فهرست مطالب

پژوهشنامه متین - پیاپی 52 (پاییز 1390)

پژوهشنامه متین
پیاپی 52 (پاییز 1390)

  • 148 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1390/10/25
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمودرضا اسفندیار صفحه 1
    این مقاله با موضوع آفات ظاهرگرایی دینی به بررسی دیدگاه ملاصدرا و امام خمینی در این زمینه می پردازد. براین اساس ابتدا انتقادات ملاصدرا نسبت به صوفی نمایانی که به نام باطن گرایی در مسیر انحطاط گام برداشته اند، بیان شده است. در این قسمت بیشتر کتاب کسر اصنام الجاهلیه مورد نظر بوده است. با این مقدمه به موضوع اصلی مقاله، آفات ظاهرگرایی دینی، بر اساس رساله سه اصل ملاصدرا پرداخته شده است. در قسمت بعد دیدگاه امام خمینی در همین زمینه بر اساس سه کتاب ایشان یعنی آداب الصلوه، چهل حدیث و شرح حدیث جنود عقل و جهل مطرح و در نتیجه گیری، عمده ترین دلایل آفت ظاهرگرایی دینی از دیدگاه ملاصدرا و امام خمینی بیان شده است.
    کلیدواژگان: ظاهرگرایی، عرفان، حکمت، صوفی، ملاصدرا، امام خمینی
  • سید محمد موسوی بجنوردی، زهرا سمیعی زفرقندی صفحه 13
    بیمه عمر قراردادی است که به موجب آن بیمه گر در ازای دریافت حق بیمه متعهد می شود در صورت فوت بیمه گذار یا حیات وی، پس از زمان معین مبلغ مشخصی را به طرف قرارداد یا شخص ثالثی که توسط او تعیین شده، بپردازد.
    بیمه عمر ممکن است با خطر مرگ بیمه شده مرتبط باشد، و نیز ممکن است با زنده ماندن بیمه گذار ارتباط داشته باشد. یک نوع دیگر آن نیز وجود دارد که آمیخته ای از این دو نوع است. به هر حال تعداد اشخاصی که در بیمه عمر دخالت دارند تا 4 نفر می توانند باشند: بیمه گر، بیمه گذار، بیمه شده، استفاده کننده یا ذینفع.
    افراد می توانند با صرفه جویی در هزینه ها و پرداخت های مستمر ماهیانه در بیمه عمر سرمایه ای فراهم آورند، که این سرمایه می تواند هزینه های تحصیل فرزندان، ازدواج، جهیزیه، ساخت مسکن و... را میسر سازد.
    کلیدواژگان: بیمه عمر، بیمه گر، بیمه گذار، بیمه شده، بیمه نامه
  • عبدالعلی توجهی، زهرا حق محمدی فرد صفحه 39
    توجه دین مبین اسلام به همه زوایای زندگی بشر و تاکید آموزه های دینی بر اهتمام مسلمین به امور جامعه، مستلزم حضور زنان در صحنه جامعه است. اشتغال زن به فعالیت های اجتماعی گاه در تعارض با برخی از حقوق ناشی از زوجیت مانند حق استمتاع مرد و سایر مسئولیت های زن مانند نظارت بر تربیت فرزندان و... است. محروم نمودن زن از فعالیت های اجتماعی به بهانه عدم انجام وظایف، نه تنها با شان انسانی زن منافات دارد، بلکه موجب ایراد ضرر بر وی و جامعه است. بنابراین منع فعالیت اجتماعی زن موجب دو ضرر می شود: 1) ضرری که ممکن است به مرد و خانواده وارد شود؛ 2) ضرری که ممکن است به زن و جامعه وارد شود.
