فهرست مطالب
نشریه مطالعات ملی
سال سیزدهم شماره 1 (پیاپی 49، بهار 1391)
- تاریخ انتشار: 1390/12/27
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحه 3کشور دربرگیرنده واحدهای سیاسی جغرافیایی مستقلی است که برجسته ترین تقسیم بندی جهان کنونی را شکل می دهند و این پدیده هم زمان با شکل گیری سیاسی ایران در دوره هخامنشیان واقعیت پیدا کرد. اینکه چه عامل و یا عواملی موجب پیدایش و سپس استمرار و تداوم موجودیت کشور می شود؛ علت وجودی و علت بقای کشور است. به لحاظ علمی برخی اندیشمندان و صاحب نظران ایرانی و خارجی در ارتباط با مبانی هویتی، علت وجودی و بقای ایران اظهارنظر کرده اند. هر یک از پژوهش ها بنا به استنباط و زمینه های کاری اندیشمندان، عامل و یا مجموعه عواملی را درخصوص مبانی هویت ایرانی پررنگ جلوه داده اند. با توجه به اهمیت موضوع، سوال اصلی پژوهش این است که بنیادهای علت وجودی و بقای کشور در ایران کدام اند و آیا مجموعه این عوامل به یک میزان در پیدایش و تداوم آن اثرگذار بوده اند؟ روش به کار گرفته شده در این مقاله توصیفی تحلیلی است و نتایج به دست آمده موید آن است که ایران دارای عناصر چندگانه در علت وجودی و بقای خود است.
کلیدواژگان: فرهنگ، هویت، جغرافیا، ایران -
صفحه 29هویت مشکله ای نظری و عملی است که به ویژه در دهه های اخیر حجم وسیعی از مطالعات نظری و پژوهشی، برنامه ریزی های اجتماعی، اقدامات سیاسی و سیاست گذاری های فرهنگی را موجب شده است. نظر به اهمیت موضوع، مقاله حاضر بر آن است تا از چشم اندازی به نسبت متفاوت سه دسته مطالعات انجام شده در قلمرو موضوعی هویت، یعنی نظریه های عام جامعه شناسی، مطالعات نظری جامعه علمی ایرانی و مطالعات پژوهشی ایرانی را از نو تحلیل کرده و فراتحلیلی از آنها ارائه دهد. نتایج این فراتحلیل نشان می دهد که در مطالعه موضوع مانند هویت، نظریه های جامعه شناسی در مقایسه با سایر حوزه های علمی کارایی بیشتری دارند. درحالی که مطالعات نظری بر هویت ملی تاکید دارند، در مطالعات تجربی بیشتر بر اهمیت ابعاد فروملی و جهانی هویت تاکید شده است. هم چنین بیشتر پژوهش ها و مطالعات رویکرد برساختی دارند. بر اساس پیشینه نظری مطالعات هویت در ایران، مهم ترین منابع هویتی عبارتند از: زبان فارسی، مذهب تشیع، دین اسلام، فرهنگ شرقی، عرفان شرقی، مدرنیته و تاریخ ملی. در مجموع، می توان گفت منابع هویتی متنوع است و این امر با توجه به وزن هر کدام از این عناصر دال بر این واقعیت است که شاکله هویت ایرانی، در همه سطوح آن سامانه ای ترکیبی و پیوندی دارند.
کلیدواژگان: برساخت گرایی، فراتحلیل، هویت یابی، هویت فروملی، هویت ملی -
صفحه 59ادراکات و تصورات متقابلی که گروه ها از یکدیگر دارند یکی از عوامل تعیین کننده در تقویت و یا تضعیف مبانی هویت جمعی است و در چارچوبی کلان در زمره مباحث روان شناسی اجتماعی قرار می گیرد. میزان شناخت و نحوه ادراک افراد یک جامعه از یکدیگر مبنای اصلی تعامل آنها با یکدیگر است. این که ما دیگران را چگونه مورد فهم و ارزیابی قرار می دهیم نقش شایان توجهی در برقراری ارتباط، دوری گزیدن و یا نفی و حتی حذف دیگران دارد. اصولا انسان ها در قبال دیگران همان گونه رفتار می کنند که می اندیشند و متاثر از نقش ذهنیت و جهت گیری های ذهنی خود، چیزهایی را می بینند، که «باید» ببینند ترکیب شناخت ها (اعتقادات و باورها)، احساسات (هیجان ها و عواطف) و آمادگی برای عمل (تمایلات) نسبت به پدیده های معین و دیگران در چگونگی کنش و واکنش ما تاثیر قابل ملاحظه ای دارد.
