فهرست مطالب

نشریه مدیریت سلامت
پیاپی 45 (پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/11/01
  • تعداد عناوین: 9
|
  • اعظم بذرافشان، احسان مصطفوی صفحه 7
    مقدمه
    امروزه پژوهش به عنوان یکی از اساسی ترین زیر ساخت های توسعه و پیشرفت کشور ها محسوب می شود. پژوهش های هدفمند علاوه بر پاسخگویی به نیازهای جامعه از انجام پژوهش های تکراری و اتلاف وقت، منابع و انرژی جلوگیری می کنند و اگر به تولید اطلاعات علمی منجر شود می تواند به عنوان یکی از شاخص های رشد و توسعه یافتگی جوامع تلقی شود.[1] اهمیت تولید اطلاعات علمی و نقش انکار ناپذیر آن در توسعه پایدار تا بدان حد است که بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا حجم عظیمی از سرمایه های ملی خود را صرف توسعه پژوهش و موسسات پژوهشی می نمایند. علاوه بر این، افزایش گرایش عموم به فعالیت های علمی که منجر به تولید اطلاعات علمی می شوند، نشان از اهمیت اطلاعات علمی در توسعه و پیشرفت کشورها دارد. ایجاد رشته ای به نام «علم سنجی» در دهه هفتاد میلادی نیز موید همین نکته است.[2] یکی از رسالت ها و فعالیت های دانشگاه ها و موسسات پژوهشی تسهیل و گسترش فرایند تولید اطلاعات و انجام پژوهش مبتنی بر نیازهای اساسی جامعه می باشد.[3،4] ارزشیابی کمی یافته های علمی حاصل از فعالیت های پژوهشی، مسئولان و برنامه ریزان را یاری می نماید تا بتوانند با هزینه کمتر، بیشترین استفاده را از منابع مالی و انسانی برده و از آن در بهینه سازی ساختار اقتصادی اجتماعی کشور بهره جویند. علم سنجی از جمله راه کارهایی است که می تواند به توازن بودجه و هزینه های اقتصادی کمک کرده و از این طریق، کارایی تحقیقات را افزایش دهد. علاوه بر این، بررسی تولید علم، ابزار مناسبی برای سیاست گزاری و برنامه ریزی صحیح و شناخت وضعیت گذشته فراهم آورده و موجب هدفدار کردن حرکت های علمی و تعیین اولویت های پژوهشی و در کنار آن منجر به شناسایی نقاط ضعف و کمبودهای موجود در تولید اطلاعات علمی می شود. امروزه بررسی کمی برونداد علمی به ویژه مقالات پژوهشی یکی از مهمترین شاخص های پژوهش و تولید علم شناخته می شود. یکی از کارامد ترین شیوه های بررسی برونداد علمی و بالطبع وضعیت کلی پژوهش، استفاده از مطالعات علم سنجی با بررسی مقالات نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی معتبر است. در این نوع از مطالعات، اندازه گیری کمی تولیدات علمی می تواند تا حدودی مشخص کند که فراوانی پژوهش های هر کشور، هر نهاد، هر رشته علمی و هر فرد و روند آن چگونه است، پژوهشگران چه زمینه ها و سوالاتی را برای پژوهش خود بر می گزینند و چه زمینه ها و چه سوالاتی مورد غفلت واقع می شود، پژوهش ها را چه کسانی، چه نهادهایی و در چه مراکزی انجام می دهند، این پژوهش ها از نظر مالی چقدر حمایت می شوند و اثرگذاری آن ها بر محیط های علمی چگونه است.[5] از آنجا که سالانه سهم گسترده ای از بودجه پژوهشی کشور به موسسات و مراکز پژوهشی اختصاص می یابد، بررسی و تحلیل مستمر فعالیت های پژوهشی این موسسات می تواند یکی از گام های مهم در شناسایی نیازهای اساسی کشور تلقی شود که در جهت دهی و تعریف پژوهش های آتی نقشی محوری دارد. با توجه به کاربردهای روزافزون علم سنجی در ارزیابی و سنجش تولیدات علمی پژوهشگران، هدف از مطالعه حاضر سنجش تولیدات علم انستیتو پاستور ایران، به عنوان یکی از بزرگ ترین و با سابقه ترین موسسات تحقیقاتی مستقل در حوزه علوم پزشکی کشور، با استفاده از روش علم سنجی در طول 36 سال گذشته (1973-2009 میلادی) می باشد.
    روش کارپژوهش حاضر با استفاده از روش های علم سنجی انجام شده است. منبع گردآوری داده ها پایگاه اطلاعاتیScience Citation Index Expanded (SCIE) است. این پایگاه توسط موسسه اطلاعات علمی (ISI) عرضه می شود و یکی از پایگاه های مهم در مطالعات علم سنجی به شمار می آید. جامعه این پ‍ژوهش عبارت است از کلیه مقالات نمایه شده در پایگاه استنادی SCIE در حوزه های علوم پزشکی از ابتدا تا پایان سال 2009 میلادی که وابستگی سازمانی نویسندگان آن ها انستیتو پاستور ایران ذکر شده است. برای استخراج مدارک نمایه شده از ایران در حوزه های پزشکی از نام ایران و انستیتو پاستور در فیلد address استفاده شد. بعد از محدود کردن زمان، با استفاده از بخش subject area، هر حوزه پزشکی انتخاب و رکورد های مربوط به هر حوزه در فایل شخصی ذخیره گردید. جمع آوری اطلاعات در محیط اینترنت و از طریق رابط وب آو ساینس(Web Of Science(WOS)) انجام گرفت. داده های تحقیق پس از استخراج از پایگاه SCIE وارد نرم افزارHistcite گردید. در انتها برای عملیات آمار توصیفی و تحلیلی از نرم افزار های2007 Excel و SPSS 17 استفاده شد. یافته ها در این مطالعه، تعداد مستندات علمی نویسندگان انستیتو پاستور ایران در پایگاه اطلاعاتی WOS برابر با 847 رکورد تا پایان سال 2009 می