فهرست مطالب

اکتشاف و تولید نفت و گاز - پیاپی 90 (خرداد 1391)

ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز
پیاپی 90 (خرداد 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/03/04
  • تعداد عناوین: 19
|
  • سرفصل های ویژه
  • منوچهر خندان صفحه 2
  • محسن خجسته مهر صفحه 4
  • احسان نجومی، اخترصادق مقدسی صفحه 5
  • ولی احمد سجادیان صفحه 13
  • وحید دخانی، رضا فرجی صفحه 36
  • مصطفی بهاری زاده، مجتبی ساکی زاده صفحه 40
  • مقالات
  • فرخ شعاعی فرد خمسه صفحه 45
    اکثر میادین نفتی خلیج فارس در مرحله تولید طبیعی به سر می برند. شماری از این میادین در حوزه مدیریت شرکت ملی نفت ایران مجهز به انواع سیستم های فرازآوری مصنوعی به کمک پمپ های درون چاهی و یا فرازآوری مصنوعی با گاز هستند. متداول ترین مشکل در بکارگیری روش فرازآوری مصنوعی با گاز محدودیت میزان گاز موجود و تخصیص بهینه آن به چاه های تولیدی است. در این مقاله یک نمونه میدانی موفق از بکارگیری روش های پیشرفته بهینه سازی سیستم فرازآوری مصنوعی در میدان دریایی خفجی واقع در خلیج فارس ارائه شده است. فرآیند بهینه سازی ارائه شده در این مقاله بر اساس یک راه حل برنامه ریزی تولید میدانی طراحی شده است که بوسیله ترکیب شبیه سازی شبکه چندفازی حالت پایدار با یک تکنیک غیرخطی، چند متغیری بهینه سازی به نام الگوریتم ژنتیک (GA)2 در قالب یک سیستم بهینه سازی که به تازگی توسعه یافته و به شکل اقتصادی به بازار ارائه شده است، تحت عنوان بهینه ساز سیستم فرازآری با گاز، اووست3، انجام گرفته است. مدل های بهینه سازی تولید در میدان خفجی در راستای بهینه سازی تولید بسیار موثر بودند به طوری که افزایش تولید خالص به میزان 5/12% حاصل شده است.
    کلیدواژگان: فرازآوری مصنوعی با گاز، بهینه سازی تولید، الگوریتم ژنتیک، مدل شبیه ساز، افزایش تولید، حفظ سقف تولید، میادین فراساحلی
  • سید تقی هاشمی رکاوندی، علیرضا طباطبایی نژاد صفحه 52
    در صنعت نفت مایعات (میعانات) گازی در مقایسه با گاز بسیار ارزشمندترند. بنابراین جهت استفاده بهینه و دستیابی به یک مشخصه فنی مطلوب، لازم است مخازن گاز میعانی با دقت بیشتر و به صورت کاریردی مورد بررسی قرار گیرند. در مخازن گاز میعانی در زمان اکتشاف یا زمان های اولیه تولید، سیال مخزن به طورمعمول در حالت تک فاز گاز قراردارد. اما با تولید از مخزن و افت فشار ناشی از آن، زمانی که چاه در فشار کمتر از فشار نقطه شبنم تولید کند، ترکیبات سنگین و متوسط گازی از آن جدا گردیده و میعان تشکیل می شود. با گذشت زمان، تجمع میعانات در اطراف دهانه چاه بیشتر می شود به طوری که به تدریج باعث کاهش تولید گاز و میعان از چاه می گردد و یک افت فشار اضافی را در این نواحی ایجاد می کند. این افت فشار اضافی تحت عنوان ضریب پوسته میعانی در نظر گرفته می شود. در مخازن گاز میعانی ضریب پوسته ظاهری کل، متشکل از تاثیر ضریب پوسته واقعی یا مکانیکی، ضریب پوسته میعانی ناشی از اثر جریان دو فازی و ضریب پوسته جریان غیر دارسی است. در این مقاله تاثیر پارامترهای مهم مخزن گاز میعانی شامل چگالی گاز، چگالی میعان و نسبت میعان به گاز تولیدی بر ضریب پوسته بررسی می شود. بدین منظور از داده های میدانی یک مخزن گاز میعانی ایران شامل 6 حلقه چاه استفاده گردیده و محاسبات و آنالیز نتایج نیز با بکارگیری تابع فشار مجازی و به کمک نرم افزار Pansystem صورت گرفته است.
    کلیدواژگان: گاز میعانی (میعانات گازی)، ضریب پوسته، چاه آزمایی، چگالی گاز، چگالی میعان، نسبت میعان به گاز تولیدی
  • منوچهر بهروز، تورج بهروز صفحه 57
    رشته های حفاری تحت تاثیر نیروهای دینامیکی پیچیده ای قرار دارند. این نیروها باعث ایجاد ارتعاشات گوناگونی در رشته می گردند. یکی از انواع این ارتعاشات، ارتعاشات محوری است. مهمترین عامل ایجاد ارتعاشات محوری، برخورد پیشانی مته حفاری با کف چاه است. تاثیر این ارتعاشات به صورت پرش کلی، حفاری ناهموار، و شلاق زدن کابل های نگهدارنده بروز می کند. در این تحقیق، پارامترهایی که دارای رفتار ارتعاشی مهم هستند، همانند برخورد رشته حفاری به دیواره چاه، اثرات لزجت گل حفاری، وزن اعمال شده روی مته، برهم کنش مته_سازند، پایدارکننده ها، میرائی های مختلف، تحریک ناشی از مته سه مخروطی و سرعت های چرخشی بر رفتار رشته ی حفاری مورد بررسی قرار گرفتند. در بررسی انجام شده، معادلات حاکم به صورت تئوری از روش ماتریس تبدیل به دست آمده و سپس با استفاده از روش عددی به کمک نرم افزارAnsys حل شدند. از تحلیل استاتیک غیرخطی برای تعیین محل تماس رشته با دیواره ی چاه و طول موثر رشته و تحلیل های مودال و هارمونیک برای تعیین فرکانس های طبیعی محوری و سرعت های بحرانی استفاده شده و با تحلیل گذرا رفتار دینامیکی سیستم در حوزه ی زمان بررسی گردید.
