فهرست مطالب

پژوهشنامه متین - پیاپی 20 (پاییز 1382)

پژوهشنامه متین
پیاپی 20 (پاییز 1382)

  • 258 صفحه، بهای روی جلد: 7,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1382/12/01
  • تعداد عناوین: 10
|
  • صفحه 1
  • میزگرد
  • صفحه 3
    آنچه در پیش می آید حاصل بحث و گفتگویی است که در تاریخ سه شنبه 8/9/82 در پژوهشکده امام خمینی(س) و اتقلاب اسلامی برگزارشد. در این جلسه حضرت آیت آلله سید محمد موسوی بجنوردی، جناب آقای دکتر ابوالقاسم گرجی و جناب آقای دکتر علیرضا فیض درباره پرسشهای مطرح شده راجع به اجتهاد شورایی پاسخ گفته و آن را مورد بررسی قرار داده اند.
  • مقاله
  • سید محمد موسوی بجنوردی صفحه 23
    نگارنده ابتدا عقود معین و نامعین را تعریف کرده و به ماده 10 قانون مدنی که معرف این قسم از عقود می باشد، استناد نموده است. سپس در این باره که آیا اقاله فسخ است یا یک معامله جدید و یا اینکه ماهیت حقوقی اقاله عقد محسوب می شود و یا ایقاع بحث و بررسی کرده است. دراین باره به موجب ماده 283 قانون مدنی، اقاله را عقد شمرده و آن را معامله ندانسته است. برخلاف فقه اسلامی، اقاله را وسیله انحلال عقد شناخته، در حالی که قانون مدنی آن را وسیله سقوط تعهد معرفی کرده است. همچنین شرایط صحت اقاله بین فقهای عظام و حقوقدانان در مورد دو شرط قصد و رضا و اهلیت طرفین که مورد اتفاق همگان است، بحث شده و مشروعیت جهت را، در اقاله، همانند معاملات دیگر لازم دانسته است و دراین باره به آیه شریفه «و لاتعاونوا علی الاثم و العدوان» که عام و شمول می باشد، یعنی اعم از معامله و غیر آن، استناد نموده و مقتضیات اقاله را بررسی کرده است.
    1. استاد دانشگاه تربیت معلم و مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
    در پایان نگارنده، نظریه قیمت زمان اقاله را صائب دانسته چون با منطق حقوقی انطباق بیشتری دارد. بدین معنا که چنانچه یکی از متعاملین در عوض مربوط به خود تصرفی کرده که سبب کاهش قیمت آن باشد، در زمان اقاله وی موظف است عین مال را به مالک پیش از عقد، مسترد و تفاوت قیمت آن را که در زمان اقاله، از تفاضل قیمت مورد معامله در دو حالت قبل از تصرف و بعد از آن حاصل می شود به عنوان مابه التفاوت به او پرداخت کند.
    کلیدواژگان: اقاله، عقود معین، عقود نامعین، مالکیت فی الذمه، تعهد، فسخ، مسئولیت
  • سید حسن خمینی صفحه 43
    نگارنده در این نوشتار به شرح دو بخش از مباحث کتاب شرح منظومه حاج ملاهادی سبزواری پرداخته و در انجام این مهم، تقریرات فلسفه امام خمینی را مبنای کار خویش قرار داده است. بخش اول در مورد اثبات وجود واجب تعالی و بخش دوم درباره توحید واجب الوجود است. روش کار در این مقاله بدین صورت است که ابتدا عبارات کتاب شرح منظومه حاج ملا هادی سبزواری رائه گردیده و سپس در ذیل آن مطالب شرح می شود.
    کلیدواژگان: توحید، وجود، ماهیت، حیثیت تقییدیه، حیثیت تعلیلیه، اعتبارات ثلاثه، امکان وجودی، حرکت، واسطه در عروض، واسطه در ثبوت، امکان عام، امکان خاص
  • نظریه حقیقت افلاطون
    مارتین هایدگر ترجمه: عطیه زندیه صفحه 91
    هایدگر، در این مقاله، ابتدا فقراتی از رساله جمهوری را که در خصوص «تمثیل غار» است از یونانی ترجمه می کند و سپس دو تقسیر از آن ارائه می کند: تفسیر اول از آن خود افلاطون است که بنا بر آن تمثیل تصویری است که از حرکاتی است که انسان می تواند در درون و بیرون غار انجام دهد. این حرکات نهایتا به ترتیب نفس یا پایدیا منجر می شود. تفسیر دوم از آن خود هایدگر است که بنا بر آن تمثیل نه تنها تصویری از پایدیاست، که در واقع بیانگر نظریه حقیقت افلاطون است. وی معتقد است ماهیت تربیت و حقیقت ذاتا به هم مرتبط هستند. او می گوید تحولی که در تاریخ فلسفه در مورد معنای حقیقت رخ داده از این تمثیل ناشی می شود. از نظر هایدگر حقیقت در تمثیل معنایی دوگانه دارد: از یکسو به معنای آن چیزی است که خود را نامستور می سازد و حجاب از خود برمی دارد، که آن در نهایی ترین مرتبه ایده خیر است که نامستورترین و حقیقی ترین است. از سوی دیگر به معنای مطابقت عین و ذهن است.
