فهرست مطالب

مطالعات جغرافیایی مناطق خشک - پیاپی 5 (پاییز 1390)

فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک
پیاپی 5 (پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/08/24
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمدرضا پور محمدی، میرستار صدر موسوی، سیروس جمالی صفحه 1
    مورفولوژی شهری یکی از مهم ترین رویکردهای کالبدی به شهرهاست که از اواخر قرن نوزدهم میلادی جای خود را در میان سایر شاخه های علم، به عنوان یک دانش سازمان یافته باز کرده است. ریشه ها و بنیان های فکری حوزه، مورفولوژی و مکاتب عمده ی آن در این نوشتار توصیفی تحلیلی مورد واکاوی قرار می گیرد. هدف این است که با شناسایی آرای مطرح در هر یک از این مکاتب و بررسی تطبیقی نظریه های موجود، پیش زمینه ی مطالعات آتی برای پژوهش گران مهیا شده و امکان انتخاب رویکردی مناسب به مطالعه ی منظر مصنوع فراهم شدند. تا از این راه در عمل نیز دست یابی به راهکارهای مناسب برنامه-ریزی و طراحی شهری ممکن گردد. در این مقاله پس از شرح کوتاهی از موضوع، تعاریف مختلفی از مورفولوژی شهری ارائه شده و ضمن اشاره به مفهوم «گونه ریخت شناسی» در ادبیات مطالعات شهری، به سه مکتب اصلی، مبانی فکری و نظریه پردازان هر کدام پرداخته شده است. آرای انتقادی برخی از منتقدین این حوزه، به ویژه آن چه که درباره ی محدودیت های کاربردی آن مطرح می شود در بخشی جداگانه مورد بررسی قرار گرفته و در انتها، اشتراکات و اختلافات این مکاتب و نتایجی که برای شناخت جنبه های شکلی شهرها و دخالت و طراحی در محیط های مصنوع قابل استخراج است آورده شده است.
    کلیدواژگان: موروفولوژی شهری، تیپوموروفولوژی، بافت شهری، محیط مصنوع
  • عباس مفیدی، سجاد جعفری صفحه 17
    در این تحقیق به منظور تبیین علل وقوع توفان های گرد و غباری تابستانه درجنوب غرب ایران و منابع اصلی گرد و غبار آنها، ساختار گردش منطقه ای جو مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با بهره گیری از داده های ساعتی میزان دید در 8 ایستگاه هواشناسی واقع در استان های خوزستان و ایلام، تعداد 30 مورد توفان فراگیر برای یک دوره زمانی شش ساله (2003-1998) استخراج شد. سپس با بهره گیری از داده های شبکه بندی شده NCEP/NCAR و شاخص آیروسل سنجنده TOMS ویژگی های دینامیکی و همدیدی هریک از توفان های گرد و غباری از دو روز قبل از وقوع توفان تا زمان اوج در مقیاس6 ساعته مورد بررسی قرار گرفت. تعیین منابع اصلی گرد و غبار برای هر یک از توفان های گرد وغباری نیز با بهره گیری از مدل لاگرانژینی HYSPLIT و با استفاده از روش ردیابی پسگرد به انجام رسید.
