فهرست مطالب

مطالعات فرهنگ - ارتباطات - پیاپی 14 (تابستان 1390)

فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات
پیاپی 14 (تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/11/26
  • تعداد عناوین: 7
|
  • حسن بشیر علی اسکندری صفحه 7
    امروزه رسانه های جمعی به عنصری مهم تبدیل شده و بر همه عرصه های زندگی اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نفوذی انکارناپذیر دارد. تلویزیون ایران که در سطحی کلان هدف خود را انسان سازی و ایفای نقش دانشگاهی بزرگ معرفی کرده باید در ایفای نقشی فرهنگ ساز به شکل جدی ورود پیدا کند.
    از این رو، در این مقاله ابتدا به چگونگی فرهنگ سازی رسانه ها در ابعاد گوناگون فرهنگ می پردازیم و در ادامه با توجه به اهمیت نهاد خانواده در جوامع امروزی، چگونگی بازنمایی آن را در متون تلویزیونی بررسی خواهیم کرد. به همین منظور ابتدا پس از بیان تقسیم بندی هایی از فرهنگ، آن را به سه حوزه اصلی باورهای بنیادین، ارزش ها و هنجارها و رفتارها تقسیم می کنیم و سپس نحوه ورود رسانه در هر کدام از این ابعاد را با توجه به اصول سند چشم انداز بررسی می کنیم.
    در نهایت اینکه رسانه ها به منظور فرهنگ سازی در جامعه و به خصوص نهاد خانواده باید در گام نخست تغییراتی را در سطح باورهای بنیادین و در ادامه در سطح ارزش ها و هنجارها به وجود آورند؛ همچنین برنامه ریزی بر روی باورهای بنیادین که در قاعده هرم قرار دارد، بسیار تاثیرگذارتر از انواع دیگر هرم خواهد بود، چراکه این بعد از فرهنگ اگرچه ممکن است کم رنگ شود، هیچ گاه از بین نخواهد رفت.
    کلیدواژگان: تلویزیون، سند چشم انداز بیست ساله، فرهنگ سازی، بازنمایی، خانواده
  • سید مجتبی رضوی طوسی، لیلا باقری صفحه 27
    گرد آوری داده های فرهنگی، به منظور رفع کمبود اطلاعات از فعالیت های فرهنگی جامعه، یکی از انتظارهایی است که می توان از اولیای امور فرهنگی داشت. سیاست گذاران فرهنگی به دلیل کمبود این اطلاعات، دشواری های بسیاری داشته و در پی ریزی سیاست های کلان فرهنگی با موانع جدی روبه رو بوده اند، بنابراین ارائه سیمایی عینی از وضعیت فرهنگی کشور منوط به روشی معتمد و جامع است. از آنجا که نشریه های حوزه خانواده در کشور جزو کالاهای فرهنگی به شمار می آید و تاثیر بسزایی بر فرهنگ جامعه دارد، پژوهش حاضر پایه ریزی و انجام شد تا با بررسی و شناخت بیشتر، محتوای نشریه های حوزه خانواده خصوصا پیام ها و مطالب فرهنگی آن را که در دوره ای یک ماهه به مخاطب ارائه می دهند بررسی کنیم و به تصویری از این پیام دست یابیم. برای تحقق این هدف یکی از مهم ترین موضوع های مدنظرمان عبارت است از:بررسی دقیق مسائل فرهنگی قابل توجه نشریه ها، عکس ها و آگهی های همه نشریه های مورد پژوهش و تحلیل محتوای آنها.
    اهم یافته های پژوهش عبارت است از:بیش از سه چهارم تیترهای روی جلد این مجله ها با اخبار روز همخوانی ندارد.
    مطالبی که مستقیم به روابط والدین و فرزندان، روابط فرزندان با هم و روابط کل اعضای خانواده پرداخته باشد، بسیار اندک است که توصیه می شود توجه بیشتری به این مطالب شود.
