فهرست مطالب
پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی
پیاپی 5 (بهار و تابستان 1389)
- تاریخ انتشار: 1389/02/13
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1اجزاء ژنتیکی کنترل کننده برخی از عناصر معدنی مرتبط با کیفیت تغذیه ای برنج با استفاده از یک تلاقی نیمه دی آلل 7 × 7 مطالعه گردید. این آزمایش به منظور تعیین نوع عمل ژن های کنترل کننده، برآورد وراثت پذیری آن ها و همچنین تعیین بهترین والدین اجرا گردید. محتوی عناصر آهن، پتاسیم، منگنز، روی و فسفر در آرد برنج سفید نمونه های بذور حاصل از ژنوتیپ های مورد مطالعه اندازه گیری شد. تجزیه واریانس نشان دهنده وجود تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها برای محتوی تمام عناصر مورد مطالعه شامل فسفر، پتاسیم، آهن، روی و منگنز بود. با توجه به عدم کفایت مدل افزایشی- غالبیت برای میزان محتوی فسفر، تجزیه دای آلل به روش هیمن برای این صفت انجام نپذیرفت. تجزیه دی آلل به روش هیمن نشان داد برای محتوی عناصر پتاسیم، آهن، روی و منگنز هر دو جزء واریانس افزایشی و غالبیت معنی دار بود. میانگین درجه غالبیت نشان دهنده عمل فوق غالبیت ژن ها در کنترل محتوی چهار عنصر فوق بود. نسبت ژن های دارای اثرات مثبت و منفی بیانگر توزیع تقریبا متقارن ژن ها در والدین مورد مطالعه برای محتوی پتاسیم و روی بود. نتایج همچنین حاکی از کنترل افزایش میزان محتوی عناصر روی و منگنز با افزایش تعداد ژن های مغلوب بود. وراثت پذیری عمومی برای میزان محتوی عناصر پتاسیم، آهن، روی و منگنز بالا برآورد گردید. ارقام بومی حسنی، دیلمانی و شاه پسند دارای مقادیر بالایی از عناصر پتاسیم، فسفر، آهن و روی بودند و با توجه نقش عمل افزایشی ژن های کنترل کننده این عناصر، امکان استفاده از آنها به عنوان مواد اصلاحی مناسب برای دستیابی به ارقامی با میزان بالای این عناصر وجود دارد.
کلیدواژگان: برنج، تجزیه دی آلل، عمل ژن، کیفیت تغذیه ای، محتوی عناصر معدنی، وراثت پذیری -
صفحه 17رادیکال های آزاد اکسیژن (ROS) تحت شرایط تنش های زیستی و غیرزیستی از مولکول های آب داخل سلولی مشتق شده و برای متابولیسم سلولی زیان آور می باشند، اما بخشی از اثرات مضر این رادیکال ها بوسیله مکانیسم های آنزیمی و غیر آنزیمی گیاهان از جمله سیستم های آنتی اکسیدانتی چون سوپراکساید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز خنثی می گردند. گیاه آلروپوس لیتورالیس هالوفیتی از خانواده گندمیان است که می تواند شوری (NaCl) را تا سطح بالاتر از mM 600 تحمل کند و به عنوان دهنده ژن های متحمل به تنش شوری در برنامه های اصلاح غلات مورد استفاده قرار گیرد. تاکنون گزارشی از بررسی فعالیت آنتی اکسیدانتی این گیاه ارائه نگردیده است. بدین منظور آزمایشی در سال 1389 در آزمایشگاه هیدروپونیک پژوهشکده برنج و مرکبات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام گرفت و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت این گیاه در سطوح صفر، دویست، چهارصد و ششصد میلی مولار NaCl در بازه زمانی 21 روز بعد از اعمال تنش و به فاصله متناوب (72 ساعت) اندازه گیری گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات متقابل شوری و زمان برای آنزیم های مورد مطالعه از نظر آماری معنی دار شده است (01/0=α). همچنین نتایج نشان می دهد که فعالیت آنزیمی پراکسید از تا 8 برابر، کاتالاز تا 7 برابر، آسکوربات پراکسید از تا 18 برابر و سوپراکساید دیسموتاز تا 3/5 برابر به ترتیب در تنش های 600، 400، 400 و 600 میلی مولار افزایش یافت. با توجه به نتایج این آزمایش و فعالیت شدید آنزیم های آنتی اکسیدانت این گیاه، شناسایی، جداسازی و انتقال ژن های موثر در تحمل شوری از گیاهAeluropus littoralis Parl.، می تواند در تولید گیاهان تراریخته متحمل به تنش های محیطی مفید واقع گردد.