    نتایج تحقیق بیانگر آنست که پرفشار عربستان و زبانه کم فشار زاگرس بیش از هر مولفه گردشی دیگری در شکل گیری توفان های مقیاس منطقه ای در منطقه خلیج فارس و جنوب غرب ایران نقش دارند. در بررسی الگوهای همدیدی توفان های گرد و غباری، سه الگوی زوجی، ناوه موج غربی و پرفشار بعنوان الگوهای همدیدی اصلی در زمان وقوع توفان ها تعیین گردید. در این میان الگوی زوجی خود به دو الگوی تابستانه و الگوی انتقالی تقسیم می گردد. بطور کلی در الگوی زوجی، بدنبال تقویت و گسترش جنوب سوی واچرخند ترکمنستان، شیو افقی باد در ترازهای زیرین جو افزایش می یابد که در ادامه با افزایش گردش چرخندی در زبانه کم فشار زاگرس همراه می گردد. این فرآیند در یک پسخور مثبت ضمن تقویت همزمان زبانه کم فشار زاگرس و پرفشار عربستان شکل گیری یک جت تراز زیرین موسوم به باد شمال را در منطقه همشارش دو سامانه در پی دارد. در پی استقرار چنین الگویی، باد شمال نقش مهمی در وقوع توفان های گرد و غباری تابستانه در جنوب غرب ایران دارد. در الگوی ناوه موج غربی به جهت گسترش و نفوذ ناوه ای بر غرب خاورمیانه و شکل گیری یک منطقه گردش چرخندی/کم فشار بر شمال عراق و استقرار همزمان پرفشار عربستان بر جانب جنوبی آن، یک شیو افقی شدید باد در امتداد نصف النهاری با جریانات شرق سو از جانب عراق به سمت جنوب غرب ایران همراه می گردد. نهایتا در الگوی پرفشار به سبب قرار گرفتن یک سامانه پرفشار بر روی منطقه جنوب غرب ایران، گرد و غبار از مرکز کم فشاری که در غرب سامانه پرفشار قرار گرفته به داخل سامانه منتقل شده و از طریق پرفشار در سطح منطقه نزول یافته و پخش می گردد. خروجی های مدل HYSPLIT نشان می دهد که بطور کلی منابع اصلی غبار برای توفان های گرد و غباری جنوب غرب ایران محدوده ای در حدفاصل مرکز تا شمال عراق، شرق سوریه تا شمال عربستان می باشد. بررسی مسیرهای انتقال ذرات در توفانهای گرد و غباری از وجود یک جت تراز زیرین خبر می دهد که موجب انتقال افقی ذرات گرد و غبار در یک لایه کم عمق گردیده و از پخش عمودی آن در لایه های بالاتر جو جلوگیری می کند. مقایسه بین الگوها همچنین آشکار ساخت که الگوی پرفشار از محدودترین و کوچکترین منطقه انتقال ذرات برخوردار است. در عین حال در الگوی زوجی تابستانه ذرات گرد و غبار اساسا یک مسیر شمال غرب-جنوب شرق سو را تا رسیدن به منطقه مطالعه طی می نمایند. بهره گیری از شاخص AAI نشان می دهدکه الگوی زوجی تابستانه در قیاس با سایر الگوهای همدیدی، بیشترین گسترش افقی گرد و غبار را بر روی خاورمیانه تجربه می کند و در عین حال در بین سه الگوی همدیدی از بالاترین تمرکز منطقه ای گرد و غبار نیز برخوردار است.
    کلیدواژگان: توفان گرد و غبار، پرفشار عربستان، زبانه کم فشار زاگرس، باد شمال، مدلHYSPLIT، جنوب غرب ایران
  • سیاوش شایان، محمد شریفی کیا، غلامرضا زارع صفحه 47
    شوری زایی پدیده ی مورفولوژیکی آشنا با نواحی کویری و حاشیه ی کویری مانند ناحیه ی گرمسار است. تغییرات در روند و دامنه این پدیده ی در سال های اخیر، متاثر از اقدامات انسانی و تغییرات اقلیمی جریان زایشی آن را از پدیده به مخاطره متحول ساخته است. در این تحقیق با استفاده از منابع داده ای (سنجش از دوری، آزمایشگاهی، مشاهده ای و پیمایشی) به ارزیابی و تحلیل شوری زایی، در محدوده مخروط افکنه گرمسار پرداخته شده است. بدین منظور اقدام به ایجاد پایگاه داده مکانی در محیط GIS شده و پس از پردازش و تحلیل، روند و دامنه شوری زایی در اراضی و منابع آبی تبیین گردیده است؛ سپس عوامل شوری زایی مورد کنکاش و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق عواملی همچون نزدیکی و مجاورت با گنبدهای نمکی، تغییر در جهت و شدت جریان عبوری آب سطحی و افزایش میزان تبخیر از طریق افزایش آبیاری سطحی و عموما غرق آبی را به عنوان عوامل اساسی و محوری در ایجاد و تشدید این پدیده معرفی نمود. افزایش نرخ و دامنه شوری زایی، در سطح مخروط افکنه، طی دهه ی مورد بررسی از دیگر یافته های تحقیق است که موید کاهش 4/1 وسعت اراضی با شوری کم و افزایشی به همین میزان در خصوص اراضی با شوری متوسط و عمدتا زیاد است. شوری زایی در پهنه ی مورد مطالعه به واسطه ی موقعیت خاص و نوع کاربری های مستقر در آن تهدیدی جدی به شمار رفته و به عنوان یک مخاطره ی محیطی برای این ناحیه و تا حدودی نواحی همجوار از جمله کلان شهر تهران ارزیابی می شود.
