فهرست مطالب

چغندر قند - سال هجدهم شماره 1 (بهار و تابستان 1381)

مجله چغندر قند
سال هجدهم شماره 1 (بهار و تابستان 1381)

  • 95 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1381/05/08
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علیرضا مرجوی، محمدرضا جهاداکبر صفحات 1-21
    تحقیقات به عمل آمده در خصوص اثرات کود کمپوست از منابع مختلف بر روی محصولات کشاوری در دنیا همگی حاکی از مفید بودن آن از نظر حاصلخیزی خاک و بهبود شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک می باشد که باعث افزایش محصول و قابل کشت کردن بسیاری از نقاط غیر حاصلخیز شده است. در اکثر کشورهای دنیا کمپوست مصرفی از یک سری استانداردها و حدود مجاز عناصر، در تعیین کیفیت پیروی می کند. با وجود کارخانه کود کمپوست شهری و عدم وجود جداول استاندارد داخلی، به منظور بررسی خصوصیات کمی و کیفی کود کمپوست شهری تولید شده در کارخانه کود کمپوست اصفهان، بر روی محصول چغندرقند، این آزمایش در ایستگاه تحقیقاتی برآن اصفهان بر روی کشت چغندر قند با تناوب گندم اجرا گردید. تیمارهای مورد مطالعه شامل سه سطح مصرف کود کمپوست صفر، 25 و 50 در هکتار و سه سطح مصرف نیتروژن خالص صفر، 60 و 120 کیلوگرم در هکتار به صورت آزمایش فاکتوریل در چهار تکرار انجام گردید که در دو دوره کامل طی سال های 1372 تا 1376 در کرت های ثابت انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه کود کمپوست نشان داد که میزان سرب موجود در کود کمپوست از استانداردهای بعضی از کشورهای دنیا بالاتر می باشد. میزان غلظت عناصر غذایی مثل فسفر، پتاسیم، آهن، روی و مس به صورت معنی داری در خاک تیمار شده با کمپوست شهری بیشتر گردید. همچنین میزان غلظت سرب نیز در خاک مورد آزمایش افزایش پیدا کرد. بنابراین با توجه به اثرات زیان بار زیست محیطی سرب، باید به حذف و یا کاهش چشمگیر این ماده در کمپوست اقدام نماید تا این کودها قابل استفاده برای مصارف کشاورزی گردد. میزان عملکرد ریشه چغندرقند به خصوص در دوره دوم اجرای آزمایش به طور معنی داری در تیمارهای حاوی کمپوست بالاتر بود. به دلیل زیادی نیتروژن در آب آبیاری، مصرف کود ازته هیچگونه اختلاف معنی داری را طی دو دوره کاشت چغندر قند در عملکرد ریشه و قند نشان نداد. در تیمار عدم مصرف کود کمپوست، عملکرد قند به صورت معنی داری از تیمارهای مصرف کود کمپوست بالاتر بود. با توجه به نتایج بدست آمده در این مطالعه نمی توان کود کمپوست را قبل از کشت چغندر قند مصرف کرد. که علت آن می تواند نیتروژن آزاد شده در زمان قندسازی باشد، که در دسترس گیاه قرار گرفته و موجب کاهش معنی دار در عملکرد قند می گردد.
