فهرست مطالب

علوم و فنون دریایی - سال نهم شماره 2 (تابستان 1389)

مجله علوم و فنون دریایی
سال نهم شماره 2 (تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/05/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • نسرین سخایی، احمد سواری، پریتا کوچنین، سید محمد باقر نبوی، جاسم غفله مرمضی صفحه 1
    این تحقیق به منظور جداسازی و شناسایی مراحل پلانکتونیک گونه های مختلف خرچنگ های گرد در سواحل خوزستان از اردیبهشت 86 تا فروردین 87 انجام شد. خصوصیات ریخت شناسایی مرحله لاروی زوآی یک 6 گونه Philyra platychira، Philyra globus، Philyra sp1، Philyra syndactya، Ebalia sp1، Myra fugas از خانواده Leucosiidae ارائه شده است. نمونه برداری با استفاده از تور پلانکتون 300 میکرومتر و به روش کشش مورب از کف به عمق انجام گردید. همچنین تراکم لارو گونه های شناسایی شده در ماه ها و ایستگاه های مختلف محاسبه گردید و گونه Philyra platychira با بیشترین فراوانی3/203 موجود در متر مکعب در خرداد 86 معرفی شد.
    کلیدواژگان: مراحل لاروی، خرچنگ گرد، زئوپلانکتون، خلیج فارس، Leucosiidae
  • هانیه سعید، شاهرخ پاشایی راد، آریا اشجع اردلان، احسان کامرانی، بهرام حسن زاده کیابی صفحه 14
    در این مطالعه فراوانی و تنوع فیتوپلانکتون در قبل و بعد از طوفان گونو در آب های ساحلی بندرعباس بررسی گردید. نمونه برداری در دو ماه خرداد و تیر (قبل و بعد از طوفان گونو) در سال 1386 در ساحل گلشهر بندرعباس (مابین پارک دولت و پارک غدیر) انجام شد. به طور کلی 8 جنس دیاتومه متعلق به 6 راسته و 7 خانواده، 3 جنس دوتاژکدار متعلق به 3 راسته و 3 خانواده و1 جنس جلبک سبز آبی متعلق به 1 راسته و1 خانواده شناسایی شدند. در اوایل خرداد (قبل از طوفان گونو)، دیاتومه ها عمده تنوع فیتوپلانکتون شناسایی شده را تشکیل می دادند. در تیرماه (بعد از طوفان گونو) نمونه ها بیشتر متعلق به دیاتومه ها و دوتاژکداران بودند و دو تاژکدار Gymnodinium sp.از فراوانی بیشتری برخوردار بود. در کل، تفاوت چشمگیری در تنوع و تراکم فیتوپلانکتون قبل و بعد از رخداد طوفان گونو مشاهده گردید که این امر می تواند در رابطه با تراکم مواد غذایی آورده شده به سطح آب به وسیله جریانها و اختلاط لایه های آبی ناشی از طوفان باشد.
    کلیدواژگان: تنوع، فراوانی، طوفان گونو، خلیج فارس
  • مرجان ضیایی، صابر خدابنده، بهروز ابطحی صفحه 19
    آزاد ماهی خزرSalmo trutta caspius یک ماهی یوری هالین و قادر به تحمل نوسان های وسیع شوری در مراحل بلوغ با استفاده از چند سازگاری ریخت-عملکردی می باشد. درخصوص کلیه این گونه بومی خزر که نقش مهمی در تعادل یون و مایعات بدن دارد اطلاعات کمی وجود دارد. در بررسی حاضر اونتوژنی (روند رشد و نمو) سیستم کلیوی (کلیه و کیسه ادراری) از نظر ساختاری و عملکرد تنظیم اسمزی از روز اول تفریخ تا روز 27 از طریق بافت شناسی و ایمونوهیستوشیمی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در روز اول پس از تفریخ، کلیه پرونفروسی موجود است که در طول بدن و کنار لوله گوارش واقع شده است. تا روز ششم، توبولهای پرونفریک پیچیدگی کم داشت و در روزهای بعدی رشد و نمو، تمایز، تعداد و پیچیدگی آنها افزایش یافت. توبولهای مزونفروسی به صورت توده های سلولی تیره رنگ از روز ششم ظاهر شدند. گلومرول از روز 12 پس از تفریخ ظاهر شد و دارای سلول های مزانشیال، خونی و کپسول بومن بود. در فاصله بین روزهای 16 تا 22 بر تعداد توبولهای مزونفریک افزوده شد، به طوری که بافت خونی بین آنها کاهش یافت و تمام فضای کلیوی را توبولها احاطه کردند. در روزهای بعد تشکیل کلیه مزونفروسی با کاهش بافت خونی و توبولهای پرونفروسی مشاهده شد. مکان یابی آنزیم Na+/K+ ATPase در لارو یک روزه نشان داد که اغلب بخشهای کلیه پرونفروسی دارای خاصیت ایمونوفلورسانس قوی و به عبارتی مقدار زیادی از این آنزیم در قسمتهای قاعده ای خود می باشند. با رشد لارو، شدت ایمونوفلورسانس در بخشهای مختلف کلیه با تغییرات مشخصی همراه بود. لذا می توان نتیجه گرفت که تا زمان تشکیل مزونفروس، نقش اصلی تنظیم اسمزی برعهده توبولهای پرونفروسی است و در مراحل بعدی رشد و نمو این نقش به توبولهای مختلف مزونفروسی منتقل می شود.