باشد. 823 رکورد به زبان انگلیسی (97.05درصد)، 22 رکورد به زبان فرانسه (2.59درصد)، یک رکورد به زبان فارسی و دو رکورد به زبان ترکی می باشد. بیشترین سهم تولید علم مربوط به مقالات پژوهشی با 73.3درصد می باشد. در مجموع 4574 نویسنده در تولید این 847 مقاله همکاری داشته اند؛ به بیان دیگر به طور میانگین بیش از 5 نفر در تالیف هر مقاله مشارکت داشته اند. الف) روند تولید علم انستیتو پاستور ایران طی 36 سال یافته ها نشان می دهد که تا قبل از سال 1999 تولید علم این سازمان کم بوده بطوریکه سالانه کمتر از 10 رکورد منتشر می شده است و در عین حال در سال های 1991 و 1970 تا 1973 تولیدات علمی انستیتو برابر با صفر بوده است. بیشترین میزان تولید علم مربوط به سال 2008 با بیش از 190 رکورد می باشد. شتاب تولیدات علمی در فاصله زمانی سال های 2009-2005 بالاست و تعداد مدارک از 36 رکورد در سال 2004 به دوبرابر در سال 2005 افزایش می یابد. در این میان بیشترین تولیدات علمی مربوط به حوزه بیماری های عفونی با 120 رکورد(14.2درصد)، میکروب شناسی با 90 رکورد(10.6درصد)و بهداشت عمومی، حرفه ای و محیط با 86 رکورد(10.2درصد) می باشد. تعداد کل استناد به مقالات انستیتو پاستور ایران تا پایان سال 2009 برابر با 4397 استناد است. بنابراین به طور متوسط هر مقاله 5.19 استناد دریافت کرده است. با توجه به تعداد مقالات منتشر شده و تعداد استنادهای دریافتی، شاخص هیرش (H-Index) انستیتو پاستور ایران برابر با 27 محاسبه شد به این معنی که نویسندگان انستیتو پاستور ایران تاکنون حداقل 27 مقاله منتشر کرده اند که هریک حداقل 27 استناد دریافت کرده اند. بیشترین میزان استنادات دریافتی به ترتیب مربوط به سال های 2009و 2008 با 889 و 675 استناد می باشد. بیشترین میزان استناد دریافتی مربوط به حوزه داروسازی و داروشناسی با 53 استناد و ایمونولوژی با 52 استناد می باشد. بالاترین میانگین استناد به مقالات مربوط به حوزه زیست شناسی و پس از آن مربوط به علم مواد می باشد. ب)میزان همکاری های ملی و بین المللی در حوزه علوم پزشکی از بین موسسات بین المللی همکار در تالیف مقالات می توان به انستیتو پاستور فرانسه با 198 مقاله در طی مدت مورد مطالعه اشاره کرد. بیشترین همکاری ملی در تالیف مقالات مربوط به دانشگاه علوم پزشکی تهران با 75 مقاله، دانشگاه تهران با 42 و دانشگاه تربیت مدرس با 35 مقاله می باشد. بیشترین میزان استناد به مقالات نویسندگان انستیتو پاستور ایران مربوط به نویسندگانی از کشورهای فرانسه با 27 استناد و ایالات متحده با 19 استناد می باشد.
    بحث تعداد تولیدات علمی انستیتو پاستور ایران تا پایان سال 2009 برابر با 847 رکورد می باشد که از همکاری بیش از 4574 نویسنده حاصل شده است. شاخص همکاری علمی به ازای هر مقاله برابر با 5.4 است. میزان همکاری علمی پژوهشگران ایرانی در حوزه علوم پزشکی در مدلاین برابر با 3.4 گزارش شده است[9] که نشان دهنده مشارکت نسبتا بیشتر نویسندگان انستیتو پاستور ایران در تالیف مقالات علمی در مقایسه با دیگر نویسندگان حوزه علوم پزشکی کشور می باشد. با توجه به اینکه تعداد کل تولیدات علمی کشور در حوزه علوم پزشکی تا پایان سال 2007 میلادی برابر با 11901 رکورد می باشد. سهم انستیتو پاستور ایران از مجموع تولیدات علمی کشور تا پایان سال 2007 برابر با 3.9درصد برآورد می شود. طبق یافته های «حسن زاده»، انستیتو پاستور ایران به عنوان موسسه ای مستقل از دانشگاه در 10 حوزه علوم پزشکی به عنوان یکی از موسسات پژوهشی فعال و پیشرو در کشور محسوب می شود.[7] بررسی روند تولیدات علمی انستیتو پاستور ایران در سال های مورد بررسی نشان می دهد که تولیدات علمی نویسندگان انستیتو پاستور ایران در فاصله سال های 2009-2005 بطور چشمگیری افزایش یافته و تقریبا دوبرابر شده است. این افزایش بطوری نسبی همگام با رشد فراگیر تولیدات علمی کشور در حوزه های پزشکی در سال های اخیر (2003 به بعد) و افزایش روند تولید علم در دنیا بوده است. همزمان با افزایش تولیدات علمی نویسندگان ایرانی انستیتو پاستور ایران در فاصله زمانی 2009-2005 میزان استنادات دریافتی به مقالات نیز شتاب بیشتری به خود گرفته است به طوری که از 250 استناد در سال 2005 به 889 استناد تا پایان سال 2009 رسیده است که تقریبا 3.5 برابر افزایش داشته است. میانگین استناد به تولیدات علمی انستیتو پاستور ایران در سال 2005 برابر با 5/3 و تا پایان سال 2009 برابر با 5.7 می باشد. به طور کلی می توان نتیجه گیری کرد که تولیدات علم انستیتو پاستور ایران در حال افزایش است که ادامه این روند به عوامل مختلفی چون افزایش همکاری های علمی ملی و بین المللی، افزایش زیر ساخت های پژوهشی همانند تعداد پژوهشگران متخصص، افزایش بودجه فعالیت های پژوهشی و برگزاری دوره های آموزش شیوه های نگارش مقالات علمی و... وابسته است. انستیتو پاستور ایران یکی از موسسات پژوهشی پیشرو در تولید اطلاعات علمی در کشور محسوب می شود. رشد تولیدات علمی نویسندگان ایرانی در انستیتو پاستور ایران همگام با دیگر پژوهشگران ایرانی امید بخش آینده ای روشن در افزایش حضور اثربخش پژوهشگران ایرانی در عرصه های ملی و بین المللی است.
