فهرست مطالب

مجله پژوهش های حبوبات ایران
سال دوم شماره 1 (پیاپی 3، بهار و تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1391/01/27
  • تعداد عناوین: 10
|
  • ملیحه قنبری مطلق، مهدی راستگو، مجید پور یوسف، جلال صبا، کامران افصحی صفحه 1
    تاریخ کاشت، مهم ترین عاملی است که بر خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گیاه تاثیر مثبت دارد. به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تداخل علف هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام با تیپ رشدی مختلف لوبیاقرمز، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. عامل اصلی شامل رقم لوبیا در سه سطح، رقم ایستاده (درخشان)، نیمه ایستاده (صیاد) و رونده (گلی) و تاریخ کاشت در دو سطح (30 اردیبهشت و 13 خرداد ماه) به صورت فاکتوریل و عامل فرعی تداخل علف هرز در دو سطح (کنترل کامل و عدم کنترل علف هرز) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات اندازه گیری شده نشان داد که ارقام در اکثر صفات مورد بررسی با هم تفاوت معنی داری داشتند. اثر تداخل علف هرز نیز به جز وزن 100دانه و شاخص برداشت در تمامی صفات، معنی دار بود. تاریخ کاشت در هیچ یک از صفات مورد بررسی اثر معنی داری ایجاد نکرد. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک کل به ترتیب با مقادیر 1188 و 3462 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در رقم گلی و رقم درخشان مشاهده شد. علف هرز، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک را به نصف کاهش داد. رقم گلی در تاریخ کاشت اول، بیشترین تراکم و وزن خشک علف-هرز را داشت که از بین علف هرزهای موجود در آخر فصل، بیشترین تراکم و وزن خشک علف هرز مربوط به علف-هرزهای پهن برگ بود. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی، رقم گلی به علت داشتن عملکرد بالاتر در هر دو تاریخ کاشت و در شرایط تداخل با علف هرز، بهترین کاندید برای کشت در زنجان می باشد.
    کلیدواژگان: تاریخ کاشت، رقم، علف هرز، لوبیا (Phaseolus vulgaris L، )
  • کامران افصحی، محمدرضا مستوفی سرکاری، فرید شکاری، مهدی راستگو صفحه 21
    ریزش دانه در هنگام برداشت یکی از عوامل کاهش دهنده مقدار محصول به دست آمده از مزرعه می باشد. جهت انتخاب لاین مناسب برای برداشت مکانیزه و تعیین مناسب ترین درصد رطوبت دانه در حین برداشت، در رابطه با کاهش افت و افزایش محصول سه لاین لوبیای چیتی، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی واقع در کرج اجرا شد. سه لاین لوبیای چیتی ایستاده شامل لاین 31-KID، 11816 و 16Cos به عنوان کرت اصلی و درصد رطوبت دانه در حین برداشت بعنوان کرت فرعی در دو سطح رطوبت 217% و 212% ارزیابی گردیدند. در این آزمایش، میزان تلفات محصول در حین برداشت با همدیگر مقایسه شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که لاین های مورد بررسی از نظر میزان محصول با هم اختلاف معنی دار داشته و بیشترین محصول به میزان 9/1612 کیلوگرم در هکتار مربوط به لاین 16Cos در سطح رطوبتی 212% بوده و همچنین از نظر حداقل تلفات محصول در حین برداشت بین دو سطح رطوبتی، اختلاف معنی داری مشاهده شد و هر سه لاین در رطوبت 212% کمترین ریزش را داشتند ولی بین این لاین ها از نظر درصد ریزش اختلاف معنی داری مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: تلفات دانه، رطوبت دانه، رقم ایستاده، لوبیا
