نشریه پژوهش های مدیریت انتظامی
سال سوم شماره 1 (بهار 1387)

این تحقیق با هدف شناسایی و بررسی علل شکل گیری و تداوم ناآرامی های شهری فرانسه (اکتبر و نوامبر 2005)و بررسی نحوه مدیریت و شیوه های کنترل و مهار بحران مذکور، به اجرا درآمد. فوت دو نوجوان در 27 اکتبر 2005 در شهرک «کلیشی- سو- بوا» از توابع پاریس و ابراز نارضایتی نوجوانان از عملکرد پلیس فرانسه در این حادثه، باعث شکل گیری هسته اولیه ناآرامی شده و سپس اظهارات تند وزیرکشور وقت فرانسه علیه جوانان و خطاب نمودن معترضان به عنوان اوباش و پوشش رسانه ای واقعه و عدم اقدام به موقع مدیریت بحران در مهار آن باعث شتاب دادن انتشار ناآرامی ها به بقیه نواحی شده است. در نهایت علل زمینه ای و تقویت کننده از قبیل بیکاری، کاهش یارانه ها، بحران هویت، تبعیض، خرده فرهنگ خشونت، سیاست های مهاجرت و ناکامی های آموزشی نوجوانان مهاجر و نارضایتی از عملکرد پلیس در مناطق جمعیتی مهاجرنشین و...، باعث تداوم آن شد. روش تحقیق، کتابخانه ای و اسنادی است و اطلاعات مورد نیاز در زمینه تحقیق از اسناد، مدارک و آمار رسمی مراکز علمی معتبر در داخل و خارج از کشور تهیه، جمع آوری و تدوین شده است. جامعه مورد مطالعه در تحقیق حاضر جوانان و نوجوانان شرکت کننده در ناآرامی های اکتبر و نوامبر 2005 کشور فرانسه است. تجزیه و تحلیل داده ها و اثبات فرضیه های تحقیق که از سوی صاحب نظران و کارشناسان داخلی و خارجی در مورد علل وقوع ناآرامی های شهری فرانسه در اکتبر 2005 به عمل آمده است. این علل در قالب سه رهیافت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی – فرهنگی دسته بندی گردیده و سپس نسبت به تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی ارتباط بین متغیرهای مستقل و ناآرامی های فرانسه مبادرت شد؛ که ادامه تمامی فرضیه های تحقیق به اثبات رسید. در تحقیق حاضر از روش های سنجش اعتبار صوری، اعتبار تجربی و سازه ای بهره گیری شد.

گذشته از ماهیت شغلی پلیس به دلیل گستردگی ارتباطات اجتماعی و سازمانی از نظر نوع ارتباط سطح جغرافیای تحت پوشش و انواع ارباب رجوع و مخاطبان فشارهای روانی فراوان در این شغل شناسایی شده است. کارکنان ناجا بیشتر از مشاغل دیگر تحت فشار روحی هستند. مهم ترین مسئله گستردگی سطح فعالیت های اجتماعی و ماموریت های محوله است و مسئله دوم اینکه کارکنان ناجا استرس زیادی تحمل می کنند و اغلب مشاغل آن ها در معرض دید و زیر ذره بین جامعه است. هدف این پژوهش، بررسی عوامل استرس زای کارکنان پایور یگان ویژه در کنترل اغتشاشات در شهر تهران می باشد. نوع پژوهش کاربردی و روش آن تحقیق زمینه یابی است. جامعه آماری کارکنان یگان ویژه پاسداران تهران و حجم نمونه 200 نفر می باشد که به روش تصادفی ساده در سه طبقه افسران ارشد (6 نفر)، و جزء (27 نفر) و درجه داران (167 نفر) انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری، پرسشنامه خودساخته و با طیف لیکرت و روایی پرسشنامه با مطالعه منابع، تست، نظر کارشناسان و اساتید راهنما و مشاور و پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه(81/0=) و جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار، نمودار و از آزمون کای دو و تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج تحقیق آسیب جسمی و عاطفی را در اولویت اول ایجاد استرس و سپس ابهام در برخورد با اغتشاشگران، ارزیابی عملکرد، مخاطرات جانی، روابط سازمانی و کاهش جایگاه شغلی را در اولویت های بعدی کارکنان قرار داده است.

