ماهنامه نفت، گاز و انرژی
سال سوم شماره 12 (خرداد 1391)

واحدهای تولید اتیلن جایگاه خاصی را در صنایع پتروشیمی دارند. از اتیلن، فرآورده های بسیار زیادی می توان تولید نمود که همین امر مهم منجر به توسعه و طراحی واحدهای مختلفی از آن ها در منطقه وی‍ژه اقتصادی ماهشهر و منطقه وی‍ژه پارس عسلویه شده است؛ تا آن جا که راه اندازی خط اتیلن غرب در دسته طرح های بزرگ ملی و مهم صنایع پتروشیمی ایران قرارگرفته است. با این حال هنگام راه اندازی این کارخانه ها مقادیری زیادی از گازها به سمت سامانه گازهای ارسالی به برج مشعل (فلر)، هدایت می گردد. باتوجه به این که تولید و صرفه جویی در منابع انرژی و حفاظت از محیط زیست از پارامترهای کلیدی در جهان می باشد، در این تحقیق با نگاه زیست محیطی و حفظ سرمایه های ملی برای جلوگیری و حداقل سازی گازهای ارسالی به برج مشعل (فلر) برای یکی از کارخانه های خط اتیلن غرب مطالعات جامع ای انجام شده است که با اجرای طرح پیشنهادی به میزان قابل توجه ای از ارسال این گازها به سامانه برج مشعل کاهش خواهد یافت.

دنیا کاملا به سمت تهی شدن از منابع انرژی نمی رود، بلکه نفت ارزان در حال تمام شدن است و محیط زیست هم دیگر پذیرش محصولات حاصل از احتراق سوخت های فسیلی را ندارد. سامانه انرژی کنونی، قابل دوام نیست و در نتیجه نمی توان مثل گذشته، رشد اقتصادی پیوسته ای فراهم کند؛ لذا باید هرچه زودتر درباره مسیر آینده انرژی تصمیم گیری کرد. تنها سامانه انرژی جهانی قابل دوام براساس دانش کنونیمان بر استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و تبدیل آنها به گرما، برق، هیدروژن و زیستتوده استوار است. هیدروژن به عنوان یکی از مهمترین راه حلهای افزایش امنیت تامین انرژی در اقتصاد جهان به شمار می آید. کشورهای بسیاری علاقه به همکاری در توسعه فن آوری های هیدروژن و پیل سوختی دارند. این فن آوری امکان کاهش آلایندگی های دی اکسید کربن را در سطح جهان در بلندمدت فراهم می سازد و در ضمن کمک شایانی به کاهش وابستگی به نفت خواهد کرد.

نفت به عنوان منبع اصلی انرژی در سرتاسر جهان به شمار می آید. استفاده صحیح و مناسب از منابع نفتی یک موضوع حیاتی در دنیا می باشد. مخازن نفتی رخداد طبیعی ساختارهای زمین شناسی با مکانیسم های جابجایی نفت به سمت چاه های تولیدی هستند. این مکانیسم ها همچنان که تولید نفت ادامه می یابد تخلیه میشوند. ضرورت تثبیت یا افزایش این مکانیسمها نقش مهمی در روند جریان نفت بازی میکند. تزریق سیالات به مخازن نفتی یک روش ازدیاد برداشت بسیار خوب در صنعت نفت میباشد که هدف از آن جابجایی نفت به سمت چاه های تولیدی است. بیشترین سیالات تزریق شده به مخازن نفتی آب و گاز هستند.
در این تحقیق، سناریوهای مختلف ازدیاد برداشت نفت شامل تزریق گاز، تزریق آب و تزریق متناوب آب و گاز (WAG) با استفاده از گاز دی اکسید کربن (CO2) به صورت امتزاجی در یک مغزه با ترشوندگی میانه به منظور انتخاب سناریوی بهینه تولید به وسیله نرم افزار شبیهساز Eclipse 300 مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت. نتایج شبیه سازی نشان میدهد که تزریق متناوب آب و گاز دارای بازیافت نفت بیشتری نسبت به روش های تزریق آب و گاز میباشد.

خطوط لوله نفت و گاز جزء شریان های اصلی و بسیار مهم کشورها می باشد. با توجه به افزایش مصرف، نیاز بیشتر و پیشرفت تکنولوژی، امکان کشف منابع هیدروکربن در محیط های غیرمتعارف از قبیل اعماق دریاها و مناطق قطبی و محیط های سخت برای بشر فراهم گشته است. از طرفی انتقال فرآورده ها از اینگونه محیط ها نیازمند لوله هایی با کیفیت بالاتر و پوشش بهتر می باشد. با بزرگ شدن مناقصات خطوط انتقال و تبدیل پروژه ها از داخلی به پروژه های بین المللی و چندکشوری، لوله های مورد نیاز از منابع مختلف و بطور همزمان تامین می گردد که این نوع زنجیره تهیه و تامین لوله خود یک چالش بزرگ لجستیکی برای مدیران ارشد پروژه می باشد.

