نشریه دانش مدیریت
پیاپی 52 (بهار 1380)

علیرغم تلاشهای عدیده ای که در طی سال های گذشته برای توصیف ضرورت و تبیین مفهوم توسعه در ابعاد و اشکال گوناگون آن به عمل آمده است، جوهره کارکردی «توسعه مدیریت» به عنوان پایه و اساس توسعه همه جانبه نظام ج.ا.ایران هنوز هم در هاله ای از ابهام و سطحی نگری قرار دارد. در حالی که مفهوم توسعه مدیریت در نگاه بسیاری از دست اندرکاران امر، بیشتر موضوع «توسعه مدیران» و فراتر از آن، موضوع «توسعه سازمان های درون نظام» را تداعی می کند، لیکن گستره واقعی این مفهوم به این دو حد محدوده نبوده و ابعاد گسترده دیگری را نیز دربردارد. مقاله حاضر می کوشد تا با مقدمه ای کوتاه پیرامون ضرورت توجه جدی به موضوع توسعه مدیریت به مثابه امری حیاتی و سرنوشت ساز در روند حرکت رو به کمال نظام اسلامی، شماری از مؤلفه های کلیدی مفهوم «توسعه مدیریت» را احصاء نموده ومورد برسی قرار دهد.

در این مقاله، ضمن بررسی نقش استعاره های مورگان در مطالعه سازمان ها، قوت ها و ضعف های تفکر استعاره ای تبیین می گردد. آموزه های اصلی نگرش منشوری مورگان این است که می توان از استعاره های متعدد جهت ایجاد طیفی از بینش های رقیب اما مکمل بهره برد و اندیشه خود را بر مبنای قوت نقطه نظرهای مختلف قرار داد.

به ندرت اتفاق می افتد که یک مساله دنیای واقعی با مدل مورد نظر تطبیق کامل داشته باشد. لذا در بکارگیری یک مدل برای حل مساله بخصوص، استفاده از یکی از دو راه کار زیر با ترکیبی از آنها اجتناب ناپذیر است: الف – تعدیل مدل جهت سازگاری با مساله ب – تعدیل مساله جهت تطبیق با مدل مورد نظر طبیعی است که استفاده از هر کدام از روش های بالا و یا ترکیبی از آنها بستگی به عوامل متعددی از قبیل: ماهیت و سنخ مساله تحت مطالعه، ساختار مدل مورد نظر، میزان دقت مورد انتظار از نتایج حاصله، حفظ نظام منطقی و پیش فرض های مستتر در مدل و مسءله، میزان تاثیر در نتایج نهایی ناشی از تغییر در مدل و یا شرایط مساله و اهمیت آن، قضاوت مدل سازو... دارد. طبیعی است که یک تطبیق مناسب و ایده آل، آن است که اولا رویه و نتایج حاصله متناقض با اصول و روح حاکم بر مدل و مساله نباشد و ثانیا از طرف طراح مدل و استفاده کنندگان از آن، ناتیج حاصل از حل مدل تعدیل شده مورد قبول واقع شود و رضایت بخش باشد. با توجه به مطالب بالا، در این مقاله نشان داده خواهد شد که چه مشکلاتی در راه استفاده از مدل اصلی AHP (بخصوص در تصمیم گیری های گروهی) وجود دارد و چگونه می توان با استفاده از مدل تعدیل شده AHP براین مشکلات فایق آمد و به عنوان یک مصداق، مورد پژوهی انجام شده در صنعت خودرو ارائه خواهد شد.

برای کاهش هزینه ها و زمان خوابیدگی ماشین آلات صنعتی، یکی از مهمترین اقدامات جهت پیشگیری از خرابی، بازرسی نگهداری است. بر مبنای محاسبات آماری با بنطباق میزان شکست، مدت خرابی و زمان بازرسی با تابع توزیع نمایی نسبت به حداقل نمودن مجموع زمان های خوابیدگی بوسیله تعیین تعداد بازرسی اقدام می شود. میزان شکست بدون انجام هرگونه بازرسی نگهداری است. با توجه به اهمیت و حساسیت برخی صنایع، تعیین تعداد بازرسی با قابلیت اطمینان معین ضرورت می یابد که با استفاده از محاسبات آماری از رابطه زیر بدست می آید. روش های جایگزین برای انجام این کار با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی عبارتند از: 1- شناسایی الگو 2- بهینه سازی استفاده از توانایی شناسایی الگوی شبکه عصبی MLP به معنی یادگیری رفتار سیستم و تعمیم عملکرد گذشته به آینده در دوره عادی عمر ماشین و زمان بندی بازرسی نگهداری بر مبنای این عملکرد می باشد. تابع معیار این شبکه است که در آن تعداد بازرسی واقعی یا محاسبه شده توسط روش آماری در واحد زمان و د تابع بازرسی قابل محاسبه بوسیله شبکه عصبی است، به طوری که تابع معیار حداقل شود. در این مقاله با استفاده از توانایی بهینه سازی شبکه عصبی و برای حداقل کردن مجموع زمان خوابیدگی ماشین از تابع معیار استفاده می شود و سرانجام برای حداقل کردن مجموع زمان خوابیدگی همراه با حداکثر کردن قابلیت اطمینان، نسبت به حداقل کردن تابع معیار توسط شبکه عصبی اقدام می گردد. کسب نتایج جامع و ملموس به صورت ترکیب بهینه زمان خوابیدگی (که با تعداد بازرسی رابطه معکوس دارد) و قابلیت اطمینان (که با تعداد بازرسی رابطه مستقیم دارد) برتری نسبی روش جدید را یه منصه ظهور می رساند.

نظام پرداخت (حقوق و مزایا) یکی از عوامل مؤثر در افزایش کارایی و اثر بخشی؛ خلاقیت و نوآوری و کیفیت زندگی منابع انسانی می باشد. در این مقاله در مرحله اول روش طراحی نظام پرداخت در شش مرحله تبیین می گردد. در مرحله دوم حاصل مطالعات نظری در دو بخش ویژگی های مفهومی (در سه مدل) و ویژگی های روشی (در چهار روش) جمع بندی می شود. مرحله سوم به گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مورد نیاز برای طراحی نظام پرداخت اختصاص دارد و یافته های حاصل از مطالعات نظام های موجود حقوق و دستمزد (نظام هماهنگ پرداخت، نظام کارگری، نظام های خاص) شامل مطالعات ورزشی، مطالعات قانونی،اقتصادی، تطبیقی و میدانی ارائه می شود. در مرحله چهارم اصول و مبانی حاکم بر نظام حقوق و مزایا، ساختار نظام پرداخت تعیین می شود. در مرحله پنجم ضریب ریالی حقوق و بار مالی دولت محاسبه می شود و مرحله ششم نیز به پیاده سازی نظام طراحی شده اختصاص دارد.