فهرست مطالب
نشریه جستارهای نوین ادبی
سال چهل و چهارم شماره 1 (پیاپی 172، بهار 1390)
- تاریخ انتشار: 1390/02/06
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1محاکات کلمه کلیدی در بوطیقای فلسفی است که عنصر جوهری شعر را تشکیل می دهد. مفهوم این کلمه از زمانی که در نوشتارهای ارسطو مطرح شده تا آن زمان که از طریق متی بن یونس قنائی وارد حوزه اسلامی شده و تا زمانی که از زیر دست فلاسفه مسلمان عبور کرده، پیوسته در حال تغییر بوده است. مقاله حاضر، در صدد است مفهوم کلمه را از طریق بررسی پدیدار شناسانه در نوشتارهای فلسفی حوزه اسلامی بررسی نماید. منابع تحقیق از ترجمه اثر ارسطو توسط متی بن یونس قنائی شروع می شود و به ترتیب به رساله های شعری فارابی، ابن سینا، بغدادی، ابن رشد، خواجه نصیر طوسی و حازم قرطاجنی می رسد. محورهای اصلی بحث در این مقاله عبارت است از: قلمرو معنوی محاکات، وجود تمایز و اشتراک محاکات در هنرها، محاکات در شعر، انواع محاکات شعری، اهداف محاکات شعری، محاکات شعری و قیاسات منطقی، محاکات شعری و صورت های بلاغی، محاکات و مساله وجود، محاکات شعری و هدف تربیتی اخلاقی شعر. در هر مورد به ترتیب تاریخی، نظریات چهره های فوق را بررسی کرده ایم. قرطاجنی فیلسوف نیست، اما از آن جا که نظریاتش تحت تاثیر ابن سینا و فارابی قرار دارد و در پایان دوره تدوین بوطیقای فلسفی اسلامی ایستاده، اثر او را هم در زمره این تحقیق گنجاندیم.
کلیدواژگان: نظریه شعری فلاسفه مسلمان، بوطیقا، محاکات، شعر، هنر، فیلسوفان مسلمان -
صفحه 29در این جستار صور ابهام و عوامل ایجاد آن را در رسائل عرفانی سهروردی- که از نوع داستان های رمزی هستند- بررسی کرده ایم. از آن جا که بیان عرفانی رمزی از نوع مفاهیم معرفتی است و طریقه تعبیر از آن فقط از طریق الفاظ متشابه ممکن است، سهروردی برای تبیین آن مفاهیم به تمثیل روی آورده است. تمثیل های رمزی او از روایت داستانی و نماد تشکیل شده و همین غلبه نمادها بر روایت داستانی ایجاد ابهام کرده است. در این مقاله بر اساس تاویل هایی که تا کنون از تمثیل های سهروردی صورت گرفته، ابهام های باقی مانده در این تمثیل ها و عوامل آن بررسی شده است. نتایج نشان می دهد میزان ابهامات در هر یک از این تمثیل ها، اولا به پیش زمینه فکری و عقیدتی مخاطب و میزان آشنایی او با ذهنیت و جهان بینی سهروردی و ثانیا به نوع نمادهای به کار رفته در تمثیل(اساطیری، شخصی و تکراری بودن نمادها) بستگی دارد. بالاترین سطح ابهام را در رسائل آواز پر جبرئیل، عقل سرخ، فی حقیقه العشق و رساله الطیر می توان دید.
