فهرست مطالب

اطلاعات جغرافیایی (سپهر) - پیاپی 81 (بهار 1391)

نشریه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)
پیاپی 81 (بهار 1391)

  • 112 صفحه، بهای روی جلد: 20,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1391/05/10
  • تعداد عناوین: 17
|
  • مهدی مدیری صفحه 2

    طی سال های اخیر تشخیص ناهنجاری در تصاویر ماهواره ای فراطیفی، به یکی از کاربردهای مهم آشکارسازی اهداف در دورکاوی تبدیل شده است. در بسیاری از کاربردها، از جمله سامانه های نظامی، علاوه بر دقت الگوریتم ها، سرعت اجرای آن ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از الگوریتم های تشخیص ناهنجاری به دلیل این که باید روی یک تصویر با ابعاد بالا اعمال شوند، از سرعت پایینی برخوردارند.
    برای رفع محدودیت مذکور و بهبود کارایی این الگوریتم ها، روش های کاهش بعد به عنوان عملیات پیش پردازش برای این تصاویر توسعه یافته اند. برای بررسی دقیق دقت الگوریتم های تشخیص ناهنجاری به تصویری نیاز است که در آن مختصات دقیق اهداف مشخص باشد. با استقرار اهداف در تصاویر فراطیفی، می توان به تصاویری با این خاصیت دست پیدا کرد. لذا از روش استقرار (کاشت) اهداف در تصویر فراطیفی، برای ارزیابی دقیق الگوریتم ها، استفاده شده است.

    کلیدواژگان: تصاویر ماهواره ای فراطیفی، تشخیص ناهنجاری، کاهش بعد
  • حسن بیک محمدی، یونس آزادی صفحه 9

    به منظور برنامه ریزی و توسعه مناطق و نواحی، شناخت امکانات و تنگناها و تعیین میزان محرومیت و برخورداری از شاخص های مورد بررسی در برنامه ریزی هر منطقه، در مرحله اول اهمیت قرار دارد. شناخت، اولین قدم در امر برنامه ریزی است و با شناخت ویژگی های یک نقطه، با دید بازتری می توان برای توسعه و پیشرفت آن منطقه برنامه ریزی نمود.
    بخش شیروان با 3560 خانوار، 17197 نفر جمعیت، 3 دهستان و 59 روستای دارای سکنه، یکی از بخش های سه گانه شهرستان شیروان چرداول از توابع استان ایلام می باشد که 28/84 درصد جمعیت ساکن در آن روستانشین می باشند. لذا با توجه به مشکلات منطقه از جمله؛ مهاجرفرستی، نرخ بالای بیکاری، نسبت جنسی پایین، بالابودن بار تکفل و...؛ برنامه ریزی به منظور برقراری توسعه در این منطقه لازم و ضروری است.
    هدف از تدوین این مقاله سطح بندی دهستان های بخش شیروان از توابع استان ایلام از نظر شاخص های توسعه می باشد که ابتدا در دو قالب، سطح بندی مورد مطالعه از نظر شاخص های اقتصادی و اجتماعی و سپس در حالت جمع این دو قالب، نسبت به سطح بندی دهستان ها اقدام گردیده است. برای انجام سطح بندی از نظر شاخص های مورد بررسی، از شاخص توسعه انسانی استفاده شده است. روش انجام این تحقیق ترکیبی است از روش های توصیفی و تحلیلی که بخش عمده داده های آن از طریق بررسی های میدانی و مراجعه به ادارات مرتبط به دست آمده است. برای سطح بندی دهستانهای منطقه از نظر شاخص های مورد بررسی، از شاخص توسعه انسانی(HDI) و برای تهیه نقشه ها از نرم افزار ARCVIEW استفاده شده است.
    نتایج سطح بندی دهستان های مورد مطالعه از نظر شاخصهای توسعه نشان میدهد که دهستان کارزان در ردیف دهستانهای محروم، دهستان های زنگوان و لومار در ردیف دهستان های نیمه برخوردار قرار دارند و هیچ کدام از دهستان های مورد بررسی در ردیف دهستان های برخوردار قرار نگرفته اند. از نتایج این تحقیق می توان برای برنامه ریزی و اولویت دادن به نیازها براساس میزان برخورداری از شاخص های مورد بررسی استفاده نمود.