    References 1. Sharifi V، 6 Authors et al. Iranians’ three decades of research in mental health: a scientometric study. Advances in cognitive science 2004; 5(2):1-16. [Persian] 2. Dehghan S. Scientific information production in librarianship and information science in Iran، Turkey، Saudi Arabia and Egypt. Astan-e-Quds Quarterly of Librarianship and Information Science 2005; 10(2):181-98. [Persian] 3. Foroughi F، Kharazi H. study of scientific information production of Kermanshah Medical University’s faculties. Iranian Journal of Medical Education 2006; 5(2):181-7. [Persian] 4. Alijani R، Karami N. A review of 10 years of scientific production of Iranian Surgeons community in the ISI database (1998-2007). Iranian Surgery Bulletin 2009; 17(3): Pages. [Persian] 5. Sharifi V. Scientometrics and Congnitive Sciences. Advances in Cognitive Science 2004; 5(2):89-91. [Persian] 6. Osareh F، Marefat R. Cooperation of Iranian researches in Medline database. Rahyaft 2006; 35: 39-41 [Persian] 7. Mohammadhasanzadeh H. study of Iranian Scientific Information Production in Medical Sciences between 1978-2007 in SCIE and Scopus Databases [MS Thesis]. Tehran: Tehran University of Medical Sciences، School of management and Medical information Science; 2009 [Persian]
    کلیدواژگان: علم سنجی، انتشار یافته های پژوهش - تولید علمی، انستیتو پاستور ایران - همکاری علمی - شاخص همکاری
  • مهدی باسخا، مجید صباغ کرمانی، کاظم یاوری صفحه 11
    مقدمه
    در اقتصاد مدرن امروز، پیگیری اهداف توزیع عادلانه در اقتصاد مهمترین هدف دخالت دولت در اقتصاد به شمار می رود؛ این سیاست های توزیعی تنها مربوط به توزیع نتایج نهایی اقتصاد (مانند درآمد و غیره) نیست و مواردی چون آموزش، بهداشت و خدمات اجتماعی را نیز در بر می گیرد. این موضوع سبب شده است تا تامین بخشی از نیازهای بهداشتی و آموزشی جامعه نیز به دولت محول شود.
    روش کار
    در مطالعه حاضر، به منظور بررسی میزان تاثیرگذاری هزینه های دولت، بر متغیرهای کمی دو بخش بهداشت و آموزش در کشورهای منتخب عضو سازمان کنفرانس اسلامی، روش های اقتصادسنجی متداول و مدل ساختار کواریانس با استفاده از داده های دوره زمانی سال های 1991 تا 2005 مورد استفاده قرار گرفته است.
    یافته ها
    نتایج به دست آمده حاکی از تاثیر مثبت و معنی دار هزینه های دولت بر متغیر های مختلف اجتماعی می باشد. در نظر گرفتن مشکلات روش های اقتصادسنجی در تخمین معادلاتی که متغیرهای مکنون و چند بعدی (مانند آموزش و بهداشت) را شامل می شوند، ایجاب می نماید تا با استفاده از مدل «ساختار کواریانس»، نتایج به دست آمده از تخمین های اقتصادسنجی مورد بازبینی قرار گیرد.
    بحث: استفاده از روش های آماری مختلف نشان می دهد که هزینه های آموزشی و بهداشتی دولت، بیش از آنچه که تخمین های اقتصادسنجی نشان می دهد بر متغیرهای واقعی این دو بخش تاثیر دارند. از این رو، نیل به اهداف توسعه هزاره، نیازمند توجه جدی به کارایی و اثربخشی هزینه های دولت در دو بخش آموزش و بهداشت خواهد بود.
    کلیدواژگان: هزینه های آموزشی دولت، هزینه های بهداشتی دولت، بروندادهای اجتماعی، روش ساختار کواریانس
  • محمدرضا ملکی، سیدداود نصرالله پور شیروانی، محمداسماعیل مطلق، شهرام توفیقی، محمد جواد کبیر، ناهید جعفری صفحه 27
    مقدمه
    الگوبرداری به منظور شناسایی تجارب و دستاوردهای موفق کسب و کار جهت بهبود و توسعه عملکرد سازمان مورد استفاده قرار می گیرد. این مطالعه با هدف تعیین فراوانی الگوبرداری توسط مدیران و کارشناسان مسئول معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و ارتباط آن با عوامل فردی و سازمانی انجام گرفت.
    روش کار
    این مطالعه به صورت مقطعی در بهار 1389 انجام گرفت. جامعه پژوهش مدیران و کارشناسان مسئول حوزه ستادی معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بوده که 13 دانشگاه به صورت طبقه ای و تصادفی منظم انتخاب شدند. در دانشگاه های منتخب کلیه مدیران و کارشناسان مسئول در دسترس، بصورت سرشماری مورد مصاحبه و پرسشگری قرار گرفتند. پرسشنامه مورد استفاده شامل متغیرهای فردی و سازمانی بود که روایی و پایایی آن تایید شد.
    یافته ها