کلیدواژگان: صور ابهام، رسائل عرفانی سهروردی، تمثیل رمزی، نماد -
صفحه 49یکی از مثنوی های کوتاه سنایی غزنوی، که کمتر مورد توجه قرار گرفته و صحت انتساب آن به وی نیز مسلم است، «تحریمه القلم» است که شاعر در آن به ستایش قلم می پردازد. قلم در ادبیات فارسی همواره از جایگاه والایی برخوردار بوده است و شاعران و نویسندگان به ستایش آن پرداخته اند. در ادبیات عرفانی ما از قلم با تعابیر گوناگونی چون نخستین آفریده، جوهر، عقل، ملک، نور و... یاد شده است. به نظر عرفا نخستین آفریده همان انسان کامل است که باید پس از قوس نزولی در مراتب آفرینش، قوس صعودی را تا رسیدن به مرحله کمال بپیماید. در این مقاله با تبیین این مسئله با استناد به برخی متون عرفانی و به ویژه کتاب انسان کامل عزیزالدین نسفی، بیان شده است که قلم در مثنوی تحریمه القلم، با تاویلی می تواند انسان کامل باشد و در واقع سنایی به نوعی کامل ترین آفریده را ستایش کرده است. گویا هدف سنایی از ستایش قلم (انسان کامل) توسل به آن برای مبارزه با ظاهر سازی و سالوس ورزی زمانه و یافتن راهی برای رسیدن به کمال است. بر این اساس، قلم به بیان مراحلی از سلوک می پردازد و از این جهت این مثنوی، رساله ای کوچک در سیر و سلوک به شمار می آید. ما در این مقاله، نصایح قلم را در چهار عنوان: دعوت به پشیمانی، دعوت به پرهیز از ظاهر سازی و سالوس ورزی، دعوت به تلاش و مجاهدت و دعوت به صداقت دسته بندی کرده ایم.
کلیدواژگان: سنایی، تحریمه القلم، قلم، عقل، انسان کامل -
صفحه 75در این جستار به شرح و تفسیر معنای «نقش» در بیت بحث برانگیز:داده ام باز نظر را به تذروی پرواز بازخواند مگرش نقش و شکاری بکنداز حافظ پرداخته شده است. ابتدا نکاتی که شارحان پیش از این درباره واژه «نقش» در این بیت آورده اند مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بسیاری از شارحان با توجه به معنایی که سودی از واژه «نقش» به دست داده معنای «نقش» را اصطلاحی در شکار دانسته اند. نگارنده در رد این معنا شواهد بسیاری یافته است و به این نتیجه رسیده که «نقش باز خواندن» در این بیت از حافظ «اثر کسی یا چیزی را درک کردن»، «درک و فهم درست از چیزی» و... است و این واژه در این بیت ارتباطی با شکار ندارد.
کلیدواژگان: نقش، نقش خواندن، نقش بازخواندن، شکار، پرده، موسیقی، حافظ -
صفحه 97سبک شناسی تگا رویکردی در سبک شناسی است که از مرز توصیف زبان شناختی و تعبیر معنی شناختی یک اثر می گذرد و به تفسیر روان شناختی و تبیین جامعه شناختی آن می پردازد. این مقاله در صدد است با رویکرد فوق و با استفاده از متغیرهای نقشی اندیشگانی، بینافردی(زمان و وجه)و متنی(تمهیدات پیوندی) تفسیری روان شناختی از بوف کور ارائه و به این سوال پاسخ دهد که از طریق این متغیرهای نقشی به چه مشخصه های سوررئالیستی می توان دست یافت. فرضیه آن این است که با استفاده از متغیرهای نقشی فوق می توان برخی مشخصه های سوررئالیستی مانند ذهنیت گرایی، درون گرایی، واقعیت گریزی، سولی لوکی، نگارش خودکار و سیالیت ذهن را در این رمان نشان داد. مبنای نظری آن سبک شناسی تگا است که تلفیقی از روش سبک شناسی و دیدگاه تحلیل انتقادی گفتمان است. روش تحقیق، آماری - تحلیلی بوده و تحلیل داده های آن نیز با روش نمونه گیری خوشهای یک مرحله ای متناسب با حجم نمونه انجام شده است. نتیجه این که بوف کور با توجه به شواهد زبانی، اثری انتزاعی، ذهنی، واقعیتگریز و سوررئال است.