  • علی گنجعلی، سعید جوینی پور، حسن پرسا صفحه 27
    به منظور بررسی و گزینش ژنوتیپهای متحمل به خشکی نخود و تعیین مناسبترین شاخصهای مقاومت به خشکی، آزمایشی در سال زراعی 85-1384 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور انجام شد و طی آن 150 ژنوتیپ نخود تیپ کابلی از بانک بذر حبوبات دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح ارزیابی مقدماتی عملکرد اگمنت به همراه شش شاهد (شامل نمونه حساس به خشکی، ارقام نخود رایج در کشور و شاهد رقم محلی) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این آزمایش، شاخصهای کمی مقاومت به خشکی مانند شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، میانگین بهرهوری (MP)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، شاخص تحمل (TOL) و میانگین هارمونیک (HM)، بر اساس عملکرد دانهی نمونه ها در شرایط تنش خشکی (کشت دیم) و شرایط بدون تنش خشکی (کشت فاریاب) محاسبه شدند. بر اساس نتایج، ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر همهی شاخصهای کمی مقاومت به خشکی (بهجز شاخصهایTOL و SSI)، تفاوتهای آماری معنی داری با یکدیگر داشتند (05/0p≤). بیشترین میزان عملکرد دانه در شرایط تنش، در ژنوتیپهای MCC302، MCC427، MCC352، MCC1، MCC50، MCC62، MCC118 و MCC423 بهترتیب با عملکرد 960، 905، 638، 625، 609، 602، 592 و 581 کیلوگرم در هکتار و در شرایط بدون تنش، در ژنوتیپهای MCC312، MCC380، MCC304، MCC50، MCC117، MCC427، MCC301 و MCC311 بهترتیب با عملکرد 2185، 1856، 1820، 1636، 1622، 1567، 1520 و 1514 کیلوگرم در هکتار بهدست آمد. بر اساس نتایج حاصل از مطالعه همبستگی صفات در این آزمایش، شاخصهای GMP، STI، MP و HM بهعنوان بهترین شاخصها برای گزینش ژنوتیپهای متحمل به خشکی، مشخص شدند. بر این اساس، ژنوتیپهای MCC50، MCC352 و MCC427بهعنوان ژنوتیپهای نخود متحمل به خشکی پیشنهاد میشوند.
    کلیدواژگان: تنش خشکی، شاخص تحمل به خشکی، طرح آگمنت، نخود
  • ماندا صفوی، سعید ملک زاده شفارودی، علی گنجعلی، عبدالرضا باقری صفحه 39
    خشکی، از اصلی ترین عوامل محدودکننده در تولید نخود زراعی است که اختلاف قابل توجهی میان پتانسیل تولید و مقدار واقعی آن ایجاد می کند. برای ارزیابی اثرات خشکی برروی ویژگی های فیزیولوژیک گیاه خصوصا در ریشه و اندام های هوایی، چهار ژنوتیپ شامل دو ژنوتیپ متحمل (ICC4958 و MCC696)، یک ژنوتیپ حساس (MCC759) و یک رقم محلی با نام جم (MCC361)، در سه زمان نمونه گیری (پیش از تنش، پس از اعمال تنش در زمان آغاز گل دهی و دوره بازیابی گیاه در اولین آبیاری پس از 10 روز اعمال تنش) در قالب سه تکرار، مورد آزمایش و مقایسه قرار گرفتند. نتایج کلی حاکی از آن بود که مقاومت یا حساسیت به خشکی با تخصیص و تسهیم محصولات فتوسنتزی به اندام های مختلف در طول دوره ی رشد و دوره ی تنش تعیین گردیده و تخصیص نابه جا و بیشتر این محصولات به اندام های هوایی آن چنان که در رقم حساس به طور معنی داری مشاهده شد، عامل تعیین کننده ای در حساسیت آن به خشکی در مقایسه با لاین های متحمل بود. به نظر می رسد که افزایش نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک کل گیاه، تحت شرایط تنش خشکی به دلیل کاهش در هدررفت آب از طریق سطح تعرق کننده ی کمتر، منجر به افزایش تحمل در لاین های ICC4958 و MCC696 گردید.