    کلیدواژگان: سطح بندی، ضریب توسعه یافتگیف شاخص توسعه انسانی، دهستان های بخش شیروان
  • بر همکنش فرایندهای تاریخی و اقتصاد سیاسی شهر / مطالعه موردی نظام شهری ایران پس از انقلاب مشروطه
    زهرا احمدی پور، احسان لشگری صفحه 15

    ایدئولوژی ها و فرایندهای اقتصادی و سیاسی شکل گرفته در طول تاریخ همواره تاثیر مستقیمی بر فرم های اجتماعی – فضایی جامعه از جمله در سکونتگاه های شهری داشته است. بر همین مبنا، اقتصاد سیاسی شهر بدنبال بررسی رابطه این تحولات تاریخی با فرایندها و ساختارهای تبعی آن در فضای شهری است. اهمیت این مطالعات بدانجا رسیده است که برخی از جغرافیدانان، مطالعه اقتصاد سیاسی جوامع را در کانون مطالعات خود قرار داده اند. در این تحقیق کوشش گردیده با رویکردی توصیفی– تحلیلی و با استناد به گزاره های تاریخی رابطه متقابل این فرایندها و فرم ها با تصمیمات سیاستگذاران در فضای شهری در جامعه ایران مورد بررسی قرار بگیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که فرایندهای تاریخی بعد از مشروطه تاثیر عمیقی بر طبقات اجتماعی و فرم های فضایی سکونتگاه های شهری ایران داشته است.

    کلیدواژگان: اقتصاد سیاسی، شهر، ایران
  • حسنعلی فرجی سبکبار، سعید آزادی قطار، عبدالعلی رضایی صفحه 22

    علی رغم اهمیت گردشگری به عنوان اهرمی در تحول و توسعه ملی، منطقه ای و محلی، این مهم در کشور ما دچار آفت روزمره نگری، بی برنامگی و نگاه غیرتخصصی بوده است و با وجود پتانسیل های قوی در زمینه گردشگری، به علت ضعف بازاریابی گردشگری، متاسفانه تاکنون ایران نتوانسته به جایگاه شایسته ای در این صنعت دست یابد. ازجمله عواملی که می تواند صنعت گردشگری کشور را بهبود بخشد، بکارگیری ابزارها و پارامترهای موثر بازاریابی است. بازاریابی گردشگری ابزاری جهت شناسایی و پیش بینی نیازهای گردشگران و فراهم کردن امکانات برای تامین نیازها و مطلع ساختن آنان و ایجاد انگیزه ی بازدید در آنهاست که این امر موجب تامین رضایت گردشگران و تحقق اهداف سازمانی (کسب درآمد، ایجاد اشتغال و...) خواهد شد.
    خدمات مکان مبنا 1(LBS) در زمینه های متنوع گردشگری جهت ارائه آگاهی و راهنمای گردشگران حتی قبل از مراجعه به مقاصد گردشگری قابل استفاده هستند. سیستم های ارائه دهنده خدمات مکان مبنا برای گردشگران، اطلاعات مکانی وسیعی چون موقعیت مناطق تفریحی، هتل ها، رستوران ها، اقامتگاه ها، خودپردازها و کلیه پارامترهای مرتبط با گردشگری در قالب نقشه های گرافیکی و یا تصویری و مشخصات توصیفی آنها مثل قیمت تسهیلات اقامتی، کیفیت آنها و فاصله با دیگر مراکز تفریحی و... را از طریق اینترنت جهت راهنمایی و اطلاع رسانی گردشگران ارائه می نمایند. از این رو در پژوهش حاضر برآنیم با رویکرد توصیفی- تحلیلی، ضمن اشاره به اهمیت بازاریابی گردشگری و مسائل و مشکلات مربوط به آن، کاربرد خدمات مکان مبنا را در مدیریت بازاریابی گردشگری بررسی نموده و مزایا و پیامدهای حاصل از پیاده سازی آن را ارائه نماییم. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک است.

