فصلنامه سلامت و مراقبت
سال یازدهم شماره 2 (تابستان 1388)

ارتقاء کیفیت آموزش بالینی مستلزم استفاده از روش های کارآمد است. آموزش مبتنی بر دستاورد یکی از حرکتهای اصلاحی آموزشی است که در سالیان اخیر کشورهای بسیاری را تحت نفوذ خود قرار داده است. علی رغم پذیرش جهانی آموزش مبتنی بر دستاورد، مستندات تحقیقی در مورد اثر آن بر صلاحیت بالینی (مهارت های شناختی و رفتاری) بسیار اندک است این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر دستاورد بر صلاحیت بالینی دانشجویان پرستاری انجام گرفت.
در یک مطالعه نیمه تجربی با طرح دو گروهی پیش آزمون-پس آزمون 26 دانشجوی پرستاری به صورت سرشماری انتخاب و به صورت تصادفی ساده به دو گروه کنترل و دو گروه تجربی تقسیم شدند. هر گروه شامل 7-6 نفر بود. پس از اجرای پیش آزمون مهارتهای شناختی، دانشجویان گروه های کنترل با روش سنتی و دانشجویان گروه های تجربی با روش آموزش مبتنی بر دستاورد به مدت 9 روز تحت آموزش بالینی قرار گرفتند. در نهایت مهارتهای شناختی دانشجویان با پس آزمون و مهارتهای رفتاری با چک لیست مورد مشاهده قرار گرفت.
دو گروه اول به عنوان گروه کنترل، آموزش مرسوم را در بخش همودیالیز بیمارستان امام (ره) دریافت نمودند و آموزش دو گروه بعدی به عنوان گروه تجربی با استفاده از برنامه آموزشی که بر اساس آموزش مبتنی بر دستاورد طراحی شده بود به همان مدت صورت گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون ویلکاکسون و من ویتنی و آزمون دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها نشان داد آموزش مبتنی بر دستاورد در ارتقای مهارتهای شناختی و رفتاری دانشجویان موثر است. میانگین مهارت های شناختی گروه تجربی در پس آزمون و همچنین مهارت های رفتاری آنها، در تمامی موارد و در کل بطور معنی دار از گروه کنترل بیشتر بود. صلاحیت بالینی دانشجویان گروه تجربی بطور معنی دار از گروه کنترل بیشتر بود.
روش آموزش مبتنی بر دستاورد بیش از روش سنتی منجر به ارتقای صلاحیت دانشجویان پرستاری شده، بنابراین پیشنهاد می شود از این روش در آموزش بالینی بیشتر استفاده گردد.

در سالهای اخیر علاوه بر فشار خون، اعتیاد به سیگار، بالا بودن چربی خون، عوامل دیگری از قبیل سابقه قبلی برخی از عفونتهای مزمن و پایدار باکتریایی و ویروسی نیز به عنوان عوا مل خطر آفرین آترواسکلروز شریان های کرونری که مهمترین عامل بروز سکته حاد قلبی است، مطالعه شده انداین مطالعه هم در این راستا انجام شده است.
دراین مطاله توصیفی مقطعی تعداد 100نمونه سرم بیماران دچار سکته حاد قلبی و 76 نمونه سرم افراد شاهد بطور همزمان توسط کیت های تجاری الیزای کمی اختصاصی نوع IgG سیتو مگالو ویروس، کلامیدیا پنومونیه، مایکو پلاسما پنومونیه، هلیکو باکتر پیلوری و کیت های تجاری اندازه گیری کیفی CRP و ASO و RF مورد آزمایش قرار گرفتند و اطلاعات دموگرافیکی نیز با پرسشنامه بدست آمد. نتایج توسط آزمون آمار توصیفی و کای- اسکوار تجزیه و تحلیل شد.
نتایج نشان داد که مثبت شدن تیتر سرمی سیتومگالو ویروس (004/0 P=). کلامیدیا پنومونیه (007/0 P=). و هلیکوباکتر پیلوری (039/0 P=) با بروز سکته حاد قلبی ارتباط معنی دار داشتند و رابطه بروز سکته حاد قلبی با عوامل اعتیاد به سیگار (000/0 P=)0، سن(000/0 P=). جنسیت(000/0 P=)، و سابقه قبلی بیماری (000/0 P=). و نیز با حضور سرمی CRP (000/0 P=).و RF (003/0 P=) معنی دار بود. بجز عوامل خطر ساز متعارف بعضی عوامل دیگر از قبیل سوابق بیماری های مزمن یا پایدار باکتریال وویروسی که احتمالا با مکانیزم ایجاد التهاب، روند پیشرفت آترواسکلروز را تسریع می کنند، قابل تامل هستند.