    کلیدواژگان: تخصیص ماده خشک، تنش رطوبتی، صفات ریشه
  • آرش پاک مهر، مهدی راستگو، فرید شکاری، جلال صبا، مریم وظایفی، اسماعیل زنگانی صفحه 53
    به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ سالیسلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ی لوبیا چشم بلبلی (L. unguiculata Vigna) رقم پرستو تحت تنش کم آبی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های خردشده با سه تکرار در سال زراعی 1388-1387 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل پرایمینگ بوسیله ی سالیسلیک اسید به عنوان عامل فرعی در پنج سطح (صفر،900، 1800، 2700 و3600 میکرومولار) و آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح (آبیاری منظم، اعمال تنش کم آبی در زمان گل دهی و غلاف بندی) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر آبیاری و سالیسلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد، معنی دار بود. اثر متقابل آبیاری×سالیسلیک اسید تنها برای تعداد غلاف در شاخه ی اصلی و فرعی، وزن 100دانه در غلاف شاخه ی اصلی، بیوماس و عملکرد دانه معنی دار بود. مقایسات میانگین صفات مورد مطالعه نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد در شرایط تنش کم آبی در مقایسه با شرایط آبی، کاهش یافت. پرایمینگ بذور با سالیسلیک اسید، باعث افزایش طول غلاف، تعداد غلاف، تعداد دانه، وزن100دانه در غلاف های شاخه ی اصلی و فرعی، بیوماس، عملکرد دانه و شاخص برداشت در هر دو شرایط آبیاری و تنش شد. بذور پیش تیمارشده با غلظت 2700 میکرومولار سالیسلیک اسید وضعیت مطلوبی را از نظر کلیه ی صفات فوق در مقایسه با سایر تیمارها در شرایط آبیاری و تنش کم آبی به خود اختصاص دادند. از بین مقادیر مختلف سالیسلیک اسید به کار رفته برای عمل پرایمینگ، بذور پیش تیمارشده با غلظت 2700 میکرومولار سالیسلیک اسید در شرایط آبیاری منظم، تنش کم آبی در مرحله گل دهی و تنش کم آبی در مرحله غلاف بندی با عملکرد 4424، 3437 و 2475 کیلوگرم در هکتار، دارای بیشترین عملکرد بودند.
    کلیدواژگان: پرایمینگ، تنش کم آبی، سالیسیلیک اسید، عملکرد، لوبیا چشم بلبلی
  • علی گنجعلی *، حسن پرسا، عبدالرضا باقری صفحه 65

    زودرسی یا فرار از خشکی به عنوان راهبرد اولیه گیاه، در سازگاری به مناطق دارای تنش خشکی انتهایی فصل، مطرح است. گیاهان از طریق ایجاد تغییرات مورفولوژیک و فیزیولوژیک، به تنش خشکی پاسخ می دهند. بر این اساس، دو آزمایش جداگانه با هدف بررسی واکنش عملکرد و صفات مورفوفیزیولوژیک ژنوتیپ های زودرس نخود نسبت به تنش خشکی، انجام شد. روز تا گل دهی و عملکرد 30 ژنوتیپ زودرس به همراه ژنوتیپ های مقاوم به خشکی، در دو شرایط تنش خشکی (دیم) و بدون تنش (فاریاب)، در قالب طرح کرت های خردشده با سه تکرار، طی سال زراعی 87-1386 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش دوم، صفات مورفوفیزیولوژیک موثر در بهبود تحمل به خشکی پنج ژنوتیپ زودرس نامزد برای تحمل به خشکی به همراه رقم تجاری جم، در دو شرایط تنش خشکی (25 درصد ظرفیت زراعی) و شاهد (ظرفیت زراعی) مورد مطالعه قرار گرفتند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در اتاقک رشد انجام شد. نتایج نشان داد که صفت روز تا گل دهی عمدتا ژنتیکی بوده و تاثیر عوامل محیطی، به ویژه شرایط رطوبتی خاک بر این صفت، ناچیز است. دامنه ی وسیع کاهش عملکرد ناشی از تنش خشکی (23 تا 86 درصد) نشان دهنده ی تنوع بالای موجود میان ژنوتیپ ها در پاسخ به تنش خشکی بود. در محیط تنش، همبستگی منفی و معنی دار میان روز تا گل دهی و عملکرد دانه، موید اتخاذ راهبرد فرار از خشکی در ژنوتیپ های زود گل ده است. ژنوتیپ های MCC80، MCC392، MCC78، MCC552 و MCC537 از عملکرد بالایی در هر دو محیط تنش و بدون تنش برخوردار بودند. از آنجا که شاخص تحمل به خشکی نیز در این ژنوتیپ ها از میانگین ژنوتیپ های مورد بررسی بالاتر بود، لذا این ژنوتیپ ها به عنوان ژنوتیپ های متحمل به خشکی پیشنهاد می شوند. با توجه به ماهیت زودرسی و اتخاذ راهبرد فرار از خشکی انتهای فصل در ژنوتیپ های منتخب در این آزمایش، به نظر می رسد مکانیسم های تحمل به پسابیدگی در این ژنوتیپ ها احتمالا ایجاد نگردیده و یا به طور کامل تکامل نیافته است. بنابراین میان ژنوتیپ های زودرس منتخب و ژنوتیپ شاهد، تفاوت های معنی داری از حیث اغلب صفات موثر در بهبود تحمل به خشکی، قابل مشاهده نبود.