در این تحقیق به بررسی اثر شکل صفحات جداکننده در افزایش کارایی تفکیک کننده های دو فاز (بخار- مایع) برای توزیع جریان در واحد تنظیم نقطه شبنم شرکت پالایش گاز سرخون و قشم به منظور جداسازی مایعات همراه با گاز پرداخته شده است. برای تعیین اثر هندسه صفحات بر رفتار جریان، سه نوع تیغه مختلف (گرد، تیز و هندسه اصلی (تخت)) مورد بررسی قرار گرفته اند. در این پروژه از مدل فاز گسسته برای پیش بینی مسیر ذره و برای اسپری فاز گسسته از توزیع اندازه قطره روزین-راملر کمک گرفته و از مدل تنش های رینولدز در تعیین رفتار آشفتگی جریان استفاده شده است. با توجه به شرایط عملیاتی جداکننده، مواد مورد نظر برای فاز پیوسته متان و همچنین پنتان، بنزن، هگزان، هپتان، اکتان، دیزل، گازوئیل و نفت کوره به عنوان فاز گسسته مورد مطالعه قرار گرفته اند. با توجه به نتایج بدست آمده راندمان و افت فشار هر نوع تیغه به ترتیب: تیغه نوک گرد حدود 20% و ((Pa 05/20، تیغه مربوط به هندسه اصلی (تخت) حدود 30% و ((Pa 91/30، تیغه نوک تیز حدود 5/22% و ((Pa 64/37 بدست آمده است.

در 10 سال اخیر، دانش استفاده از میکروب ها برای افزایش برداشت از میادین نفتی با پیشرفت های زیادی روبرو شده است، اما با وجود همه تلاشها، همچنان مسائلی دیرپا باقی مانده است.
پس از چند دهه آزمایش و خطا، کارشناسانی که بر روی حوزه استفاده از میکروب ها برای افزایش برداشت از میادین نفتی مطالعه می کردند، بر اساس مطالعات آزمایشگاهی دریافتند که میکروب های خورنده نفت می توانند میادین قدیمی نفتی را احیاء نمایند. این مطالعات نشان می دهد که این راهکار می تواند پایان عمر میادین را به تاخیر اندازد؛ اما باید برای ترش شدن نفت باقیمانده در میدان به دلیل استفاده از روش میکروبی تدبیری اندیشید، هرچند تولید جانبی گاز سولفید هیدروژن در فرآیند اجراء و همچنین گاز متان تولید شده از زغال سنگ موجود، یک گام رو به جلو محسوب می گردد (در این مقاله خورده شدن نفت به معنای روشی است که در آن فرآیند ساخت وساز (متابولیسم) باکتری ها شکل می گیرد. بدین ترتیب خوردن نفت به معنای اکسیده شدن هیدروکربن ها خواهد بود.).

استاندارد API 651 یا استاندارد حفاظت کاتدی کف مخازن روزمینی، استانداردی است مناسب برای تمامی کسانی که در حوزه های مربوط به مخازن ذخیره روزمینی فعالیت دارند. حوزه هایی نظیر ساخت مخازن، تعمیر و تعویض مخازن، خطوط لوله مرتبط و هرگونه تجهیزات مرتبط دیگر که می بایست توسط حفاظت کاتدی از خوردگی محافظت شوند.
هدف از انتشار این استاندارد، معرفی روش هایی برای دستیابی به یک روش کنترل خوردگی موثر برای حفاظت کف مخازن ذخیره روزمینی می باشد که از حفاظت کاتدی استفاده می کنند که شامل مقررات برای استفاده از حفاظت کاتدی در مورد مخازن موجود و جدید است. هدف دیگر ارائه اطلاعات و راهنمایی های خاص در مورد صنعت مخازن روزمینی ذخیره سازی فولاد می باشد که در سرویس هیدروکربن ها قرار خواهند گرفت. برخی از اعمال توصیه شده در اینجا ممکن است برای مخازن در سایر خدمات نیز قابل اجراء باشد. این استاندارد تنها یک راهنما برای افرادی است که در حوزه حفاظت کاتدی فعالیت دارند و اطلاعات کاملی در مورد طراحی سیستم حفاظت کاتدی به شخص نمی دهد. همچنین این استاندارد تمامی تانک ها با هر شرایطی را پوشش نمی دهد، زیرا حفاظت کاتدی بسیار وابسته به شرایط بوده، قابل تعمیم نمی باشد.

دو روش بازرسی غیرمخرب برای تعیین آسیب و پیش بینی تحمل عمر دیسک ها در موتور کمپرسورهای هوا در صنعت نفت استفاده شده اند. برای این منظور، ترک خوردگی های ناشی از فرسودگی با دوره گردش کم، محل اتصال سوراخ پیچ در دیسک های کمپرسور مورد بررسی قرار گرفت. اجرای موفقیت آمیز طراحی روش تحمل آسیب کاملا به حساسیت و قابلیت اطمینان روش کاربردی بازرسی غیرمخرب بستگی دارد. نتیجه این مطالعه نشان داد که در حال حاضر روش بازرسی جریان گردابی یا ادی کارنت (Eddy Current) بر مبنای القای میدان مغناطیسی، حساس تر و مطمئن تر از روش بازرسی مایع نافذ (Liquid Penetrant) در تشخیص ترک های کوچک در دیسک های کمپرسور است.

