فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی
پیاپی 11 (زمستان 1387)
- تاریخ انتشار: 1387/10/11
- تعداد عناوین: 8
-
صفحه 7ساماندهی بافت های حاشیه ای شهری و به عبارتی رفع مشکلات ناشی از اسکان غیررسمی، از چالش های مهم و مسائل حاد پیش روی برنامه ریزان و مدیران شهری بویژه در کشورهای درحال توسعه می باشد. در این بین، دانشمندان علوم مختلف، بویژه جامعه شناسان، شهرسازان و جغرافیدانان شهری همواره بر آن بوده اند تا ضمن شناخت ویژگی های منحصربه فرد این سکونتگاه ها با توجه به ویژگی های زمانی و مکانی، نسبت به جنبه های عمومی و مشترک آن، نیز اشراف یابند تا بتوانند به ارائه راه حل هایی قابل تعمیم برای همه فضاهای مشابه نائل گردد. در این پژوهش تلاش بر این است که از جنبه ای خاص که شامل NGOs است وارد موضوع شده تا راهکاری مناسب جهت ساماندهی این سکونتگاه ها ارائه دهد. از این روی برای نمونه و بنا به دلایلی، اسلامشهر واقع درجنوب تهران را موردمطالعه قرارداده ویکی ازمحلات آنرا تحت بررسی آماری از طریق نمونه گیری انتخاب نموده است. هدف از این بررسی حذف پتانسیل های بهره گیری ازنهادهای مردمی موجود وظرفیت تشکیل نهادهای غیردولتی جدیدتر است که در این راستا، مطالعات اجتماعی و اقتصادی وسیعی انجام پذیرفت. نتایج مطالعات نشان دهنده وجود نهادهایی است که قادر ومایل به مشارکت بامدیریت شهری برای پیشبردبرنامه های ساماندهی محله می باشند، ضمن آنکه ظرفیت هایی برای برخی از انواع این نهادها در محدوده وجود دارد.
کلیدواژگان: اسکان غیررسمی، ساماندهی، نهادهای غیردولتی، میان آباد اسلامشهر، مشارکت -
صفحه 33شناخت و تعیین تناسب و استعداد زمین برای توسعه کالبدی وشهری از اقدامات اولیه در برنامه ریزی های فضایی و محیطی است.هدف از انجام پژوهش این بود که با توجه به عوامل طبیعی، نواحی مناسب برای توسعه کالبدی در مجموعه شهری شیراز (یعنی یک ناحیه متراکم شهری- صنعتی و کشاورزی) شناسایی و پراکنش فضایی آن مشخص گردد. مواد مورداستفاده شامل نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، واحدهای ارضی، پوشش/کاربری زمین، لرزه خیزی و داده های مرتبط با اقلیم وساختار اجتماعی/ اقتصادی محدوده بودند. از بررسی های کتابخانه ای نیز برای تکمیل داده ها استفاده شد. تعیین تناسب زمین ازطریق نه معیار طبیعی مشتمل بر ارتفاع، شیب، لیتولوژی، بارش، دما، قابلیت زمین، لرزه خیزی، خطر لغزش، پوشش/ کاربری زمین و روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. تناسب زمین برای توسعه کالبدی به پنج طبقه بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و بسیارکم تقسیم شد و نقشه پهنه بندی آن تهیه گردید. نتایج نشان داد که صرفنظر از اراضی کشاورزی، حدود 28 درصد مساحت محدوده در طبقات با تناسب زیاد و بسیار زیاد قراردارد و با ملحوظ داشتن سایرپارامترهامی تواندبرای توسعه کالبدی مدنظر برنامه ریزان و سیاستگزاران قرار گیرد.