مردم ایران در تجربه طولانی زندگی جمعی خود دارای حافظه تاریخی مشترکی هستند که در آن افتخارات و رنج های مشترک، شکست ها و موفقیت های بزرگ، و به طور کلی یک جغرافیای تاریخی همیشه رقم خورده است. در این میان، نقش ادراکات و تصورات متقابلی که گروه ها از یکدیگر دارند، یکی از عواملی تعیین کننده در تقویت و یا تضعیف مبانی زمینه ها عینی و ذهنی همگرایی و همبستگی ملی می باشد. در شرایط کنونی، تفکرات قالبی و پیشداوری ها در مناسبات بین افراد، طوایف، اقوام و گروه های ایرانی نقش موثری ایفا می کند و فهم دقیق ابعاد و زوایای این مسئله می تواند ما را در رفع بسیاری از سوءتفاهم ها و تحکیم مبانی هویت ملی و رفع زمینه های بهره برداری نیروهای بیگانه بیش از پیش یاری کند. در پژوهش حاضر تلاش خواهد شد با تمرکز بر فهم زمینه های عینی و ذهنی شکل گیری و کاربرد تصورات قالبی و پیشداوری های برآمده از آن، ابعاد و پیامدهای این مسئله در ارتباط با هویت ملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
در این پژوهش تلاش خواهد شد ضمن تشریح پدیده تصورات قالبی و بهره گیری از نظریه های مختلف برای فهم مسئله، رابطه میان احساس تعلق هویتی و میزان تصورات قالبی و پیشداوری از طریق روش پیشمایشی مورد سنجش قرار گیرد.
کلیدواژگان: پیشداوری، تصورات قالبی، هویت، هویت ملی، روان شناسی اجتماعی -
صفحه 87هویت از زمانی شکل می گیرد که فرد از خود می پرسد «کیستم»؛ بنابراین مسئله هویت را می توان مسئله «معنا» دانست. در حقیقت انسان با پرسش از «کیستی» به دنبال پی بردن به معنای خود است؛ این معنا بر مبنای تشابه با آنهایی که مانند فرد هستند و تفاوت از غیر یا دیگرانی که مانند او نیستند شکل می گیرد. فارغ از جامعه ای خاص چون ایران، «حماسه ها و اسطوره های ملی» یکی از عناصر مهم هویتی و متمایزکننده جوامع به شمار می آیند. شاهنامه فردوسی به عنوان شناسنامه ملی جامعه ایرانی و دربردارنده بخش عمده ای از اسطوره ها، حماسه ها و تاریخ جامعه ایران همواره انتقال دهنده بخش عمده ای از عناصر هویت جامعه ایرانی تا به امروز بوده است. هویت ایرانی به معنای دلبستگی عاطفی و تعهد نسبت به میراث فرهنگی، میراث سیاسی و تبار مشترک ایرانی است. این نوشتار، معنای هویت ایرانی را با استفاده از روش تحلیل محتوا در داستان سیاوش از شاهنامه فردوسی جستجو کرده و به این نتیجه دست یافته است که هویت ایرانی در مقابل انیرانی بازشناسی می شود. در این داستان سایر مولفه های فرهنگی و تبار مشترک در لایه های بعدی هویت ایرانی جای می گیرند.