    از بین 293 مدیر و کارشناس مسئول مطالعه شده، 75 نفر(26.5 درصد) جهت بهبود و توسعه عملکرد سازمان خود، 167 مورد از تجارب و دستاوردهای موفق دیگر سازمان ها بهره مند شدند. بیشترین موارد الگوبرداری(46.7 درصد) از طریق بازدید از محل بوده، 86.2 درصد الگوبرداری از حوزه سلامت و 91 درصد الگوبرداری در داخل کشور انجام گرفت. از بین عوامل فردی و سازمانی فقط، مقطع تحصیلی افراد مورد مطالعه با میزان الگوبرداری رابطه معنی دار وجود داشت(0.045=P).
    بحث: سرانه الگوبرداری در بین مدیران و کارشناسان مسئول نازل بود که ضرورت دارد برای ترویج و توسعه آن، برنامه های مداخله ای طراحی و اجرا گردد. کلید واژه ها: الگوبرداری، بهینه کاوی، ترازیابی، محک زنی، دانشگاه علوم پزشکی این مقاله بخشی از رساله تحت عنوان ارزیابی عملکرد معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بر اساس مدل تعالی EFQM در مقطع دکتری مدیریت خدمات بهداشتی درمانی در سال 1389با کد 940 می باشد که با حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی تهران و پشتیبانی مرکز سلامت جمعیت، خانواده و مدارس و مرکز مدیریت شبکه معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اجرا شده است.
    کلیدواژگان: الگوبرداری، بهینه کاوی، مدیران بهداشت، کارشناسان بهداشت
  • امیرحسین مردانی، اردوان مردانی، هادی شریف مقدم صفحه 35
    مقدمه
    هدف اصلی این پژوهش بررسی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی است که مقالات خود را پیرامون موضوع ایدز در مجلات و منابع دارای ضریب تاثیر نمایه شده در پایگاه وب علوم منتشر نمودند.
    روش کار
    با استفاده از روش علم سنجی میزان انتشارات علمی تولید شده توسط پژوهشگران ایرانی در زمینه ایدز در پایگاه وب علوم(Web of Science(طی سال های 2000 تا 2010 مورد بررسی قرار گرفته است. 336 مدرکی که در تالیف آن ها حداقل یک نویسنده وابسته به سازمان های ایرانی مشارکت داشته اند شناسایی شد.
    یافته ها
    روند تولیدات علمی پژوهشگران ایران از سیر صعودی با نرخ رشد سالیانه 30 درصد برخوردار بوده است. پژوهشگران ایرانی با همکارانی از 22 کشور جهان مشارکت علمی دارند و بیشترین هم تالیفی بین المللی با کشور آمریکا انجام گرفته است. دانشگاه علوم پزشکی تهران یک پنجم از تولیدات علمی را در میان سازمان های داخلی به خود اختصاص داده است. بیشترین تحقیقات انجام گرفته در ایران متعلق به زیر موضوع بیماری های عفونی است. 35 درصد مجلاتی که پژوهشگران ایرانی مقالات خود را درآن ها به چاپ رسانده اند متعلق به کشور آمریکا است، اما دراین میان مجلهHEPATITIS MONTHLY بیشترین مقالات پژوهشگران ایرانی را منتشر نموده است.
    بحث: سهم انتشارات ایران در مقابل انتشارات کشورهای جهان از حرکتی رو به جلو برخوردار بوده و هم تالیفی بین المللی در انتشارات پژوهشگران ایرانی قابل تقدیر است.
    کلیدواژگان: ایدز، پایگاه وب علوم، علم سنجی، تولیدات علمی
  • الناز قناتی، محمد هادیان، علیرضا دقیقی اصلی صفحه 47
    مقدمه
    بیماری ام اس یکی از بیماری های اختلالات مغزی است که یک بیماری کاملا هزینه بر بوده و درمان آن شامل مراقبت های حمایتی و مدیریت علایم بیماری است. در واقع می توان گفت ام اس یک بیماری مزمن بسیار ناتوان کننده، همراه با پیامدهای اجتماعی و اقتصادی است. یافته ها نشان می دهند که بیمه ها می توانند حداقل با پوشش هزینه های دارویی، تا حدودی از بار اقتصادی بیماری ام اس بکاهند. لذا ضروری به نظر می رسد به مطالعه امکان سنجی اقتصادی بیمه نمودن هزینه های دارویی بیماران ام اس پرداخته شود.
    روش کار
    این مطالعه از نوع مطالعات کاربردی و گذشته نگر می باشد. جامعه پژوهش آن، کلیه افراد مبتلا به بیماری ام اس که در سطح کشور داروی اینترفرون مصرف می کنند در طی سال های 88-79 می باشد. ابزار گردآوری داده ها چک لیست است که جهت جمع آوری آمار و با مراجعه به معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، معاونت درمان وزارت بهداشت (واحد اداره بیماری های خاص و پیوند)، و آمارنامه های دارویی سالانه کشور و مرکز آمار ایران تکمیل شده است. داده ها با استفاده از نرم افزار اقتصادسنجی Eviews6 و Excel تجزیه و تحلیل شده است.
    یافته ها
    پیش بینی ها نشان داد که هزینه کل داروهای اینترفرون در 30 سال آتی کشور، 20 میلیارد و 206 میلیون و 788 هزار و 808 هزارریال (درصورتی که دولت هم چنان به اختصاص دادن یارانه های دارویی خود (یعنی 90 درصد هزینه دارو ادامه دهد) خواهد شد. هم چنین نتایج نشان داد که میزان هزینه بیمه ای داروهای اینترفرون در صورت پوشش کل جمعیت کشور (با در نظر گرفتن سناریوی اول) 354،209 ریال، در صورت پوشش فقط جمعیت شهری (سناریوی دوم)، میزان هزینه بیمه ای آن 693،261 ریال و در صورت پوشش بیمه ای با در نظر گرفتن فقط 50 درصد جمعیت شهری (سناریوی سوم)، میزان هزینه بیمه ای آن 385،523 ریال می شود.