کلیدواژگان: واکنش آنزیمی، تنش شوری، گیاه هالوفیت، آلئوروپوس لیتورالیس -
صفحه 30نسل هفتم (M7) 33 لاین جهش یافته حاصل از جهش با پرتو گاما در سویا با دزهای جذبی 150، 200 و 250 گری، رقم L17 مادری که لاین های جهش یافته از آن مشتق شده بودند و دو رقم تجاری ویلیامز (WI) و کلارک (CL) در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به منظور بررسی ارتباط برخی از صفات زراعی مهم و مورفولوژیکی با عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاین های جهش یافته و ارقام تجاری و والدی بررسی شده از نظر تمامی صفات به غیر از صفت تعداد دانه در غلاف اختلاف معنی داری داشتند. عملکرد تک بوته بیشترین همبستگی مثبت را با شاخص برداشت (886/0r=) داشت. در مدل رگرسیون چندگانه با روش تجزیه رگرسیون گام به گام 7/99 درصد از تغییرات عملکرد تک بوته به عنوان متغیر وابسته توسط صفات شاخص برداشت و وزن خشک اندام هوایی (عملکرد بیولوژیکی) توجیه گردید، که اهمیت شاخص برداشت بیش از صفات دیگر بود. با استفاده از روش تجزیه رگرسیون صعودی به جز صفات شاخص برداشت و وزن خشک اندام هوایی صفات با اهمیت کمتر (تعداد برگ، وزن خشک ریشه و ارتفاع بوته) نیز در مدل رگرسیونی وارد شدند که نقش توجیهی بسیار کمی داشتند. طبق نتایج تجزیه علیت بیشترین و کمترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد تک بوته به ترتیب مربوط به صفات شاخص برداشت (62/0) و ارتفاع بوته (001/0) بود. بنا براین شاخص برداشت را می توان به عنوان معیار گزینش در برنامه های اصلاحی برای بهبود عملکرد لاین های جهش یافته مورد استفاده قرار داد. طبق نتایج تجزیه به عامل ها، شش عامل مستقل از هم، مجموعا 89 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه نمودند. عامل اول، 35 درصد از واریانس کل را توجیه نمود و به عنوان عامل عملکرد نام گذاری شد.
کلیدواژگان: جهش، تجزیه رگرسیون، همبستگی فنوتیپی، تجزیه علیت، تجزیه عامل ها -
صفحه 47به منظور بررسی تحمل به شوری سی و پنج لاین به دست آمده از پرتوتابی اشعه گاما در رقم 032 سویا (نسل M2)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، همراه با تیمار شوری با سه سطح30، 60 و 90 میلی مول کلرید سدیم در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در محیط کشت شنی در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری طی سال 1387 انجام گرفت. جهت تامین نیاز غذایی گیاه سویا از محلول غذایی هوگلند استفاده شد. بعد از 60 روز اعمال تیمار شوری، صفات طول ساقه، طول ریشه، تعداد گره ریشه، وزن تر گیاه، وزن خشک قسمت هوایی گیاه، وزن خشک ریشه و بیوماس گیاه مورد اندازه گیری قرار گرفت. جدول تجزیه واریانس نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار بین سطوح شوری، لاین ها و اثر متقابل برای تمامی صفات مورد مطالعه می باشد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت شوری، کاهش معنی داری در تمامی صفات ایجاد شد. دز 320 گری اشعه گاما، بیشترین اختلاف معنی دار را بین لاین ها در صفات مختلف ایجاد کرد. از بین لاین های مورد مطالعه 10 لاین به دست آمده از دز های مختلف اشعه گاما افزایش معنی داری را در صفات مختلف مورد بررسی نسبت به رقم شاهد دارا بودند. این لاین ها به عنوان لاین های امیدبخش می توانند در سال های آینده جهت دستیابی به ارقام متحمل مورد توجه ویژه قرار گیرند.