    کلیدواژگان: خدمات مکانی مبنا، گردشگری، بازاریابی، Google Maps، web mapping، اطلاع رسانی، اینترنت
  • ابرگازهای گلخانه ای / پنتافلورید سولفورو تری فلوئورو متیل، یک ابر گاز گلخانه ای
    اسماعیل نصرآبادی صفحه 30

    CF3SF5 گازی گلخانه ای با توان گرم کنندگی 18000 برابر دی اکسیدکربن بیشترین توان عملکرد گلخانه ای را دارد. این گاز به نور کافت(2)، واکنش با یون های عمومی و صنعتی اتمسفر مقاوم است اما تحت شرایطی، واکنش آن با یون های مثبت یونسفر و با هردوی پیوند الکترونی و پروتونی مشاهده شده است.
    دوره زندگی آن بین 800 تا 1000 سال (گاهی تا 3200 سال) تخمین زده شده است. سطح صفر آن در قبل از دهه 1960 و غلظت 12/0 تا 16/0 قسمت در تریلیون (PPT) در حال حاضر، شاهدی محکم بر منشاء فعالیت های انسانی این گاز است. اگر چه سهم این گاز در مجموع واداشت تابشی فعلا قابل توجه نیست(سهم این گاز در گرم کردن گلخانه ای 003/0 درصد است). اما به خاطر پایداری و دوره زندگی طولانی بایستی اهمیت قابل ملاحظه ای به آن در ارزیابی اقلیم آینده زمین داد.
    کشف این گاز نشان می دهد که ما بایستی مراقب اتمسفر بوده و بدانیم که هنوز حقایق زیادی برای تحقیق وجود دارد. ما حتی بدون اینکه بدانیم 50 سال است گاز گلخانه ای توانمندی تولید می کنیم. پس بایستی منابع این گاز را پیدا کرده و افزایش و انتشار آن را متوقف کنیم.

    کلیدواژگان: CF3SF5 تغییر اقلیم، ابرگاز گلخانه ای، وا داشت تابشی
  • شفیقه ناظری صفحه 35

    بررسی در مورد پیدایش شهرهایی نظیر شهر مسجد سلیمان که قدمت آن به ورود آریایی ها به ایران می رسد نیاز به شرح مفصلی دارد و لیکن رشد و گسترش آن و استراتژی های توسعه و کارکرد اقتصادی و شرایط کشوری و سیستم های سیاسی به ویژه با توجه به کارکرد شهر در ارتباط با اهمیت اقتصادی نقش نفت بود که از سال 1287 هجری شمسی آغاز گردید. به عبارتی با فوران اولین چاه نفت در ایران فعالیت اقتصادی مسجد سلیمان شروع گردید. این رونق وتوسعه شهر تا سال 1355 ادامه داشت و لیکن از این سال به بعد به علت کاهش در تولید نفت رشد جمعیت سالانه به علت مهاجرت سیر نزولی پیدا نمود و پی آمد آن کاهش اشتغال در صنعت نفت و افزایش بیکاری و تغییر نقش شهر بود.

    کلیدواژگان: پیدایش و نقش نفت، ایجاد اشتغال، افزایش جمعیت، تغییر کارکرد شهر
  • امیر گندمکار، توران رئیسی صفحه 38