    بحث: این مطالعه همانند سایر مطالعات اثبات می کند که بیماری ام اس یک بیماری هزینه بر با بار اقتصادی خیلی بالا برای جامعه است و امکان سنجی حاضر نشان می دهد که سیاست گذاران بخش بهداشت و درمان می توانند با استفاده از هر سناریوی بیمه ای داروهای اینترفرون بیماری را تحت پوشش بیمه قرار دهند چراکه هزینه بیمه ای سالانه هر سناریو حاکی از این می باشد که مردم توان پرداخت آن را دارند.
    کلیدواژگان: امکان سنجی اقتصادی، بیماری ام اس، بار بیماری، داروی اینترفرون
  • محمد علی نادی، نزهت الزمان مشفقی، محمدحسین یارمحمدیان صفحه 55
    مقدمه
    یادگیری مرتبط با شغل به صورت کسب مهارت و دانش فردی رخ می دهد و به پرستاران کمک می کند تا وظایف شان را به طور اثربخش انجام دهند. میزان این نوع یادگیری وابسته به تقاضای شغلی بوده و از طریق نیاز به پیشرفت تسهیل می شود. این پژوهش با هدف بررسی نقش تعدیل کنندگی نیاز به پیشرفت در ارتباط بین تقاضای شغلی برای یادگیری و یادگیری مرتبط با شغل انجام گرفت.
    روش کار
    این مطالعه پژوهشی از نوع همبستگی- مقطعی(تحلیل مسیر) است. جامعه آماری پژوهش را کلیه پرستاران زن و مرد شاغل در بیمارستانهای آموزشی تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در بهارسال 1389 تشکیل می دهند. نمونه آماری شامل 208 پرستار است که با نمونه گیری تصادفی خوشه ایبرای پاسخگویی به پرسشنامه های پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل سه پرسشنامه بود. پس از ترجمه و بررسی روایی و پایایی پرسشنامه های پژوهش؛ از دو پرسشنامه برای سنجش یادگیری وابسته با شغل و تقاضای شغلی برای یادگیری؛ و از یک پرسشنامه جهت سنجش نیاز به پیشرفت در پرستاران استفاده شد. پرسشنامه ها قبلا توسط لون و کاسیمیردر سال 2008 هنجاریابی و اعتبار یابی شد و پایایی آنها براساس آلفای کرونباخ به ترتیب0.81، 0.67 و 0.79 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی(فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی(آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر) با استفاده از نرم افزار SPSS16 و Lisrel8.5 صورت گرفت.
    یافته ها
    تحلیل ها نشان داد که بین نیاز به پیشرفت با تقاضای شغلی برای یادگیری و یادگیری مرتبط با شغل و همچنین تقاضای شغلی برای یادگیری و یادگیری مرتبط با شغل رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. سایر یافته ها حاکی از آن بود که تقاضای شغلی برای یادگیری در حضور نیاز به پیشرفت 22 درصد از واریانس یادگیری وابسته به شغل را تبیین می کند. مدل معادلات ساختاری روابط بین متغیرها نیز با شاخص های91.0 GFI=86.0AGFI= 091.0 RMSEA= برازش شد.
    بحث: پرستاران می توانند با افزایش نیاز به پیشرفت خویش یادگیری های مرتبط با شغل شان را تسهیل کنند. بعلاوه نیاز به پیشرفت به آنها اجازه می دهد تا بیشتر اهداف اجرایی و یادگیری شان را خودشان تعیین کنند تا اینکه این اهداف به آنها تحمیل شود.
    کلیدواژگان: تقاضای شغلی برای یادگیری، یادگیری وابسته به شغل، نیاز به پیشرفت، پرستاران، مدل معادلات ساختاری
  • کمال ابراهیمی، عبدالله مهدوی، مهربان شاهی صفحه 65
    مقدمه
    ازمیان فعالیت های متعدد سازمان جهانی بهداشت، ‎سیستم طبقه بندی بین المللی بیماری ها (International Classification of diseases = ICD ) مهمترین و موفقترین محصول در طول تاریخ فعالیت های این سازمان به شمار می آید. منتهی استفاده از آن در سال های اخیر به جهت تحولات و نیاز های به وجود آمده باچالش های عمده ای روبرو بوده است. از این رو هدف این مقاله بررسی لزوم بازنگری نو در ساختار ICD و همچنین مراحل شکل گیری معماری این طبقه بندی جهانی جهت تاکید بر ملزومات شکل گیری و پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی نوین است.
    مروری بر مطالعات: این مطالعه مروری با جستجو در پایگاه های اطلاعاتیNLM،SCIENCEDIRECT، WHO و سایت های اختصاصی مربوط به ویرایش ICD11، در سه حوزه اهمیت، مشکلات و ویرایش جدید ICD انجام شده است.
    بحث و نتیجه گیری
    افزایش نیاز های تخصصی و کمبود رده های فرعی متناسب با نیاز های بین المللی، توصیف های متفاوت از این رده بندی با توجه به نیازهای موضوعی و منطقه ای و درکنار آن نیاز به تعامل با ترمینولوژی های مختلف موجب گردیده تا سازمان جهانی بهداشت رویکرد جدیدی را در زمینه ویرایش این طبقه بندی بر اساس معماری پویا طراحی نماید. این معماری از ویکی معنایی و با سطوح داوری چهار مرحله ای برای ارائه ساختار هستی شناسی سه لایه ای استفاده کرده است. این ویرایش فعلا در مراحل آزمایشی است و پیش بینی می شود که بعد از اجرا بتواند در تعامل و کنش پذیری ترمینولوژی ها مختلف و استقرار پرونده الکترونیک سلامت نقش مهمی ایفا نماید.
    کلیدواژگان: ICD11، رده بندی دانش، هستی شناسی ها، معناشناسی
  • علی قنبری، انیسه نیک روان*، مریم فتاحی صفحه 77
    مقدمه