  • محمدرضا اوراضی زاده، سید یعقوب صادقیان مطهر، محمود مصباح صفحات 15-27
    تجزیه ژنتیکی مقاومت به عامل بیماری لکه برگی با استفاده از روش تلاقی دی آلل کراس در شش رگه منوژرم دیپلوئید چغندرقند انجام گرفت. والدین و 15 هیبرید نسل اول (F1) در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشارزی صفی آباد - دزفول مورد ارزیابی قرار گرفتند. کرت ها پس از آلودگی یکنواخت به عامل بیماری، بر اساس معیار، یک (بسیار مقاوم) تا پنج (بسیار حساس) رتبه بندی شدند. تجزیه دی آلل به دو روش گریفینگ و جینکزوهیمن انجام شد. نتایج نشان داد که اثرات افزایشی و غیر افزایشی ژن ها در بروز حساسیت به سر کسپورا نقش دارد ولی سهم اثرات افزایشی ژن ها در توارث این صفت از اثرات غیر افزایشی بیشتر است و ژن ها باغلبه نسبی در کنترل ژنتیکی بیماری لکه برگی دخالت دارند. درصد وراثت پذیری عمومی و خصوصی مقاومت به بیماری لکه برگی به ترتیب 99% و 79% برآورد شد و با توجه به سهم عمده اثرات واریانس افزایشی و قابلیت توارث خصوصی بالا، بازدهی گزینش برای افزایش مقاومت به بیماری لکه برگی سریع می باشد. نتایج نشان داد که مقاومت به بیماری لکه برگی توسط ژن های مغلوب کنترل می شود. رگه های 7617 و 261 با شدت آلودگی کمتر (مقاومت بیشتر) ترکیب پذیری عمومی (GCA) بیشتری را نسبت به سایر رگه ها برای مقاومت به بیماری نشان دادند و در نتیجه به عنوان رگه های مناسب برای افزایش سطح مقاومت به بیماری لکه برگی قابل استفاده می باشند.
  • رحیم محمدیان، سید یعقوب صادقیان مطهر، محمد مقدم، حمید رحیمیان صفحات 29-63
    این پژوهش به منظور بررسی برخی از شاخص های تحمل به خشکی و روابط آنها با عملکرد نهایی شکر سفید در شرایط تنش اوایل فصل رشد و شرایط بدون تنش در تعدادی از ژنوتیپ های چغندر قند انجام گردید. برای این منظور آزمایشاتی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان واقع در شهرستان مشهد طی سال های 1377، 1378و 1379 انجام شد. آزمایشات به صورت اسپلیت پلات و با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. در کرت های فرعی نه ژنوتیپ به صورت تصادفی قرار گرفتند. در هر سه سال آزمایش شش ژنوتیپ به صورت مشترک بودند. در کرت های اصلی سطوح تنش آبی با دو سطح یعنی اعمال تنش آبی در مراحل اولیه رشد، بعد از مرحله استقرار بوته ها (چهار تا هشت برگی) و عدم اعمال تنش آبی در طی دوره رشد به صورت تصادفی قرار گرفتند. شاخص های مورد بررسی در این تحقیق عبارت بودند از اختلاف عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش و نسبت آنها، شاخص حساسیت به تنش، در بین این شاخص ها میانگین حسابی و میانگین هندسی عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش و شاخص تحمل به تنش بهتر توانستند عملکرد نهایی شکر سفید در شرایط تنش و بدون تنش را پیش بینی نمایند. با توجه به برنامه اصلاحی ممکن است شاخص و یا شاخص های متفاوت برای گزینش ژنوتیپ ها مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش، شاخص های نسبت عملکرد در شرایط تنش عدم تنش و همچنین میانگین حسابی عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش به طور توام برای شناسایی ژنوتیپ های مناسب برای هر شرایط (تنش و بدون تنش) توصیه شد. اگر در برنامه اصلاحی هدف غربال ژنوتیپ های با عملکرد بالا در شرایط تنش باشد، علاوه بر نسبت عملکرد در شرایط تنش و عدم تنش بهتر است عملکرد نهایی ژنوتیپ ها در شرایط تنش نیز در نظر گرفته شود در بین شش ژنوتیپ مشترک در سه سال آزمایش، ژنوتیپ های 7233.P3و MSTC2 به عنوان ژنوتیپ های متحمل به تنش آبی جهت استفاده در برنامه های اصلاحی شناسایی شدند.