کلیدواژگان: سویا، شوری، اشعه گاما -
صفحه 57به منظور بررسی تنوع و تعیین روابط علی خصوصیات اجزای عملکرد و عملکرد دانه، 49 ژنوتیپ سویا در قالب طرح لاتیس ساده مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مبتنی بر طرح لاتیس حاکی از وجود اختلاف معنی دار ژنوتیپ های مورد بررسی از نظرخصوصیات مورد مطالعه بوده است. نتایج تجزیه علیت حاکی از آن است که در بین اجزاء عملکرد، وزن هزار دانه دارای اثر مستقیم مثبت و معنی دار بر عملکرد دانه است و تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته در درجات بعدی قرار دارند. تعداد شاخه فرعی دارای اثر مستقیم مثبت و معنی دار بر تعداد غلاف در بوته بود ولیکن اثر مستقیم آن بر تعداد دانه در غلاف بصورت منفی و معنی دار تجلی یافت. ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر تعداد شاخه فرعی و طول غلاف به ترتیب از بیشترین و کمترین تنوع برخوردار بوده اند. نتایج تجزیه به عامل ها حاکی از آن است در بین ژنوتیپ های مورد بررسی اجزای عملکرد شمارشی به عنوان عامل اول از تنوع بیشتری برخوردار بوده و تجلی اجزای عملکرد متریک در عامل دوم در اولویت بعدی قرار دارد. در این تحقیق ژنوتیپ های M-45، Mustung، TN6.90، Calnoax و Tellar به ترتیب با میانگین های 4830، 4520، 4590، 4685 و 4380 کیلو گرم در هکتار در زمره ژنوتیپ های مطلوب قرار دارند و از نظر آماری نیز در یک گروه قرار گرفتند.
کلیدواژگان: اثر مستقیم، تجزیه عامل ها، تجزیه علیت، سویا -
صفحه 68آلوروپوس (Aeluropus littoralis Parl.) گیاهی است علفی از خانواده گندمیان (Poaceae) که اغلب در مناطق شور رشد می کند. محققین به منظور استفاده از توانایی های این گیاه به ویژه در مناطق شور لازم دانستند ابتدا پژوهشهای جامع از جمله واکنش گیاه آلوروپوس در برابر برخی از بیماری های گیاهی انجام گیرد. این احتمال وجود داشت که بعضی از بیمارگرهای برنج از جمله عوامل بلاست، سوختگی غلاف و لکه قهوه ای روی آلوروپوس بیماریزایی داشته باشند. بدین منظور ابتدا وجود این بیماری ها روی آلوروپوس در مناطق رویش آن بررسی شد و در نمونه های جمع آوری شده هیچیک از بیماری های ذکر شده مشاهده نشد. در ادامه این پژوهش قارچ عامل بلاست (Pyricularia grisea)، قارچ عامل سوختگی غلاف (Rhizoctonia solani) و قارچ عامل لکه قهوه ای (Bipolaris oryzae) از گیاه برنج جداسازی، تکثیر و به طور جداگانه روی گیاه آلوروپوس مایه زنی شدند. عکس العمل گیاهان مایه زنی شده مطابق روش مرسوم هر بیمارگر یادداشت برداری شد. نتایج آزمایشات نشان داد که گیاه آلوروپوس در شرایط گلخانه و در مزرعه به بیماری بلاست آلوده شد. همچنین گیاه آلوروپوس به بیماری سوختگی غلاف حساسیت نشان داد و در شرایط گلخانه و مزرعه لکه های قهوه ای آبسوخته مشخص ریزوکتونیایی روی آن به وجود آمد. اما با مایه زنی قارچ عامل بیماری لکه قهوه ای روی گیاه آلوروپوس در شرایط گلخانه و مزرعه هیچگونه نشانه ای از بیماری لکه قهوه ای روی آن مشاهده نشد. نتیجه این آزمایش احتمال وجود منبع مقاومت به بیماری لکه قهوه ای در گیاه آلوروپوس را افزایش می دهد. از طرفی امکان وجود روش های آزمایشی دیگر برای بررسی این بیماری را باید مورد مطالعه و جستجو قرار داد. این اولین گزارش از ایران روی گیاه آلوروپوس است که به وسیله قارچ های P. grisea و R. solani آلوده شده است. این گیاه به عنوان میزبان ثانویه قارچ های یاد شده می تواند نقش داشته باشد.