کلیدواژگان: سبک، گفتمان، متغیر نقشی، توصیف، تفسیر، تبیین، بوف کور -
صفحه 119مقاله حاضر با کاوش چند سویه، سعی در تعریف و تحدید منظومه هایی حماسی و پهلوانی را دارد که عموما زیر نام شاهنامه کردی شناخته شده اند؛ منظومه هایی که ریشه در اسطوره دارند و در بر دارند ه باورها و پنداشته های جمعی زاگرس نشینان از بن تاریخ تاکنون هستند. طرح تفاوت بن مایه های اسطوره ای در غرب و شرق ایران، محقق را به کاوش در اندیشه و جهان بینی شاهنامه کردی واداشته است. نتیجه آن به دست آمدن یک طبقه بندی است که تا حدودی به اصالت سنجی قیاسی شاهنامه کردی در تناسب با شاهنامه فردوسی کمک می کند. سپس به ساختار وزنی و زبانی منظومه های کردی اشاره و سعی شده است با ارائه نمونه هایی به تبیین مفهوم زبان ادبی کردی-گورانی- بپردازیم. بحث سرچشمه های روایت شاهنامه کردی منجر به ورود به بحث در فرهنگ و ادب شفاهی شده است. در این بخش به چگونگی ظهور دست نویس ها در میان شاهنامه خوانان و شیوه های اجرای نقل پرداخته ایم. در پایان به این نتیجه رسیده ایم که شاهنامه کردی متنی اصیل و متعلق به حوزه فرهنگی زاگرس است که بر اثر قرار نگرفتن در گفتمان رسمی ادبی کشور و به تاثیر از تنوع شدید فرق مذهبی پس از اسلام و آیین های به جامانده کهن ایرانی این سرزمین، دست خوش دگرگونی و دگردیسی شده است.
کلیدواژگان: منظومه های حماسی و پهلوانی، شاهنامه کردی، گورانی، ادب شفاهی، شاهنامه فردوسی -
صفحه 149چاپ نخست تصحیح جدید تاریخ بیهقی، اثر ابوالفضل بیهقی، که یکی از پایه های نثر فارسی به شمار می رود، در اواخر سال 1388 خورشیدی، به کوشش آقایان دکتر محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی منتشر شد. پیش از این، استادان بنامی چون ادیب پیشاوری، سعید نفیسی، دکتر قاسم غنی و دکتر علی اکبر فیاض به تصحیح این اثر برجسته همت گمارده بودند، اما تصحیح و پژوهش تازه ای که انجام گرفته، از لونی دیگر است؛ چرا که افزون بر مقابله دقیق نسخ متعدد و چاپ های کتاب و فراهم کردن تصحیحی انتقادی از آن، بسیاری از کاستی ها و مشکلات چاپ های پیشین بر طرف شده و اصالت های نسخ خطی به متن بازگشته است. همچنین مقدمه مفصل، توضیحات فراوان و فهرست های متنوع و گسترده کتاب، از امتیازات ویژه و غیرقابل انکار کتاب است. این مقاله بر آن است تا با نقد و بررسی این تصحیح تازه، علاوه بر ذکر مزایا و نقاط قوت آن، شماری از کاستی ها و نیز برخی از پیشنهادهای اصلاحی را مطرح کند.
کلیدواژگان: تاریخ بیهقی، ابوالفضل بیهقی، تصحیح متن، متن شناسی
-
Page 1Imitation is a keyword in philosophical poetics that is the Fundamental element of poem. Concept of this term has changed since time of Aristotle to Qonnaee and then to other Muslim philosophers. This article is seeking the concept of Imitation Through philosophical writings and with Phenomenological method. Our Resources are Poetics’Aristotle translated by Qonnaee and then epistles of Farabi, Avicenna, Baqdadi, Ibn Rushd, Nasire Toosi and Qartajeni. Subject matters in this article are: The spiritual realm of Imitation, distinctions and likenesses of Imitation in arts, Imitation in poem, kinds of versicular Imitation, purposes of versicular Imitation, versicular Imitation and logical syllogism, versicular Imitation and rhetorical Techniques and finally versicular Imitation and Ultimate moral purpose of poem. Qartajeni isn’t philosopher but his work is affected by writings of Farabi and Avicenna.
-
Page 29In this paper we have studied and shown the ambiguity forms and the factors making them in Sufism letters of Sohrevardi which are symbolic stories. Because symbolic sufism stated are kind of knowledge concepts, and the way of interpretation is just possible by similar words. Sohrevardi has used allegory for stating those concepts. His symbolic allegories have been formed from fiction narrations and symbols and the overcoming of these symbols over fiction narrations has formed ambiguity. In this paper according to the interpretations which are taken from Sohrevardi's allegories, the remaining ambiguity in these allegories and it's factors were studied. The obtained results show that the amount of ambiguities in each of these allegories depends firstly on the reader's presuppositions and beliefs and his familiarity with Sohrevardi's mentality and outlook and secondly on the kind of applied symbols in allegory (mystic, personal and repetitive symbols. The most ambiguous parts are in these letters; Avaz-e par-e Jebraeil, Aghl-e sorkh,Fi haghighatel Eshgh and Resalatottair.