  • سمر خیامیم، داریوش مظاهری، محمد بنایان اول، جواد گوهری، محمدرضا جهانسوز صفحه 51
    ضریب استهلاک نوری از ضرایب مهمی است که نشانگر میزان کاهش نور در جامعه گیاهی می باشد. در شرایط مطلوب، افزایش ماده خشک به طور خطی با جذب تجمعی نور ارتباط دارد و شیب این خط به عنوان راندمان مصرف نور خوانده می شود. به منظور تعیین ضریب استهلاک نوری و راندمان مصرف نور در چغندر قند، آزمایشی در سال 1380 به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرحوم مهندس مطهری (کمال آباد کرج) انجام شد. سه سطح تراکم بوته چغندرقندر (D1=80000، D2=100000، D3=120000 بوته در هکتار) در کرت اصلی و سه سطح کود نیتروژن (برابر با N2=300،N1=200،N0=100 کیلومتر گرم نیتروژن خالص درهکتار) در کرت فرعی قرار گرفت. در طول دوره تحقیق، 11 بار نمونه برداری انجام و صفاتی مختلفی نظیر شاخص سطح برگ، راندمان مصرف نور، ضریب استهلاک نوری، بیوماس اندام هوایی اندازه گیری شده و مورد بررسی قرار گرفتند. راندمان مصرف نور تفاوت معنی داری بین تیمارهای مختلف نداشت و مقدار آن برابر 0.008 کیلوگرم بر متر مربع بدست آمد. مقدار ضریب استهلاک نوری حدود 0.56برآورد گردید. اثر تیمارهای مختلف در مرحله برداشت بر روی شاخص سطح برگ و کل ماده خشک نیز بدون معنی بود. با این وجود بیشترین سطح برگ به میزان 3.69 در تیمار 80000 بوته در هکتار مشاهده شد. تیمار 30 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار نیز بیشترین شاخص سطح برگ برابر 4.1 را در بین تیمارهای کودی داشت. تیمار 80000 بوته در هکتار با مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و تراکم 100000 بوته با مصرف 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار دارای بیشترین ماده خشک اندام هوایی در بین تیمارهای مختلف بودند.
  • جواد گوهری، حسین فضلی، قاسم توحیدلو، داریوش فتح اللهطالقانی، رضا شیخ الاسلامی، اباذر رجبی، منصور مصباح، فرحناز حمدی، علی کاشانی صفحه 67
    شناخت مناسب ترین تعداد ریشه چغندرقند در نمونه جهت ارزیابی کیفی که نمایانگر واقعی توده باشد از اهمیت خاصی برخوردار است. روش دقیق و مطمئن در نمونه برداری می تواند عیار قند و سایر صفات محموله های چغندر قند تحویلی به کارخانه های قند را با سطح اطمینان مشخص تعیین نماید. طرحی در سال 79-1378 در مزرعه تحقیقاتی مهندسی مطهری واقع در کمال آباد کرج اجرا گردید. رقم مورد استفاده در این بررسی رقم مولتی ژرم تریپلوئید IC1 بود. در طول دوره رشد گیاه، نیتروژن، خالص به مقدار 180 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره در دو نوبت توزیع شد که نوبت اول در هنگام کاشت و نوبت دوم پس از تنک و وجین بود. سایر مراقبت های زراعی از جمله مبارزه با آفات، بیماری ها، آبیاری و یادداشت برداری های لازم در دوره رشد مطابق معمول انجام شد. مساحت مزرعه آزمایشی در حدود 2000 متر مربع، فاصله خطوط کشت 60 سانتی متر و فاصله بوته ها از همدیگر روی خط 20 سانتی متر بوده است. آزمایش دارای 16 تیمار شامل تعداد ریشه در نمونه ها n1=5 الیn16=80 ریشه چغندرقند بوده است که از یک توده دو هزار تایی ریشه برداشت شد. هر تیمار در 10 تکرار اجرا شد. در زمان برداشت، نمونه برداری بر اساس روش معمول انجام گرفت و سپس خمیر ریشه از هر تیمار تهیه تجزیه کیفی گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که در شرایط آب و هوایی معتدل مشابه کرج وقتی که تعداد ریشه ها در هر کرت یا نمونه برداشت شده از هر محموله مساوی یا بیشتر از (n13=65)عدد باشد نوسان برآورد کیفیت کاهش یافته، عیار قند و سایر صفات کیفی اندازه گیری شده در نمونه ها تقریبا به حد قابل قبولی خواهد رسید. بنابراین پیشنهاد می شود که در ارزیابی کیفیت ارقام تریپلوئید و پلی پلوئید مشابه رقم IC1 که تغییرات ژنتیکی آنها زیاد است، یک نمونه مناسب ودقیق که نمایانگر محموله یا توده چغندر قند باشد باید حداقل دارای 65 عدد ریشه باشد.