کلیدواژگان: آلوروپوس، برنج، عکس العمل، بیماری های برنج -
صفحه 78در این تحقیق به منظور تعیین سازگاری و پایداری ژنوتیپ های توتون، پنج ژنوتیپ توتون ویرجینیا در دو منطقه رشت و تیرتاش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در سه تکرار و دو سال زراعی متوالی (89-1387) کشت و مورد مطالعه قرار گرفتند. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در روش AMMI و Tai در سطح احتمال 1% معنی دار بودند. در روش رگرسیون Tai ژنوتیپ های 1، 3 و 5 در ناحیه پایداری قرار گرفتند، اما از بین آنها ژنوتیپ شماره 3 (Caspian z1) به علت دارا بودن مقدار نزدیک به 1 و مقدار نزدیک به صفر و همچنین میانگین عملکرد بالاتر از میانگین کل، از پایداری بسیار بالایی نسبت به سایر ژنوتیپ ها برخوردار بود. درمدل AMMI1 ژنوتیپ 3 به عنوان ژنوتیپ پایدار معرفی گردید و همچنین در مدل AMMI2 نیز دو مولفه اصلی اول در سطح 1% معنی دار شدند، مولفه اصلی اول87% و مولفه اصلی دوم 12% و در مجموع این دو مولفه 99% از تغییرات اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه نمودند. لذا در این مدل دو مولفه اصلی اثر متقابل در مدل نگه داشته شد (AMMI2) و بقیه مولفه ها به عنوان نویز در نظر گرفته شدند. براساس نمودار بای پلات مدل AMMI2ژنوتیپ 3 (Caspian z1) به عنوان بهترین ژنوتیپ برای مکان تیرتاش (S2) و رشت (S1) شناخته شد. به طورکلی در این تحقیق ژنوتیپ 3 بر اساس روش Tai و AMMIبه عنوان برترین ژنوتیپ شناخته شد.
کلیدواژگان: سازگاری، پایداری، AMMI، رگرسیون Tai، توتون
-
Page 1Genetic components controlling a number of nutrient quality traits in rice (Oryza sativaL.) were studied using 7×7 half a diallel cross. This experiment were carried out fordetermination of gene action, estimation of heritability and determination the best parents. The contents of P, K, Fe, Zn and Mn were measured from white rice grain flour obtained from studied genotypes. Analysis of variance showed significant differences among genotypes for all traits including Potassium (K), Phosphorus (P), Ferrum (Fe), Zinc (Zn) and Manganese (Mn) contents. Hayman s diallel analysis doesn t carry out for P content due to Inadequacy of additive-dominance model. Diallel analysis revealed that both additive (D) and dominance components (H1 and H2) were significant for K, Fe, Zn and Mn contents. The average degree of dominance showed the over dominance effects for controlling of K, Fe, Zn and Mn contents. The ratio of H2/4H1 indicated approximatelysymmetrical distribution of the genes in K and Zn contents. Also results indicated that anincrease of Zn and Mn contents were controlled by recessive alleles. Broad senseheritability estimates were high for all traits. Value of four mineral elements K, P, Fe andZn contents were high in landraces including Deilmani, Hassani and Shahpasand cultivarsand heritability of these traits were high, therefore, these genotypes can be used as parents in breeding programs for improving nutrient quality in rice.