    کلیدواژگان: کلیه، گلومرول، تنظیم اسمزی، Na+، K+، ATPase، Salmo trutta caspius
  • نوشین مقدم، بهاره شعبانپور، علی شعبانی، محمدرضا ایمان پور صفحه 33

    نمک سود کردن از قدیمی ترین روش های نگهداری ماهی می باشد. امروزه روش های نمک سود کردن تغییرزیادی نموده و نه فقط به منظور نگهداری، بلکه به جهت بهبود بخشیدن طعم و بوی ماهی به کار می رود. در این مطالعه اثرات دو دمای 4 و10 درجه سانتی گراد طی زمان 6 و12 ساعت نمک سود سبک به روش خشک، برتغییرات ترکیب شیمیایی وخواص حسی فیله های قزل آلای رنگین کمان بررسی شد. طرح آزمایشات به روش فاکتوریل در قالب کاملا«تصادفی در سه تکرار بوده و برای انجام نمک سود سبک از غلظت 10 درصد نمک استفاده شد. نمک باعث ایجاد تغییراتی در ترکیبات شیمیایی وخواص حسی ماهی گردید. افزایش زمان نمک سود از 6 به 12 ساعت باعث کاهش 13/3 درصدی رطوبت و 2/1 درصدی پروتئین در دمای 4 درجه سانتی گراد گردید، همچنین 57/3 درصد میزان رطوبت و 50/1 درصد مقدار پروتئین را در دمای 10 درجه سانتی گراد کاهش داد. نمک سود سبک فیله های ماهی باعث افزایش خاکستر و نمک در عضله شده و تغییراتی را در میزان اسیدیته، چربی و خواص حسی آن بوجود آورد. نتایج نشان می دهد که نمک سود سبک فیله های قزل آلای رنگین کمان درزمان کمترموجب تولید محصول مطلوب تر به لحاظ مصرف می گردد.

    کلیدواژگان: قزل آلای رنگین کمان، نمک سود سبک، ترکیبات شیمیایی، خواص حسی
  • احمد طهماسبی کهیانی، سعید کیوان شکوه، امین نعمت اللهی، نعمت ا& محمودی، حسین پاشا زانوسی صفحه 45
    تاثیر سطوح مختلف نوکلئوتید جیره بر شاخص های رشد و مورفولوژی روده ماهی قزل آلای رنگین کمان انگشت قد (Oncorhynchus mykiss) با وزن متوسط 01/ 0± 4/11گرم به مدت 8 هفته در کارگاه تکثیر و پروش ماهیان سردآبی قزل برم واقع در استان چهارمهال و بختیاری مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش درون مخازن 700 لیتری با تراکم ذخیره سازی 40 عدد ماهی در هر تانک انجام شد. نوکلئوتید جیره در 4 سطح 05/0، 10/0، 15/0 و 20/0 درصد به جیره غذایی اضافه گردید و جیره فاقد نوکلئوتید برای تغذیه گروه شاهد مورد استفاده قرار گرفت. پس از 8 هفته پرورش، نتایج نشان داد که افزودن نوکلئوتید به جیره غذایی ماهی قزل آلای رنگین کمان سبب افزایش وزن بدن، ضریب رشد ویژه و کاهش ضریب تبدیل غذایی شده است. حداکثر بهبود شاخص های مذکور درسطح 20/0 درصد بوده است که با تیمار 15/0 درصد اختلاف معنی داری مشاهده نشد، در حالی که با گروه شاهد و سایر تیمارها دارای اختلاف معنی داری می باشد. همچنین در بررسی مورفولوژی روده، بیشترین میزان طول پرز روده در سطح 20/0 درصد بوده است که در مقایسه با گروه شاهد دارای اختلاف معنی داری می باشد. نتایج این آزمایش نشان داد اضافه کردن نوکلئوتید به جیره ماهی قزل آلای رنگین کمان به میزان 20/0 اثرات مثبتی بر برخی پارامترهای رشد و مورفولوژی روده دارد.
