, such areas could efficiently be explored in the framework of a new science called urban geopolitics. It could also be employed to explore the constructive and destructive representations of power relations, competition and politics (violence and active participation, for instance) so that it broadens our horizons for efficient and new methods and procedures in analysis, theorizing, and development of new urban sociology, urban geography, urban planning and contemporary geopolitics in Iran.
-
Page 171In recent years, spatial equity has becomes an important issue in the field of planning and geographical studies. As urban public services configure the form and the nature of urban physical, social and spatial dimensions, inequity in distribution might have irreparable effects on the structure and the form of the city. Inequity in spatial distribution could lead to the segregation of city neighborhoods and urban management would face with serious challenges. The main goal of this paper is to investigate the manner urban public services are distributed from the viewpoint of spatial equity. An empirical study was conducted on Yasuj city, considering spatial equity from two perspectives: distribution of services on an equal basis and on a need basis, considering 15 types of urban public services. The research was conducted by applying a descriptive-analytical method. Access network analysis method was used to measure residents’ achievement to urban services and AHP method was used to measure the achievement based on the needs of individuals to urban services. The two mentioned criteria by using the local indicators of spatial autocorrelation analysis (LISA) were compared to obtain the new criteria for assessment of integrated spatial equity indices. The results show that about 87 percent of residents have access to urban services. But inequities exist as to the access to public services in city neighborhoods. Moreover, the needs of residents to services vary in neighborhoods. The results of the study indicate that there exists a sort of inequity in the distribution of public services across the city.
-
Page 199Nowadays, mankind is encountering periodic problems to provide necessary water in the fast process of development. This is while the environment and ecosystems based on water resources encounter droughts and shortage of water resources especially in arid and semi-arid areas under critical conditions. Limitations of water resources, fast growth of population, and the requirement to produce more food in such areas have caused the agriculture section to demand for more water than other sections. Iran, with the average rainfall of nearly 252 mm per year, is located in one of the arid regions of the world. 65% of our country consists of arid and semi-arid regions in which the average annual rainfall is less than 150 mm. In most of these regions, the only water resources providing economical and social demands originate from the aquifers, being in poor condition in recent decades due to overuse. Presently, from among the 30 plains in southern Khorasan, 13 plains have been declared as “forbidden” and 3 are in critical conditions. Such a condition is brought about due to more demands for water necessary for agricultural activities, so that 91% of the water extracted is consumed by the agriculture sector. In the plain of Birjand, the decline of water surface has increased from 21 cm to 60. The investigation of farming water consumption in the west of this plain indicates the lowest economical output—thus wasting the most important environmental resource. Producing plants like hay and beet with high water consumption and low economical output is an instance of such a waste. For the stability of water resources in the plain and economical production of the crops, it is necessary to make changes in the pattern and composition of the plants produced in the area.
-
Page 219
The concept of “living standard” has recently been employed to mark the promotion of living conditions in human societies. The present study has attempted to compare the standards of living between villages—still having retained their rural physical texture— integrated into urban areas of Miandoab town during the last three decades and ten districts of the town itself, five of which of old urban structure and five others of modern structure. The purpose of the study, indeed, was to discover to what extent the living standards of the integrated villages had changed in terms of economical, social and environmental indexes as well as access to urban services and healthcare. The research has followed a descriptive-analytical approach in gathering data. The field study was conducted by means of questionnaires, randomly distributed across the districts under study. To analyze the data, the method of multiple criteria decision making (the TOPSIS model) was applied. The results indicated that, except for the social indexes, the integrated villages enjoyed a far lower living standard than the originally urban districts of the town.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.