با پیشرفت های حاصل شده در علوم و فن آوری های مختلف و پیدایش مواد و مولکول های جدیدی که می توانند در برابر تجزیه زیستی مقاومت نمایند و نیز با سخت ترشدن قوانین زیست محیطی به منظور حفظ تعادل اکوسیستم، لازم به نظر می رسد که روش های تصفیه ای جدیدی ابداع و به کار گرفته شوند که بتوانند این مواد را حذف و یا حداقل به موادی با مولکول های کوچک تر و قابل تصفیه تبدیل نمایند، چرا که روش های متعارف تصفیه (به ویژه روش های زیستی) برای تصفیه پساب های حاوی چنین موادی پاسخگو نمی باشند. از جمله این روش های جدید فرآیندهای فتوکاتالیستی هستند.
با توجه به بررسی فرآیند فتوکاتالیست در حضور دی اکسید تیتانیوم (TiO2) به عنوان کاتالیست، برای حذف مواد آلاینده آلی در آب پرداخته می شود. از آنجا که اکسید تیتانیوم که به عنوان فتوکاتالیست مورد استفاده قرار می گیرد، جزء دسته نیمه رساناها هستند، بررسی خواص، کاربردها و روش های ساخت اکسید تیتانیوم به عنوان پرکاربردترین فتوکاتالیست می باشد. فرآیند جذب و تئوری حاکم بر آن نیز به عنوان بخشی از فرآیند حذف مواد آلی توسط (TiO2) مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت از تئوری جذب لانگ مویر برای توصیف فرآیند استفاده شده است.
در این مقاله اثرات غلظت اولیه آلاینده، دوز اکسیدکننده، نوع اکسیدکننده، شدت نور، زمان اقامت و مقدار (TiO2) به عنوان کاتالیست مورد استفاده در سه نوع راکتور متفاوت با ساپورت های گوناگون، یکی راکتور بستر شناور که در آن از دانه های پرلیت، دیگری راکتور بستر مستغرق که از کربن فعال گرانولی و شیشه گرانولی و در نهایت یک راکتور بستر سیال با ساپورت هایی از جنس سنگ پامیس استفاده می شود، بررسی شده است. به عنوان نتیجه نهایی مشخص گردید که بهترین عملکرد متعلق به راکتور بستر مستغرق با ساپورت کربن فعال گرانولی است و ضعیف ترین عملکرد متعلق است به راکتور بستر مستغرق با ساپورت شیشه گرانولی است.

بیشتر ما کمی کمتر از یک سوم عمرمان را سرکار می گذرانیم، سال های اول هنوز همان جوان های شادابی هستیم که به تناسب اندام مان به شدت اهمیت می دهیم، اما چند سال که می گذرد، آن وقت خوردن بی امان آغاز می شود، همان طور که کار می کنیم گاهی چیزهایی هم می خوریم و چند سال پس از آن، معادله تغییر می کند و ما همان طور که چیزهایی می خوریم، کار هم می کنیم و این گونه است که پس از مدتی دیگر از آن کارمندان متناسب خبری نیست و همه مان تبدیل می شویم به انسان هایی که دور کمرشان به بیش از یک متر می رسد و در خطر انواع بیماری ها هستند.
کدام کارمندی می تواند با شکم گرسنه خوب کار کند؟ از طرفی بیشتر افراد شاغلی که از غذای محیط کارشان استفاده می کنند، از آن ناراضی اند و معتقدند غذاهای اداره ای، آنها را چاق می کند و ویتامین ها و مواد غذایی کافی برای حفظ سلامتی آنها ندارد.
مدیران خوب می دانند که کارمندان سالم، بازده کاری بالاتری دارند و بخشی از سلامت هر فرد در گرو تغذیه اوست و از آنجا که هر کارمندی دست کم یک وعده غذایی را در محیط کاری اش می گذراند، طبیعی است که شیوه تغذیه کارمندان در محیط کار مستقیما بر بازده آنها اثر می گذارد، اما شاید برخی مدیران آن قدر هم خوب نباشند یا تاثیر تغذیه در حفظ سلامتی را جدی نگیرند، اما به هر حال شما به عنوان افراد شاغلی که مایلید بالاترین بازده را در محیط کاری داشته باشید، باید با روش درست تغذیه در این محیط آشنا باشید و حتی در مواردی کاستی های آن را برای خودتان جبران کنید. در این زمینه ایسنا گزارشی منتشر کرده است که ما آن را با تغییراتی برای شما می آوریم.