    کلیدواژگان: نوکلئوتید، رشد، مورفولوژی روده، قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss)
  • حسن نظری، اصغر عبدلی، غلامحسین وثوقی، فرهاد کیمرام صفحه 55
    هدف از این مطالعه بررسی رابطه طول و وزن مارماهی دهان گرد دریای خزر Caspiomyzon wagneri در دو رودخانه شیرود و تالار بود. در مجموع، 242 مارماهی دهان گرد به وسیله دست و تور سالیک در دوره مهاجرت (فروردین و اردیبهشت ماه 1385) صید شد. بیشترین فراوانی طولی در هر دو جنس در طبقات طولی mm 367-391 قرار داشتند. در بررسی رابطه رگرسیونی طول و وزن بدن مشاهده شد که این رابطه دارای همبستگی مثبت و معناداری در هر دو جمعیت رودخانه شیرود (نر، 89/0=r و 0=P و ماده، 86/0=r و 0=P) و رودخانه تالار (نر، 93/0 =r و 0=P و ماده 74/0 =r و 0=P) است. الگوی رشد در مارماهیان هر دو رودخانه و در هر دو جنس آلومتریک منفی بود. در هر دو رودخانه مقدار ضریب چاقی در جنس ماده بیشتر بود ولی اختلاف معناداری بین جمعیت دو رودخانه وجود نداشت (05/0≤P). نسبت جنسی (نر به ماده) در رودخانه شیرود 1/1:1 و در رودخانه تالار 1:1/1 بود. بررسی روده ماهیان دهان گرد هر دو رودخانه نشان داد که در اکثر آنها روده خالی از غذاست و در روده تعدادی از آنها انگل Corynosoma sp. از گروه آکانتوسفال مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که شاخصهای رشد در هر دو رودخانه یکسان است.
    کلیدواژگان: رشد، مارماهی دهان گرد دریای خزر Caspiomyzon wagneri، شیرود، تالار
  • مسعود صدری نسب، ابوالفضل دلبری صفحه 3
    در این مطالعه برای اولین بار تغییرات مقدار حقیقی ضریب شکست امواج الکترومغناطیسی در خلیج فارس، در طول سال مورد بررسی قرار گرفته است..برای این منظور مدل سه بعدی هیدرودینامیکی کوهیرنس برای خلیج فارس اجرا شده است. خلیج فارس خور معکوسی است که آب های تازه تر از دریای عمان از سطح به آن وارد و آب سنگین و شورتر از از بستر و از طریق تنگه هرمز از آن خارج می شود.
    نتایج مدل نشان می دهد که کمترین میانگین ماهیانه ضریب شکست مربوط به آب های بستر در دی ماه است و بیشترین مقدار میانگین ماهیانه ضریب شکست نیز مربوط به تیرماه و در بستر است.بطور کلی در خلیج فارس ضریب شکست امواج الکترومغناطیسی در بستر بیشتر از سطح است بجز در ماه های آذر و دی که ضریب شکست در سطح بیشتر است.علاوه بر این ضریب شکست در مناطق جنوبی بیشتر از مناطق شمالی خلیج فارس است. یافته های مدل در قیاس با مقادیر اندازه گیری شده تطبیق بسیار خوبی را نشان می دهند.
    کلیدواژگان: امواج الکترومغناطیسی، کوهیرنس، خلیج فارس، ضریب شکست، طول موج
|
  • N. Sakhaie. A. Savari, P. Kochanian, S. M. B. Nabavi, J.G.Marammazy Page 1
    There have been relatively very few taxonomic studies on the Brachyura of the Persian Gulf region, despite the recent ecological focus on the area due to its economic importance. The present descriptive study is based on the brachyuran larvae (Zoea I) of six species of family Leucosiidae: Myra fugas, Philyra platychira, Philyra globus, Philyra sp1, Philyra syndactya, Ebalia sp1. Plankton samples were collected monthly from coastal waters of Khuzestan from May 2007 to April 2008. The larval stages are described in detail and the variations between morphological characteristics of larvae are presented in tabular form. Dominant species was Philyra platychira with maximum abundance in June 2007.