    کلیدواژگان: مخاطره، شوری زایی، مخروط افکنه ی گرمسار، سنجش از دور و GIS، منابع آب و خاک
  • سید جواد خاتمی، سیده سمیه خاتمی صفحه 59
    با توجه به پیشرفت علوم مختلف در بین مسلمانان و نیاز ما به دانستن علومی که بتواند قرآن را هرچه بیشتر در تمام جوانب زندگی کار بردی کند، لازم است توجه خاصی به رشته های مختلف قرآنی و گسترش آن ها در خارج صورت گیرد که از جمله آن ها می توان علم جغرافیا را نام برد. که در قرآن ارتباط بسیار زیادی با این علم مشاهده می شود و از آن طریق می توان پیام های فراوانی را گرفت. این مقاله بیانگر گوشه ای از این ارتباط عمیق می باشد و نگاهی دارد به منطقه ای بی نظیر در طول تاریخ به نام «احقاف»، که پس از بررسی موقعیت جغرافیایی و ذکر خصوصیات مردمی که در آن زندگی می کرده اند، به بیان اهمیت موقعیت جغرافیایی این منطقه در قرآن پرداخته و پیام های آن را منتقل می نماید، ازاین جهت پس از بیان نظرات مطرح شده بیان می دارد که نظر صحیح تر آن است که نام احقاف (به معنی ماسه زار و ریگزار) بعد از وقوع اتفاقاتی بر این سرزمین نهاده شده است و بعد از نزول عذاب مورد توجه قرار گرفت، هر چند ممکن است قبل از این واقعه نیز تپه های شنی در آن جا موجود بوده و این امر وقوع عذاب از طریق ماسه و شن را برای ما منطقی تر جلوه می دهد. نکته قابل توجه آن است که سرزمین احقاف از استعدادهای طبیعی و مواهب خدادادی زیادی برخوردار بوده که حضرمی ها و قوم عاد در آن جا ساکن بوده اند که بدلیل شرک آوردن و استکبار ورزیدن و نافرمانی پیامبر خدا گرفتار عذاب الهی گشتند که بقایای اجساد آن ها در عمق دوازده متری تپه های ماسه ای آن سرزمین در دوران امامت امام کاظم (علیه السلام) و نیز در اواخر قرن بیستم کشف گردیده است. با این بیان روشن می گردد که خداوند نام احقاف را برای ما انسان ها بیان می دارد تا ما را به یاد صحرای کویر و شنزاری بیندازد و این سوال برای ما ایجاد شود که مگر این سرزمین چگونه بوده است که خداوند از آن با نام احقاف نام برده، این مقاله در پی تشریح اهمیت هرچه بیشتر این منطقه و پیام های قرآنی آن می باشد، امید است که با ارائه آن گوشه ای از زحمات جغرافیدانان مسلمان دوره های مختلف بیان شده و از آن ها تقدیر شود.
    کلیدواژگان: قرآن (پیام الهی)، جغرافیا، سرزمین احقاف، ارم
  • اصغر ضرابی، رسول حیدری سورشجانی صفحه 73
    شهرهای مناطق خشک دارای ویژگی های خاصی چون: مهاجرت، افزایش نسبی رشد جمعیت شهری، پدیدهی ماکروسفالی، کمبود منابع، شکنندگی محیط، نارسایی زیرساخت-ها و ارتباطات و... می باشند. بررسی توزیع اندازه ی شهرهای مناطق خشک همانند سایر مناطق جغرافیایی کشور با روش های کمی و سنتی همانند هم انجام می پذیرد. از جمله این روش ها استفاده از مدل های زیپف و تعدیل شده بهفروز است که کاملا مبنایی ریاضی و پوزیتیویستی دارند. این مدل ها بدون توجه به ماهیت منطقه ای و ویژگی های جغرافیایی از فقدان عوامل کیفی در بررسی سیستم شهرهای هر منطقه می پردازند و به شکل مونتاژ برای همه ی مناطق بدون توجه به افتراق جغرافیایی آنان بکار می روند. در این تحقیق سعی بر آن بوده است که مدلی بومی و بدیل که با روش کیفی کمی تهیه شده است جایگزین مدل های مذکور گردد. مدل بومی بر اساس تقسیم استان یزد به 6 زیر ناحیه تهیه شده که برای شهرهای زیر نواحی با ملاک قرار دادن جمعیت همه ی شهرها، جمعیت پیشنهادی ارائه می دهد. در پایان بر اساس نتایج مدل بومی، پیشنهادات مناسب و کارآ برای تعدیل توزیع اندازه شهرها آورده می شود.