    راه حل این مساله جریان قاعده لاضرر است. ضابطه عمومی فقها در مواردی که دو ضرر متزاحم دارای شدت و ضعفند، بنابر درجه شدت و ضعف متفاوت است. اگر ضرر عرفا قابل اغماض باشد، مرد نمی تواند از فعالیت های اجتماعی زن ممانعت کند. لیکن در مواردی که ضرر غیرقابل اغماض باشد، اشتغال زن به فعالیت های اجتماعی تجویز نمی شود. اگر وضعیت دو ضرر مساوی باشد، فقها، مراجعه به عمومات یا توسل به قرعه را برگزیده اند.
    کلیدواژگان: فعالیت های اجتماعی، حقوق زوجین، قاعده لاضرر، تکالیف متقابل زوجین
  • سید حسن خمینی، رشید داودی صفحه 63
    در این مقاله تلاش شده است که با تطبیق تاریخ قمری بر تاریخ شمسی و با استفاده از نرم افزارهای موجود، نشان دهیم که برخی از روایات از برخی دیگر از احتمال صحت بیش تری برخوردارند. همچنین سعی شده است اثبات گردد که این نوع نگاه می تواند اشتباه بودن برخی از روایات را برملا سازد. نکته مهم آن است که این مقاله در مسیر تبیین اندیشه امام خمینی درخصوص تاثیر زمان بر اجتهاد نگاشته شده است. قصد ما بر این است که این نوع نگاه را نه تنها در محدوده روایات تاریخی بررسی کرده، بلکه در آینده، آن را به حوزه روایات فقهی نیز سوق دهیم.
    کلیدواژگان: تاریخ قمری، تاریخ شمسی، بعثت، هجرت، میلاد رسول الله (ص)، امام علی (ع)، صدیقه طاهره (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع)
  • حریم خصوصی شهروندان در اندیشه امام خمینی (س) با تاکید بر فرمان هشت ماده ای
    غلامعلی رجایی، محمد فکری صفحه 81
    وقوع انقلاب در هر جامعه ای همراه با تحولات بنیادین و تغییرات سریع در آن جامعه است. انقلاب اسلامی نیز با پیروزی خود ساختارها، ارزش ها و تعاریف جدیدی از موضوعات و مفاهیم عرضه کرد. یکی از این موضوعات مهم مفهوم آزادی و حقوق بشر به طور اعم و حریم خصوصی و عمومی شهروندان به طور خاص بود. امام خمینی به عنوان رهبر این انقلاب مردمی در مصاحبه ها و سخنرانی های خود بارها به این موضوعات اشاره کرده اند و به طور کل در اندیشه و سیره ایشان موضوع حریم عمومی و خصوصی شهروندان جایگاه مهمی داشته است، فرمان هشت ماده ای که ایشان در سال 1361 خطاب به مسئولین اجرایی و قضایی صادر فرمودند صریح ترین دیدگاه ایشان در خصوص موازین این موضوع حیاتی برای جامعه و عموم مردم است.
    در این پژوهش نیز هدف آن است که با بررسی سیره امام خمینی(س) و به خصوص تامل درباره فرمان هشت ماده ای ایشان به شناخت بیشتری از ابعاد و حوزه شمول این فرمان دست یابیم. در پایان مقاله نیز به این سوال مهم پاسخ داده شده که چگونه مواضع امام درباره لزوم رعایت حریم خصوصی مردم با سخنرانی های ایشان درباره تجسس و ورود به حریم خصوصی مردم به خاطر مصالح نظام قابل توضیح است؟ و آیا این دو تناقضی با هم ندارند؟
    کلیدواژگان: امام خمینی، آزادی، فرمان هشت ماده ای، حقوق شهروندی، حریم خصوصی، امنیت فردی
  • حسین رفیع، مهرداد حلال خور صفحه 103
    برقراری پیوند مناسب میان اخلاق و سیاست همواره از مهم ترین مباحث اندیشه سیاسی است. با توجه به اینکه باید ها و نباید ها در حوزه اخلاق مطرح می شود، لحاظ کردن پایه های اخلاقیات و نظام های اخلاقی نیز از اهمیت به سزایی برخوردار است. اهمیت این دو مقوله بیش از هر چیز به این است که هم اخلاق و هم سیاست با حیات فردی و جمعی انسان ها در ارتباطند و هیچ انسانی تحت هیچ شرایطی گریزی از این دو مقوله ندارد. بنیادی بودن اخلاق در حیات بشر به گونه ای است که تاثیر آن را می توان در همه