    تامین آب شیرین از مشکلات امروزه جهان و سال های آینده است. بحران آب بسیاری از مناطق جهان را فرا گرفته و در حال گسترش به دیگر نقاط جهان است و این بحران موجب بروز مشکلات دیگر هم شده است.
    کشور ایران از جمله کشورهای کم آب جهان است به طوریکه متوسط بارش سالانه ایران حدود یک سوم متوسط بارش جهان است. متوسط بارندگی سالانه در دنیا حدود 800 میلیمتر و در ایران حدود 250 میلیمتر است. البته مشکل بزرگ دیگر بارش ها در ایران، توزیع نامناسب فصلی بارش است، به طوریکه بیشتر بارش های ایران در فصل زمستان صورت می گیرد که کمترین نیاز به آب وجود دارد و مشکل دیگر هم توزیع نامناسب مکانی بارش است که در برخی نقاط متوسط سالانه به حدود 1800 میلیمتر می رسد در حالیکه مناطقی با متوسط بارش کمتر از 50 میلیمتر هم در کشور وجود دارد.
    بررسی رابطه بارش و رواناب حاصل از آن می تواند ما را در امر برنامه ریزی برای منابع آب یاری نماید. در این پژوهش با بررسی وضعیت بارش در حوضه گوجان و رابطه آن با رواناب منطقه مشخص گردید که در این حوضه ذخیره آبی ماهانه و سالانه وجود دارد.

    کلیدواژگان: گوجان، رگرسیون، همبستگی، نقشه هم بارش
  • مهندس مژده ابراهیمی کیا، مهندس حمید عنایتی صفحه 41

    ارتو فتو یا عکس نقشه از چندین تصویر که پوشش دهنده منطقه مورد نظر است تشکیل شده که به لحاظ دارا بودن خصوصیت رستری عکس و زمین مرجع بودن آن از قابلیتهای زیادی همچون نقشه های خطی در کسب اطلاعات مکانی و استخراج عوارض برخوردار می باشد.
    دقت تهیه ارتو فتو از دو جهت هندسی و رادیومتری بررسی می شود. دقت هندسی به دقت تعیین مختصات موزاییک عکسی مربوط است که آن نیز به دقت تعیین مختصات هر یک از تصاویر تشکیل دهنده مربوط می شود. جنبه حائز اهمیت دیگر تهیه تصاویر با کیفیت از لحاظ رنگی و یا رادیومتریکی می باشد.
    بنابراین در این مرحله سعی بر آن است که موزاییک تهیه شده از تصاویر گوناگون که ممکن است در زمانها و یا شرایط نوری و تصویر برداری مختلف تهیه شده باشند و در نتیجه دارای تفاوت هایی از لحاظ رنگی و وضوح بوده اند تا حد امکان همگن و یکسان شوند.
    در این مقاله نقش هر یک از تصحیحات رادیومتریکی لازم جهت همگن سازی رادیومتری مورد بررسی قرار می گیرد.

    کلیدواژگان: ارتوفتوموزاییک، همگن سازی رادیومتریک، دقت هندسی، دقت رادیومتریک
  • نقش بنیان های جغرافیایی در توسعه کالبدی شهر / مطالعه موردی: منطقه 2 شهری تهران
    وحید کریم مقدم صفحه 47

    به طور کلی همواره مابین مطالعات وطرح های توسعه شهری ومسائل مختلف جغرافیایی در راستای تحقق توسعه کالبد موزون شهری یا همان توسعه پایدار شهری یک ارتباط منطقی و تنگاتنگ وجود دارد ولی متاسفانه در زمان های گذشته وحتی در عصرحاضر کمترین توجه به مولفه های جغرافیایی و بستر محیط طبیعی در الگوهای توسعه شهری شده است.
    در همین راستا در پژوهش حاضر یکی از روش های مهم تحقیق، روش همبستگی می باشد که چگونگی تاثیر گذاری پدیدهای مختلف طبیعی و انسانی بر روی یکدیگر را نشان می دهد. در واقع در این پژوهش تاثیرات اصلی بنیان های جغرافیایی موجود در گستره مورد مطالعه همانند تاثیرات توپوگرافی، ژئوفورفولوژی، اقلیم و... در رابطه با چگونگی جهت گیرهای توسعه کالبد شهری وهمچنین چگونگی محدودیت ها و فرصت های ناشی از عوامل محیط طبیعی بر روی توسعه شهری، مورد مطالعه قرار گرفته است. در نهایت باید عنوان شود که راهکار اصلی تحقق توسعه پایدار شهری، منوط به کاربست تمامی مولفه های جغرافیایی درالگوهای شهرسازی می باشد.