    کلیدواژگان: رشته حفاری، وزن روی مته، پایدارکننده، لوله های وزنه و حفاری
  • سید محمد عزیزی، حسن پاشایی صفحه 65
    یکی از مشکلاتی که ممکن است در طول حفاری چاه اتفاق بیفتد، ورود سیال سازند به داخل چاه و فوران آن است. در صورت مشاهده علائم فوران باید با استفاده از تجهیزات ایمنی در دسترس از جمله شیر فوران گیر4 چاه را کنترل و ایمن کرد و بلافاصله برنامه عملیاتی جهت کشتن چاه را طراحی و اجراء نمود. در این مقاله کنترل فوران یک چاه نفتی در جنوب ایران در وضعیتی که سیمان تزریق شده به پشت لوله آستری 7 اینچ همراه با گاز سازند وارد فضای حلقوی5 و رشته حفاری داخل چاه گردیده مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه در اثر فوران چاه و نفوذ سیال سازند و سیمان تزریق شده به داخل رشته حفاری، شیر هیدرولیکی دستگاه تاپ درایو (گرداننده فوقانی) به صورت اتوماتیک بسته شده، لذا امکان تزریق سیال حفاری از داخل رشته ی حفاری و استفاده از سایر روش های کشتن چاه از جمله روش wait & weight و bull head ممکن نبوده است و فقط با استفاده از روش روانکاری موفق به کشتن چاه شدند. هدف از این مطالعه بیان نقش روش روانکاری به عنوان بهترین روش جهت کنترل فوران سیال وارد شده به داخل رشته ی حفاری است.
  • بهزاد صفاری صفحه 69
    در این بررسی، سازند ایلام در یکی از میادین ناحیه دشت آبادان مورد مطالعه قرار گرفته است. بررسی 310 مقطع نازک از خرده سنگ های حفاری، منجر به شناسایی 13 ریزرخساره کربناته گردید. دو ریزرخساره در بخش رمپ میانی، 10 ریزرخساره در بخش رمپ خارجی و یک ریزرخساره در بخش حوضه تشکیل شده است. توالی ریزرخساره ها و نوع آن ها نشان دهنده آن است که حوضه رسوب گذاری سازند ایلام در این ناحیه از نوع رمپ می باشد.
    کلیدواژگان: رمپ، ریزرخساره، محیط رسوبی، سازند ایلام
  • محمدعلی کاووسی صفحه 73
    ویژگی هایی چون سطح زیرین فرسایشی ناودانی شکل، کنگلومرای درون سازندی، لایه بندی مورب پشته ای، قالب شیاری، صدف های وامانده، دانه بندی تدریجی و لامیناسیون های مورب با اثر موج های متقارن در بالای سطح لایه بندی از جمله مشخصات منحصر به فرد نهشته های توفانی محسوب می شوند که در طی مطالعات صحرایی و میکروسکوپی در نهشته های سازندهای مزدوران (در حوضه رسوبی کپه داغ) و دالان و کنگان (در جنوب باختری ایران) شناخته شده اند. شرایط آب و هوایی گرم و خشک سبب پدید آمدن توفان های گرمسیری در سکوهای کربناته ایران شده است. حضور لایه های کربناته دارای تر ک های گلی و کانی های تبخیری در توالی همراه با نهشته های توفانی در سازندهای مزدوران، دالان وکنگان بیانگر وجود آب و هوای گرم و خشک است. بررسی توالی رسوبی نهشته های پرمین بالایی (سازند دالان)، تریاس زیرین (سازند کنگان) و سازند مزدوران به سن ژوراسیک بالایی در حوضه رسوبی کپه داغ، دلالت بر پدیدار شدن غالب نهشته های توفانی در طی دسته های رخساره ای HST سکانس های رسوبی دارد. افزایش نهشته های توفانی در طی HST، مشخصه پیش نشینی2 کمربندهای کربناته دریای کم ژرف است. پیش نشینی متوالی با روند به سمت بالا نازک شونده لایه های کربناته و درشت شوندگی دانه ها، در مراحل دسته رخساره ای HST و در طی کاهش نسبی سطح دریا به وجود می آید. پیش نشینی رخساره های پهنه کشندی در طی دسته رخساره ای HST به ایجاد سکوی کربناته از نوع رمپ با توپوگرافی پهن و مسطح می انجامد. کاهش فضای رسوب گذاری و خروج رسوبات از آب دریا در طی Late HST، با آغشتگی به اکسید آهن در سطح لایه های کربناته و فابریک چشم پرنده ای قابل اثبات هستند. این ویژگی مفید بودن آنالیز رخساره ها، الگوی لایه بندی و نهشته های توفانی را در شناسایی دسته های رخساره ای سکانس های رسوبی تائید می نماید.
    کلیدواژگان: نهشته های توفانی، دسته های رخساره ای، رمپ، سازندهای مزدوران، دالان و کنگان
  • اخبار
  • مهدی شاه حسینی، پروانه طاهری نیا صفحه 2