هدف پیمایش بررسی تاثیر نظارت همگانی بر انگیزش کارکنان کلانتری های تهران بزرگ انجام گرفته است. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه در میان 353 نفر از کارکنان کلانتری های تهران بزرگ به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در آبانماه1386گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از آزمون خی دو یک متغیره استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که نحوه فرایند بررسی خواسته های مردم در دفتر نظارت همگانی ناجا (197)، نحوه احضار کارکنان متشاکی توسط مرکز نظارت همگانی، تشویق سیستماتیک 197 از کارکنانی که توسط مردم مورد تقدیر قرار گرفته اند، بر انگیزش کارکنان کلانتری های تهران بزرگ تاثیر مثبت دارد. نتایج نیز نشان می دهد که میزان تبلیغات 197 در انگیزه های شغلی کارکنان تاثیر منفی دارد. سایر نتایج عبارتند از: بین درجه کارکنان و بررسی رابطه درجه پاسخگویان و نگرش آنها در خصوص تاثیر احضار کارکنان متشاکی به 197 در ایجاد انگیزه مثبت شغلی رابطه معنی داری وجود دارد؛ بین درجه پاسخگویان و نگرش آنها در خصوص تاثیر نحوه و فرایند بررسی خواسته های مردم در دفتر نظارت همگانی، تشویق سیستماتیک کارکنانی که توسط مردم مورد تقدیر قرارگرفته اند و میزان تبلیغات دفتر نظارت همگانی برایجاد انگیزش مثبت شغلی در کارکنان کلانتری های تهران بزرگ رابطه معناداری وجود دارد. بر اساس نتایج، می توان پیشنهاد کرد که باید از تبلیغات زیاد و اضافی در جهت افزایش نظارت مردم بر عملکرد پلیس پرهیز نمود، زیرا افزایش تبلیغات می تواند تاثیر معکوسی داشته باشد و ضمن کاهش اعتماد مردم به پلیس، انگیزه شغلی کارکنان ناجا را به ویژه کارکنان کلانتری های تهران بزرگ را کاهش می دهد. به طور کلی، اگر چه کارکنان کلانتری ها، مرکز نظارت همگانی را در کنترل و نظارت عملکرد پلیس باور دارند، ولی در برخی از مواد مرکز نظارت به دلیل عدم رعایت برخی امور و توجه بیش از حد و یک طرفه به گزارش های مردمی موجب کاهش انگیزه شغلی کارکنان شده است.

پژوهش حاضر عملکرد پلیس در اجرای طرح ارتقای امنیت اجتماعی در حوزه مبارزه با موادمخدر را از دیدگاه مردم یزد در سال 1385 مورد بررسی قرار داده است. هدف این تحقیق بررسی نقاط ضعف و قوت طرح ارتقای امنیت اجتماعی بوده است. روش تحقیق از نظر نوع و هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی با تکنیک پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق 114 نفر از مدیران و دبیران دبیرستان های پسرانه ناحیه 1 آموزش و پرورش شهرستان یزد در سال 1385 به صورت تمام شمار می باشند. ابزار جمع آوری پرسشنامه شامل 15 سوال با پاسخ های پنج گزینه ای لیکرت پس از تایید روایی و پایایی(87/0 α) تهیه و تنظیم شده است. از یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که عملکرد پلیس در اجرای طرح ارتقای امنیت اجتماعی با رویکرد مبارزه با موادمخدر از دیدگاه مردم مثبت ارزیابی شده است، مردم از عملکرد پلیس در رابطه با برخورد با فروشندگان و توزیع کنندگان موادمخدر رضایت دارند، ولی عملکرد پلیس در رابطه با برخورد با معتادان به موادمخدر و قرص های روانگردان رضایت بخش نبوده است. نتیجه گیری کلی این تحقیق نشان دهنده آن است که عملکرد پلیس در اجرای طرح مذکور مثبت ارزیابی شده است. بر اساس نتایج پژوهش پیشنهاد می گردد جهت بهبود طرح ارتقای امنیت اجتماعی اجرای این طرح تداوم داشته و امکانات بیشتری در اختیار یگان های عمل کننده طرح قرار گیرد؛ همچنین برخورد پلیس با معتادان به موادمخدر و قرص های روانگردان با هماهنگی مقامات قضایی شدیدتر و قاطع تر شود.

