فهرست مطالب

مجله مدیریت آب و آبیاری
سال یکم شماره 2 (پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1391/03/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • بررسی تغییرات الگوی جذب آب توسط ریشه گیاه لوبیا در شرایط کم آبیاری و گلخانه ای
    سید حسن طباطبایی، محمدرضا نوری امامزاده ای، حمیده علیاری، عبدالرحمان محمدخانی صفحه 1
    شناخت نحوه جذب آب توسط ریشه گیاه در شرایط تنش آبی منجر به تشخیص محل مناسب برای تخلیه آب آبیاری است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تاثیر تنش رطوبتی خاک بر نحوه جذب آب توسط ریشه گیاه لوبیا است. کشت گیاه لوبیا در قالب طرح کاملا تصادفی، با چهار تیمار و چهار تکرار در شرایط گلخانه ای انجام گرفت. تیمارهای تحقیق شامل آبیاری کامل به عنوان شاهد (FI) و کم آبیاری با کاربرد مقادیر به ترتیب 80، 60 و 50 درصد تیمار شاهد (DI80، DI60 و DI50) بودند. خاک مورد آزمایش به چهار لایه مساوی تقسیم شد. میزان جذب آب توسط ریشه براساس بیلان رطوبتی خاک محاسبه شد. نتایج نشان داد که تغییرات رطوبتی لایه چهارم در دو تیمار شاهد و کم آبیاری 80 درصد بسیار کم می باشد. در تیمارهای 50 و 60 درصد کم آبیاری، تغییرات رطوبتی لایه سوم و چهارم نیز بیشتر شدند. حداکثر و حداقل میزان جذب به ترتیب در تیمارهای شاهد و DI50 8/11 و 9/5 میلی متر در روز مشاهده شد. در تیمارهای DI80، DI60 و DI50 متوسط میزان جذب آب به ترتیب 11/8، 5/26 و 84/33 درصد نسبت به جذب در تیمار شاهد کاهش یافت که در سطح پنج درصد معنی دار بود. در تیمار FI، سهم جذب آب از لایه اول و دوم 2/84، در تیمار DI80 36/77 و در تیمار DI60 37/70 و در DI50 96/63 درصد کل جذب آب از همه لایه ها بود.
    کلیدواژگان: لایه بندی خاک، تنش آبی، ریشه لوبیا، جذب آب، آبیاری
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارزیابی شاخص بهره وری اقتصادی مدیریت تک آبیاری برای دو رقم گندم دیم (مطالعه موردی: مراغه)
    علیرضا توکلی صفحه 17
    افزایش بهره وری آب و نهاده های تولید محصولات کشاورزی، باتوجه به محدودیت آب، اهمیت روزافزونی یافته است. لذا به منظور بهینه سازی تک آبیاری و تعیین برنامه زمانی مناسب تخصیص آن برای گندم دیم، از داده های پژوهشی دو ساله در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه استفاده شد. سه تاریخ کاشت، چهار مدیریت تخصیص تک آبیاری برای دو رقم در تحلیل بهره وری اقتصادی مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه، برای انتخاب مناسب ترین تیمار مناسب در منطقه از روش بودجه بندی جزیی، شاخص های بهره وری آب و برای تعیین قیمت آب از روش تبدیل به ارزش حال استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که برنامه تک آبیاری برای گندم دیم در این منطقه در زمان کاشت دارای توجیه اقتصادی است. در گزینه بهینه تخصیص تک آبیاری برای تلفیقی از دو رقم، رقم V3 برای تاریخ کاشت اول و دوم و رقم آذر 2 برای تاریخ کاشت سوم مطلوبیت دارد. به طوری که دارای بیشترین میزان متوسط درآمد خالص (4191038 ریال در هکتار)، بالاترین میزان نسبت درآمد خالص به هزینه (28/2)، بیشترین میزان بهره وری اقتصادی (13970 ریال بر میلی متر) و بیشترین میزان شاخص بهره وری کل آب کاربردی (3/5 کیلوگرم بر میلی متر) است.