کلیدواژگان: هویت ایرانی، انیرانی، تحلیل محتوا، داستان سیاوش، شاهنامه فردوسی -
صفحه 111چندین قرن از واقعه عاشورا می گذرد؛ اما عاشورا و امام حسین(ع) به عنوان نمادهای هویت شیعه در متن زندگی مسلمانان و در باورهای پاک مردم جای دارد. محرم میراث عاشورا برای دوستداران و عاشقان اهل بیت و نقطه عطف انسانیت، آزادگی و مردانگی بوده و هر ساله میلیون ها انسان داغدار را برای عزاداری و ابراز احساسات گرد هم می آورد. کمرنگ شدن روزافزون نقش طبیعت و محیط طبیعی در مراسم سوگواری و هم چنین بی اطلاعاتی عزاداران از هویت و نماد این پدیده ها، این پژوهش را به سوی بررسی نمادهای سوگواری و ارتباط آنها با طبیعت در مناطق بوشهر و سیستان رهنمون ساخته است. این مطالعه با استفاده از متون ادبی، مقالات علمی، مطالعات میدانی و پرسش از محققان، مردم شناسان و افراد خبره در زمینه مذهبی، سعی دارد با استفاده از متغیرهای محیطی موثر در آیین سوگواری از قبیل آب و هوا، عارضه های طبیعی، پوشش منطقه، موقعیت منطقه و... با استفاده از روش تحلیلی توصیفی به بررسی درون مایه های جغرافیایی آیین های سوگواری در مناطق سیستان و بوشهر بپردازد. نتایج این پژوهش نشان می دهد ویژگی های خاص جغرافیایی و مکانی این دو منطقه منجر به پایداری در رفتارها و آیین های عاشورایی همراه با حفظ تمامیت سرزمینی و حراست از ارزش های مذهبی شده و این آمیختگی نیز سبب رشد ارزش های اسلامی و انسانی و هم چنین گسترش آن در پهنه های عقیدتی مجاور شده است.
کلیدواژگان: عاشورا، درون مایه های جغرافیایی، آیین های سوگواری، سیستان، بوشهر -
صفحه 135اعتقادات مذهبی در حافظه جمعی جامعه، از گذشته در قالب نماد محفوظ مانده و در آثار هنری نمود بصری یافته است. در این مقاله با بررسی ادیان و اعتقادات ایرانی میتراییسم و زرتشتی در بستر تاریخی گذار به دوران اسلامی و با شناخت آموزه ها و تعالیم و آثار شکل گرفته تحت عنوان هنر این ادیان، ارتباطات درونی میان نمادهای نظری، بصری و زیبایی شناسی آنها و نمادهای اصلی موجود در آثار ایرانی بررسی شده است. از این رو نویسندگان مقاله با روش تحلیل و مقایسه اسناد هنر ایران به بررسی مبانی نظری و اعتقادات جاری در ادیان مورد بحث پرداخته اند و پس از استخراج نشانه های نظری پشتیبانی کننده نمادها، مولفه های قابل تصویرگری در آنها را مطرح کرده اند. با بررسی ساختار تاریخی فرهنگی، لایه های معنایی مستتر بنیان اعتقادی محکمی، در پس هر یک از نشانه های موجود یافته شده که مبین نقش سازنده ادیان ایرانی در نشانه های بصری گرافیک معاصرمان است.
مقاله حاضر کوششی برای بازخوانی هویت ایرانی با تکیه بر نقش سازنده نشانه ها و نمادهای به جای مانده از ادیان و آیین های ایرانی است، به طوری که رهاورد کاربرد این نشانه ها در آثار گرافیک هنری که خود نقش رسانه در جامعه را ایفا می کند، حفظ و تقویت همبستگی و انسجام فرهنگ ملی ایرانیان است.
جهت بررسی هویت اجزای سازنده گرافیک ایران، یک جامعه نمونه از آثار هنرمندان نسل های مختلف گرافیک ایران متشکل از: استاد قباد شیوا، استاد فرشید مثقالی، فرزاد ادیبی، رضا عابدینی و ایمان راد انتخاب شده است. در ادامه نمادهای برگرفته از هنر ایرانی که طی مطالعه در بخش بررسی ادیان استخراج شده در آثار افراد جامعه نمونه مورد سنجش آماری قرار گرفته و نتایج به دست آمده در جدول شماره 1 ارائه شده است.