    رابطه بین موقعیت سلامتی در اجتماع و نابرابری درآمدی در خلال دو دهه گذشته بسیار مورد توجه قرار گرفته است. اما یکی از سئوالاتی که در جواب به آن توافق عمومی وجود ندارد این است که آیا تغییرات در نابرابری اقتصادی، منتهی به تغییرات در شاخص های سلامت جامعه خواهد شد؟

    روش کار

    برای پاسخ به این سئوال از امید به زندگی و نرخ مرگ و میر به عنوان شاخص های سلامت و از ضریب جینی به-عنوان شاخص نابرابری درآمدی استفاده شده است. در این تحقیق، رابطه بین نابرابری درآمدی و سلامتی جامعه طی سال-های 2007-1995 در 125 کشور جهان با استفاده از داده های تابلویی بررسی شده است.

    یافته ها

    به هنگام استفاده از داده های تابلویی باید ناهمگنی و تفاوت های غیر قابل مشاهده کشورها در قالب اثرات ثابت نیز در نظر گرفته شود. به کارگیری روش Panel data و با در نظر گرفتن اثرات ثابت و ناهمگنی مقاطع، رابطه بین نابرابری و سطح سلامت جامعه از نظر آماری بی معنی حاصل می شود.
    بحث: با افزایش درآمد، امید به زندگی افزایش و نرخ مرگ و میر کاهش می یابد اما برخلاف بسیاری از مطالعات که بیشتر با استفاده از داده های سری زمانی صورت گرفته اند، رابطه معنی داری بین نابرابری درآمدی و شاخص های سلامت وجود ندارد.