کلیدواژگان: ارزیابی زمین، تناسب زمین، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، توسعه کالبدی، عوامل طبیعی، مجموعه شهری شیراز، سیستم اطلاعات جغرافیایی -
صفحه 55شهرستان سمیرم با دارا بودن حدود 12% اراضی کشاورزی استان اصفهان و قرار دادن 90% این اراضی به کشت سیب جایگاه ویژه ای در کشور داراست. کشت بی رویه این اراضی و به تبع آن مخاطرات طبیعی، محدودیت های کشت، معضلات و تهدیدات زیست محیطی بوجودآمده ما را بر آن داشت تا با مطالعه و شناسایی مناطق بهینه از نظر اقلیمی و توان های محیطی، بهترین مناطق را برای کشت سیب شناسایی نماییم. هدف اصلی این پژوهش عبارتند از: الف-شناسایی مهم ترین معیارهای اقلیمی و محیطی کشت سیب در شهرستان. ب- مکان یابی مناطق مناسب کشت سیب در شهرستان سمیرم با استفاده از تکنولوژی GIS شناسایی معیارها، استفاده از نرم افزارهای Arc GIS و Edrisi، تحلیل AHP، ترکیب لایه ها و استفاده از منطق های بولین و فازی در حالت های مختلف، روند کلی کار را نشان می نماید. با توجه به اهداف نتایج زیر به دست آمد: در مکان یابی کشت سیب در شهرستان سمیرم با توجه به تنوع و فراوانی پارامترهای اقلیمی و محیطی در منطقه موردمطالعه، اکثر محدوده مکان یابی شده که در روش های مختلف دارای اکثر این پارامترها می باشند که یک مزیت عمده به حساب می آید.بهترین نتیجه در منطق فازی، در حالت ریسک کم و دارای توازن بهترین روش شناخته شد. پس از این، روش WLC مطلوب به نظر می رسد که طبق این نقشه هابهترین مکان های کشت سیب درشهرستان سمیرم درکوهپایه های دنا در جنوب شهرستان می باشد به دلیل اینکه هوای سرد به وجود آمده از بلندی ها به طرف سرازیری ها و شیارها و چاله-ها حرکت می کنداز کشت سیب در چاله ها و دره ها باید جلوگیری کردکلیدواژگان: سیب، سمیرم، مکان یابی، Arc GIS، OWA
-
صفحه 73با توجه به انقلاب عظیمی که طی دهه های 60-1950 در علم جغرافیا بوجود آمد، این علم به مبدا تازه ای کشانده شد که با گذشته آن تفاوت های زیادی داشت. این انقلاب شامل انقلاب کمی و آماری و ریاضی بود که به دنبال آن تکنیک ها و مدل های مختلفی برای بررسی فضای جغرافیایی و عناصر آن وارد حوزه جغرافیا و رشته های مربوطه گردید. بی تردید بکارگیری مدل ها و تکنیک های کمی و ریاضی در پژوهش های جغرافیایی بخصوص در بررسی های شهری و منطقه-ای می تواند در تثبیت جایگاه این رشته در بین رشته های دیگر و همچنین تحلیل و نتیجه گیری درست از وضعیت موجود و به دنبال آن برنامه ریزی و مدیریت برای آینده سرزمین بسیار موثر باشد. شهرها مهم ترین پدیده های انسان ساخت موجود در پهنه سرزمین هستند که نقش عمده ای در توسعه و یا عدم توسعه مناطق و نواحی دارند. به همین دلیل یکی از حوزه هایی که در آن از روش ها و مدل های کمی استفاده می شود، حوزه تحلیل نظام شهری و ساختار سلسله مراتبی شهرها می باشد. تحقیق حاضر بر اساس روش و رویکرد تحلیلی- توصیفی و بر پایه اطلاعات کتابخانه ای و داده های آماری سه دوره سرشماری 1345، 1365، 1385 و با استفاده از مدل های تحلیل فضایی به تحلیل شبکه شهری استان اردبیل پرداخته است. نتایج این بررسی نشان می دهد که به همراه تغییرات اجتماعی٬ اقتصادی و سیاسی در استان اردبیل طی دهه های گذشته نظام سکونتگاهی استان اردبیل و سلسله مراتب شهری آن نیز دچار تغییر و تحول گردیده است. همچنین با توجه به مدل های استفاده شده می توان عنوان کرد که با وجود تسلط نخست شهری در نظام سلسله مراتب شهری استان اردبیل٬ در کل این نظام بسوی عدم تمرکز و تعادل در حرکت است و به مرور زمان از میزان تمرکزگرایی در استان کاسته شده است.