    کلیدواژگان: کارکرد خانواده، موضوع تبلیغات، رویکرد فرهنگی
  • حمید اخوان صفحه 65
    موضوع بررسی تاثیر متقابل فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و برخی دستاوردهای آن بر حوزه سیاست در کشور ما بسیار تازه است و جستجوهای هوشمندانه در سایت های اینترنتی نیز گواهی بر این مدعاست که حتی در کشورهای پیشرفته صنعتی که پیش قراولان عرصه فناوری هستند، بررسی این تاثیر به حوزه های بسیار محدودی مانند رای گیری الکترونیکی و برگزاری انتخابات مکانیزه، افزایش دسترسی توده ها به اطلاعات سیاسی و... منحصر شده است.
    بررسی همه جانبه این موضوع نیازمند تخصص های بین دیسیپلینی است. این مقاله به مثابه گامی نخست به طرح نظری همین بحث می پردازد و تلاش می کند تاثیر متقابل «فناوری اطلاعات و ارتباطات» را بر مهم ترین عنصر عرصه سیاست، یعنی «دولت» و نیز بر حوزه «توسعه سیاسی» و پیش نیازهای آن مطالعه نماید. بنابراین کنکاش و جستجوی رابطه احتمالی بین این مقوله ها و چگونگی آن، مسئله و هدف اصلی این نوشته است و نگارنده ضمن تاکید بر اهمیت بررسی این موضوع، وجود رابطه مثبت بین این مفاهیم سه گانه را مهم ترین یافته نوشته خود معرفی می کند و نشان می دهد که چگونه توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات می تواند به کارکردهای اساسی دولت در جامعه مدد رساند، فرایند توسعه سیاسی را تسهیل نماید و در نتیجه توسعه مستمر و پایدار خود را نیز تضمین کند.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، سیاست، دولت، توسعه سیاسی
  • صادق رشیدی صفحه 109
    این مقاله با روش تحقیق کیفی نوشته شده و هدف اصلی، تبیین مفاهیم نشانداری سلسله مراتبی و فرایند دلالتگری در موسیقی دستگاهی ایران است. نتایج به دست آمده از تحلیل یافته ها نشان می دهد که نشانداری در موسیقی ایرانی به چند شکل اصلی روی می دهد: 1. روابط بین گوشه های مشترک دستگاه ها 2. روابط بین نت ها.
    همچنین دلالتگری نیز عمدتا در قالب گستره فرهنگی کلان و نیز به شکل تداعی معانی ایجاد می شود که البته از حیث شناخت معانی، حالتی سیال و متعدد در چارچوب موسیقی دستگاهی دارد، مگر در مواردی که موسیقی ایرانی در بافت دیگری مثل تعزیه قرار بگیرد، که در آن صورت وجه قراردادی دلالت، برجستگی بیشتر دارد.
    کلیدواژگان: موسیقی ایرانی، نشانداری، دلالت
  • بیژن خواجه نوری، زهرا ریاحی، سید ابراهیم مساوات صفحه 127
    مطالعه حاضر رابطه بین میزان دینداری و کیفیت زندگی جوانان شهر شیراز را بررسی می کند. در ابتدا مطالعه های انجام شده در این حوزه را مرور کردیم، سپس بر اساس نظریه ای مبتنی بر آرای بوم شناختی پنج فرضیه را مطرح نمودیم. برای آزمون فرضیه ها 550 جوان بین 15 تا 29 سال شهر شیراز را به شیوه نمونه گیری اتفاقی چندمرحله ای انتخاب کردیم. روش تحقیق این مطالعه، پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه است. نتایج به دست آمده در سطح تحلیل دو متغیره نشان می دهد که بین کیفیت زندگی و جنسیت، رابطه وجود دارد و بین کیفیت زندگی و سطوح گوناگون فردی، خانوادگی، فراخانوادگی و کلان، رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
    نتایج به دست آمده در سطح تحلیل «رگرسیونی» نشان می دهد که متغیرهای سطح فردی، سن، طبقه پایین و بالای اجتماعی و سطح کلان بر روی هم 25 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کند. این تحقیق نشان می دهد که تقویت عوامل مذهبی، باور ها، عقاید افراد و هویت مذهبی افراد جامعه تاثیر بسزایی بر بهبود سلامت روانی، اجتماعی، جسمانی و در کل کیفیت زندگی آنها دارد.
