نشریه مطالعات در دنیای رنگ
پیاپی 1 (تابستان 1390)

سازوکار پایدار کردن فیلم های پوششی در برابر تخریب و اکسایش نوری برحسب چگونگی جذب نور در پوشش ها که ممکن است توسط گروه های رنگ ساز بخش رزینی، رنگدانه ها، ناخالصی ها و غیره صورت گیرد شامل حذف فرآیندهای فوتوفیزیکی و فوتوشیمیایی گوناگونی است که هنگام اکسایش نوری آنها اتفاق می افتد. بطور کلی عمل پایدارکنندگی نوری پایدارکننده ها بر مبنای غربال کردن یا صاف کردن پرتو فرابنفش، جذب پرتو فرابنفش، فرونشاندن حالت برانگیخته گونه های برانگیخته شده با پرتو فرابنفش و از بین بردن رادیکال آزاد یا متلاشی کردن هیدروپراکسیدها می باشد. از این میان دو روش آخر یعنی فرونشاندن حالت برانگیخته گونه های برانگیخته شده با پرتو فرابنفش و از بین بردن رادیکال آزاد یا متلاشی کردن هیدروپراکسیدها، از جمله موثرترین روش ها می باشند.

این تحقیق به بررسی کاربردهای صافی ها در حذف مواد رنگزا از پساب های رنگی صنایع مختلف از جمله صنعت نساجی می پردازد. همچنین معرفی و مقایسه روش های مختلف موجود جهت تصفیه پساب های صنعتی ارائه شده است. صافی های استفاده شده در این مطالعه از جنس صافی های پلی پروپیلنی می باشد که در نهایت این صافی ها از نظر کارآیی و بازده حذف، مقایسه و کارآیی بسیار خوب آنها در حذف مواد رنگزای مستقیم از پساب های رنگی صنعتی مشخص گردیده است.

مواد رنگزای مشکی نسبت به مواد رنگزای دیگر در اغلب موارد، ارزان تر می باشند و در صورتی که بتوان به نحوی مصرف رنگزاهای رنگی را با استفاده از رنگزای مشکی کاهش داد می توان باعث کاهش هزینه های تولید منسوجات شد. در بحث اختلاط رنگ داریم که ترکیب مقادیر برابر رنگ های زرد و قرمز و آبی تولید یک رنگ خاکستری می کند. بنابراین در صورتی که مقادیری از سه رنگزای زرد و قرمز و آبی را بیابیم که در یک رنگرزی با این مخلوط به یک خاکستری قابل تولید با یک رنگزای خاکستری (مشکی) برسیم می توان رنگزای خاکستری را جایگزین مقادیر بدست آمده سه رنگزای زرد و قرمز و آبی کرد. در این پژوهش امکان و چگونگی جایگزینی به نحوی که رنگ نمونه اولیه تا حد امکان ثابت بماند بررسی گردید. به این منظور در پارچه اکریلیکی به دو روش «استفاده از جدول بازبینی LUT» و «استفاده از k/s» عمل جایگزینی جزء خاکستری انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که هر دو روش منجر به کاهش مصرف رنگزاهای رنگی می گردند که مقدار کاهش در روش استفاده از LUT بیشتر است. در صورت داشتن یک دسته رنگزا با پیروی مطلوب از تئوری کیوبلکا مانک روش استفاده از k/s منجر به اختلاف رنگ کمتری می گردد، در غیر این صورت روش استفاده از LUT منجر به نتایج مناسب تری خواهد شد.

در جهان امروز یکی از مهم ترین عوامل رقابتی بنگاه های اقتصادی میزان استفاده از فناوری و نوآوری برپایه دانش است. از سوی دیگر، واحدهای اقتصادی که بر پایه دانش شکل می گیرند از پایداری و ثبات ویژه ای برخوردارند. از این رو، ایجاد تسهیلات ویژه برای تسهیل شکل گیری شرکت های دانش بنیان، مورد اهتمام دولت و نهادهای قانون گذاری کشور قرار گرفته است که طبیعتا نقش دانشگاه ها برای ایجاد هسته های پرتحرک دانش بنیان بسیار برجسته وحائز اهمیت است. شرکت های دانش بنیان دارای مشارکت دانشگاهی، دارای دورنماهایی امید بخش در بکارگیری پژوهش های علمی در عرصه های بازار به منظور درآمدزایی دانشگاه، اساتید و فارغ التحصیلان است. در صورتیکه این فرصت ویژه بصورت حساب شده مدیریت نگردد، دست آوردی به جز یاس و شکست در بر نخواهد داشت و موجب به هدر رفتن آرزوهای دیرینه کشور در این موضوع مهم می گردد. در این مقاله به کمک تجارب مراکز رشد داخلی و خارجی به چالش های متصور برای تشکیل، راه بری و بهره دهی شرکت های دانش بنیان دانشگاهی پرداخته شده و ضمن تحلیل تهدیدها، به سازوکارهای کارآمد برای ایجاد مدیریت پیش گیرانه برای مقابله با چالش ها اشاره خواهد شد. ماحصل این مقاله تنظیم رویکردهای عملیاتی است که منجر به هر چه بارورتر شدن بنیاد و دوام شرکت های دانش بنیان در دانشگاه ها می گردد.