کلیدواژگان: شبکه شهری، نظام اسکان، مدل های تحلیل فضایی، سلسله مراتب شهری، استان اردبیل -
صفحه 99افغانستان پس از جنگ سرد در مقطعی از سوی ایالات متحده به فراموشی سپرده شد اماحوادث تروریستی 11سپتامبر باردیگر افغانستان را درکانون توجه استراتژیست های ایالات متحده قرار داده است. ایالات متحده تاکنون با دو توافقنامه استراتژیک که با افغانستان امضا نموده است نشان داده که کشور افغانستان جایگاه مهمی در ژئو استراتژی ایالات متحده در منطقه خاورمیانه بزرگ دارد. از سوی دیگر افغانستان کشوریست که در طول قرون گذشته همواره در عرصه های بزرگ ژئوپلیتیکی مدنظر قدرت های جهانی قرار داشته است و شکل گیری تحولات سیاسی افغانستان تا حدود زیادی متاثر از جایگاه ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیک این کشور در قلب آسیا بوده است. در زمانی برای دستیابی به شبه قاره و در موقعیتی خط مقدم رویارویی دو بلوک ایدئو لوژیکی شرق و غرب در جنگ سرد و در حال حاضر در کانون مبارزه با تروریسم و بنیادگرایی و ملاحظات ژئواستراتژیکی و ژئوپلیتیکی دیگر. در این مقاله قصد داریم با در نظر داشت ژئواستراتژی ایالات متحده در خاورمیانه به نقش و جایگاه افغانستان در این ژئواستراتژی و اهمیت این کشور در ارتباط با سیستم های جغرافیایی منطقه ای بپردازیم. به نظر می رسد جایگاه افغانستان در ژئو استراتژی ایالات متحده فراتر از عملیات نظامی آمریکا و هم پیمانانش در مبارزه با تروریزم و بنیادگرایی در مقطع کنونی خاورمیانه هرروز شفاف ترمی شود. تامین امنیت سیستم نوین بین الملل در سیستم های چندگانه منطقه ای و نیز تامین امنیت انرژی از جمله عوامل مهم در اهمیت افغانستان برای استراتژی های بلند مدت ایالات متحده ورای مبارزه با تروریزم و بنیادگرایی در منطقه می باشد.
کلیدواژگان: ژئوپلیتیک، افغانستان، ایالات متحده آمریکا، ژئواستراتژی نظام نوین جهانی -
صفحه 133گردشگری پدیده ای است که از گذشته های دور موردتوجه جوامع انسانی بوده و بر حسب نیازهای متفاوت اجتماعی، اقتصادی و تاریخی به پویایی خود ادامه داده است. در عصر حاضررشد روزافزون جمعیت ومتعاقب آن شهرنشینی لجام گسیخته بویژه در کشورهای درحال توسعه (کمبود فضای سبز، آلودگی شهرها) مشکلات فراوانی را از لحاظ گذران اوقات فراغت و استفاده از زیبایی های طبیعی به وجودآورده است. انسان برای فرار از زندگی ماشینی و شهر «این جزیره گرم و آلوده» دست به دامن طبیعت می شودکه این خود مبنای، شروع فعالیتی به نام اکوتوریسم است. فعالیتی که با هدف بهره گیری از زیبایی های طبیعی و جلوه های حیرت انگیز خلقت در عین حال سفری مسولیت پذیربدون کمترین آسیب پذیری محیطی بر فضای کالبدی منطقه می باشد. در شهرستان نهاوند شرایط جغرافیایی و توپوگرافی، دره های سرسبز، حیات وحش و مناطق حفاظت شده، سراب های جوشان، رودخانه های پرآب، دهکده ها و تپه های تاریخی، و... پتانسیل بالایی برای فعالیت های اکوتوریستی فراهم ساخته است. در این پژوهش با استفاده از روش پیمایش، مطالعات میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها به شیوه مدل تحلیلی SWOT به بررسی و ارزیابی پتانسیل ها و قابلیت های جاذبه های اکوتوریستی شهرستان نهاوندبه گونه ای علمی، همراه با رعایت مسایل زیست محیطی پرداخته شده است سپس به ارائه راهکارهایی برای توسعه پایدار ناحیه ای و در نهایت حرکت در راستای توسعه پایدار ناحیه ای تاکید شده است. نتایج حاصل از مطالعات میدانی، مدل های تحلیلی و تجزیه و تحلیل های تجربی در منطقه موردمطالعه بیانگر این واقعیت است که عدم بهره برداری اصولی و ضعف بینش علمی مدیران نسبت به مسایل زیست محیطی جاذبه های اکوتوریستی منطقه را با آسیب پذیری بالایی مواجه کرده است. برای فایق آمدن بر مشکلات نیازمند بازنگری در برنامه های جاری و ارائه راهکارهای مناسب جهت کاهش نقاط ضعف و محدودیت ها و بهره گیری از نقاط قوت و فرصت های موجود می باشد.