    کلیدواژگان: توسعه کالبدی، طرح، شهر، محیط طبیعی، مولفه، توسعه شهری، تهران
  • مصطفی سالاری صفحه 52

    دولت در مواردی برای اجرای طرح های خود به تملک اراضی نیازمند است. منطقی تر و عقلایی این است که اراضی مورد نیاز از اراضی عمومی و دولتی تامین شود. در بسیاری موارد شرایط فنی یا محدودیت اراضی عمومی و دولتی سبب می شود دولت ناگزیر به خرید اراضی خصوصی شود یا بخشی از محدوده اراضی عمومی واقع در طرح، مورد ادعای اشخاص خصوصی قرار گیرد. غیردقیق بودن نقشه های قدیمی و متکی بودن محدوده پیرامونی آنها به عوارض طبیعی سبب شده، تشخیص درست محل دقیق ملک ممکن نبوده و اشتباهات و سو ء استفاده هایی رخ دهد. نقشه های کاداستر رقومی چنانچه در محیط سامانه داده های مکانی(GIS) بارگذاری و بروزرسانی شده و مورد استفاده قرار گیرند، زمینه به اشتراک گذاردن اطلاعات سازمان های مختلف در مورد زمین محدوده مورد نیاز طرح و رفع تداخل ها و تعارض ها که خود از عوامل بروز اشتباه و سوء استفاده است فراهم می شود. همچنین با بکارگیری این سامانه و تعیین موقعیت اراضی با مختصات جهانی، امکان جابجایی اراضی منتفی می شود. این مقاله راهکارهای تدوین سامانه مورد نظر برای عدم تجاوز به مالکیت عمومی، کاهش بروز خطا به دلیل ناهماهنگی بین سازمان های مرتبط با امور زمین و تسریع در اقدامات حقوقی و اجرایی سازمان متولی پروژه در تامین زمین مورد نیاز خود را پیشنهاد می نماید.

    کلیدواژگان: اراضی عمومی، اراضی ملی، اراضی دولتی، اراضی خصوصی، سامانه داده های مکانی، سامانه اطلاعات زمین، فرایند حقوقی تملک، امور عمومی، دولت الکترونیک
  • رستم صابری فر صفحه 58

    تا چند دهه پیش تغییرات آب و هوایی و شرایط اقلیمی سرنوشت و مقدرات هر سرزمین به حساب آمده و بحث و گفتگو درباره آن، نوعی مداخله در کار خداوند تلقی می شد. اما با ورود دستگاه های جدید و استفاده از تجهیزات ماهواره ای برای پیش بینی وضع هوا و دست یابی به فن باروری ابرها، انسانها به این باور رسیدند که نه تنها می توان حوادث اقلیمی را پیش بینی کرد بلکه می توان بر روندهای موجود تاثیرگذار بوده و آن را به نفع خود تغییر داد. شاید به همین دلیل است که شعار یک سال سازمان بهداشت جهانی با عنوان توجه به تغییرات اقلیمی در سلامت انسانها مطرح شده است.
    با این وجود، انسانها در حال انتشار گازهای گلخانه ای هستند. این گازها نیز آب و هوای جهان را دستخوش تغییر کرده اند. بنابراین ضروری است تا این روند به دقت مورد توجه قرار گیرد، به طوری که از این رهگذر اقدامات و برنامه ریزی های مناسب را برای مقابله با پیامدهای احتمالی این تغییرات، ارزیابی و مطرح نمود. براین اساس، نوشته حاضر مروری است بر رابطه بین تغییرات آب و هوایی و رویدادهای جوی مربوط به آن و حوادثی که از این طریق ممکن است بر زندگی انسان اثر گذار باشد. به این منظور، سه موضوع اساسی بررسی می شود که در هریک از آنها به نوعی حوادث طبیعی با تغییرات جوی در ارتباط قرار گرفته است. در مرحله اول، موج گرمای بی سابقه اروپا در سال 2003 و عوامل پهنه تحت تاثیر و اقدامات انجام شده تشریح می گردد. در مرحله دوم، تاثیر تغییرات آب و هوایی در بروز سیل های داخلی در اروپای مرکزی و بریتانیا بررسی شده و در نهایت گردبادهای ویرانگر اقیانوس اطلس در سال های 2004 و 2005 مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا ارزیابی مختصر رابطه بین تغییرات آب و هوایی و ال نینو و احتمال بروز تغییرات ناگهانی در آب و هوای محلی نیز مطرح شده است.
    با این وجود باید اذعان نمود که روندهای مطرح در پدیده های آب و هوایی آن قدر واضح و روشن هستند که می توان از آنها برای ارائه اطلاعات لازم و تلاش های مناسب برای کاهش خطرات استفاده نمود. به همین دلیل، در خیلی از موارد، افزایش احتمال بروز حوادث طبیعی به دلیل تغییرات آب و هوایی در راس عوامل افزایش آسیب پذیری قرار می گیرد. در همین راستا، خطرات دیگری در پی تغییرات آب و هوایی حادث می گردد، بنابراین نباید تغییرات آب و هوایی را به تنهایی بررسی کرد، بلکه باید آن را در تلاش های وسیع تر برای کاهش خطرات ناشی از فجایع طبیعی لحاظ نمود.