کلیدواژگان: نمادهای دینی، میتراییسم، زرتشتی، ادیان ایرانی، گرافیک، هویت -
صفحه 163وزیران در تاریخ ایران، همواره نقشی موثر و اساسی در شئون گوناگون مملکت داری داشته اند و به تنهایی به عنوان نهادی در دل حکومت بوده و در راس نیروهای حافظ ایرانشهری عمل کرده اند البته نقش وزیران ایرانی پس از اسلام و برتری یافتن اعراب و ترکان، پررنگ تر شده است. در این مقاله به بررسی نقش وزیران ایرانی در احیاء و گسترش هویت ملی در دوران حکومت عباسیان، سامانیان، غزنویان و سلجوقیان پرداخته شده است.
براساس نتایج پژوهش با قاطعیت می توان گفت که وزیران بزرگ ایرانی، خدمات قابل توجهی در این دوران به هویت ملی این سرزمین کرده اند. آنان به خاطر افکندن جان خود، خانواده و صرف اموال شان به احیاء و گسترش هویت ایرانی همت کرده و در این زمینه خدمات بسیاری را انجام داده اند. تلاش برای احیاء و پاسداشت هویت فرهنگی، تاکید بر به کارگیری زبان فارسی، به عنوان یکی از مولفه های هویت ایرانی و نشر آن، هم چنین تلاش برای حفظ و گسترش قلمرو جغرافیایی و استقلال سرزمین ایران، تاکید بر به کارگیری روش سیاستمداری ایرانیان و احیای سیاست ایرانشهری، عمده ترین شیوه های خدمت این وزیران در احیاء و گسترش هویت ملی بوده است.
کلیدواژگان: وزیران ایرانی، هویت ملی، عباسیان، سامانیان، غزنویان، سلجوقیان - معرفی و نقد کتاب
-
صفحه 189
-
Page 3The State includes of the independent political-geographical determinants that they are the most important division of the present world and this matter at first, is created in Iran and in Achaemenian period. The Main factor or factors are Reasons d'être and Survival of State that they are important for appearance and continuation of state. Iran is a historic state that civilization and establishment of that has been passing several centuries. Some scholars and experts have expressed some opinions about the foundations of national identity, Reasons d'être and Survival of Iran. Each of the research has been focused on a factor or some factors of Iranian national identity according to the specialty and interesting field of scholars. The main question of this research is, what are the Reasons of d'être and Survival of Iran? And do these factors have the same share? Description-analytic method has been used in this research and the results of the survey show that Iran has several main Reasons d'être and Survival.
-
Page 29Identity is regarded as a theoretical and practical problematic issue which constitutes a large body of literature in social planning, political actions and cultural policy-making, in the last decades. Thus, this study wants to Meta-analyze three sorts of studies on identity in a distinctive perspective. These are: general theories in sociology, theoretical studies focused on Iranian academic sphere, and research studies on Iranian identity. The findings demonstrate that the sociological theories are more effective to discuss identity than other scientific fields; While the theoretical studies focused mainly on national level of identity, the empirical ones highlighted the sub-nation and global dimensions of identity; Most of researches employed the constructivist approach; according to literature review of identity studies in Iran, the main sources of identity are Persian language, Shiite religion, Islam, Oriental Culture, Oriental Mystic, Modernity and National History. Generally, it could be mention that the sources of identity are diverse; as a result, this indicates that the aspects of Iranian identity in all levels portray a hybrid and synthetic constitutions.
-
Page 59The understanding of how people interact with each other is a major basis of the social interactions. These matters that how we understand others and we assessed them has an important role in communicating and even avoiding or rejecting the others. Basically, people think and behave toward others influenced by the mentality and directions of their mind, in other words, see the things that "should" see. Combination of knowledge (beliefs), emotions (excitement and emotions) and readiness for the action (desire) to certain phenomena and the others have significant effect on how form our actions and reactions.The role of mutual perceptions and conceptions of the groups from each other is one of the determining factors in strengthening or weakening the basis of national solidarity. Also, here, the concept of the group identity includes urban, tribal, ethnic, linguistic and religious identity that each of them with illustrating different behavior patterns and frameworks has their distinctive identities.In this study, we try to explain the phenomenon of stereotypes and to use of different theories for understanding the relationship between sense of identity in relation to stereotypes and assessing prejudice based on the survey finding.