    کلیدواژگان: سلامت جامعه، نابرابری درآمدی، امید به زندگی، نرخ مرگ و میر
  • مهدی جعفری، حسن ابوالقاسم گرجی، مسعود صالحی، بابک رستگاری مهر صفحه 87
    مقدمه
    در طی چند سال گذشته در جوامع مختلف بحث های زیادی در مورد اهمیت مدیریت دانش صورت گرفته است. از این رو مدیریت دانش به یکی از مهمترین وظایف سازمان هایی تبدیل شده است که تلاش می کنند به سازمان یادگیرنده تبدیل شوند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه عوامل ساختاری و فرهنگی سازمان با استراتژی مدیریت دانش در مراکز آموزشی درمانی و عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفته است.
    روش کار
    پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و مقطعی در سال 1390 انجام شده است. جامعه پژوهش را کارکنان مراکز آموزشی درمانی و عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران (9 مرکز) تشکیل می دادند که 200 نفر از آنان به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که روایی آن با استفاده از روش نظرات متخصصان و روایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ (0.88) تایید شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS به طریق روش آماری توصیفی (از جمله جدول، میانگین و واریانس) و با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    نتایج حاکی از متوسط بودن وضعیت مدیریت دانش به دلیل رسمیت و تمرکز زیاد در ساختار سازمانی مراکز مورد پژوهش است. همچنین ضریب همبستگی نشان داد که بین ابعاد ساختاری و ابعاد فرهنگی سازمان و مدیریت دانش ارتباط معناداری وجود دارد (p<0.005)، بطوری که این ارتباط با تمرکز و رسمیت، منفی (به ترتیب با ضریب همبستگی 0.272- و 0.144-) و با جریان ارتباطات و تسهیم دانش و یادگیری مستمر، مثبت (به ترتیب با ضریب همبستگی 0.223، 0.217 و 0.162) است.
    بحث: با توجه به همبستگی بین عوامل ساختاری و فرهنگی سازمان با مدیریت دانش و همچنین نقش دانش در کیفیت خدمات درمانی ارائه شده توسط مراکز، توصیه می شود در استقرار مدیریت دانش در مراکز درمانی به ابعاد ساختاری و فرهنگی سازمان توجه لازم و همه جانبه صورت گیرد و تاحد امکان با دادن آزادی عمل به کارکنان و عدم اعمال محدودیت های بیش از حد، فضا را برای ارتباطات همه جانبه و تبادل اطلاعات بصورت مداوم فراهم نموده و فرهنگ اعتماد را تقویت و حمایت کنند.
    کلیدواژگان: ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، مدیریت دانش ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، مدیریت دانش
|
  • M. Basakha, M. Kermani S., K Yavari Page 11
    Introduction
    In modern economics, equity objectives are the main reasons for government intervention. Dispensation policies are not only related to economic outcomes (such as income, etc.), but encompass other issues such as education, health and social services. This has led to entrusting the provision of social health and educational needs to the government. The purpose of this study was to investigate how much government expenditures would be effective in achieving better health outcomes.
    Methods
    In this study, panel data of a group of Organization of Islamic Countries (OIC) in 1991–2005 was used to explore the effectiveness of government expenditures in health and education sectors. Classical Econometrics Model (CEM) and Covariance Structure Model (CSM) were applied to analyze the relationship between public social expenditures and social indicators.
    Results
    The results of this study showed that the government expenditures in these sectors had significant impact on the health and education indicators in these countries. Furthermore, the superiority of the CSM model to CEM was approved in this study.
    Conclusions
    Since the governments are committed to achieving Millennium Development Goals, it is of prime importance to consider the effectiveness and efficiency of public expenditure. Furthermore, using particular estimation techniques, like CSM, can lead to accurate estimation of social expenditure effects and an improvement of the elasticity magnitudes.
  • Mohammad Reza Maleki, Sayeid Davoud Nasrollahpour Shirvani, Mohammad Esmahil Motlagh, Sharam Tofighi, Mohammad Javad Kabir, Nahid Jafari Page 27
    Introduction
    Benchmarking is used to identify the successful experiences and achievements of a business to develop and improve organizational performance. This study aimed to determine, firstly, the frequency of benchmarking made by administrators and officers at Health Deputy headquarters of Iranian universities of medical sciences and, secondly, the relationship of this frequency to individual and organizational factors.
    Methods
    This cross-sectional study was conducted in spring 2010. The research population constituted administrators and officers at Health Deputy Headquarters of Iranian universities of medical sciences from which thirteen universities were randomized and stratified. All available administrators and officers in the selected universities were interviewed and, then, were asked to complete a reliable and valid questionnaire consisting of individual and organizational variables.
    Results
    From the 293 administrators and officers under study, 75 (26.5%) could exploit 167 cases of successful experiences and achievements of other organizations to improve and develop their organizational performance. While 46.7% of benchmarking was conducted through site visits, 86.2 % of all the process was performed by the health sector, and 91% of the activity was done within the country. Among individual and organizational factors, only the educational degrees of the participants showed a significant relationship with benchmarking rates (ρ=0.045).
    Discussion
    To promote the low amount of benchmarking capita among the administrators and officers, it seems necessary to design and implement intervention programs.
  • Ah Mardani *, A. Mardani, H. Sharif Moghadam Page 35
    Introduction
    The main purpose of this study was to investigate the knowledge productions of Iranian researchers who had published papers on AIDS in journals and sources with impact factor indexed in the Web of Science between 2000 and 2010.
    Methods
    The amount of scientific publications by Iranian researchers on AIDS in the Web of Science was studied with scientometric methods. 336 documents with at least one author affiliated to Iranian organizations were identified.
    Results
    The process of science production of Iranian researchers enjoyed an increasing annual growth rate of 30%. Iranian researchers had scientific collaboration with 22 international authors dominated by American authors. Tehran University of Medical Sciences contributed to almost one fifth of the scientific productions among national organizations. Most research studies conducted by Iranian researchers on AIDS were listed under the category of infectious diseases. 35% of the journals in which Iranian researchers published their papers were American journals. However, the journal, Hepatitis Monthly, published the highest number of papers by Iranian researchers.
    Discussion
    Iran’s share of journal publications enjoyed an upward trend internationally, and in this regard, Iranian researchers have remarkable contribution to international joint venture articles.
  • E. Ghanati, M. Hadiyan, A.R. Daghighi Asli Page 47
    Introduction
    Treatment of multiple sclerosis (MS), a brain disorder, is very costly and requires supportive care and management of symptoms. MS is, in fact, a highly debilitating chronic disease with social and economic consequences. It has been shown that insurance policies can influence the economic burden of MS by reducing the cost of drug coverage. This study, therefore, aimed to probe the feasibility of providing health insurance policies for MS medications.
    Method
    The population of this retrospective and applied study constituted all Iranian MS patients taking Interferon drugs from 2000 to 2009. Data gathering tool was a checklist through which the related data were collected from National Statistics Center of Iran and the Ministry of Health (Deputy of Food and Drug Affairs and Deputy of Health). Data were analyzed by means of Excel and Eviews 6 (econometric software).
    Results
    The predictions showed that the total cost of Interferon drugs in the country would be 20,206,788,808 Rls in the next 30 years (provided that the government’s subsidy continues).The results also showed that the cost of insurance covering Interferon for the whole country (scenario I), for the urban population (scenario II), and for only 50% of urban population (scenario III) were, respectively, 354/209, 693/261, and 385 /523 Rls.
    Conclusion
    The present feasibility study, showing possibilities for different affordable insurance scenarios, presents practical recommendations for health sector policy makers to cover Interferon drug costs.
  • Ma Nadi *, N. Moshfeghy, Mh Yarmohamadiyan Page 55
    Introduction
    Job-related learning occurs as individuals acquire knowledge and skills helping them to perform their jobs effectively. The amount of job-related learning depends on the job demands and is facilitated through the need for achievement. The main purpose of this research was to examine whether the need for achievement moderates the relationship between job-demand for learning and job-related learning.
    Methods
    This is a cross-sectional study in which path analysis was used to examine the correlation between the variables. The population of the study consisted of the nurses employed in hospitals affiliated to Esfahan University of Medical Sciences in spring 2010. There were 208 male and female nurses who were selected using cluster random sampling. Three questionnaires to assess perceived job-related learning, Job-demand for learning and the nurses’ need for achievement were used. The data were analyzed using LISREL 8.5 software for descriptive and inferential statistics.
    Results
    There was a significant positive correlation between the need for achievement and job-demand for learning. There was also a significant positive correlation between Job-demand for learning and Job-related learning. Other findings showed that job-demand for learning, in the presence of a need for achievement, explained 22% of Job-related learning. In addition, the results of structural equation modeling demonstrated that the relationship among variables with indicators such as GFI=0.86, AGFI= 0.86, and RMSEA=0.09 was approved.
    Discussion
    The job-related learning of nurses can be facilitated through increasing the need for achievement which allows establishing their own learning and performance goals rather than being imposed to set those goals.
  • K. Ebrahimi *, A. Mahdavi, M. Shahi Page 65
    Introduction
    International Classification of Diseases (ICD) is considered as the most successful product among various activities performed by World Health Organization. However, ICD has faced many challenges due to dynamic environment of needs. The main purpose of this study was to identify ‎ICD challenges and structure of ICD 11 life cycle through a review study of the published papers. Literature Review: A review study was adopted as the methodology of this paper. Data were collected by search strategy in the following databases: NLM, SCIENCEDIRECT, WHO‏‎, and ICD 11 related sites.
    Discussion
    The findings showed that ICD was used in many countries some of which found ICD an insufficient tool for ‎the level ‎of details needed for clinical and ‎administrative uses. In addition, little consideration was given to adaptability of codes and mapping between the ICD-9 to ICD-10 codes. Therefore, WHO initiated ‎a new dynamic architechture based on ‎semantic web application and employed a four stage workflow ‎‎engine for collecting proposals. This architecture has applied a Semantic Wiki as well as a four stage peer review to provide a three layer ontological structure. ICD11is at the experimental stage and it is predicated that it would have a significant role in the interaction and interoperability of different terminologies leading to the development of Electronic Health Records.
  • Ghanbari, A. Nikravan, M. Fattahi Page 77
    Introduction