با توجه به بالا بودن آمار جرم و جنایت و رو به تزاید آن، در این تحقیق سعی شده که تاثیر موقعیت جغرافیای و شرائط مکانی و عوامل تسهیل کننده در وقوع جرم مورد بررسی قرار گیرد. اهداف این پژوهش، رابطه بین جرم سرقت به عنف و فضاهای مکانی و توان انتظامی و نقش مهاجرین و حمل و نقل مسافرین (خودروهای شخصی) در شهرستان کرج را مورد بررسی قرار داده است. سوال اصلی تحقیق عبارت است از: عوامل موثر بر وقوع سرقت های به عنف شهرستان کرج چیست؟ داده های پژوهش از طری پرسشنامه خودساخته (7434/0α=) توسط 150 نفر از افسران آگاهی و افسران کلانتری های شهرستان کرج در سال 1386 که دارای 10 سال سابقه خدمت انتظامی داشته اند به صورت تمام شمار داده های گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که موقعیت جغرافیائی، ناوگان مسافربری (خودروهای شخصی)، وجود افراد مهاجر، و ضعف توان عملیاتی پلیس در وقوع سرقت های به عنف موثر است.

هدف پژوهش بررسی نقش اقدامات انتظامی در پیش گیری و کاهش میزان وقوع جرایم درمناطق حاشیه نشین شهر بومهن انجام یافته است. روش تحقیق پیمایشی است. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است؛ برای روایی پرسشنامه از روایی صوری(نظر اساتید متعدد، صاحب نظران و کارشناسان) استفاده گردید و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ پایایی آن سنجیده شد (9057/0 α=). جامعه آماری کلیه ساکنین بالغ در مناطق حاشیه نشین شهر بومهن است که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری خوشه ای173 نفر انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها از آزمون t و فریدمن استفاده گردید. رابطه معناداری میان کیفیت اقدامات پلیس، کیفیت امکانات و تجهیزات پلیس و نحوه به کارگیری آن ها، نحوه برخورد قضایی با مجرمین و پیش گیری و کاهش میزان وقوع جرایم در منطقه حاشیه نشین بومهن وجود داشت. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده نزدیکی شهر بومهن با تهران بزرگ با شیوع انواع خاصی از جرایم در مناطق حاشیه نشین بومهن رابطه معناداری را نشان می دهد.

جلب اعتماد مردم و ایجاد رضایت مندی در آن ها، تاثیر به سزایی در موفقیت پلیس دارد. کلانتری ها با استفاده از مشارکت افراد و سکنه محلی، اعضاء شوراها، هیئت امنای مساجد، روحانیون، هیات های علمی و دانشگاهی و استفاده از نقطه نظرات آن ها، بر مشکلات امنیتی و انتظامی محدوده استحفاظی وقوف یافته و با سهیم نمودن مردم در امنیت، می توانند بیش از پیش در برقراری نظم و حفظ امنیت موفق باشند. این پژوهش با هدف شناسایی مشکلات و موانع پیش روی مشارکت مردمی با کلانتری ها و اولویت بندی آن ها طراحی و اجرا گردیده است. جامعه آماری، کارکنان کلانتری های شمال شرق تهران می باشد. که به صورت تصادفی ساده تعداد 106 نفر به عنوان جامعه نمونه تحقیق به عمل آمد و با استفاده آزمون t داده های پژوهش تجزیه و تحلیل شد. پس از اولویت بندی موانع و مشکلات با آزمون فریدمن موانع مشارکت مردم با کلانتری ها به ترتیب عبارتند از: آموزش کارکنان، منابع و امکانات کلانتری ها، آموزش همگانی، ساختار و تشکیلات پلیس، فرهنگ اجتماعی مردم، و فرهنگ سازمانی پلیس.