    کلیدواژگان: تغییرات آب و هوایی، مخاطرات، سیلاب ها، موج های گرما، تندبادهای گرمسیری
  • علی وخشوری صفحه 66

    سیل به وضعیتی اطلاق می شود که در آن جریان رودخانه و حوضه مسیل ها بصورت غیر منتظره افزایش پیدا کرده بطوریکه باعث خسارات مالی و جانی می گردد. خصوصیات سیلاب هایی را که در یک منطقه اتفاق می افتد می توان با استفاده از روش های گوناگون پیش بینی کرد.
    تحقیق حاضر به شناسایی عوامل ایجاد سیل و بکارگیری روش های علمی در تخمین حجم سیلاب و پیش بینی آن برای آینده و اقدامات حفاظتی جهت کاهش زیان های احتمالی سیلاب در شهرستان لار اختصاص دارد. ابتدا به تحلیل مهمترین عامل تاثیرگذار روی سیلاب یعنی بارندگی پرداخته و آن را برای دوره های بازگشت طولانی مدت محاسبه نموده و سپس مطالعه مورفومتری حوضه آبریز منطقه انجام شده است. علاوه بر آن به محاسبه حجم سیلاب و تخمین دبی اوج حاصل از سیلاب ها با دوره های بازگشت معین در این حوضه اقدام شده است. در ادامه این نتیجه حاصل شده که خطرات ناشی از سیلاب های احتمالی این حوضه برای شهر لار تا چه اندازه است و سپس راه های پیشگیری از آن از جمله توسعه مراتع طبیعی، رسوب زدایی سد، توقف عملیات زراعی غیر مجاز مورد بحث قرار گرفته است.

    کلیدواژگان: حوضه آبریز، دوره بازگشت، مورفومتری، دبی اوج، لار
  • فاطمه دهقان نژاد صفحه 76

    بازی های محلی، بنا به تحولات محیطی و تغییرات اجتماعی در مواجهه با ورزش ها و بازی های جدید، جای خود را به این نوع بازی ها داده اند که البته پدیده ای واقعی و در عین حال اجتناب ناپذیر است. تلاش برای احیاء بازی های محلی تلاشی پسندیده است اما باید دانست که در مواردی این امکان وجود ندارد و در مواردی لزوم آن احساس نمی شود که ما با صرف هزینه زیاد، باز با بی اقبالی مردم و جوانان مواجه شویم. به همین دلیل به نظر می رسد باید با توجه به شرایط محیطی و جغرافیایی و ویژگی های اجتماعی و فرهنگی، درصدد به هنگام سازی بازی های سنتی باشیم و یا حتی بازی های جدیدی متناسب با این شرایط طراحی کنیم که هم مورد توجه جوانان است و هم به این طریق فرهنگ ایرانی را حفظ و به نسل های آینده منتقل می نماییم.