    کلیدواژگان: مناطق خشک، توزیع اندازه شهری، مدل بومی، جغرافیای ناحیه ای
  • عزت الله قنواتی، ابراهیم تقوی مقدم، مهدی مساحی خوراسکانی صفحه 89
    شهر سبزوار با جمعیتی معادل 230 هزار نفر یکی از شهر های پر جمعیت شمال شرق کشور بعد از مشهد است که با تولید 140 تن زباله در روز، رتبه دوم تولید زباله در استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است. با توجه به تاثیر مخرب این پسماند ی ها بر محیط زیست، از جمله آلودگی خاک، آلودگی آب، آلودگی منظر و... یک پژوهش کل نگر وجامع لازم است تا بتواند با در نظر گرفتن همه جوانب و رعایت تک تک اصول زیست محیطی، بهترین مکان را برای دفن بهداشتی زباله تعیین کند. در این پژوهش ابتدا لایه های مورد نیاز ساخته شد، سپس با استفاده از روش کمی- کیفی تحلیل سلسله مراتبی و وزن دهی به پارامتر های موثر بر انتخاب محل دفن زباله، مناسب ترین مناطق برای دفن زباله در قالب یک نقشه پهنه بندی تعیین و گزینه های پیشنهادی رتبه بندی گردید. هم چنین با استفاده از روش کمی Topsis نیز گزینه های مناسب جهت دفن پسماند جامد شهر سبزوار رتبه بندی شد. سپس جهت ارزیابی دقت روش های به کار گرفته شده براساس معیار های موثر در انتخاب مکان مناسب جهت دفن پسماند جامد شهری، هر کدام از گزینه های پیشنهادی در دو روش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد گزینه های پیشنهادی روش Topsis به دلایل فاصله زیاد از محل تولید پسماند، قرارگیری در حاشیه محور ارتباطی تهران ومشهد و قرارگیری در مسیر باد غالب، فاقد شرایط لازم جهت احداث تاسیسات دفن پسماند می باشند. بر همین اساس مشخص گردید که اولویت های تعیین شده در روش تحلیل سلسله مراتبی جهت دفن پسماند، مناسب تر می باشند.
    کلیدواژگان: اولویت بندی، پسماند، شهر سبزوار، روش تحلیل سلسله مراتبی، روش Topsis
  • بهلول علیجانی، کوهزاد رئیس پور صفحه 107
    طوفان های گردوخاک از بزرگ ترین مشکلات جدی محیطی در نواحی مشخصی از جهان هستند. در پژوهش حاضر که به منظور تحلیل آماری همدیدی طوفان های گردوخاک منطقه سیستان براساس کدهای هواشناسی، طی دوره ی (2008-1979) انجام پذیرفته، از آمار ساعتی سرعت و جهت باد ایستگاه همدید زابل و نقشه های جوی فشار، ارتفاع زئوپتانسیل، دما، الگوی هم جریان و خطوط هم سرعت و جهت باد در دو تراز سطح دریا و 850 هکتوپاسکال که به صورت میانگین روزانه تهیه شده اند، استفاده شده است. براساس نتایج، هیچ یک از سال های آماری فاقد طوفان گردوخاک نبوده اند. در میان فصول، تابستان طوفان خیزترین و زمستان کم طوفان ترین فصل منطقه بوده ودر میان ماه ها، ژوئن از بیش ترین و دسامبر از کم ترین فراوانی برخوردار بوده اند. نتایج حاصل از تحلیل همدیدی نشان داد: هنگام بروز طوفان گردوخاک در دوره ی گرم سال، بر روی نقشه ی فشار تراز دریا، با تقویت کم فشار موسمی هند، دو مرکز کم فشار فرعی تری در محدوده ی جنوب پاکستان و جنوب افغانستان با فشار مرکزی کم تر از 1000 هکتوپاسکال بسته می شوند. در مقابل مرکز پرفشاری بر روی دریای خزر که عموما فشار مرکزی آن بیش از 1020 هکتوپاسکال است مستقر می شود. در همین