کلیدواژگان: جاذبه اکوتوریستی، مدل SWOT، راهکار، توسعه گردشگری، شهر نهاوند -
صفحه 171تصاویر با توان تفکیک مکانی بالا مانند IRS به منظور استخراج اطلاعات پوشش زمین در مقیاس محلی تا ناحیه ای مورداستفاده قرارمی گیرند. اما استفاده از این تصاویر به صورت چندزمانه بسیار پرهزینه و محدود است. از سوی دیگر، تصاویر سنجنده MODIS به صورت روزانه از نواحی گسترده در 36 باند مختلف و با توان های تفکیک مکانی 250، 500 و 1000متر باسهولت زیادی قابل دسترس است. ولی به علت ضعف قدرت تفکیک مکانی، این تصاویر برای بررسی جزئیات در محیط های پیچیده با تنوع پوشش بالامناسب نمی باشند. لذا استفاده همزمان ازتصاویر MODIS و IRS می تواند مفیدتر باشد.
در این تحقیق، امکانات ترکیب تصاویر IRS و MODIS اخذشده از بخشی از نواحی استان تهران با استفاده از تکنیک جداسازی طیفی موردبررسی قرار گرفته است. در این تکنیک، ابتدا تصویر IRS طبقه بندی شده، سپس سهم هرکلاس در هریک ازپیکسل های تصویرMODIS محاسبه می شود. بامحاسبه رادیانس هریک ازپیکسل های MODIS و اعمال الگوریتم جداسازی-طیفی، مشخصه طیفی برای هریک از انواع پوشش های زمینی موجودمحاسبه شده و برمبنای آن تصویرترکیب شده تولید می شود.
نتایج به دست آمده نشان می دهندکه تصویر ترکیب شده، استفاده از توان تفکیک طیفی تصویر MODIS به منظور بارزسازی بیشتر عوارض در نواحی ناهمگن را امکان پذیر می سازد. ضمنا واریانس محلی و نوع پوشش تاثیر زیادی بر کیفیت تصویر ترکیبی دارند. نتایج این روش رابطه زیادی با دقت زمین مرجع نمودن تصاویر با توان تفکیک مکانی بالا و پایین نشان می دهند و با افزایش آن، کیفیت تصاویر تولیدی نیز افزایش می یابد.
کلیدواژگان: ترکیب تصویر، جداسازی طیفی، IRS، MODIS -
صفحه 191گردشگری به مثابه یکی از عناصر و حلقه های عمده ساختار اقتصادی در جهان، منشاء اثرات عظیم دموگرافیک، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بوده است. ایران به طورعام و سرعین به طورخاص نیز در معرض این گونه تحولات در چندین دهه اخیر قرار داشته است. هدف از این مقاله ارزیابی آثار دموگرافیک و بالاخص فرهنگی ناشی از گردشگری در سرعین می باشد.
تحولات دموگرافیک در چارچوب افزایش نرخ رشد جمعیت، بعد خانوار، موازنه نسبت مهاجرت و تغییر در نسبت جنسی وسنی متعین بوده است.
