فصلنامه فرهنگ پویا
پیاپی 22 (بهار 1391)

امام خامنه‌ای؛ واژه پرآوازه، واژه آشنایی است که توصیفش برای هر کسی میسر نیست. نه زبان را یارای بیان ویژگی‌های شخصی و شخصیتی ایشان است و نه قلم را توانای ترسیم اوصاف برجسته ایشان می‌باشد. همه او را می‌شناسند؛ همه از کودکان تا بزرگان، از روستاییان تا شهریان، از عامیان تا تحصیل‌کردگان،‌ از دانشجویان تا استادان، از عوام تا خواص، همه و همه نام زیبای او را شنیده‌اند و بعضا به برخی از کمالات و فضایل و مکارم اخلاق و سیره او پی برده‌اند، اما و اما همه از ترسیم تصویر نورانی و نگار ربانی این شخصیت ناتوانند...

حضرت امام خمینی (ره) نسبت به آیت‌الله خامنه‌ای عنایتی خاص داشتند و مدت‌ها پیش از رحلتشان، به مناسبت‌های مختلف، به رهبری ایشان اشاراتی کرده بودند. متن پیش رو، مختصر عبارتی از همان اشارات پیرفرزانه درباره شایستگی‌های امام خامنه‌ای است...

رهبر معظم انقلاب در نگاه آیت‌الله مصباح، رهبری فراتر از یک رهبری سیاسی و حتی دینی است. برای او، رهبری «نعمتی» عظیم از نعمت‌های الهی و امدادی است از سوی خداوند سبحان به همه مومنان که همه فضیلت‌های علمی و اخلاقی او که امروز چشم جهانیان را به خود خیره ساخته است و او را از سایر رهبران سیاسی و دینی جهان متمایز کرده است در برابر آنچه این عالم فرهیخته و عارف وارسته از آن به نیابت محور عالم کاینات یعنی حضرت حجت(عج) یاد می‌کند قابل مقایسه نیست. از منظر علامه مصباح شکر این «نعمت» و این «لطف» و این «علم» و «حلم» و «زهد» و... تنها تبعیت از اوست و تخطی از اوامر این «تجلی امام راحل€» و این «بی‌همتای عصر کنونی» تخطی از اوامر حضرت حجت(عج) است. تبعیت از «نعمتی» که از دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی «آنقدر خداوند در این مرد [مقام معظم رهبری] فضیلت جمع کرده است که واقعا شمارش آن کار بسیار دشواری است.» و «ابعاد شخصیت رهبری واقعا به گستردگی روح عظیم یک انسان وارسته است. این مطلب چیزی است که همه می‌بینند و احتیاج به تبیین ندارد.»...

روند انتخاب مقام معظم رهبری به عنوان رهبر جمهوری اسلامی را می‌باید با نگاهی به روند مبارزات سیاسی ایشان در دوران پیش از انقلاب و فعالیت‌های سیاسی و اجرایی معظم‌له در دوران پس از انقلاب تا خرداد 1368مورد واکاوی قرار داد و سپس به چگونگی روند انتخاب ایشان از سوی خبرگان پرداخت...

ماهیت دینی، روحیه عدالت‌طلبی و استکبارستیزی انقلاب اسلامی؛ نظام جمهوری اسلامی ایران را از ابتدای شکل‌گیری، با کینه‌توزی و دشمنی معاندان داخلی و خارجی انقلاب مواجه ساخت. مروری گذرا بر فهرست اقدامات استکبار جهانی و معاندان وابسته آنان در داخل، عمق کینه و دشمنی این دشمنان ملت و نظام را آشکار می‌سازد. اقدامات ننگینی همچون جنگ تحمیلی، شکل‌گیری سازمان منافقین و حمایت از اقدامات تروریستی آنان، طراحی کودتا، تجاوزهای هوایی، دامن‌زدن به ‌اختلاف‌های قومی و قبیله‌ای، تحریم‌ها و فشارها و جنجال‌های رسانه‌ای و مانند این‌ها؛ تنها بخشی از فهرست عریض و طویل خیانت‌ها و دشمنی‌های کسانی است که هرگز نخواسته‌اند با انتخاب آزادانه یک ملت کنار آمده و حاکمیت یک نظام دینی و الهی را برتابند. با پایان جنگ تحمیلی و رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، دشمنی‌های استکبار و ایادی داخلی آنان افزایش چشمگیری یافت. در این میان برخی احزاب سیاسی با عملکرد ناشیانه خود، خواسته یا ناخواسته، در نقش ستون پنجم دشمن، به بحران‌ها و مشکلات نظام دامن زدند. در مواردی تراکم بحران‌ها و تنش‌ها به حدی بود که اگر هوشیاری، تدبیر و مصلحت‌اندیشی مقام معظم رهبری نبود، امروز معلوم نبود از نام و نشان انقلاب اسلامی ایران چه باقی می‌ماند و سرنوشت این ملت و نظام چگونه رقم می‌خورد. آیا کسی جز ایشان می‌توانست این‌گونه توانمندانه سکان کشتی انقلاب را در میان امواج توفان‌ها و تندبادهای عظیم به سلامت به ساحل نجات رهنمون سازد؟ در این نوشتار با مروری کوتاه بر شاخص‌ترین بحران‌های دوران رهبری ایشان، تدبیر و هوشمندی مقام معظم رهبری در مدیریت این بحران‌ها را بازبینی می‌کنیم...