    کلیدواژگان: بهره وری آب، گندم دیم، تک آبیاری، بودجه بندی جزیی، سود خالص
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر پرلیت بر کارآیی مصرف آب آبیاری و برخی مولفه های رشد در گندم رقم زرین
    ابتهاج مقیمی، پرویز فتحی، وفا توشیح، محمد معز اردلان صفحه 31
    به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف پرلیت بر عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم رقم زرین آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار مصرف پرلیت (P0،P1، P2،P3، P4، P5 و P6) به ترتیب شامل صفر (شاهد)، 75، 150، 300، 600، 1200 و 2400 کیلوگرم پرلیت در هکتار و در چهار تکرار در شهرستان قروه واقع در استان کردستان، در سال زراعی 87-1386، اجرا گردید. آبیاری ها بر مبنای روش بیلان رطوبتی انجام گردید. مقادیر عملکرد دانه و زیست توده، وزن هزاردانه و درصد پروتئین دانه اندازه گیری شد. از نرم افزار آمار MSTATC و روش دانکن به ترتیب برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها و مقایسه میانگین تیمارها استفاده گردید. نتایج تجزیه آماری نشان داد که کلیه تیمارها نسبت به تیمار شاهد، افزایش عملکرد داشتند. نتایج نشان داد که با افزودن پرلیت به خاک، عملکرد دانه و زیست توده گندم به ترتیب 9/39 و 5/31 افزایش یافت که در سطح آماری یک درصد معنی دار بود. بین درصد پروتئین گندم در تیمارهای مختلف، تفاوت معنی داری در سطح پنج درصد وجود داشت. همچنین نتایج نشان داد که مصرف 2400 کیلوگرم پرلیت در هکتار، موجب افزایش کارآیی مصرف آب 12/40 درصد نسبت به تیمار شاهد می گردد.
    کلیدواژگان: عملکرد، پرلیت، گندم، آبیاری بارانی، کارآیی مصرف آب
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تعیین و ارزیابی شاخص کارایی مصرف آب محصولات زراعی تحت مدیریت کشاورزان در کشور
    نادر حیدری صفحه 43
    این تحقیق با هدف تعیین مقدار کارایی مصرف آب محصولات کشاورزی عمده و در شرایط مدیریت کشاورزان و همچنین شناخت عوامل و مسائل تاثیرگذار بر مقدار آن، در مناطق کرمان، همدان، مغان، گلستان و خوزستان به اجرا درآمد. تحقیق حاضر ضمن مرور کامل سایر نتایج موجود، مقدار شاخص کارایی مصرف آب محصولات کشاورزی عمده در مناطق انتخابی را تعیین و دلایل و منابع کاهش آن را نیز بررسی و تحلیل نموده است. بر اساس روش تحقیق، میزان عملکرد محصول اولیه (کیلوگرم) و میزان حجم ناخالص آب آبیاری کاربردی (متر مکعب) برای تولید محصول، تعیین شده و از آنجا شاخص کارایی مصرف آب محاسبه گردیده است. براساس نتایج حاصله متوسط مقدار شاخص کارایی مصرف آب محصولات زراعی گندم (دانه)، چغندرقند (غده)، سیب زمینی، ذرت علوفه ای، پنبه (وش)، یونجه (خشک شده در هوا)، جو (دانه)، نخود آبی و نیشکر (نی) به ترتیب 73/0، 56/4، 18/2، 58/5،71/0، 46/1، 56/0، 18/0 و 94/2 کیلوگرم محصول بر متر مکعب آب مصرفی اندازه گیری گردید. با استفاده از آمار سطح زیر کشت محصولات زراعی انتخابی در مناطق مختلف و ارقام متوسط کارایی مصرف آب، متوسط وزنی شاخص کارایی مصرف آب کشور 38/1 کیلوگرم بر متر مکعب آب محاسبه گردید.