    کلیدواژگان: دینداری، جوانان، کیفیت زندگی
  • محمد سلطانی فر، خدیجه ططری صفحه 159
    امروزه فناوری های ارتباطی با حجم فراوانی زندگی ما را تحت تاثیر قرار داده اند، به گونه ای که انسان امروز بدون این فناوری های جدید نمی تواند به زندگی اش ادامه دهد. پیشرفت و گسترش فناوری های ارتباطی علاوه بر تاثیرات مثبتی که در زندگی انسان ها دارد، دارای تاثیرات منفی نیز هست که بر همین اساس نظریه پردازان علوم ارتباطات با توجه به آثار و پیامدهای فناوری های ارتباطی به دو گروه تقسیم می شوند: عده ای اعتقاد به تاثیرات مثبت فناوری های ارتباطی دارند و برخی دیگر توجه خود را بر روی آثار منفی فناوری های ارتباطی متمرکز کرده اند.
    در این مقاله بر آنیم که به بررسی این دو دیدگاه مثبت و منفی درباره فناوری ها و همچنین پیامدها و تاثیرات سیاسی و اقتصادی فناوری های ارتباطی و اثرات آن بر پدیده جهانی شدن بپردازیم.
    کلیدواژگان: فناوری های ارتباطی، پیامدهای سیاسی و اقتصادی، جهانی شدن
  • محمد صادق نصرالهی صفحه 185
    با توجه به جایگاه ویژه و منحصربه فرد رسانه های همگانی در عصر اطلاعات، در بسیاری از کشورها و نهادهای بین المللی، به قانون گذاری در حوزه رسانه های همگانی به منظور نظم بخشی و پیگیری سیاست های مطلوب خود، توجه خاصی شده است. در میان تجربه های گوناگون قانون گذاری، تجربه «قانون جامع نویسی» در حوزه رسانه های همگانی، به مثابه یکی از اصلی ترین و مهم ترین رویکردها، در سال های اخیر با رشد فزاینده ای همراه بوده است.
    در کشور ما نیز موضوع قانون جامع نویسی در حوزه رسانه های همگانی، به خصوص پس از تدوین و تصویب برنامه چهارم توسعه (1383) مورد توجه قرار گرفته؛ به طوری که در این برنامه، دولت مکلف به تدوین «نظام جامع حقوقی رسانه های همگانی» شده است. در برنامه پنجم توسعه نیز که به تازگی لازم الاجرا شده بر این امر بسیار تاکید شده است. بر این اساس، در این مقاله مسئله ضرورت یابی قانون جامع رسانه های همگانی در ایران به عنوان مطالعه پیشینی تدوین قانون، مطرح شده است.
    به نظر نگارنده حال که بناست قانون جامع رسانه های همگانی تهیه و تصویب شود، پیش از آغاز تدوین قانون باید به این سوال اساسی پاسخ داد: آیا تدوین قانون جامع رسانه های همگانی در جمهوری اسلامی ایران ضرورت دارد؟ این مقاله درصدد پاسخگویی به این پرسش است.
    کلیدواژگان: قانون جامع رسانه های همگانی، جمهوری اسلامی ایران، حقوق ارتباطات، قانون رسانه ها
|
  • Hasan Bashir, Ali Eskandary Page 7
    Mass media in modern world have become one of the crucial elements which have affect not only economic and political aspects of life but cultural and social aspect of our life has been affected by them. National television in Iran has claimed to have an educational role as well as, Culture-Building for the society. This paper explains how media can build and change different aspects of culture then we try to study how we can show the representation of family in the television contexts concerning with the importance of family. Therefore at first the culture meaning is divided to three main categories such as: Fundamental beliefs, values, norms and behaviors; Then the function of media in each expressed categories have been studied concerning with The 20-Year Perspective Document. Finally, the results have indicated that for building and changing the culture specially at the level of the family, firstly some changes in Fundamental believes should be made then the values, norms and behaviors should be considered. Indeed planning fundamental believes should be at the base of this kind of pyramid.