    کلیدواژگان: بازی، جغرافیا، بازی های محلی، بازی های سنتی
  • وضعیت و جایگاه مشارکت و عوامل موثر بر آن در برنامه ریزی روستایی / مطالعه موردی؛ جمعیت روستایی شهرستان بوکان
    حسن حسن پور بغده کندی صفحه 80

    در ادبیات توسعه و بویژه توسعه پایدار روستایی مفهوم مشارکت Participation نقش محوری یافته است. شناخت عوامل موثر بر افزایش و یا کاهش انگیزه و تمایل به مشارکت نزد روستاییان زمینه ساز برداشتن گام های دقیق و شفاف در راستای بسترسازی برای مشارکت مردم در برنامه های عمرانی و همراه ساختن یکباره برنامه ریزی، اجرا، نگهداری و ارزشیابی در فرایند برنامه ریزی توسعه پایدار روستایی می گردد. در این مقاله که مبانی رویکردی آن بر اساس تئوری توسعه مشارکتی است، با استفاده از روش های اسنادی، مشاهده ای و میدانی به گردآوری داده ها پرداخته شده و با استفاده از آمار استنباطی بویژه ضریب همبستگی و تحلیل عاملی تجزیه و تحلیل شده است. رابطه بین متغیرهای مستقل میزان آگاهی از ضرورت اجرای طرح های توسعه روستایی، آگاهی از اثرات مثبت طرح های توسعه روستایی، ارزیابی مثبت از فواید امکانات عمرانی روستا با وضعیت مشارکتی مردم در طرح های توسعه روستایی در سطح بالایی دارای رابطه معنی دار بوده است.

    کلیدواژگان: مشارکت، برنامه ریزی توسعه روستایی، توسعه مشارکتی، عوامل شناختی نگرشی، اقدامات دولت
  • رحیم سرور، شراره نورانی صفحه 86

    یکی از مسائل اساسی ما در زمینه توریسم این است که به رغم وجود ظرفیت های فراوان در زمینه های مختلف گردشگری، چرا هنوز از جایگاه بایسته برخوردار نیستیم؟ یک پاسخ به این سوال را می توان از منظر برندسازی و بازاریابی بررسی کرد. در واقع می توان گفت که ورود ما به عرصه گردشگری همراه با یکسری اصول مورد توافق تمامی ذی نفعان عرصه های سیاستگزاری، اقتصادی، فرهنگی و مدیریت زیرساخت ها نبوده و نیست و اقدامات مقطعی و موردی در خلاء یک عزم جدی بر ورود به این بازار عظیم نتوانسته اثربخشی لازم را داشته باشد. از طرف دیگر شاهد هستیم که ایکریک در چند سال اخیر فعالیت های چشمگیری را با تاکید بر ایجاد و ترویج برند حلال در عرصه مواد غذایی، پزشکی- داوریی و آرایشی و همچنین خدمات حلال همچون گردشگری و بانکداری حلال آغاز کرده است. که به نظر می رسد بعد از تثبیت شدن موضوع غذای حلال، اینبار بخش توریسم حلال - حسب یکسری تشخیص های درست- در اولویت قرار گرفته است. در این مرحله آغازین، یک گفتمان بیش از اسناد نویسی می تواند به ایجاد یک اجماع در محافل مختلف کمک کرده و برند گردشگری حلال را بیش از یک سند سازمانی و کار اداری، به یک باور عمومی برای تمامی دست اندکاران این عرصه تبدیل سازد.
    هدف نویسنده معرفی 10 استراتژی ورود در حوزه برندسازی و بازاریابی گردشگری حلال می باشد و برای این منظور طیف وسیعی از اسناد و مدارک داخلی و خارجی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
    یافته های تحقیق نشان می دهد که ورود در حوزه گردشگری حلال برای کشور ایران بسیار سهل و ممتنع می باشد، و در عین سادگی و وجود ظرفیت های بسیار بالا جهت ورود در این حوزه سودآور اقتصادی، مسائلی در سطوح سیاستگزاری، زیر ساختی، اقتصادی و فرهنگی وجود دارد که عزمی جدی را می طلبد تا از رهگذر نهادینه کردن و بازتولید مفهوم حلال در شئونات مختلف، به عملیاتی ساختن آن نه تنها در نشان گزاری و نمادهای شکلی، بلکه در رفتارهای فردی، جمعی و سازمانی بپردازد.