-
Page 49One of the short poems of Sanaei Qaznawi- who is a religious a religious poet of 6 th A.H- is Tahrimat-ol-Qalam. It is clear that this work refers to himself and is also less noted. Qalam in Persian literature has got a sublime nature and poets/writers have adored it. In mystic literature the Qalam has been referred to as the first creature, essence, wisdom, territory, light and etc. Mystics believe that the first creature is the perfect man who must, after his fall, return back to the holy state & regain his perfection. In this essay, this issue has been worked upon in regard to some of the mystic texts especially the prefect man by Aziz-ol-din Nasafi. This essay attempts to expresses the point that Qalam in Tahrimat-ol-Qalam is the same as prefect man indeed Sanaei tried to praise it as the prefect creature. The aim of Sanaei is to resist the hypocrisy of his day & finding a his way in order to transcend our essence. In this way, Qalam expresses some stages of mystic path (Selouk) and thus it can be regarded as a pamphlet of mystic path. This assay has categorized the advises of Qalam in the four field: invitation to regret, invitation to avoid hypocrisy encouraging honesty& fight against the ego.
-
Page 75This paper seeks to explain and interpret of the meaning of "naghsh" in a controversial verse from Hafez: داده¬ام باز نظر را به تذروی پرواز بازخواند مگرش نقش و شکاری بکندInitially, some points about the word "naghsh" raised by earlier commentators have been considered. Many commentators, following the meaning Soodi has given to the word "naghsh", have taken it to mean a term related to hunting. The author has found several reasons to reject this interpretation and has concluded that "naghsh baz khandan" in this verse from Hafez means "to perceive the effect of something or someone", correct perception or understanding of something", etc. and this word has no relevance to hunting.
-
Page 97C.D.A stylistics is an approach in stylistics which goes beyond description and semantic interpretation and gives psychological interpretation and sociological explanation of a text. This article is intended to present a psychological interpretation of Blind Owl applying functional variables such as ideational, interpersonal(tense, mood), textual(cohesive ties). This articles is trying to reply to this question: what kind of surrealistic features functional variables can represent. The hypothesis is that through functional variables some surrealistic features such as subjectivism, automatic writing, soliloquy and stream of consciousness are represented. The theoretical frame work is C.D.A stylistics and The research method is statistical- analytical, the data analysis has been done by one-stage cluster sampling proportional to sample size as well. The results indicate that Blind Owl based on linguistic evidences is subjective, reality denying and surrealistic.
-
Page 119This research tries to achieve an executive determination about Kurdish epopees. The epic poems which we know it’s as Kurdish Shāhnāme. These epopees are rooted in myth and included the general believes and the viewpoints of Zagros settlers belong the earlier ages of human life from today. The difference of mythical foundations between Western and Eastern Iran appointed the researcher to survey in the ideas and worldviews of Kurdish Shāhnāme. This surveying leads to achieve a conceptual classification and it helps to have a comparative studding to know the proportion of original Kurdish Shāhnāme. The structure of Kurdish literary language and the poems meter is the other point that mentioned there and writer tries to determine and explain the concept of “Gurāni” with some sample words. There is a special part for Oral literature also to explain how the booklets and handwritings were engendered and also has speaks about aspects of narrators’ performance. The main conclusion of this paper is that the Kurdish Shāhnāme is an original and independent text in Gorani and the seclusion from official Iranian literature progress causes to accept some metamorphosis and also to be affected from some sects after Islam and ancestors of ancient Iranian religions in Zagros area.
-
Page 149The new edition of Tarikh Beihaqi, the precious work by Abu Al-Fazl Beihaqi, was published by attempts of Dr. Mohammad Jafar Yahaqi and Mahdi Seyyedi, in the winter of 2010. Before this, famous masters such as Adib Pishavari, Saeed Nafisi, Dr. Qasem Ghani, and Dr. Ali Akbar Fayyaz had edited this prominent work. The new edition and the research, however, is of a special value, for besides the accurate contrastive study of several manuscripts and previous editions, and providing a critical edition for it, many of the defects of the previous editions are corrected. Among the significant advantages of the new edition, a comprehensive preface, abundant explanations and corrigenda, and various indexes are to be mentioned. This essay is to present some corrective suggestions by a critical study on this new edition, mentioning advantages and strong points, as well as some defects.