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مقام معظم رهبری - به اعتراف دوست و دشمن - مدیریت عالی و خلاقانه ایشان در شرایط حساس و بحرانی است. اداره یک جامعه در شرایط عادی، شاید کار دشواری نباشد، به ویژه برای مدیران و رهبرانی که از تجربه لازم برای اداره جامعه برخوردار باشند، اما توانمندی یک مدیر و سکاندار کشتی هنگامی ظاهر می‌شود که در لحظات بحرانی و در میان توفان حوادث، کیان نظام را به سلامت به ساحل مقصود برساند. آنچه در ادامه می‌آید، بررسی اجمالی تدابیر رهبر معظم انقلاب در برابر چالش‌های داخلی می‌باشد...

رهبری نظام در طول دو دهه اخیر، به عنوان سکاندار کشتی انقلاب، در حوادث و توفان‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مختلف توانسته‌اند با هوشیاری تمام، با حداکثر نیروهای انقلاب، راه امام را ادامه دهند و در این مسیر به عنوان تکیه‌گاهی مطمین و دیده‌بانی بصیر و راه‌دان، انقلاب را به سرمنزل مقصود رهنمون شوند؛ آن‌گونه که به اعتراف دوست و دشمن، ایشان موجب احترام به نظام جمهوری اسلامی در سرتاسر عالم شده‌اند. محبوبیت، اقتدار، نفوذ در بین خبرگان داخلی و خارجی و شخصیت‌های مستقل بین‌المللی، مدیریت عالی و هوشمندانه، شهامت و ایثار، پاکی و زهد و حق‌مداری و... باعث می‌شود که بسیاری از حسادت‌ها و مخالفت‌ها علیه ایشان ساماندهی شود و این قلب تپنده انقلاب، مورد تهاجم ناجوانمردانه دشمنان و کینه‌توزان اسلام و انقلاب واقع شوند...

شاید مرور وقایع سال‌های دهه 60 برای متولدین این دهه، فقط مرور تاریخ باشد؛ اما بحث درباره ماجراهای سال 88 مرور خاطرات است برای جوانان؛ خاطراتی تاریخی که تجربه گران‌بهایی را برای تک‌تک جوانان دست و پا کرده است. جریان سال 88 به تاریخ‌خوانان ثابت کرد که هنوز هم تاریخ بر رسم تکرار خود پابرجاست و حوادث سال 60 با سناریوی مشابه و بازیگرانی به اسم متفاوت، به صحنه خیابان‌های ایران آمد؛ ولی این بار مردم ایران تماشاچیان هوشمندتری برای این فیلم براندازی بودند...

اگر دانشگاه را ما سست بگیریم و از دست برود، همه چیزمان از دستمان رفته است. (امام خمینی€«قدس سره») بودجه‌های کلان میلیاردی در سنای آمریکا برای پیشبرد اهداف مورد نظر در ایران تصویب می‌شود. سرویس اطلاعاتی اسراییل به دنبال ترور دانشمندان هسته‌ای ایران، جلسات فراوانی با عوامل ترور برگزار می‌کند و هزینه‌های هنگفتی را برای تحقق اهداف شوم خود اختصاص می‌دهد. جنبش فتنه، دانشجویان را هدف قرار می‌دهد. تحرکات عناصر خارج از کشور روی دانشجویان، نمای خاصی پیدا می‌کند و در میان این هیاهوها، در میان این عصر ارتباطات و اطلاعات، صدای عدالت‌خواهی دانشجویان را اعتراض به نظام اسلامی نمایش می‌دهند. ماهواره‌ها و شبکه‌های فارسی‌زبان درصدد القای تفکرات ضد فرهنگی هستند و در این میان، رهبر آرام و مطمین، دانشجویان را افسران جوان جنگ نرم خطاب می‌کند و آن‌ها را امید آینده کشور و ذخیره حیاتی کشور می‌خواند؛ طبقه‌ای پیشرو و پیشاهنگ و زبده و بانشاط پیکره اجتماع که به آن‌ها عشق و علاقه دارد و در هر فرصتی برای ترمیم خاکریزهای فرهنگی کشور، نقشه جامعی ارایه می‌کند...