-
Page 17Reactive oxygen species (ROS) release from cellular water molecules under abiotic andbiotic stresses which are harmful for cellular metabolism. Although, some of radicalinjuries neutralize via plant enzymatic and nonenzymatic reactions like antioxidant systemsuch as superoxide dismutase, catalase, peroxidase and ascorbate peroxidase. Aeluropuslittoralis Parl. is a halophyte plant belongs to Poaceae family can tolerate over 600 mMNaCl stress, thus it can be as genetic source for transfer gene to crop resulting cerealimprovement under salt stress condition. There is not any report about antioxidant assay inthis plant up to now. This research have studied in rice and citrus research institute, SariAgricultural Sciences and Natural Resources University’s hydroponic labs in 1389.Antioxidant enzymes assay have performed in four levels, 0, 200, 400 and 600 mM NaClduring 21 days and periodically 72 hours sampling. Statistical analysis indicated reciprocaleffects of time and salt treatment for enzyme was significant (á= 0.01). The resultsdetermined the enzymes activity increase up to 8, 7, 18 and 5.3 for POX, CAT, APX andSOD respectively in 400 and 600 mM NaCl treatment. In respect to results as well asantioxidant enzymes high activity, identification, isolation and transfer of genes involve insalt tolerance from Aeluropus littoralis Parl. can be benefit for production of transgenicplant tolerant to environmental stresses.
-
Page 30thirty-three M7 soybean mutant lines which originated by ray (co-60) fromcultivar L17 irradiated with doses150, 200 and 250 Gray (absorbed dose), L17 cultivarand two commercial cultivars; Clark (CL) and Williams (WI) were evaluated in view ofsome agronomical and morphological traits under completely randomized design withthree replications. In M7 mutant lines all traits except number of seed per pod showed asignificant difference at =1% or 5% in comparison with L17 and commercial cultivars.The difference of seed per pod was not significant amongst studied lines. Seed yield perplant showed positive and highest correlation (0.886) with harvest index. Stepwiseregression analysis showed 99.7% variation of yield per plant as a depended variablejustified with harvest index and plant dry weight traits that harvest index value weremore than plant dry weight. By using forward regression analysis except two mentionedtraits other traits with low importance including number of leaf per plant, plant heightand root dry weight were inserted in final regression model. Path analysis resultsshowed that harvest index and plant height have respectively highest (0.6) and lowest(0.001) positive direct effects on seed yield per plant. Therefore harvest index trait canbe used as relevant selection criteria for yield in plant breeding programs. By using ofprincipal factor analysis with varimax rotation for studied traits, 6 factors weredetermined that these factors justified 89% of total variation. First factor justified 35%of total variation and this factor called as a yield factor.
-
Study on Salt Tolerance of Gamma Ray Induced Mutants in 032 Soybean Cultivar in Greenhouse ConditionPage 47Study on salt tolerance of 35 lines derived gamma ray irradiation on 032 soybeancultivar (M2 generation) were conducted. Seeds of selected M1 lines were sown ingreenhouse with 3 levels of sodium chloride (30, 60 and 90 mM) in sandy culture infactorial experiment on the basis of randomized complete block design with 3 replicationsin 2008. After 60 days salinity treatment, the traits of stem length, root length, root nodenumber, plant fresh weight, dry weight of aerial part of plant, root dry weight and plantbiomass were recorded. Analysis of variance indicated that there were significantdifferences between salinity, lines and interaction between salinity and lines. Also resultsshowed significant differences in morphological traits. The observations showed the mostextensive variation range was belong to 320 Gy dose of gamma ray. In this study, 10 lineswere selected and they were tolerant to all salinity levels. These promising lines can beused as new germplasms to obtain new salt tolerance varieties in near future.