زمان تفاوت دمای سطح زمین منطقه ی سیستان و دریای خزر حدود 20 درجه سانتی گراد می باشد. شیوفشاری و دمایی شدید بین دو منطقه، منجر به ایجاد بادهای شدید و طوفان گردوخاک می گردد. در تراز 850 هکتوپاسکال نیز یک مرکز چرخندی بر جنوب ایالت بلوچستان بسته شده و منطقه ی سیستان توسط منحنی 1440 ژئوپتانسیل متر محدود شده است. در مقابل واچرخندی با منحنی 1540 ژئوپتانسیل متر بر روی دریای خزر بسته می شود که بیانگر همراهی جریانات این تراز از جریانات سطح زمین می باشد. در دوره ی سرد نیز، هنگامی که پرفشار سیبری با فشار مرکزی بیش از 1040 هکتوپاسکال بر روی دریای خزر مستقر شود و منطقه سیستان به دلیل عدم حضور زبانه های پرفشار مذکور، از شرایط کم فشاری نسبت به پرفشار مذکور برخوردار باشد و در تراز 850 هکتوپاسکال نیز مرکز واچرخندی بر روی دریای خزر بسته شود. ریزش هوای سرد از پرفشار مذکور به منطقه، طوفان گردوخاک ایجاد می نماید. براساس پردازش تصاویر ماهواره ای، مهم ترین منابع گردوخاک، بسترهای خشکیده ی هامون های پوزک، صابری و شرق هامون هیرمند هستند.
    کلیدواژگان: تحلیل آماری همدیدی، طوفان گردوخاک، کدهای هواشناسی، جنوب شرق، سیستان
  • احمد پوراحمد، فرانک سیف الدینی، زیبا پرنون صفحه 131
    امروزه شناخت روند تغییرات کاربری زمین و عوامل اثرگذار بر آن از مباحث مطرح و مهم در برنامه ریزی شهری می باشد. در این پژوهش به بررسی نحوه ی اثرگذاری عامل مهاجرت بر تغییرات کاربری اراضی شهر اسلامشهر پرداخته شده است، با این هدف که شناخت و تحلیل منطقی و روشنی از مسائل پویا و متغیر شهر اسلامشهر به عنوان یکی از بزرگ ترین مهاجر شهرهای جهان ارائه شود. روش تحقیق روش توصیفی تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات نیز روش اسنادی و میدانی است، ابزار مورد استفاده نرم افزارهای ENVI و GIS و عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای شهر اسلامشهر می باشد. برای سنجش تعادل در توزیع کاربری ها در سطح شهر نیز از شاخص ویلیامسون و ضریب پراکندگی استفاده شده است. نتایج بررسی ها نشان داد که اثرگذاری عواملی نظیر اصلاحات اراضی، سیاست قطبی کردن فعالیت ها، تبدیل تهران به مرکز کلیه فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و... موجب شکل گیری روندهای مهاجرتی از کل کشور به سوی شهر تهران گردید. اما عوامل دافعه ی تهران یعنی گرانی مسکن و هم چنین عوامل جاذب نقاط پیرامونی این شهر به ویژه ارزانی زمین و مسکن منجر به شکل گیری روندهای مهاجرتی از شهر تهران به مناطق پیراشهری و به ویژه شهر، اسلامشهر شد. این مهاجرت ها در سایه ی نبود نهاد نظارتگر بر استفاده از اراضی و نبود طرح و برنامه هدایتگر کاربری زمین در مناطق پیراشهری (اسلامشهر) موجب تغییر گسترده کاربری زمین شد. عمده این تغییرات در شهر اسلامشهر تغییر کاربری کشاورزی و فضای سبز به کاربری های شهری(به طوری که میزان آن از 40.6 % در سال 1343 به 10.3% در سال 1388 رسیده است) و شکل گیری کاربری مسکونی غیر استاندارد و شکل گیری یک نقطه شهری با نظام کاربری اراضی غیراستاندارد، نامتعادل و با مشکلات فراوان گردید.