آموزش بالینی و به تبع آن تکامل حرفه ای دانشجویان پزشکی یک مساله جدی درامرآموزش محسوب می شود؛ لذا شناسایی مسائل موجود در آموزش بالینی دانشجویان واقدام برای رفع واصلاح آن موجب تحقق اهداف یادگیری و ارتقاء کیفیت خدمات پزشکی خواهد شد. لذا این پژوهش در راستای تعیین رضایتمندی کارآموزان و کارورزان پزشکی از فرآیند آموزش بالینی انجام شد.
دراین پژوهش توصیفی تحلیلی رضایتمندی 63کارآموز و34 کارورز پزشکی از فرآیند آموزش بالینی در بخشهای داخلی و اطفال بر اساس الگوی هاردن در ابعاد: متدهای آموزش بالینی، وضعیت فیلدهای آموزشی، محتوای آموزش بالینی ونیز نحوه ارزیابی یادگیری محتوا مورد بررسی قرار گرفت. پایایی پرسشنامه از طریق split half (82/0) وداده ها نیز با نرم افزار spss و آزمون کای دو تجزیه و تحلیل شد.
رضایتمندی دانشجویان ازآموزش بالینی با 5/30درصد(در حد ضعیف) ارزیابی شد.کمترین رضایتمندی به وضعیت فیلدها (5/12%)در حد بسیار ضعیف و بالاترین به بعد محتوای آموزش (3/50%)در حد متوسط اختصاص یافت.
ارائه بازخورد مستمر به توانمندی های حرفه ای دانشجویان،استفاده ازمحیطهای شبیه سازی شده وبکارگیری log book به عنوان ابزار مهم در ارزیابی دانشجویان و بازنگری برنامه ها نقش مهمی در ارتقاء فرآیند آموزش بالینی دارد.

آموزش بالینی بخش اساسی و مهم آموزش پرستاری است که ارتقای کیفیت آن مستلزم بررسی مستمر و دقیق وضعیت موجود عرصه های آموزش بالینی،شناخت نقاط قوت و اصلاح نقاط ضعف است.هدف از این مطالعه نیز تعیین وضعیت امکانات و در محیط آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بوده است.
این بررسی یک مطالعه توصیفی است،که در آن 403 نفر از دانشجویان علوم پزشکی اردبیل شرکت داشتند. روش گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته در 2 قسمت بود: سوالات دموگرافیک(سن، جنس، رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی و...) و سوالات مربوط به امکانات آموزش بالینی در مراکز مختلف و فیلدهای آموزش دیگر(فضای مناسب- کتابخانه – ژورنال ها، خط اینترنت، وجود case کافی، وجود اتاق معاینه و. .).پرسشنامه در اختیار دانشجویان قرار داده شد و برای تجزیه تحلیل داده ها از آمار توصیفی و نرم افزار SPSS استفاده شد و نتایج حاصله به سه سطح ضعیف، متوسط و خوب طبقه بندی شد.
بر اساس نتایج حاصله، 5 /52 درصد دانشجویان امکانات رفاهی موجود در بخش های بالینی را ضعیف ارزیابی کرده اند. 4/56 درصد دانشجویان بیان کردند در بخش های بالینی کلاس و اتاق معاینه وجود ندارد. 3/58 درصد دانشجویان معتقدند منابع آموزشی کافی در بخش ها موجود نمی باشد.3/45 درصد دانشجویان وسیله ایاب و ذهاب به بخش های آموزش بالینی را ضعیف ارزیابی کرده اند و در مجموع نتایج نشان داد که امکانات و تجهیزات محیط آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان 3/80 درصد ضعیف می باشد.
با توجه به نتایج که اکثر دانشجویان امکانات آموزش بالینی را ضعیف ارزیابی کرده اند،توجه به تامین امکانات و تجهیزات و در دسترس بودن آن ضروری به نظر می رسد