    کلیدواژگان: تنش خشکی، زودرسی، شاخص پایداری غشاء، نخود
  • الیاس نیستانی صفحه 81
    این آزمایش در سال زراعی 85-1384 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و چهار لاین ماشک از گونه Vicia panonica در استان خراسان شمالی در دو منطقه برگرد در شهرستان فاروج و نوده در شهرستان بجنورد اجرا شد. با توجه به نتایج تجزیه واریانس، لاین ها در دو مکان، به جز صفت وزن 100دانه از لحاظ سایر صفات دارای اختلاف معنی داری بودند. اثر متقابل مکان×ژنوتیپ نیز برای تمامی صفات به جز تعداد روز تا گلدهی، معنی دار بود. به طور کلی لاین شماره 4 با 1154 کیلوگرم عملکرد دانه و 2465 کیلوگرم عملکرد بیولوژیک در هکتار در منطقه بجنورد از سایر لاین ها برتر بود. با توجه به این که لاین شماره 4 مقاومت خوبی به سرما از خود نشان داد می توان آن را برای مناطق دیم سردسیر به صورت پاییزه توصیه نمود.
    کلیدواژگان: دیم، عملکرد دانه، ماشک، مراحل نمو
  • محمد ضابط، عبدالهادی حسین زاده صفحه 87
    به منظور بررسی رابطه صفات مورفوفنولوژیک و کمی و تعیین مهم ترین صفات موثر بر عملکرد تحت دو شرایط آبیاری مرسوم و محدود، 600 اکوتیپ ماش در دو طرح مقدماتی آگمنت به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. محاسبه ضرایب همبستگی نشان داد که در هر دو شرایط، بیشترین ضریب همبستگی مثبت و معنی دار با عملکرد اقتصادی را تعداد غلاف در بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت دارشتند. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که در محیط بدون تنش، صفات تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت، طول غلاف، ارتفاع گیاه، وزن 100دانه و در محیط تنش، صفات تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت، طول غلاف، ارتفاع گیاه، وزن 100دانه، تعداد گره در ساقه ی اصلی، تعداد روز تا 90 درصد رسیدگی، مهم تر از بقیه صفات می باشند. تجزیه علیت نشان داد که در هر دو شرایط، صفات تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت، بیشترین تاثیر را بر عملکرد داشتند. تجزیه به عامل ها نشان داد که در هر دو شرایط، چهار عامل بیشترین تغییرات موجود را توجیه می کنند. هم چنین عامل دوم که شامل صفات تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت و عملکرد اقتصادی بود، مهم تر از سایر عوامل تشخیص داده شد.
    کلیدواژگان: تجزیه به عامل ها، تجزیه رگرسیون گام به گام، تجزیه علیت، تجزیه همبستگی، ماش
  • رمضان سرپرست، فاطمه شیخ، حبیب الله سوقی صفحه 99
    هشت ژنوتیپ باقلا به همراه رقم شاهد برکت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان به مدت سه سال مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش به منظور تعیین صفات زراعی، اجزای عملکرد و پایداری عملکرد دانه برای انتخاب بهترین ژنوتیپ ها اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس بلوک های کامل تصادفی در هر سال و تجزیه واریانس مرکب، حاکی از اختلاف ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی در سطح 1% بود. به منظور مشخص نمودن ارقام پایدار و بررسی واکنش ارقام در سال های مختلف، تجزیه پایداری با استفاده از روش های واریانس محیطی و ضریب تغییرات محیطی و روش های ناپارامتری واریانس و انحراف معیار رتبه انجام گردید. نتایج تجزیه مرکب در سه سال، حاکی از اثرات متقابل بسیارمعنی دار ژنوتیپ و محیط بود. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش واریانس محیطی نشان داد که ژنوتیپ شماره 8 دارای کمترین واریانس محیطی و بیشترین پایداری بود. همچنین بر اساس روش ضریب تغییرات محیطی، ژنوتیپ های شماره 8 و 5 به ترتیب دارای بیشترین پایداری بودند. بر اساس تجزیه پایداری به روش ناپارامتری، ژنوتیپ های شماره 5 و 8 به ترتیب با میانگین رتبه 33/1 و 2، دارای کمترین رتبه و کمترین انحراف معیار رتبه و بیشترین پایداری بودند. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه واریانس و روش های مختلف تجزیه پایداری و تجزیه کلاستر، ژنوتیپ های شماره 5 و 8 در سال های مختلف، پایداری بسیارخوبی داشته و از نظر عملکرد دانه نیز نسبت به شاهد منطقه (برکت) برتری داشتند و برای منطقه گرگان مناسب شناخته شدند.