    کلیدواژگان: تغییر کاربری زمین، مهاجرت، اسلامشهر
|
  • A. Mofidi, S. Jafari Page 17
    1- IntroductionIn middle and lower troposphere, the main control factor of weather and climate over the Middle East is a local to regional scale thermal forcing including forcing from high mountains. In this regard, regional scale atmospheric circulation associated with surface forcing has an important role in the occurrence of summer dust storms over the area. Southwest of Iran experiences a large number of dust storms every year. Many of them occur in warm period when a series of semi-permanent synoptic systems in lower troposphere control weather and climate in regional scale. In spite of large number of works which have been done during two to three last decades, the main governing mechanisms on the occurrence of dust events over the Middle East are not much clear. Therefore, this study aims to clarify how dust storms occur over southwest of Iran during warm period of the year. In this regard, the research tries to answer to the following questions: What are the most important synoptic patterns of dust storms occurrence in southwest of Iran? What are the main sources of dust for each synoptic pattern?, and how regional atmospheric circulation can cause and develop the dust storm events over the area? 2- MethodologyIn this research, the structure of regional atmospheric circulation is investigated to explain the causes of summertime dust storms occurrence in southwest of Iran as well as their main sources of dust. The hourly visibility data of eight synoptic stations located in the Khuzestan and Ilam provinces is used to extract the widespread dust storms. The study focused on 30 widespread storms is identified in a 6-year period (1998-2003). The NCEP/NCAR reanalysis data and also TOMS aerosol index (AAI) were used to clarify the dynamic and synoptic characteristics of each dust storm for a time from 2 days before storm started until the peak time of the dust storm occurrence in a 6-hour time period. Sea level pressure, geopotential height, vertical velocity, and zonal (U) and meridional (V) wind components at different pressure levels were obtained to determine the synoptic patterns of dust storms. The HYSPLIT (HYbrid Single-Particle Lagrangian Integrated Trajectory) model is employed to determine the main sources of dust by using a backward trajectory approach. 3- Discussion and ConclusionThe results show that the Arabian High and the Zagros trough play the key role in the formation of regional scale dust storms in the Persian Gulf region and southwest of Iran. Investigating the synoptic patterns of the dust storms, three main synoptic patterns are identified including the Coupling, the Westerly trough, and the High-pressure patterns. In this regard, the Coupling pattern is divided into two sub-category called: Summer and Transitional patterns. In the Coupling pattern, the horizontal wind shear increases in the lower atmosphere due to the intensification and southward expansion of the Turkmenistan anticyclone, which is associated with the enhanced cyclonic circulation of the Zagros trough. The positive feedback of this procedure in return intensifies both the Zagros trough and the Arabian high and forms a low-level jet so-called Shamal wind in the confluence zone of two pressure systems. Shamal wind plays an important role in the occurrence of the summer dust storms in southwest of Iran. In the Westerly trough pattern, there is seen a strong horizontal wind shear along the latitudes which is associated with the eastward flow from Iraq to the southwest of Iran. This strong horizontal wind shear is the result of the expansion and penetration of a mid-tropospheric trough over the western Middle East as well as formation of cyclonic circulation over northern Iraq and the existence of the Arabian high in the southward of it, instantaneously. In the High pressure pattern, an anticyclone locates over southwest of Iran and the dust transports from west by a low pressure which is located over the west of high pressure system into the study area and then subsides over the region by anticyclone. The HYSPLIT model outputs show that the main sources of dust for southwest of Iran is a region located over the central-northern part of Iraq and western Syria through northern Saudi Arabia. Investigating the particles trajectory in dust storms reveals that a low-level jet exists over this region, which provides the horizontal dust transportation in a shallow layer and prohibits its vertical dispersion into the middle troposphere. Comparing between the three patterns, it reveals that the High-pressure pattern has the smallest amount of dust transportation in a confined region. It is also found that the particles in Coupling pattern are traveling through a northwest-southeast direction to reach the study region while the particles in Westerly pattern can move far to the east through a favorable flow pattern. Using AAI index, it shows that the Coupling pattern experiences the most horizontal expansion of dust over the Middle East. This pattern has also the highest concentration of dust over the area.
    Keywords: Dust storms, Arabian high, Zagros trough, Shamal wind, HYSPLIT model, Southwest of Iran