در سالهای اخیر مطالعات حاکی از افزایش مرگ و میر زودرس نوزادی است. هر ساله4 میلیون از 130 میلیون نوزاد متولد شده می میرند. آمار دقیقی از میزان مرگ و میر نوزادی در کشور در دسترس نبوده و هدف از مطالعه حاضر بررسی میزان و علل مرگ و میر نوزادان در 24 ساعت اول تولد در بیمارستان شهید اکبر آبادی تهران در سالهای 85-80 است.
پژوهش حاضر توصیفی مقطعی گذشته نگربوده و محیط پژوهش بیمارستان شهید اکبری آبادی، مرکز تخصصی زنان دانشگاه علوم پزشکی ایران است. جامعه و نمونه پژوهش را کلیه نوزادان زنده متولد شده بعد از هفته 20بارداری ازاول فروردین 1380تاپایان سال 1385که در طی 24ساعت اول تولد فوت شده اند تشکیل می دهند. نمونه گیری به طریق سر شماری با مراجعه به مرکز بایگانی و مطالعه پرونده کلیه مادرانی که فرزندانشان در 24 ساعت اول فوت کرده اند انجام شده است. ابزارگرد آوری اطلاعات برگه ثبت اطلاعات حاوی دو دسته اطلاعات مربوط به مادر و نوزاد می باشد. اطلاعات از پرونده ها استخراج وثبت شد وبا استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد. از آمار توصیفی و آزمون تحلیلی خی دو برای بررسی علل مرگ و میر نوزادی استفاده شد.
از61135 زایمان انجام شده در طی سالهای 85-80، 396 نوزاد در 24 ساعت اول تولد فوت شده اند. (47/6 در 1000 تولد زنده). 6/32درصد علل مرگ و میر عوامل مادری و 4/67 درصد عوامل نوزادی دخیل بوده است و بین اندازه نوزاد، نوع زایمان، بیماری های طبی مادر، زایمان سخت وناهنجاری مادرزادی نوزاد و مرگ و میر 24 ساعت اول تولد ارتباط معنی دار آماری مشاهده شده است. P<0/05اما بین سن مادر، تعداد حاملگی، شغل، ملیت و تحصیلات مادر، نسبت فامیلی والدین، انجام مراقبتهای دوران بارداری، جنس نوزاد، عامل زایمان، هفته حاملگی و آپگار دقیقه اول تولد نوزاد با مرگ و میر 24 ساعت اول ارتباط معنی دار آماری مشاهده نشده است. شایعترین عامل مرگ و میر 24 ساعت اول تولد، نارسی و زایمان پرترم بوده، ارائه با کیفیت مراقبتهای منظم دوران بارداری و حین زایمان از مادر و نوزاد و تجهیز بیشتر NICU بیمارستان می تواند در کاهش مرگ و میر نوزادن موثر باشد.

افسردگی شایعترین و مهمترین مشکل روانی بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه و به ویژه بیماران تحت درمان با همودیالیز می باشد که می تواند برکیفیت زندگی، پذیرش درمان وسیر بیماری آنها تاثیر منفی داشته باشد. مطالعه حاضر هم در همین راستا صورت گرفته است.
این مطالعه، یک پژوهش توصیفی است که طی آن98 بیمار تحت درمان با همودیالیز به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف از بیماران مراجعه کننده بخش همودیالیز بیمارستان سینا در اهواز انتخاب شدند.داده ها با استفاده از پرسشنامه مشخصات فردی و مقیاس استانداردافسردگی بک جمع آوری شد و در نهایت تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمارتوصیفی و استنباطی(آزمونهای تی و کای دو) انجام گردید. میانگین نمره افسردگی در بیماران مرد 81/6±9/10 و در بیماران زن07/6 ±2/10 به دست آمد. همچنین 46درصدمردان و45درصد زنان تحت درمان با همودیالیز، افسردگی داشتند.همچنین سن (001/0P=) و وضعیت تاهل (02/0P=) با افسردگی نمونه ها رابطه معنی دار آماری مشاهده شد. با توجه به یافته های پژوهش، شناسایی سریع و به موقع بیماران دیالیزی در معرض ابتلا به افسردگی ضروری به نظر می رسد تا بتوان این افراد را به مراکز مشاوره ارجاع داد.