    کلیدواژگان: اثر متقابل ژنوتیپ و محیط، باقلا، تجزیه کلاستر، تجزیه مرکب
  • فرود صالحی*، امیر هوشنگ جلالی، دلاور بهروزی صفحه 107

    به منظور انتخاب لاین یا لاین های مناسب لوبیاقرمز جهت کشت در استان چهارمحال وبختیاری، این طرح از سال 1380 لغایت 1384 در مناطق لردگان و بلد اجی اجرا گردید. سال اول (1380)، شامل انتخاب بوته های برتر بود که از بین توده های محلی نقاط مختلف استان (توده های محلی مورد کشت در مناطق لردگان، بلداجی، دستگرد امامزاده، گندمان و اردل) با کشت در مزرعه تحقیقاتی در منطقه لردگان و با توجه به ویژگی های فنوتیپی و عملکرد دانه و اجزای آن صورت گرفت. سال دوم آزمایش (1381)، نتاج تک بوته های انتخابی بر روی خطوط کاشته شده و پس از هر پنج خط، شاهدهای لوبیاقرمز ناز، صیاد و محلی لردگان کشت گردید و در قالب آزمایش بدون تکرار از طریق رسم نمودار، تجزیه و تحلیل شدند. سال های سوم و چهارم آزمایش، مقایسه ی عملکرد دانه در قالب طرح لاتیس مستطیل ساده انجام شد. سال پنجم مقایسه عملکرد ناحیه ای، با استفاده از لاین های منتخب سال های قبل در مناطق لردگان و بلداجی انجام شد. نتایج سال سوم نشان داد که عملکرد لاین های انتخابی L1، G17 و A15 برتر از شاهد ناز بوده و تفاوت معنی دار (05/0p است.

    کلیدواژگان: اجزای عملکرد دانه، عملکرد دانه، گزینش، لاین های جدید، لوبیا قرمز
|
  • Malihe Ghanbari Motlagh, Mehdi Rastgoo, Majid Pur Yusef, Jalal Saba, Kamran Afsahi Page 1
    Sowing date is the most important factor in physiological and morphological characteristics with positive effects on plants. To evaluate the effect of sowing date and weed interference on yield and yield components of red beans cultivars a factorial split plot experiment in randomized complete block design with three replications was carried out in the Research Field of Zanjan University. Main plots included combinations of three levels of red bean cultivars (standing cultivar, Derakhshan; semi standing cultivar, Sayyad; prostrate cultivar, Goli) with sowing dates at two levels (30th of May and 13th of June). Subplots included weed interference at tow levels (weed infested and weedy check). Analysis of variance showed that the difference of cultivars in most traits were significant. The weed interference had a significant effect on all traits except for seed weight and harvest index. Sowing date was not significantly different in all traits. Goli and Derakhshan cultivars had the highest grain yield and total dry matter per hectare with quantities of 1188 and 3462 kg per ha, respectively. Weed decreased grain yield and dry matter to half. Goli cultivar in the first sowing date had the highest weed density and dry weight at the end of season. The highest weed density and dry weight also contributed to broadleaved weeds. It was concluded that the Goli cultivar, due to higher performance in both sowing dates and weed interference condition was the best candidate for cultivating in Zanjan.
  • Kamran Afsahi, Mohammad Reza Mostofi, Farid Shekari, Mehdi Rastgoo Page 21
    Seed loss at harvesting time is one of the factors reducing seed yield in at farms. This study was carried out within a Research Farm in Karaj to evaluate and select a proper pinto bean line for mechanized harvesting at two moisture contents during harvesting and their effect on seed yield and yield loss among three lines of pinto bean. The experiment was split-plot based on randomized complete block design with three replications. The main plot included pinto bean lines with three levels (KID-31, 118116 and Cos16) and the sub plot included seed moisture content during harvesting with two levels (%17±2 and %12±2). These lines were evaluated and compared for seed loss at farm. Results showed that there was a significant difference between lines in seed yield. The highest amount of seed yield belonged to Cos16 with 1612.9 kg.ha-1. Also this line had the lowest loss during harvesting when the moisture content of seeds was %12±2. There was a positive correlation between seeds moisture content and amount of seed loss showing the best moisture content for mechanized harvesting as %12±2. In addition, there were no significant differences among lines for this trait.