تحلیل سطح رنگدانه ها و پلیمرها با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی وارون امکان پذیر است. لذا می توان با استفاده از آن، برهم کنش و چسبندگی میان رنگدانه ها و پلیمرها را اندازه گیری و مورد بررسی قرار داد. این روش بر اساس تعیین زمان ماندگاری حلال های آلی قطبی و غیرقطبی از طریق یک ستون پرشده از رنگدانه و یا پلیمر طراحی شده است. در این مقاله، ضمن معرفی نیروهای متقابل میان رنگدانه ها و پلیمرها، روش عملی و معادلات لازم برای محاسبه انرژی سطحی رنگدانه ها و پلیمرها، انرژی آزاد، آنتروپی و آنتالپی جذب پلیمرها بر روی سطح رنگدانه ها و میزان چسبندگی و برهم کنش میان آنها مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین به مشکلات اجرایی و کاربردهای عملی کروماتوگرافی گازی وارون اشاره می شود.

در این مقاله ابتدا رنگدانه های معدنی نانوکپسوله اینکلوژنی تعریف و سپس نوعی از آن به روش سل- ژل کلوییدی سنتز شده است. این رنگدانه در واقع نانو کامپوزیتی از نانوذرات هماتیت درون زمینه یا کپسولی از فازهای پایدار زیرکون- سیلیکا می باشد. به منظور تهیه رنگدانه اینکلوژنی می بایست پیش ماده مورد نظر را به روش های شیمی تر یا سرامیکی سنتز کرد و سپس آن را در دمای مناسب درون کوره محفظه ای و یا لوله ای کنترل اتمسفر با دمش گاز اکسیژن، کلسینه و زینتر کرد. لازم است برروی رنگدانه های به دست آمده بررسی هایی از جمله آزمون پراش اشعه ایکس، رنگ سنجی، میکروسکوپ الکترونی عبوری یا روبشی انجام داد. در مورد سیستم هماتیتی به روش شیمی تر از نوع سل- ژل کلوییدی نتایج بیانگر این بود که سیستم اینکلوژن به طور موفقیت آمیز ایجاد شده است. هماتیت سنتز شده کروی شکل و دارای اندازه ذراتی حدود 10 نانومتر بود که پس از زینتر در تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری قابل تشخیص بود.

چاپ جوهرافشان به دلیل قابلیت پاشش جوهر بر دامنه وسیعی از مواد، مانند فلزات، سرامیک ها و پلیمرها از قابلیت های زیادی در تولید محصولات مختلف برخوردار است. امکان استحصال مواد بر روی زیر لایه های حساس، ارائه حداکثر وضوح dpi 4800×1200 و کوچک ترین حجم قطره پرتابی تا یک پیکولیتر در چاپ جوهرافشان میسر می باشد. فناوری جوهرافشانی اگر چه اولین بار برای چاپ متن و عکس بر کاغذ به کارگرفته شد ولی امروزه این فناوری حتی در تولید نمونه بافت های بدن با استفاده از سلول های زنده و یا ساخت حسگرها با استفاده از جوهرهای بیولوژیکی و رسانا به کارگرفته شده است. کاربرد این روش به دلیل سرعت، انعطاف، تمیزی و غیره در تولید ادوات و قطعات الکترونیکی که با نام الکترونیک چاپی شناخته می شود رو به رشد است. در این مقاله مروری، ضمن معرفی فناوری جوهرافشانی و سازوکارهای مربوطه، قابلیت ها و کاربردهای مختلف آن در نساجی، بیولوژی، حسگرها و بخصوص در الکترونیک و اجزاء میکرو مورد بررسی قرار می گیرد.