  • Mojtaba Razavi Tousi, Leila Bagheri Page 27
    In every society people expect cultural authorities to decrease the lack of information in cultural activities by collecting data. The lack of information causes many problems for cultural policymakers thus they have faced serious barriers to lay the foundation of cultural policy. So there should be a valid and comprehensive method to provide an objective aspect of the cultural status. Family magazines are considered a part of cultural Goods in Iran, so they play an important role in our culture. This paper examines the content of these family magazines, particularly the messages and cultural contents of them which have been published in a period of a month. The main goal for this article is:- We try to study the cultural issues which are considered in the magazines as well as photos and Ads of all publications then analyze their content (by using the content analysis method).
    Finding
    1) More than three-quarters of the headlines on the cover of these magazines are inconsistent with the news.2) The contents which consider the relationship between parents and children as well as the relationship of children in these magazines are very little thus it is recommended to pay more attention to these issues.
  • Hamid Akhvan Page 65
    This study examines the effect of Information & Communication Technology (ICT) on politics and political development; this kind of study is not so common in our country. Indeed even in developed countries this kind of study has been used in very limited areas such as electronic voting and automated election as well as increasing public access to political information etc and a deep search in the Net can be a witness to the claim.This article may be considered as a first step for theoretical design of this subject although it tries to study the mutual effect of Information & Communication Technology (ICT) on state as the most important political area as well as study the Political Development. Therefore the study of the possible relationship between the mentioned categories is the main issues of this paper. The Author has emphasized the importance of this subject then it has been explain that the most important finding of this study is the relationship between these three concepts. It has been shown that how the development of ICT can assist in the basic functions of state as well as it can facilitate the process of political development. Eventually it can guarantee continuous and stable development of itself.
  • Sadegh Rashidi Page 109
    This study evaluates the concepts of hierarchal Markedness and Signification of Iranian classical music. the method has been used in this paper is qualitative method. The results has shown that the Markedness in Iranian classical music occurs in two ways: 1. The relations between the Gushehs of Dastgah 2. The relations between musical Notes Although signification will occur in macro range of culture, in the term of understanding meaning it has dynamic and multiple shape in the Dastgah framework of music. But Tazieh, a kind of Iranian traditional musical Ritual, has shown another context of Iranian music in which signification is more prominent.
  • Bijan Khaje Noori, Zahran Reyahi, Ebrahim Mosavat Page 127
    The aim of this study is to investigate the relationship between religiosity and the quality of life among youth in Shiraz. To do so, at first the related literature in Iranian and international publications has been reviewed, and then a theoretical framework based on ecological theory has been proposed as well as five hypotheses have been established. For testing hypothesis, the survey method has been used, in this case, 550 youth between 15 to 29 ages has been chosen as population by systematic random sampling. Findings show that variables at micro level (age, lower class & upper class) and at macro level (religious rituals, religious consumptions and religious beliefs) as a whole could explain 25 percent of variation of QOL of youth. The research shows that the improvement of the religious beliefs has an effect positively on mental and social heath as well as quality of life
  • Mohammad Soltanifar, Khadijeh Tatari Page 159
    Today communication technologies have affected our life, therefore in this modern world people can’t live without these technologies. However the development in communication technologies has some positive advantages, these effects have also some negative advantages too. Thus communication theorists have divided the effects of communication technologies in two categories:First, some theorists have believed that communication technologies have just positive effectsSecond, the other scientists in communication science have focused on just negative effects of communication technologies.This study examines both negative and positive effects of these kinds of technologies although the political and economic effects of communication technologies on globalization have been studied.
  • Mohammad Sadegh Nasrolahi Page 185