  • Ali Ganjeali, Saeed Joveynipou, Hassan Porsa Page 27
    In order to evaluate and selection of drought tolerant chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes and to identify the best indices for drought tolerance, an experiment was conducted at Agricultural Research Station of Neyshabour during 2005-2006 growing season. In this study, 150 Kabuli chickpea genotypes from Mashhad Chickpea Collection of Ferdowsi University of Mashhad, were evaluated in Augmented Design for Preliminary Yield Trials with 6 controls (including drought-sensitive variety, current cultivars and local check). Quantitative drought tolerance and susceptibility indices such as stress tolerance index (STI), stress susceptibility index (SSI), mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP), tolerance index (TOL) and harmonic mean (HM) were estimated based on seed yield in stress and non stress conditions. There were significant differences among genotypes for drought tolerance indices except for TOL and SSI. The highest seed yield in stress condition was found in genotypes MCC302, MCC427, MCC352, MCC1, MCC50, MCC62, MCC118 and MCC423 with 960, 905, 638, 625, 609, 602, 592, and 581 kg/ha, respectively. The highest seed yield in non-stress condition was observed in genotypes MCC312, MCC380, MCC304, MCC50, MCC117, MCC427, MCC301 and MCC311 with 2185, 1856, 1820, 1636, 1622, 1567, 1520 and 1514 kg/ha, respectively. According to the results of regression analysis, MP, STI, GMP and HM indices in chickpea were the best indices for selection drought tolerant genotypes of chickpea. Based on these results, genotype numbers of MCC50, MCC352 and MCC427 are recommended as drought tolerant chickpea genotypes.
  • Mandana Safavi, Saeed Malekzadeh Shafaroudi, Ali Ganjeali, Abodol Reza Bagheri Page 39
    Drought is the main constraint limiting chickpea productivity which makes a considerable difference between the potential and actual yield. In order to evaluate the effect of drought stress on different morpho-physiological characteristics of chickpea, four distinct genotypes were studied in three sampling times (pre-stress, stress and recovery) with three replications. As the results implicated, it is supposed that the tolerance or the sensitivity to drought is determined by the devotion of photosynthetic assimilates to different organs of plant during stress period and the misappropriation of plant assimilate to shoot parts is a reason of sensitiveness e.g. in MCC759. It assumed that increasing the ratio of root dry weight to total dry weight (R/T) under stress condition leads to drought tolerance in ICC4958 and MCC696 due to reduction of water loss through aerial parts.
  • Arash Pak Mehr, Mehdi Rastgoo, Farid Shekari, Jalal Saba, Maryam Vazayefi, Esmaeil Zangani Page 53
    Effects of seed priming by salicylic acid on yield and yield components of cowpea (Vigna unguiculata) cultivar “Parastou” were investigated under water deficit conditions. Experiment was carried out as a split block design with three replications in 2008-2009 at research station of Zanjan University. Factors included drought stress as main factor with three levels (normal irrigation, application of water deficit at flowering and podding stages) and priming with salicylic acid as a sub factor with five levels (0, 900, 1800, 2700, 3600 µM). Irrigation and salicylic acid had significant effects on yield and yield components. Interaction between irrigation and salicylic acid was significant only for number of pods in stem, number of pods in branches, 100 seed weight, biomass and yield. Mean comparison showed that yield and yield components decreased in water deficit compared to irrigated treatment. Seed priming with salicylic acid increased pods length, number of pods, number of seeds, 100 seed weight, biomass, yield and harvest index in both irrigated and water deficit conditions. Seed priming with 2700 µM salicylic acid increased yield and yield components compared to other treatments in irrigated and water deficit conditions where 4424, 3437 and 2475 kg.ha-1 yield achieved in regular irrigation, water stress at flowering stage and at podding stage, respectively.