    کلیدواژگان: گردشگری حلال، بازاریابی، برندسازی، کشورهای اسلامی، ایران
  • کیومرث ملکی، مهندس فرهاد برندکام صفحه 91

    از مهم ترین موضوعاتی که در هنگام طراحی و برنامه ریزی شهرها برای فراهم نمودن ایمنی و امنیت هر چه بیشتر شهروندان و کاهش بحران در شهرها باید مد نظر قرار گیرد، رعایت ملاحظات و اصول پدافند غیر عامل برای کاستن از آثار مخرب بحران ها می باشد. سرزمین ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و سیاسی خود، همواره در طول تاریخ شاهد بلایای طبیعی و غیر طبیعی (جنگ و...) بسیاری بوده و خسارات مالی وانسانی فراوانی را متحمل شده است. از این رو جایگاه نظری و عملی دفاع و پدافند در برابر بحران در این گستره اهمیت بسیار می یابد. با توجه به این مسائل، کاربرد پدافند غیرعامل و توجه به اصول آن در برنامه ریزی شهری می تواند تا حد زیادی به کاهش آثار مخرب این نوع بحران ها بیانجامد. یکی از شاخه های علمی مهم که نقش عمده ای در برنامه ریزی پدافند غیر عامل دارد، استفاده از ضوابط و اصول برنامه ریزی شهری است. هدف این مقاله شفاف سازی رابطه بین پدافند غیرعامل با امنیت شهری و نقش راهبردی آن در حفظ و امنیت شهروندان و زیرساخت های شهری، با توجه به اهمیت کاربری اراضی شهری در برنامه ریزی و شهرسازی و نقش آن در ایجاد شهرهای امن و فضاهای دفاع پذیر از گذشته تا به امروز می باشد.

    کلیدواژگان: امنیت شهری، فضاهای دفاع پذیر، پدافند غیر عامل، کاربری اراضی، شهر امن
  • تقی طاووسی صفحه 104

    مباحث بسیار زیادی، پیرامون مفهوم بیابان زایی به عنوان یک فرایند تخریب کننده ای که مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب جهان را تحت تاثیر قرار می دهد، انجام شده است. منازعه بنیادی و مداوم هم بر سر وجود واقعی بیابان زایی و همچنین چگونگی تعریف کردن، اندازه گیری و ارزیابی آن وجود دارد. در اینجا بیشتر از بازنگری ساده ی سیر تکاملی این مباحث، زمینه هایی مورد بررسی قرار می گیرند که این مباحث در آن به وقوع پیوسته اند و اینکه چگونه این زمینه ها بر تکامل شناخت نسبت به فرایندهای در هم تنیده ای که به بیابان زایی منجر می گردد، شرکت داشته اند. در حقیقت، این زمینه ها در اثر مرور زمان تغییر یافته اند. این مباحث در ترکیب با این واقعیت که برخی از آنها هم اغلب نادیده گرفته شده اند به تقویت این منازعه کمک کرده اند. چهار زمینه ای که بیشتر این مباحث را شکل داده و تاثیری که هر کدام بر جای گذاشته اند، شامل:-1 تغییرات شناخت نسبت به تغییر پذیری آب و هوا،-2 تغییرات شناخت نسبت به واکنش های گیاهی دربرابر آشفتگی ها،-3 تغییرات شناخت نسبت به فرایندهای اجتماعی، چون واکنش های خانواده ها به نابسامانی های اقتصادی -4 تغییرات شناخت نسبت به بیابان زایی به عنوان یک فرایند سیاسی یا انسان ساخته، بررسی شده اند.

    کلیدواژگان: بیابان زایی، پارادایم ها، آب و هوآ، بوم شناسی، مرتع، رویکردهای معیشتی، سیاست زیست محیطی
|