-
Page 87Identity takes form in the moment that one asks oneself the question "Who am I?" Thus, identity can be construed as a matter of "meaning". In fact, by asking about "identity", people seek to understand the meaning of their own "self", the sort of meaning that takes form on the basis of correspondence with similar people and clash with dissimilar ones. "National myths and epics" constitute one of the prominent elements of identity and distinction of the communities. Ferdowsi’ Shahnameh is as the national emblem of Iranian society that contains stories about myths, epics and history of Iranian society which is in turn a narrative of the past, transmitting the bulk of identity elements of Iranian society to date. Iranian identity moans emotional attachment and commitment to the cultural and political heritage and common ethnicity of Iran. This article sets out to seek the meaning of Iranian identity by applying the method of content analysis to the story of Siavash in the Shahnameh. The result revealed that firstly, Iranian identity had gained recognition in contrast to Anyrani (non-Iranian) identity, and secondly, the political legacy, particularly the ideal king, is among the prominent elements of Iranian identity in this story. The essence of the concept of the ideal king encompasses a king enjoying splendor, charisma, wisdom and justice that has been crystallized in Siavash, the prince of Persian. In this story, other cultural elements and common genealogy constitute other subsequent layers of Iranian identity.
-
Page 111About fourteen centuries have passed since Ashura, but Imam Hussein and Ashura have a certain place in shia Identity and in the Muslim life and beliefs. Muharram is the heritage of Ashura for who like Ahl Al-Byt and is the peak turning point of humanity, freedom and manhood, and brings together millions of people each year for expressin the feelings and mourning. Pale increasing role of the natural environment and nature of identity and a symbol of mourning for this Event led the research toward studing the symbols of mourning and their relationship with nature in Bushehr and Sistan. The study by using of the literary texts, scientific articles and studies and field questions from researchers and anthropologists and experts in the field of religious, is trying to focus on effective environment variables on mourning, such as weather, normal condition, the coverage and location of the region. This research use of the analytical-descriptive method to explore the geographical themes of mourning rituals in Bushehr and Sistan. The results show that geopolitical and spatial characteristics of these two regions, has led to stability in behaviors and rituals of Ashura with maintaining the territorial integrity and safeguarding of religious values. This lead to the human growth and development of Islamic values in the neighboring ideological areas.
-
Page 135Religious beliefs in public memory has been appeared in myths and symbols of artistic works. So, In this paper we study the interval connections among visual, ideological and aesthetics symbols and the major beliefs and symbols in them has been cansidered. Many of these symbols had so many interpretations which comes from magic or ritual, so, in this research, we study Mithraism and Zoroastrian religions and understanding of thoughts and works with the name of art in religion. For this consideration, some interpretations, comparisons and suggestions of symbols has been used, also imaginable references has been expressed here and the hidden meaning full layers for bases of beliefs can be found in background of these symbols, is the sign of constructive roles of Iranian religions.This paper is an attempt for survey of Iranian identity by relying on great role of the reminder symbols of Mithraism and Zoroastrian religions in the way that we can use them in contemporary art and for performing the role of a media in the society and help to improve and support the solidarity arts of national culture of Iranians.In this survey we choose a group of Iranian graphic artists who are in different ages of Iranian graphic art, include: professor Gobad Shiva, professor Farshid Mesghali, Mr Farzad Adibi, Mr Reza Abedini, Mr Iman Rad and we study their art warks, due to the symbls of religious art works, as a result, we obtain some data that show them in a schedele.
-
Page 163In the history of Iran, ministers had always played a crucial role in ruling the country and acted as an institution in the heart of the government; they also acted as the heads of forces for defending the country.After the advent of Islam and the conquering of the country first by the Arabs and then by the Moguls, the role that ministers played in Iranian history became more conspicuous. The present paper attempts to provide a picture of the role of Iranian ministers in the development as well as the spread of national identity during Abbasid, Samanid, Qaznavid, and Saljooquid periods. The current research paper also states that the great Iranian ministers had definitely played an immensely important role in the preservation of the Iranian national identity, especially at times when Iran was under foreign occupation or when disasters inflicted the country.Amongst different things that these ministers have done to protect the Iraniain national identity are those related to attempts to preserve the cultural identity of Iran, emphasis on using the Persian language and its expansion across the region, attempts to expand and protect the Iranian territories and using the policies of ancient Iraniain kings in governing the country.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.