  • M. Ziaeei, S. Khodabandeh, B. Abtahi Page 19
    Salmo trutta caspius is a euryhaline fish that tolerate salinity fluctuations during the maturation process with a number of morphological and functional adaptation. There is little information about kidney of this native Caspian species that play an important role in ion balance in body fluids is information exists. In the present study ontogeny (development process) of renal system (kidney and urinary bags) in terms of structure and function in osmotic regulation from first day post hatching to 27 days through histology and immunohistochemistry were studied. Results showed that on the first day post hatching, proneprosic kidney was located along the body and digestive tract. Until the sixth day, Poximal tubules showed low complexity but in next days they showed differentiation and increased in number and complexity. mesonephric tubules appeared with dark cell mass on sixth day. Glomeruli was seen on days 12 after hatching and was characterized by mesonephric and blood cells and Bowman capsule. Between days 16 to 22 number of mesonephric tubules was increased, so that blood tissue between them decreased and all the the renal tissue was embedded by tubules. After that formation of mesonephric kidney with decreased blood tissue and Pronephric tubules was observed. Imunolocalization of Na+ / K+ ATPase in one-day larvae was seen strongly in many parts, means that lots of this enzyme is available in basal membrane. By growing larvae, immunofluorescence intensity in different parts of the kidney showed significant changes. It could be concluded¬ until formation of Mesonephric kidney, the main role in osmotic regulation is played by Pronephric tubules but later this role is transferred to mesonephric tubules.
  • N. Moghaddam, B. Shabanpour, A. Shabani, M.R. Imanpour Page 33

    Salting is one of the oldest fish preservation methods. In recent years, salting procedures are changed, not only to preserve the fish but also to improve its aroma and flavor. In this study effects of two temperatures (4 and 10 C) in two times (6 and 12 hours) on chemical composition and sensory quality of light dry salting was assayed. Experiments were carried out in completely randomized design as a factorial with tree replicates. The salt concentration in light dry salting was 10%. The salt changed chemical composition and sensory quality in muscles of fish. By increase in salting time from 6 to 12 hours, moisture and protein decreased to 3.13% and 1.2% in 4 C and 3.57% and 1.5% in 10 C, respectively. The light salting of fillets increased ash and muscle salt content and induced pH, fat and sensory quality changes. The results showed that use of light dry salting in rainbow trout fillets in lower times produce a good quality product.

  • Ahmad Tahmasebi-Kohyani, Saeed Keyvanshokooh, Amin Nematollahi, Nemat Mahmoudi, Hossein Pasha-Zanoosi Page 45
    This experiment was conducted to examine the effects of dietary nucleotides on growth, and intestinal morphology of rainbow trout with mean initial weight of approximately 11.35 ± 0.01 g. Five diets with 0, 0.5, 1, 1.5 or 2 g of nucleotides (NT) Kg-1 diet were fed to rainbow trout for 8 weeks. Forty fish were kept in each of the triplicate tanks designed for every treatment group. Fish fed diets with 2 g and 1.5 g NT Kg-1 for 8 weeks had highest final weight and SGR and lowest in fish fed the NT-free control diet. After 8 weeks of feeding trial, there was a significant (P<0.05) decrease in FCR between the control and the groups fed diets with 1 g, 1.5 g and 2 g NT Kg-1. The highest length of intestine epithelium cells was observed in fish fed diets with 0.2 g NT Kg-1. The results suggest that dietary nucleotides exerted positive effects on growth indices and intestine morphology in rainbow trout.
  • Nazarih., Abdolia., Vossoughi, Gh., Kaymaram, F Page 55
    The purpose of this study was to investigate weight–length relationship of Caspian Lamprey, Caspiomyzon wagneri, in two Shirud and Talar Rivers. Totally, 242 fish specimens were collected using hand and a circle cast-net during their spring migration (from 22 March to 9 May, 2006). The most length frequency in both sexes was 367–369 mm. Weight–length relationship revealed a positive, high and significant correlation in the Shirud River population (male: r = 0.89 and p = 0.00; female: r = 0.86 and p = 0.00) and Talar River (male: r = 0.93 and p = 0.00; female: r = 0.74 and p = 0.00). Growth pattern was negative allometric between sexes and rivers. The coefficient of condition in females was higher in the rivers, but there was no significant difference between populations (p ≥ 0.05). The sex ratio (male to female) was 1.1 to 1 and 1 to 1.1 in the Shirud and Talar Rivers, respectively. Investigation of lamprey gut in both rivers showed that in most of them gut was empty of food and in some of guts observed parasite Corynosoma sp. from Acanthocephal groups was observed. The results this study showed that growth parameters are similar in two rivers.
  • Masoud Sadrinasab, Abolfazl Delbari Page 3
    The three-dimensional variability of refractive index in the Persian Gulf water was investigated. In this study a three-dimesional hydrodynamic model (COHERENCE) was employed in a fully prognostic mode to derive refractive index in the Persian Gulf, an evaporation–driven inverse estuary that is governed by the import surface water from the adjacent ocean and the export of saline bottom gulf water through the Strait of Hormoz. The results showed that the minimum and maximum refractive index occurred in the bottom waters in January and July, respectively. Generally refractive index in the bottom waters was greater than that of the surface waters except in November and January. In addition, refractive index in the southern parts was greater than that in the northern regions of the Persian Gulf. Finding of the show a very good agreement with real observation.