هدف از مراقبت های دوران بارداری این است که همه حاملگی ها به تولد نوزادی سالم منجر شود. شاخص توده بدنی قبل از بارداری مادر می تواند مستقل از میزان وزن گیری طی حاملگی روی وزن جنین تاثیر بگذاردواین مطالعه نیز در همین راستا صورت گرفته است.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که بر روی مادران باردارمراجعه کننده جهت زایمان به بیمارستان الزهرای رشت انجام واز میان تمامی پرونده های موجود(1870)، 206 پرونده کامل انتخاب شد. وزن و قد مادر قبل از بارداری و سایر متغیر ها از پرونده استخراج شد و شاخص توده بدنی مادر محاسبه گردید و ارتباط بین متغیرها با نرم افزار spss،آنالیز Anovaوهمبستگی پیرسون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. 5/16درصد مادران کمتر از 18 سال،2/75درصد 35-18سال داشته و2/77درصد شاخص بدنی نرمال،16درصد چاقی درجه یک و9/3درصد چاقی درجه 2و9/2درصد چاقی درجه 3 داشتندو پس از بررسی داده ها مشخص گردید که همبستگی مثبت بین مقدار شاخص توده بدنی مادران در پیش از بارداری و وزن نوزادان وجود دارد (001/0 P=).
یافته های این مطالعه اهمیت اثر وزن پیش از بارداری را بر وزن هنگام تولد نوزاد نشان میدهند، لذا بر مداخله های تغذیه ای تاکید می گردد که علاوه بر دوران بارداری، وضع تغذیه مادران را قبل از بارداری بهبود دهند.

جوانان از جمله افرادی هستند که اغلب در حال یادگیری و آماده شدن برای زندگی اجتماعی بوده لذا بیشتر در معرض رفتارهای پرخطر بهداشتی قراردارند. بنابراین با توجه به اهمیت رفتارهای تغذیه ای و مشکل چاقی ناشی از آن در این دوران، مطالعه حاضر با هدف مقایسه رفتار بهداشتی تغذیه ای دانشجویان در دو گروه پزشکی و غیر پزشکی انجام گرفته است.
این مطالعه یک بررسی مقایسه ای بودکه درآن دانشجویان گروه علوم پزشکی با گروه علوم غیرپزشکی ازنظر رفتار های بهداشتی در زمینه تغذیه مورد بررسی قرارگرفته و مقایسه گردیدند. روش نمونه گیری به صورت خوشه ایانجام شد. به طوری که از گروه علوم پزشکی 200 دانشجو و از گروه علوم غیر پزشکی 200 دانشجو از دانشجویان شهر تهران در مطالعه شرکت کردند و داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری شدو جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی و نرم افزارspss استفاده گردید. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که در زمینه تغذیه، دانشجویان علوم پزشکی(5/67%) وعلوم غیر پزشکی(5/58%) در وضیعت نسبتا مطلوب قرار داشتند و تفاوت معنی داری بین عملکرد دانشجویان در دو گروه علوم پزشکی و غیر پزشکی مشاهده نشد. (05/0p>) از آنجائی که بر اساس نتایج پژوهش،رفتارهای بهداشتی دانشجویان در حد نسبتا مطلوب بود،این امر نیازمند برنامه ریزی های آموزشی و بهداشتی جهت سلامت جوانان به عنوان نسل آینده ساز کشور می باشد.