    کلیدواژگان: عملکرد، محصول، کارایی مصرف آب، ارزیابی، مدیریت، مناطق، حجم آب مصرفی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • کاربرد صفحات مستغرق در کنترل رسوب بار بستر آبگیرهای منشعب از کانال های آبیاری ذوزنقه ای شکل
    لیلا داودی، محمود شفاعی بجستان صفحه 59
    احداث سازه های آبگیر که به منظور انحراف بخشی از جریان عبوری از کانال اصلی صورت می گیرد، موجب به وجود آمدن تغییراتی در شرایط هیدرولیکی در مقابل دهانه آبگیر می شود. این تغییرات سبب ایجاد و تقویت جریان های ثانویه و رسوب گذاری در ساحل آبگیر می شود. یکی از روش های موثر برای کنترل رسوب ورودی به آبگیر جانبی، کاربرد صفحات مستغرق می باشد. عمده مطالعات قبلی انجام شده در این زمینه، استفاده از صفحات مستغرق در کانال هایی با مقطع مستطیلی بوده است. این در حالی است که بیشتر کانال ها ذوزنقه ای شکل هستند. از این رو، این مطالعه با هدف کنترل رسوب ورودی به کانال فرعی در آب گیری از کانال ذوزنقه ای با استفاده از صفحات مستغرق انجام شده است. برای این منظور، چهار فاصله طولی بین صفحات H4، H6، H8 و H10 درنظر گرفته شد و آزمایش ها با اعداد فرود 45/0، 55/0، 60/0 و 66/0 و نسبت آبگیری 5/7 درصد انجام شد. کلیه آزمایش ها در کانال اصلی با مقطع ذوزنقه ای (5/1:1) به طول 2/8 متر و آبگیر جانبی به طول 6/2 متر و زاویه آبگیری 60 درجه انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد صفحات مستغرق به طور متوسط 31-19 درصد نسبت دبی رسوب ورودی به آبگیر جانبی کانال ذوزنقه ای را کاهش می دهد. همچنین طبق نتایج تحقیق حاضر، مناسب ترین فاصله طولی بین صفحات H8 می باشد.
    کلیدواژگان: جریان ثانویه، رودخانه، عدد فرود، کانال فرعی، فاصله طولی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • برآورد ضریب گیاهی گشنیز (Coriandrum sativum L.) در منطقه ای با اقلیم نیمه خشک
    هوشنگ قمرنیا، مریم جعفری زاده، الهام میری، محمد اقبال قبادی صفحه 73
    گیاه گشنیز یکی از مهمترین گیاهان دارویی استان کرمانشاه است که نسبت به سایر گیاهان مشابه سطح کشت قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. برای تدوین برنامه آبیاری مناسب آگاهی از نیاز آبی گیاه و ضریب گیاهی در مراحل مختلف رشد ضروری است. ضریب گیاهی در واقع نسبت تبخیر تعرق واقعی به تبخیر تعرق گیاه مرجع است. پژوهش حاضر به منظور تعیین ضریب گیاهی گشنیز در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی شهرستان کرمانشاه در طی دو سال زراعی 89-1388 و 90-1389 انجام شد. بدین منظور از سه لایسیمتر بیلان آبی به قطر 2/1 و ارتفاع 4/1 متر استفاده شد. در این خصوص، برای محاسبه مقدار تبخیر تعرق پتانسیل از معادله پنمن مانتیس و برای اندازه گیری تبخیر تعرق واقعی از معادله بیلان آبی استفاده گردید. در نهایت طی دو سال آزمایش مقادیر ضرایب گیاهی در چهار مرحله ابتدایی، توسعه، میانی و انتهایی برای گیاه گشنیز به ترتیب 66/0، 19/1، 36/1 و 98/0 به دست آمد. این مقادیر جهت برآورد نیاز آبی و برنامه ریزی آبیاری گیاه گشنیز پیشنهاد می شوند.
    کلیدواژگان: کرمانشاه، پنمن مانتیث، معادله بیلان آبی، نیاز آبی، لایسیمتر زهکش دار
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • استعدادیابی و پهنه بندی مناطق مستعد کشت زیتون با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش الگوریتم ژنتیک
    محمد عظیمی حسینی، سیدمحمود رضا بهبهانی صفحه 85
    پیش بینی مشکلات کشاورزی و استعدادیابی منابع همواره از اهداف توسعه کشاورزی پایدار بوده تا بتوان بیشترین بازده را از حداقل منابع به دست آورد. هدف از انجام این تحقیق، مکان یابی مناطق مستعد کشت زیتون با دو روش سیستم اطلاعات مکانی (GIS) و الگوریتم ژنتیک و مقایسه نتایج به دست آمده با مناطق کشت فعلی زیتون در استان لرستان و در عین حال، مقایسه دو روش با یکدیگر می باشد. پهنه بندی هر دو روش، پس از بررسی شرایط اقلیمی 17 ایستگاه هواشناسی در داخل و خارج استان با طول دوره آماری مشترک 12 سال انجام شد. مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای وزن دهی لایه ها در محیط GIS و مدل پرموتاسیون در روش الگوریتم ژنتیک استفاده شدند. کشت فعلی زیتون براساس آمار وزارت جهاد کشاورزی در نواحی غربی، مرکزی و جنوبی استان متمرکز می باشد. از این حیث، نتایج حاصله بیان گر اشتراک 1/70 درصد مناطق کشت با اولویت اول، 2/38 درصد مناطق کشت با اولویت دوم در روش GIS و اشتراک 5/68 درصدی مناطق کشت در روش الگوریتم ژنتیک بر مبنای وضع موجود کشت در استان می باشد. همچنین، در مقایسه دو روش با یکدیگر اشتراک 3/53 درصدی در مکان یابی مناطق کاملا مناسب کشت در کل استان حاصل گردیده است. لذا می توان نتیجه گرفت، اولا پتانسیل کشت زیتون بیشتر در مناطق مرکزی و جنوبی استان لرستان متمرکز بوده و ثانیا هر دو روش GIS و الگوریتم ژنتیک، توانایی پهنه بندی و تفکیک مناطق کشت را دارا می باشند.