روش تحقیق مبتنی براستفاده از پاره ای داده های کتابخانه ای و انجام کار میدانی در حوزه تحلیل پرسشنامه بوده است. بدین منظور بخش کوچک مرکزی و قدیمی شهر و روستای آلوارس جهت مقایسه وارزیابی آثارفرهنگی گردشگری مطالعه گردید. برطبق نتایج مبتنی بر به کارگیری آزمون مجذور خی، گردشگری در سرعین منجر به رنگ باخت برخی ویژگی های فرهنگ بومی در حوزه زبان بومی، پوشش، آداب و رسوم سنتی و به موازات آن ارتقاء نحوه آداب و اصول معاشرت، بالارفتن سطح آگاهی اجتماعی و افزایش روحیه احترام به دیگران شده است.
کلیدواژگان: سرعین، آلوارس، گردشگری، آثار فرهنگی، تهدید زبان بومی
-
Page 7Arranging of urban informal settlements is an important challenge for urban planners and managers, particularly in the developing countries. The scientists of different sciences, among them sociologists, designers and geographers, want to recognize the temporal and local features of these settlements in order to achieve the solutions that can be generalized for similar settlements.This research wants to investigate this problem from a particular aspect that is the rule of NGOs (non government organizations) in order to give solution for arranging of these settlements. For this reason we chose "Islamshahr" located the south of Tehran, then we investigated "Meyanabad" quarter. The aim of this research is to introduce the possibility and the way of using current NGOs, furthermore, we want to know what kinds of new NGOs and CBOs (community based organizations) we can constitute. In order to achieve this goal we did wide researches on social and economical matters in our place and society.The results of these researches show that there are many NGOs and CBOs which are able and inclined to participate with the urban managers and planners. Besides, there is the possibility of the constitution of some new NGOs and CBOs.
-
Page 33To know and determine the land suitability for physical and urban development is one of the first essential steps in spatial and environmental planning. The aim of this study is to recognize susceptible area for physical development in Shiraz urban agglomeration (a condense urban-industrial and agricultural area) on the base of natural factors and getting spatial distribution. These factors include topographic, geologic, land units, land cover/land use, seismologic maps and related data concerning the climate and socio-economic structure of the area. Library studies are complementary data indeed. The assessment of land suitability was carried out by nine natural factors consisting: elevation, slope, lithology, annual rainfall, temperature, land capability, seismology, landslide risk, land cover/land use and Analytic Hierarchy Process (AHP) method in geographic information system (GIS). Land suitability is classified into five classes: very high, high, moderate, low, very low and its zonation map was illustrated. The results show that apart from agricultural lands, 28% of the area is settled in very high and high classes. The mentioned area with regard to other parameters can be desirable physical in development for planners and policy- makers.
-
Page 55Semirom city that has an area of 12 percent agricultural cultivation out of which 90 percent are allocated for apple cultivation in ISFAHAN provice has and special place in country. Unlimited cultivation and consequently natural disasters, cultivation limits, environmental issues and ploblems are our main considerations to study and identify the best sits for appel cultivation.Main goals of this reseach are: a) identification of important environmental and climatological factors for apple cultivation. B) suitable site selection for apple tree cultivation in SEMIROM using GIS. Factors identification, using ARCGIS and IDRISI, AHP PROCESS, overlay ioperations and use of fuzzy and boolian logic are the methodology for this study.
-
Page 73Geography has changed from 1950, and many quantitative models and techniques has entered in it. Uses of models and techniques in geographical researches specially in urban and regional studies can help to stabilize of this discipline between other disciplines, to identify of current situation, planning and management of region. Cities are the most significant human phenomena in regions that play a major role in development or un development of them. One of cases that quantitative models and techniques uses in it is analyze of urban network and ranking structure of cities.This paper based on descriptive-analytic method, 1345, 1365, 1385 censuses data and spatial analyze models investigate the urban network of Ardabil province.This paper present that attend with social, economic and politic changes in Ardabil province in resent decades, urban network and ranking structure of cities has changed too. The models show that urban primacy exist in urban network of Ardabil, but this system goes to equilibrium, balance and non centralization.