حوزه ها به ویژه ساحت سیاست مشاهده کرد. ارزش های اخلاقی و رعایت آنها در حیات سیاسی موجبات تفاهم، تساهل، همیاری، احترام به حقوق دیگران و... را فراهم می آورد و عدم عنایت به ارزش های اخلاقی سبب استثمار، رشد دیکتاتوری از بین رفتن حقوق و آزادی فردی و جمعی و... می شود. نوشتار حاضر پژوهشی است برای بررسی تعامل اخلاق و سیاست در اندیشه امام خمینی، ازآن جایی که امام بیشتر به اخلاق عملی و تاثیر اخلاق بر زندگی افراد تاکید می نماید، لذا نگاه ایشان به اخلاق از زاویه فردی است، زیرا که اخلاق به احوال درون انسان می پردازد و اصلاح جامعه نیز در گرو اخلاق صحیح رهبران، نخبگان سیاسی و شهروندان آن است.
    کلیدواژگان: اخلاق، سیاست، اخلاق سیاسی، تعامل اخلاق و سیاست، امام خمینی (س)
  • علی نصر اصفهانی، جعفر اکبرزاده صفحه 123
    طی دهه های اخیر و همزمان با موج عظیم تغییرات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی، سازمان ها به منظور حفظ و بقای خود، تلاش گسترده ای را برای خارج شدن از قالب های غیر پویا و حرکت به سمت سازمان های یادگیرنده آغاز کرده اند. یکی از رویکردهای مربوط به یادگیری در سازمان ها و ایجاد سازمان های یادگیرنده، یادگیری از اشتباهاتی است که در جریان فعالیت ها و امورات روزانه مدیران وکارکنان اتفاق می افتد. در این مقاله، ابعاد مختلف یادگیری از اشتباهات مورد توجه قرار گرفته و به معرفی و تحلیل رویکردهای متفاوت نسبت به اشتباهات پرداخته شده است. همچنین آرای نظرات اندیشمندان گوناگون و نیز دیدگاه حضرت امام خمینی درخصوص اعتراف به اشتباه و یادگیری از آن مورد مداقه قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: اعتراف به اشتباه، یادگیری، یادگیری از اشتباه، امام خمینی (ره)، سازمان یادگیرنده، اشتباه
|
  • Mahmoud Reza Esfandyar Page 1
    The present paper is an attempt to study religious superficialism in the viewpoints of Mulla Sadra and Imam Khomeini. In the first place the viewpoints of Mulla Sadra about pseudo-mystics, who have deviated from the right path in the name of Esoterism, are discussed. The discussion regarding this subject is based on his book titled, “Kasr Asnam Jahiliah” and his treatise titled “Seh Asl”. Three works of Imam Khomeini, i.e. “Adaab us-Salaat”, Chehel Hadith, and Sharh Jonud Aql va Jahl”, have been used to discuss his viewpoints on religious superficialism.
  • Seyed Mohammad Moosavi Bojnourdi, Zahra Samiie Zafarqandi Page 13
    Life insurance is a contract on the basis of which the insurer as a quid pro quo for receiving certain amount of premium undertakes to pay a certain amount of money to the insured party or his/her advocate after his/her death or after a specific period of time.Life insurance may be related to the danger of the death of the insured or to the survival of the insurer. The other type of life insurance is a combination of both. However the number of people involved in a life insurance may be up to four: insurer, insured, user and beneficiary. People can manage their expenditures and thus, by paying regular premiums to insurance companies, collect an asset for the future expenses of their children education, their marriage, dowry, construction of houses….