-
Page 57In order to evaluate genetic variation and path analysis of yield components andgrain yield, 49 soybean genotypes were studied based on simple lattice design. Analysisof variance based on lattice design revealed significant differences among the genotypesfor all the traits. The results of path analysis revealed that among yield components,1000-seed weight showed significant positive direct effects on grain yield and numberof seeds per pod and pods per plant were stayed in next step. Number of branchesshowed significant positive direct effect on pods per plant but it showed significantnegative direct effect on seeds per plant. The genotypes showed maximum andminimum genetic variation for number of branches and pod length, respectively. Resultsof factor analysis revealed nominal yield components in first factor showed the mostvariation among the genotypes and the second factor expressing the metric yieldcomponents. In this study the genotypes M-45, Mustung, TN6.90, Calnoax and Tellarwith the means of seed yield 4830, 4590, 4685, 4520 and 4380 kg ha-1 respectively,have considered as suitable genotypes for this trait and also they were classified as onestatistical group, respectively.
-
Page 68Aeluropus littoralis belong to poaceae family. It often grows in salty soils. In thisstudy reaction of A. littoralis to rice pathogens (Pyricularia grisea, Rhizoctonia solaniand Bipolaris oryzae) was investigated at greenhouse and field conditions underartificial inoculation. These three mentioned fungi were isolated from rice plants andthen propagated and separately inoculated on Aeluropus plants. The results indicatedthat R. solani and P. grisea could infect the A. littoralis and showed the typicalsymptoms on this plants. This is the first report of these fungi that infect the A. littoralisplant in northern Iran. But B. oryzae could not infect the A. littoralis, and was notshowed brown spot symptoms on plants at greenhouse and field conditions. Aeluropuscan be an alternative host for the blast and sheath blight of the rice. Therefore,eradication of this weed can reduce the inoculum sources of the two important ricepathogens. Also it can be source of resistance to rice brown spot disease. Beside, thepossibility of existence of other tentative methods for considering this disease must bestudied and researched in the future.
-
Page 78To determine the yield stability and adaptability of the genotype of tobacco, 5genotypes of flue-cured tobacco were evaluated in experiment using a randomizedcompletely block design (RCBD) with three replications at two locations includingRasht and Tirtash tobacco Research Centers (IRAN), during the growing season of2008-2010 (four environment). The interaction of genotype × environment in AMMIand Tai analysis method was significant (p 0.01). In Tai regression analysis method ofgenotype 1, 3, 5 were in part stability. But genotype (G3) had a high stability comparingthe others because of having near to 1 and near to zero and also because of a higheraverage yield than the total average yield. In AMMI1 model, genotype 3 was introducedas a stable genotype, and also in AMMI2 model, the first two principle component axes(PCA 1 and 2) were significant (p 0.01) and the first Interaction Principal ComponentAxis (IPCA1) of the interaction captured 87% of the interaction sum of squares. TheSecond Interaction Principal Component Axis (IPCA2) explained a further 12% of GEIsum of squares. And cumulatively contributed 99% of the total GEI. Thus, in this modelAMMI2, the first two principle components were considered. And the other PCA wereconsidered as noise. The biplot technique was used to identify appropriate genotype forspecial locations. Result show that genotype 3 (Caspian z1) with the highest interactionwere the most stable genotype. Furthermore, genotype 3 was known as more suitablefor Tirtash (S2) and Rasht (S1) locations. In general, in this study, genotype 3 wasknown as the most suitable genotype on the base of Tai regression analysis and AMMImethod.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.