  • Ali Ganjeali, Hassan Porsa, Abdol Reza Baghery Page 65

    Earliness and drought escape are as a primary strategy for plant adaptation in regions that plants are subjected to terminal drought stress. Plants react to drought through morphological changes and alteration in physiological behavior. Accordingly, two separate experiments to assess the response of yield and morphophysiological characteristics of earliness chickpea genotypes to drought stress were carried out. In the field experiment, days to flowering and yield of 30 earliness chickpea genotypes with drought tolerant genotypes were evaluated in drought stress (Rain fed) and non stress (Irrigated) conditions as a split plot design with three replications, during 2007-8. In the second experiment, five candidate’s chickpea genotypes with commercially Jam cultivars in stress conditions (25 percent field capacity) and control (field capacity) were studied in a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications. Results showed that days to flowering is mainly controlled genetically and the effect of environmental factors, especially soil moisture condition was negligible. Wide range of yield reduction due to drought stress (23 to 86 percent) approved a high variation among the genotypes in response to drought stress. In stress environment, significant and negative correlation between days to flowering and seed yield, confirmed drought escape strategy in early flowering genotypes. MCC80, MCC392, MCC78, MCC552 and MCC537 genotypes produced high yield in stress and non stress environments. Also, the stress tolerance index in these genotypes was higher than that of average genotypes studied, therefore mentioned genotypes are suggested as drought tolerant genotypes. It seems that in the screened genotypes in this experiment due to their nature of earliness and drought escape strategy, the tolerance mechanisms to drought stress have not been created or not fully evolved. Therfore there weren’t significant differences among screened earliness genotypes and control in respect to most traits for drought tolerance

    Keywords: Chickpea, Drought stress, Earliness, Membrane stability index
  • Elyas Neyestani Page 81
    This experiment contained four vetch lines (Vicia panonica) that conducted in two locations (Faruj and Bojnourd) in 2005-2006 in RCBD design with four replications under dryland conditions. Analysis of variance indicated that there were significant differences among lines in different locations about all traits, except 100-seed weight. The interaction of genotype×location was significant on all traits, except days to flowering. The line no. 4 with 1154 kg/ha seed yield and 2465 kg/ha biological yield was the best line in Bojnord. According to the results, line no. 4 as a cold stress tolerant could be cultivated as fall season in cold drylands.
  • Manager Zabet, Abdol Hadi Hoseinzadeh Page 87
    In order to study the correlation between morphophenological and quantitative traits with yield and to determine the most important traits for yield, 600 ecotypes of mung bean were evaluated in normal and limited irrigation conditions through Augmented design. Computation of correlation coefficients showed that in two conditions, number of pods per plant, harvest index and biological yield had the most positive and significant correlation coefficient with economical yield. The stepwise regression analysis showed that in non-stress condition number of pods per plant, harvest index, pod length, plant height, 100- weight seed and in stress condition, number of pods per plant, harvest index, pod length, 100 seed weight, number of nods per stem, days to 90% maturity, were more important traits. Path analysis showed that in stress and in non- stress conditions number of pods per plant and harvest index had the most effect on yield. Also factor analysis showed that in stress and in non- stress conditions, four factors illustrated the most of variation that factor 2 was more important than other factors. This factor contains number of pods per plant, harvest index and economical yield traits.
  • Ramezan Sarparast, Fatemeh Sheikh, Habib Alah Sowghi Page 99
    Eight faba bean genotypes and one local (Barkat) as control were evaluated for three successive years (2000-2003) in a randomized complete block design (RCBD) with four replications at Gorgan Agricultural Research Station. This study was carried out to determine the morphological traits, yield components and yield stability to select the best genotypes. Simple and combined analysis of variance showed a significant difference.
  • Foroud Salehi, Amir Houshang Jalali, Delavar Behroozi Page 107

    In order to select the suitable lines of red bean for Chahharmahal & Bakhtiari province, this experiment was conducted in Lordegan & Boldaji regions at 2001-2005. At the first year, single plants of local red bean (from Lordegan, Ardal, Boldaji, Dastgerd Emamzadeh and Gandoman regions) were selected at research farm for phenotypic characters, yield and yield components. At the second year, selected plants were sowed at lines with Naz, Sayyad and Lordegan local variety as controls and analyzed by histogram method. At the third and fourth years, selected lines were sowed in rectangular lattice design and analyzed. At fifth year, selected lines were sowed at randomized complete block design (RCBD) with three replications in two regions (Lordegan and Boldaji). Results of third year showed that L1, G17 and A15 lines were better than control Naz.

    Keywords: New lines, Phaseolus vulgaris L., Seed yield, Seed yield components, Selection