    کلیدواژگان: تمثیل غار، نامستور، ایده، پایدیا، آله تئیا، حقیقت
  • نیکی کدی ترجمه: نصرالله صالحی صفحه 123
    نویسنده در مقاله حاضر، که بیش از دو دهه پیش به نگارش درآورده است، می کوشد با روشن ساختن جنبه های مختلف مشارکت مردمی در تحقق انقلاب مشروطه آن را از جنبشهای غیر اصیل که در خاورمیانه روی داده متمایز ساخته و در ردیف یکی از انقلابهای مهم جهان به شمارآورد. وی نخست به تشریح موقعیت خاص ایران در قیاس با کشورهای نظیر مصر و عثمانی می پردازد و از زمینه های موجود در ایران برای وقوع یک انقلاب مردمی سخن می گوید. سپس به اهمیت و نقش علما در جامعه ایران، بویژه به نقش آنان در مخالفت با نظام سیاسی موجود که منجر به رهبری انقلاب مشروطه از سوی آنان شد، می پردازد. همچنین بر مترقی بودن قانون اساسی مشروطه انگشت تاکید می نهد و در نهایت با بیان چگونگی وقوع قیامهای مردمی در برخی از شهرهای ایران برای سرنگونی محمدعلی شاه که با کودتا به نظام نوپای مشروطه پایان داده بود، بار دیگر از نقش مردم در بازگرداندن نظام مشروطه و سرنگونی استبداد سخن می گوید.
    کلیدواژگان: مشروطه، علما، توده
  • سید مجتبی نورمفیدی صفحه 137
    نوشتار حاضر بخشی از رساله نسبتا مفصلی راجع به مساله بلوغ دختران است که در آن ضمن طرح کلیاتی درباره مساله بلوغ، به بررسی نشانه های طبیعی بلوغ دختران، تحت عنوان بلوغ جنسی؛ مساله سن، تحت عنوان بلوغ شرعی، و نیز تعارض بین ادله و روایات و بررسی اقوال مختلف پرداخته شده است. قسمت اول این نوشتار به کاوش در روایات وارده در باب سن بلوغ دختران اختصاص دارد که در این شماره تقدیم می گردد. در قسمت دوم که در آینده منتشر خواهد شد به مساله اساسی تعارض بین روایات و آرا و انظار مختلف خواهیم پرداخت.
    کلیدواژگان: بلوغ، سن، بلوغ دختران، بلوغ جنسی، بلوغ شرعی
  • امیر وطنی صفحه 187
    در حقوق ایران براساس مواد 946، 947 و 948 قانون مدنی که مقتبس از فتوای مشهور متاخرین امامیه است، زوجه از زمین ارث نمی برد بلکه به مقدار نصیبش تنها از قیمت ابنیه و اشجار موجود در آن ارث می برد و این امری است خلاف عدالت و انصاف و مخالف با نص صریح قرآن، از این رو لازم است که مورد تجدید نظر و اصلاح قرار گیرد.
    نگارنده در این مقاله بعد از تبیین مواد مذکور به ذکر اقوال فقهای امامیه و مستندات ایشان و نقد و بررسی آنها پرداخته و نشان داده است که در شریعت اسلام و بر اساس نص قرآن و احادیث مقبول از ائمه معصومین، زوجه از جمیع ماترک زوج به مقدار یک چهارم یا یک هشتم حسب مورد ارث می برد و چیزی از نصیب او کم نخواهد شد و در این مورد فرقی بین زوج و زوجه نیست، لکن در مورد خانه، مسکن و اشجاری که در حیاط آن است، نصیب زوجه غیر ذات ولد از عین آن اموال داده نشده و از قیمت آن ارث می برد.
    کلیدواژگان: ماده 946 و 947 قانون مدنی، میراث زوج و زوجه، محرومیت زوجه از بعض مواریث
  • یدالله نصیریان صفحه 215
    رضاع الاطفال و احکامه مده الرضاع و المسائل التی جاء فی القرآن الکریم و تبین و تفسر فی السنه، تکالیف الوالدین فی قبال الوالد و رضاعه، وظایف الوالد فی تقدیم نفقه الوالده و کسوتها. وجوب الرضاع او استحبابه علی الوالده فی المواقع و الحالات المختلفه، منزله المراه سیما تحت عنوان الام، کل هواء اللاتی سنری فی هذه المقاله و تدل علی ان شارعه و واضعه علیم حکیم. منزله المراه فی القرآن الکریم و مقایستها مع منزله المراه فی الامم المتمدنه و غیر المتمدنه و لا سیما مع امم الساکنه فی الحجاز فی اوان ظهور الاسلام و نزول القرآن التی تدل علی علو حضاره الاسلامیه من اخری مسائل التی سابحث عنها فی هذه المقاله. وظائف الوالد او المولود له اذا وقع البینونه و الطلاق بینه و بین الوالده، مسائل نفقه الام توفی الزوج، تاثیرات لبن المرضعه و الرضیع فی جسمه و روحه و اخلاقه. الشرائط اللازمه التی ذکرت للمرضعه، رابطه مده الرضاع مع مده الحمل، مساله اسرضاع المرضعه و استیجارها من بین النساء المسلمات و غیر المسلمات اذا توفیت الوالده او صارت مفقوده اللبن او علیله او امتعت من ارضاع ولدها. من اخریات موضوعات هذه المقاله و فی خلال البحث اشاره قصیره الی الحقوق المتقابله بین المولود و الوالدین.