    The relationship between population health and income inequality has attracted much attention during the last two decades. But the question on which there is no consensus is that whether fluctuations in economic inequality would lead to changes in population health indices.

    Methods

    In response to this question, life expectancy and mortality rate as health indicators and Gini coefficient of inequality were used. A cross sectional data was used to survey the relationship between income inequality and population health over a period of 12 years (1995-2007) in 125 countries.

    Results

    There was no significant relationship between inequality and population health when panel data method was used and the heterogeneity and unobservable differences among countries in the form of fixed effects were considered,

    Discussion

    An income increase would enhance life expectancy and decrease mortality rate. Contrary to the findings of many studies using time series data, it appears that there is no significant relationship between inequality and health indicators.

  • Mehdi Jafari, Hasan Abulghasem Gorji, Masoud Salehi, Babak Rastegari Mehr Page 87
    Introduction
    Much has been discussed on the importance of knowledge management over the past years in various communities. Hence, knowledge management has become one of the most essential tasks of the organizations attempting to become a learning organization. Since a considerable number of patients lose their lives annually due to medical errors caused by lack of academic knowledge, research conducted in the field of knowledge management seems to be necessary. The main purpose of this study was to investigate the relationship between the cultural and structural factors of organizations with knowledge management strategy in public teaching hospitals affiliated to Tehran University of Medical Sciences (TUMS).
    Methods
    This cross-sectional descriptive study was conducted in 2011. The study population consisted of the staff, working at nine public teaching hospitals of TUMS, 200 of whom were randomly selected. Data were collected by means of a questionnaire the validity of which was determined by experts’ ideas and the reliability of which was measured by Alpha Cronbach Coefficient (0.88). The data were analyzed using descriptive statistics and Spearman correlation coefficient through SPSS.
    Results
    Knowledge management was found to be at an intermediate level due to high formalization and concentration in the organizational structure of the public teaching hospitals. There was a significant relationship between structural and cultural dimensions of organizations with knowledge management (p<0.005). Moreover, structural and cultural dimensions of organizations had a negative correlation with formalization(r= -0.144) and concentration(r=-0.272) but a positive correlation with communication flow (r=0.223), knowledge distribution (r=0.217) and continual learning (r=0.162).
    Discussion
    Considering the correlation between the cultural and structural factors of the organization with knowledge management as well as the role of knowledge in the quality of medical services provided by the centers, it is recommended that the cultural and structural dimensions of the organizations be highly taken into consideration while establishing knowledge management in public teaching hospitals. It is also suggested to provide an atmosphere for multilateral communications, continuous exchange of information and to enhance and support the culture of trust through giving freedom to personnel and decreasing excessive restrictions on them.