شاید آنچه در بیان ویژگی‌های شخصیتی مقام معظم رهبری مغفول باقی مانده، بعد علمی و بیان شخصیت علمی ایشان است که در این مقال سعی می‌شود تا حد امکان بدان پرداخته شود...

گستردگی دشمنان انقلاب اسلامی ایران با هیچ یک از انقلاب‌های عصر کنونی چه از نظر تعداد و چه از نظر تنوع، در بینش و نگرش قابل مقایسه نیست، همان‌گونه که این گستردگی درباره دوستان انقلاب اسلامی نیز صدق می‌کند؛ دوستان انقلاب هم چه از نظر تعداد و چه از نظر تنوع در بینش و نگرش، بی‌شمارند. بی‌شک این گستردگی و تنوع دشمنان، ریشه در ماهیت انقلاب اسلامی و تلاش هر دو ابرقدرت در آغاز پیروزی انقلاب دارد که برای نابودی آن از همه عناصر و امکانات خود در داخل و خارج بهره می‌گرفتند، علاوه بر این به دلیل ایدیولوژیک بودن انقلاب اسلامی و درگیری انقلاب با باندهای قاچاق انسان، اسلحه، مواد مخدر و برپا کنندگان مراکز فساد و فحشا، این باندها نیز به صف دشمنان انقلاب پیوستند؛ باندهایی که برای انقلاب‌های دیگر نه تنها دردسرساز نبوده بلکه به عنوان اهرمی تخدیری برای پیشبرد اهداف خود حتی از آنان هم حمایت می‌کردند...

مساله فرهنگ را جدی بگیرید. مساله صف‌آرایی در برابر دشمن را جدی بگیرید. این وظیفه ماست. این، آن چیزی است که اگر در راه آن کشته شویم هم، در راه خدا کشته شده‌ایم. مساله، مساله کوچکی نیست. دشمن با انواع وسایل فرهنگی ما را محاصره می‌کند، پس نظام اسلامی بایستی از خودش دفاع کند و برای این دفاع از حقیقت اسلام و از حقیقت انقلاب؛ سرمایه و ذخیره فرهنگی بسیار دارد...

ورزش از جمله مهم‌ترین بخش‌هایی است که جوامع به آن توجه دارند؛ چراکه می‌تواند نقش مهمی را در سلامت جسمانی و روحی جامعه ایفا کند و توجه به این کارکرد سبب می‌شود که دست‌اندرکاران جامعه نتوانند به راحتی از کنار مقوله وزش بگذرند. مقام معظم رهبری، نظر به جایگاهشان در ساختار حکومتی، دیدگاه‌هایی کلان‌نگر در باب ورزش دارند که بی‌گمان، در روند ورزش کشور دخیل و تاثیرگذار است...

دیدگاه متعالی اسلام درباره شان و منزلت زنان و حقوق آن‌ها، مترقی‌ترین دیدگاهی است که به گواه بسیاری از اندیشمندان بی‌غرض و باوجدان، بر کرامت و مقام زن افزوده و وجاهت خاصی به آن بخشیده است. در چالش بین اسلام و غرب در مورد مساله مذکور، اندیشه غرب مغرورانه درصدد اثبات خویش است و می‌کوشد تا با محکوم کردن دیدگاه اسلام در این‌ باره، اندیشه‌های ناب اسلامی را به تحجر در مورد زنان متهم کند؛ اما واقعیت چیز دیگری است. زن در اندیشه غرب چیزی بیش از یک کالا به شمار نمی‌آید، در حالی که نگاه اسلام به مقوله زن، نگاهی آکنده از کرامت‌بخشی است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظامی مبتنی بر آموزه‌های دینی، نوع نگاه تحقیرآمیز دوران طاغوت به زنان، به نگاهی کرامت‌بخش و برخاسته از آموزه‌های دینی تبدیل شد و بانوان به مقام واقعی خود دست یافتند. نوشته پیش رو با استفاده از بیانات مقام معظم رهبری، به بررسی اجمالی شان زن و حقوق او پرداخته است...

حقیقت تکراری و متضاد دو عنصر پیر و جوان در حیات انسان‌ها، حقیقتی شنیدنی و طبیعتی دیدنی است و همواره بیان تجربه پیر و خامی جوان، نشانگر اندیشه و تعقل و آرزو و کامیابی در آینه روزگار آدمیان بوده است. حال اگر بازتاب این تصویر در آینه روزگار، هم‌نشینی انسان فاضل، فرهیخته و فرزانه‌ای باشد که جهانی را هدایت می‌کند، در جمع پرشورترین قشر یک ملت، یعنی جوانان؛ توصیف، ترسیم و تصور آن چگونه است؟...