    کلیدواژگان: سیستم اطلاعات مکانی، تحلیل سلسله مراتبی، زیتون، لرستان، الگوریتم ژنتیک
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Effect of deficit irrigation on Bean root water uptake in different depths
    Seyyed Hasan Tabatabaei, Mohammad Reza Nouriemamzadehi, Hamideh Aliyari, Abdolrahman Mohammadkhani Page 1
    More understanding of root water uptake (RWU) can lead us to discharge the irrigation water in soil in a water stress condition. The main objective of this research is measurement of RWU by Bean in a water stress condition. A completely randomized design was employed in greenhouse condition concerning four treatments and four replications. The treatments were FI: full irrigation as control, DI80: deficit irrigation with 80% of ETC, DI60 and DI50. Soil depth divided to four equal layers. RWU calculated by soil water balance technique. The results show that minimum soil water difference observed in Layer number four in both FI and DI80. The difference was greater in DI60 and DI50 both in layer number four and three. The maximum RWU was measured 11.8 mm/day in control and it was equal to 5.9 mm/day in DI50 as minimum. The average RWU were decreased 8.11, 26.5 and 33.84 percent in DI80, DI60 and DI50, respectively in comparison with the control where it was significant in five percent level. The portion of Layer 1 and 2 in RWU was 84.2, 77.36, 70.37 and 63.69 in FI, DI80, DI60 and DI50, respectively.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Evaluation of economical water productivity index of single irrigation management for two rainfed wheat varieties (Case of study: Maragheh)
    Ali Reza Tavakkoli Page 17
    The effects of planting date and single irrigation (SI) allocation scenarios on increasing and stability of yield were investigated to determine the total water productivity and economical water productivity (WPe), for rainfed wheat at Dryland Agricultural Research Institute in Maragheh, Iran, during 2000-2004. The treatments included three sowing dates (early, normal and late), four allocation scenarios of single irrigation (Rainfed, 50, 75 and 100 mm SI at planting time) and two wheat varieties. The partial budgeting method, marginal benefit – cost ratio, different states of water and irrigation prices, were used for evaluation of combined treatments. Single irrigation at planting time is an economical option at this region. Maximum total water productivity (5.3 kg.mm-1.ha-1), maximum net benefit (4191038 Rials.ha-1), maximum net benefit per irrigation water use, economical water productivity (13970 Rials.mm-1) and maximum benefic - cost ratio (2.28) obtained at this single irrigation allocation scenario.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Impact of perlite on water use efficiency and some growth components in wheat (cultivar of Zarrin)
    Ebtehaj Moghimi, Parviz Fathi, Vafa Toashih, Mohammad Moez Ardalan Page 31
    The effect of perlite different amounts on grain yield and water use efficiency in winter wheat (cultivar of Zarrin) in Ghorveh (Kermanshah province), was studied in 2007-2008. Field experiment using completely randomized block design with seven treatments (P0, P1, P2, P3, P4, P5 and P6) including: zero (reference), 75, 150, 300, 600, 1200 and 2400 kg.ha-1 with four replicates was conducted. Irrigations were done based on water balance method. The amounts of grain and biological yield, thousand grain weight and grain protein were measured. The software MSTATC and Duncan's method were used for analysis of data and average treatments comparison, respectively. Results of statistical analysis showed, use of rates in all treatments were significantly increased crop. Results showed that by adding perlite to the soil, grain yield and biological yield of wheat increased up to 39.9 and 31.5 percent, respectively, which statistically was significant at one percent level. Also, there was significant difference between grain proteins of treatments at five percent level. Results also showed that in treatment with application of 2400 kg.ha-1 perlite, water use efficiency increased by up to 40.12 percent.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Determination and evaluation of water use efficiency of some major crops under farmers management in Iran
    Nader Heidari Page 43