-
Page 99After the last cold war, Afghanistan issue has been forgotten from west. But 11/9 attack has given an important situation to this country. After that, there have been two strategic agreements between the United State and Afghanistan. These agreements show that Afghanistan has very important place for united state geo-strategically in middle east. From other point of view, Afghanistan, is a country that has always gain attentions of supper powers during last centuries and its political configurations are greatly influenced by its geopolitics and geo-strategic situation in the hearth of middle east. In some periods, It was on the way to reach Indian subcontinent, sometimes it was the forefront of east and west bottles and now it is the focus for terrorism, fundamentalisms and other geopolitics and geo-strategic consideration. In this paper, we attempt to consider the role and place of Afghanistan in the geo-strategy of united state in middle east and its importance with respect to geographical systems in the region. It is viewed that the Afghanistan situation in the U.S. geo-strategic plans in middle east is behind military operations of the U.S. and its partners against terrorisms and fundamentalisms.
-
Page 133Tourism is a phenomena that has been respected by human societies from the past period of time and according to different society, economic and historical needs continued dynamically. In this era the increasing population and its resultant of more urbanization especially in developing countries (lack of green space and pollution of cities)caused a lot of difficulties of spending leisure time and using of beauties of nature.human beings resort nature from avoiding industrial life and urbanization,polluted and hot island and this is a basis for an activity called ecotourism. Its purpose is exploition of beauties of nature and its amazing creature is a gooney with responsibility without any damages on environment.The geographical condition,topography,the green vallys,wildlife,the protected area.the running miragesfull of water rivers,historical hills and …of Nahavand has provided a high potential activities for ecotourism.This research is prepared by using measurement field study,the strengtn and weakness points and threat analysis method SWOTevalution the absorbing points of ecotourism of Nahavand scientifically with its environment.Then,it has been focused on the mechanism of increasing development of Nahavand.The resultant of field study,analysis model and analysis experience in the area (Nahavand)show that lack correct exploitation,the weaknesses of scientific insight of managers respect to environment and its absorbing of ecotourism of the area caused high damages on it.It is necessary to find out the propet procedtures and current programs to reduce weaknesses and constraints and exploit the strengths and opportunities.
-
Page 171High spatial resolution data, such as IRS images are used to derive land cover information from the local to regional scales. However, acquisition of multi-temporal data of these images is costly and also limited. At the other hand, MODIS provides daily data in 36 bands with different spatial resolutions of 250, 500 and 1000 meters, which may not be so sufficient to capture the details of highly fragmented landscapes. For this reason, the synergetic use of IRS and MODIS imagery can be useful.The aim of this research is to use the linear mixing model for the fusion of IRS and MODIS images acquired over a suburban area of Tehran, Iran. First, IRS image was classified, and then the classified data were aggregated to match the resolution of the MODIS image. From the degraded data, data of weights, representing the proportions of cover types within the mixed pixels of the coarse spatial/fine temporal resolution image (MODIS), were produced. Computing the radiance values of the low resolution pixels in each image of MODIS, the spectral signatures of each land cover type were retrieved by inverting the linear mixing model. So, fused images were created. Then, IRS and fused image were classified to produce the maps of main land cover types of the study area.By assessing and comparing the classified images, the classification results showed a good correlation with IRS estimates on a regional scale. The fused data definitely permit a better exploitation of the temporal resolution of MODIS data for object separation over the heterogeneous areas. Furthermore, such methodology can be improved by better registration of low and high resolution imagery.
-
Page 191Tourism as one of the major element in world economic structure has led to many demographic, cultural, economic, social and physical conseqennces.Iran in general and Sareeyn in particular has been subjected to these changes during past decades.The major objective of this study is to investigate the demographic and cultural impacts of tourism in Sareeyn.Demographic consequences of tourism is exemplified itself in changes in population growth rate, family size, migration rate, age structure and sex ratio.The research method of this study along with documentation is essentially based on inteviews and questionnaire. In order to find out about cultural impacts, questionnaires were randomly distributed among some of the residents of central, old part of Sareeyn and Alvars village. It is argued that these two parts are the most and least affected communities by tourism. This study based on K square suggests that tourism has faded some of the vernacular cultural characteristics in the area of local language, traditional folk and at the same time promote social awareness, and some of the moral issues in Sareeyn.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.