نفس نامگذاری سال‌ها توسط مقام معظم رهبری یکی از راهبردهای عملی و اجرایی مدیریت کشور است که با دقت و بررسی اجمالی ترتیب این نامگذاری‌ها به وضوح می‌توان تناسب کارشناسانه و دقت در عناوین انتخاب شده را مشاهده کرد. این نوشتار به موضوع نامگذاری‌ها از زوایای مختلف، اما درقالب یک برنامه رادیویی می‌نگرد...

اصل 110 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اختیارات و وظایف مقام رهبری را مشخص کرده است؛ این موارد عبارتند از: «تعیین سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام، فرمان همه‌پرسی و...» در نتیجه،‌ طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رهبر در راس هرم حکومتی قرار دارد و بالاترین مقام برای اخذ تصمیم‌های کلان در رابطه با سیاست خارجی نظام می‌باشد. با وجود وسعت دامنه اختیارات رهبری که با رای مستقیم مردم به قانون اساسی مورد تایید قرار گرفته است، رهبری ایران تنها در موارد بسیار مهم و حساس دخالت مستقیم دارد. دلیل استفاده محدود از اختیارات چنین است که ایشان انتظار دارند مسیولان رده‌های دیگر، خود بتوانند بر مشکلات فایق آیند تا در مسیر شکل‌گیری و نهادینه شدن نظام جمهوری اسلامی، رویه‌های جدید و برگرفته از آرای جمهوری ایجاد شود.1 مطلب پیش رو، سعی دارد به گوشه‌ای از مسایل بین‌المللی و منطقه‌ای رخ‌داده طی بیست و سه سال گذشته که به نحوی با ایران در ارتباط بوده‌اند، اشاره کند و راهکارها و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران را در قبال هر یک از این رویدادها یادآور شود...

کشور ایران به دلیل موقعیت استراتژیک و حساس خود در منطقه، از دیرباز کانون توجه بوده است و بالتبع همسایگان این کشور نیز نقشی پرخطر در منطقه داشته‌اند. کشور عراق که روزگاری با قلدری صدام، هشت سال جنگ نابرابر را بر ایران تحمیل کرد، گرفتار جنگ دیگری شد که از آن به جنگ خلیج فارس، یاد می‌شود. در این میان موضع ایران در قبال این جنگ تا حدی می‌توانست معادلات منطقه را دچار چالش کند که با تدابیر و هدایت‌های مقام معظم رهبری هیچ‌گونه تنشی متوجه کشور و ملت ایران نشد. نوشته پیش رو، نگاهی گذرا به موضع‌گیری‌ها و بیانات حکیمانه رهبر معظم انقلاب درباره این دوران دارد...

در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، حمایت از مظلوم یک اصل است. حال اگر این مظلوم و مظلومیت او در همسایگی ایران نمودار باشد، وظیفه سنگین‌تری متوجه مسیولان ایران می‌شود. مسایل مردم کشور دوست و مسلمان افغانستان که مشترکات فراوان سیاسی و فرهنگی با ایران دارند، از دیرباز مورد توجه ایرانیان بوده است. آنچه پیش روست، نگاهی به مواضع ایران به ویژه مقام معظم رهبری به رویدادهای سیاسی کشور افغانستان است...

در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، حمایت از مظلوم یک اصل است. حال اگر این مظلوم و مظلومیت او در همسایگی ایران نمودار باشد، وظیفه سنگین‌تری متوجه مسیولان ایران می‌شود. مسایل مردم کشور دوست و مسلمان افغانستان که مشترکات فراوان سیاسی و فرهنگی با ایران دارند، از دیرباز مورد توجه ایرانیان بوده است. آنچه پیش روست، نگاهی به مواضع ایران به ویژه مقام معظم رهبری به رویدادهای سیاسی کشور افغانستان است...

در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، کشور مسلمان لبنان جایگاه ویژه‌ای دارد. در زمان حیات حضرت امام خمینی€، ایشان حمایت‌های ویژه‌ای از این کشور و جوانان انقلابی آن داشتند. پس از آن مقام معظم رهبری هم تا آن‌جا بر همان رویه پافشاری نموده‌اند که امروزه مردم آزادی‌خواه لبنان ایشان را «امام» خود می‌دانند و از ایران به عنوان تنها حامی واقعی مبارزات خویش یاد می‌کنند...

بی‌گمان 14 خرداد 1368 از روزهای بسیار مهم نه تاریخ معاصر بلکه کل تاریخ ایران به شمار می‌آید. این روز از روزهایی است که ملت ایران اشک و لبخند از آن به خاطر دارد؛ اشکی که در سوگ فراق رهبر آزاده و والا قدر خود، جاری بود و البته لبخندی که از انتخاب شایسته خلف صالح آن رهبر آزاده بر لب‌ها نقش می‌بست. وقتی در اخبار معروف هفت صبح رادیو، ابتدا آیه استرجاع و پس از آن آیه «یا ایتها النفس المطمینه...» خوانده شد...