  • Abdulali Tavajohi, Zahra Haq-Mohammadifard Page 39
    Islam’s attention to all aspects of life and its emphasis on management of social affairs requires the participation of women in social activities. Women’s engagement in social activities is some time in contradiction with the rights of family such as spouse’s rights and other responsibilities regarding the raising of children. But depravation of women from social activities under the pretext of her family responsibilities is not only against her human dignity but also would inflict losses to her and to the society. Hence, depravation of women from social activities would cause two damages: first, the damages that may be inflicted on the family and husband; and second, the damages that may be inflicted on the woman and society. The solution to this problem is the rule of “No Loss”. When there are two contradictory losses, they are different on the basis of the intensity of the loss. If the loss is customarily negligible, the husband cannot stop his wife from social activities. But if the loss is not negligible, the wife is not allowed to engage in social activities. If the two losses are equal, then jurisprudents instruct the general rules or draw.
  • Seyed Hassan Khomeini, Rashid Davudi Page 63
    Attempts have been made in the present paper to verify the accuracy of some traditions by adjusting the lunar calendar with solar one through using certain software. Also it is argued that through this approach it is possible to prove that some of the traditions are not correct. The present paper focuses on the impact of time on individual inference (ijtihad), as elaborated by Imam Khomeini. The present research suggests that not only this approach can be used in the field of historical traditions, but also in that of jurisprudential traditions.
  • Privacy of citizens in Imam Khomeini's thoughts With special reference to Eight-Point Decree
    Gholamali Rajai, Mohammad Fekri Page 81
    The occurrence of revolution is accompanied with fundamental developments and rapid changes in every society. The Islamic Revolution too with its victory introduced new structures, values, definitions, subjects ad concepts. One of such important issues was the concept of freedom and human rights in general and private and public domains of the citizens in particular. As the leader of the popular revolution, Imam Khomeini in his interviews and speeches referred to this issue a number of times. In fact, private and public domains had a special place in his thought and precept. His 1982 Eight-Point Decree, which addressed the executive and judicial officials reflected his viewpoints in this regard and plays a vital role for the society and the public. The present paper is an attempt to study Imam’s approach to public and private domains through studying his precept and the Eight-Point Decree. Also attempts have been made to provide answer to the following questions: How Imam’s stance on people’s privacy is explained in the light of his speeches about encroaching upon people’s privacy because of the expediency of the system? Are these two contradictory?
  • Hossein Rafi', Mehrdad Halakhur Page 103
    The relationship between ethics and politics has always been among significant issues of political thought. Since the ‘ought to’s’ and ‘ought not to’s’ are within the domain of ethics, consideration of ethical principles and systems is of great importance. The significance of these two issues stems from the fact that both ethics and politics are connected to man’s individual and social life and no human being can evade them. The fundamental role of ethics is so great that can be observed in all domains, particularly in the political arena. The consideration of ethical values in political life leads to understanding, tolerance, synergy, respect to the rights of others… while heedlessness to them would cause exploitation, growth of dictatorship, elimination of individual and collective rights…The present paper is an attempt to study the relationships between ethics and politics in Imam Khomeini’s viewpoints. Since the Imam emphasized on practical ethics and the impact of ethics on individual life, his approach to ethics is individual-centered, for ethics deals with man’s inner being while the improvement of society depends on proper ethics of the leaders, political elites and citizens.
  • Ali Nasr Isfahani, Jafar Akbarzadeh Page 123
    Over the past few decades and simultaneous with the great waves of social, economic, political and cultural change, organizations have made great efforts to come out of the cocoon of static framework and move towards learning frameworks in order to preserve their survival. One of the approaches regarding learning organizations is learning from mistakes that occur in day-to-day activities either by managers or by the staff. Attempts have been made in the present paper to study different aspects of learning from mistakes and introduce and analyze different approaches to mistakes. Also the viewpoints of thinkers and that of Imam Khomeini about admission of mistake and learning from it have been discussed.