    The main objective of this research is to determine Water Use Efficiency (WUE) of some major crops under farmer's management in the different region of Iran including Kerman, Hamedan, Moghan, Golestan and Khuzestan provinces. The research also attempted to assess and identify the sources of inefficiencies in improving WUE. Based on methodology, WUE was determined by measuring crop yield (Kg) and gross water used (m3). Based on results, the average WUE for the Wheat (grain), Sugar beet (root), Potato, Silage Corn, Cotton, Alfalfa (dry weight basis), Barley (grain), Chickpea (irrigated) and Sugarcane (Cane) was 0.73, 4.56, 2.18, 5.58, 0.71, 1.46, 0.56, 0.18 and 2.94 Kg/m3, respectively. Using the measured WUEs and cropping areas of the different crops in the different regions, the country’s weighted average WUE was estimated to be 1.38 Kg/m3.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Application of submerged vanes for sediment control at Intakes from Irrigation trapezoidal channels
    Leila Davoodi, Mahmoud Shafai Bejestan Page 59
    Construction of the intake structures to divert some portion of flow water from a main channel causes some variations of flow conditions at the intake entrance. These variations cause the reinforcement of the eddy flow and sedimentation in the bank of the intake. An effective measure to control the entry sediment is the use of submerged vanes. Most of previous studies in this regards have been conducted in a rectangular flume cross section. Since most of the main channel has trapezoidal cross sectional shape, this study was conducted with this shape. Four different longitudinal distances equal to 4H, 6H, 8H and 10H between vanes considered. Each distance was tested under four different flow conditions (Froude number equal to 0.45, 0.55, and 0.60 and 0.66). In all tests, the flow discharge ratio was kept constant equal to 7.5 percent. Total of experiments were carried out in a main channel with trapezoidal cross section (z = 1.5), 8.2 m length, and one channel as Intake with 2.6 m length and 600 diversion angle. The results of the study show that application of submerged vanes can cause the entry of sediment to intake an average reduction of 19-31 percent. The best distance between vanes was found to be 8H.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Coriandrum sativum L. crop coefficient determination in a semi-arid climate
    Houshang Ghamarnia, Maryam Jafari Zadeh, Elham Miri, Mohammad Eghbal Ghobadi Page 73
    Coriandrum sativum L. is one of the most important plants compared to the other herbs and medicinal plants as a planted covered area in Kermanshah province. For a suitable irrigation management programming, the awareness of crop coefficient and water requirement in different plant stages is essential. The ratio of actual evapotranspiration to reference crop evapotranspiration is defined as crop coefficient. A study was conducted to determine the crop coefficients of (Coriandrum sativum L.) in Faculty of Agriculture Research Farm in Razi University in Kermanshah city during 2009-10 and 2010-11. For this purpose, three water balance drainable lysimeters with diameter of 1.20 m and a height of 1.40 m were used. In this regard, to calculate potential evapotranspiration, the Penman Monteith equation for potential evapotranspiration and water balance equation to measure actual evapotranspiration were used. Finally, the values of crop coefficients for different (Coriandrum sativum L.) initial, development, middle and end stages were determined as 0.66, 1.19, 1.36 and 0.98, respectively.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Feasibility and Zoning Oive Prone Area using GIS and Genetic Algorithm in Lorestan Province
    Mohammad Azizmi Hosseini, Seyed Mahmoud Reza Behbahani Page 85
    Prediction of the agricultural developmental problems has ever been one of the goals of proper agricultural development, to gain more productions from the minimum resources. The goal of this research is zoning prone area of olive cultivation with two
    Methods
    GIS and Genetic Algorithm. Also the results have been compared with the current olive cultivation areas in Lorestan province and the results compared the two methods with each other. Cultivation zoning were accomplished for 17 metrological stations inside and out of the province within 12 years common statistical period. AHP model used for weighting in GIS and Permutation model used for Genetic Algorithm method. Current olive cultivation according to Ministry of Agriculture statistics is in western, central and southern area in Lorestan province. Results represent 70.1 area percent subscription in first priority with GIS method and 68.5 area percent subscription in GA method with the current olive area cultivation in Lorestan. Also results show that comparison of two methods with each other represent 53.3 area percent subscriptions in first priority area of GIS method. Therefore, cultivation potential is in central and southern area in Lorestan and GIS and GA methods are able for zoning prone area.
    Abstract View Paper Original: Persian