  • اطلاع رسانی
|
  • Seyed Mohammad Mosavi Bojnourdi Page 23
    The present article in the first place defines definite and indefinite contracts on the basis of the Article 10 of the Civil Code. The main focus of the present paper is to discuss whether Dissolution of Contract (Iqalah) is abrogation of a new transaction or a new contract and whether the legal nature of dissolution of contract is a kind of contract or a one sided disposition (Iqa’). On the basis of the Article 283 of the Civil Code the author argues that dissolution of contract is a kind of transaction.
  • Seyed Hasan Khomeini Page 43
    The present article discusses two parts of the Sharh Manzumeh of Haj Mulla Hadi Sabzvari. The main source for the present study is the philosophical expositions of Imam Khomeini. The first part deals with proving the existence of the necessary being and the second with the unity of the necessary being. For a better understanding of the issue, the phrases of Sabzvari’s book are given and then the exposition follows.
  • Plato's Doctrine of Truth
    Martin Heidegger Page 91
    Some phrases of Plato’s Republic about the “allegory of the cave” is translated by Martin Heidegger in the beginning of this article which is originally in Greek and then he offers two interpretations. The first interpretation belongs to Plato himself according to which it is a picture of moves man can carry out inside and outside the cave. These moves finally lead to education of the self. The second interpretation belongs to Heidegger himself according to which not only the allegory is a picture of the self, but in fact it reflects Plato’s Doctrine of Truth. He maintains that the nature of education and truth are essentially intertwined. He argues that the development in the history of philosophy about the meaning of truth stems from this allegory. According to Heidegger, truth in the allegory has a dual meaning: on the one hand, it means what it unveils itself and removes the veil which is in the ultimate stage of the idea of good – the most unveiled and truth. On the other hand, it means congruity between object and subject.
  • Nikki R. Keddie Page 123
    Written about two decades ago, the present article tries to distinguish the Constitution Revolution of Iran with other movements in the Middle East by laying stress on various aspects of popular participation, considering it among the most important revolutions of the world. In the first place the author describes Iran’s specific geographical location in comparison with other countries such as Egypt and the Ottoman Empire and then discusses the role of the ulema in the Iranian society. She particularly discusses the role of the ulema in opposing the ruling system which led to their leadership in the Constitutional Revolution.
  • Seyed Mojtaba Nourmofidi Page 137
    The present article is a summary of a lengthy research on the maturity of girls. While discussing some general issues of maturity, the study discusses the natural signs of girl’s maturity, their puberty, the age of maturity, canonical maturity, as well as the contradictions between reasons and traditions. The first part of the article discusses the traditions on the age of maturity of girls. The second part, to be published in the next issue, will discuss the contradictions between traditions and viewpoints of the religious scholars.
  • Amir Vatani Page 187
    According to the articles 946, 946 and 948 of the Civil Code of Iran, which is based on the later Imamiya decrees, wife is not entitled to inherit land from her husband, rather she inherits buildings and trees of the land in accordance to her share. It is in fact against justice and fairness and is against the letter of the Quran. Therefore it is necessary to review and reform it.The author has critically studied the viewpoints of Immamiya jurisprudents and showed that in Islamic Sharia and on the basis of the Quranic text and traditions of the infallible Imams, wife inherits as much as one-forth or one-eighth of the total inheritance left by her diseased husband.
  • Yadullah Nasiriyan Page 215
    The present article is an attempt to study the following issues: breastfeeding the baby and its religious principles, time of breastfeeding and its duration, the issues mentioned in the holy Quran about it, the traditions related to the interpretation of the Quranic verses as well as the duties of father vis-à-vis the suckling baby and its expenditures. Also the recommended and obligatory times of breastfeeding as well as status of woman as mother has been discussed. Attempts have also been made to compare the status of woman in the Quran and Islam with that of woman in other religions and nations, particularly the status of woman in the Ignorance Era in the Arabian Peninsula. Other issues discussed in the present paper include father’s responsibilities towards children in case of divorce or separation of wife. The issue of the payment of basic necessities to a suckling mother after the death of husband and the mental, psychological and ethical impacts of milk on the baby. The conditions of a breastfeeding mother, relations between the time of breastfeeding and pregnancy, hiring women – Muslim and non-Muslim – for nursing in case of the absence of mother or in case the mother does not have milk to suckle the baby.