  • سعید عباسی، محمود مصباح، سید باقر محمودی صفحه 81
    تعداد 12 رقم چغندر قند به منظور بهینه سازی ارزیابی مزرعه ای مقاومت نسبت به عامل بیماری لکه برگی سرکوسپورایی در منطقه قراخیل قائم شهر مورد بررسی قرار گرفتند. مزرعه آزمایشی طی چهار مرحله به فواصل تقریبی 15 روز، مورد بازدید قرار گرفت. یادداشت برداری مطابق مقیاس 9- (KWS) 1و مقیاس 5 - (agronomia) 0 صورت گرفت. تعیین درجه آلودگی، یک بار برای کرت انجام شد و یک بار نیز به تصادف، درجه آلودگی پنج بوته در هر کرت تعیین شد که میانگین آن به عنوان درجه آلودگی برای کرت مربوط منظور گردید. نتایج هر یادداشت برداری به طور مستقل تجزیه آماری گردید. علاوه بر این تجزیه زمان های مختلف یادداشت برداری از طریق تجزیه آماری چند متغیره انجام شد و مقایسه آنها بر اساس آمار Wilks Lambda صورت گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که ارزیابی مقاومت در یک مرحله، قابل اعتماد نمی باشد لذا بهتر است که در طول دوره رشد، شدت آلودگی در چند مرحله یادداشت برداری گردد و مقایسه ژنوتیپ ها بر اساس روند آلودگی در طی فصل انجام شود. همچنین مشخص شد که نمره دهی به کرت ها از دقت لازم برخوردار بوده و برای سهولت یادداشت برداری می توان از این روش به جای نمره دهی به تک بوته ها استفاده کرد.
  • گزارش کوتاه علمی
  • ولی الله عزیزی صفحه 93
    شته سیاه چغندر که به شته سیاه باقلا نیز معروف است دارای میزبان های متعددی از گیاهان زراعی و علف های هرز می باشد.
    این شته زمستان را به صورت تخم روی بعضی از علف های هرز دایمی، شمشاد و احتمالا گیاهان دیگر می گذراند. در بهار از تخم های زمستانه افراد بی بال به وجود می آید که به تدریج افراد بالدار در بین آنها ظاهر و به طرف مزارع چغندر بذری مهاجرت می کنند. این شته ها در روی بوته ها به صورت زنده زایی تکثیر می یابند و در مدت کوتاهی تمام بوته را می پوشانند. این آفت پس از تولید چند نسل به مزارع چغندر ریشه ای منتقل می شود.
|
  • A. R. Marjovvi, M. R. Jahad Akbar Pages 1-21
    They are few reports on the effect of municiple compost on the soil properties, quality and quantity of sugarbeet. The aim of this study was to obtain information about municipile compost on the soil properties, quality & quantity of of sugarbeet.A field study was conducted at Baraan Rsearch Station with sugarbeet-wheat rotation in permanent plots. The experimental design was factorial combination with 0, 25 & 50 ton/ha municiple compost and 0, 60 & 120 kg/ha nitrogen at four replication. Compost chemical analysis showed that the lead level was higher than the permissible level. The effect of municiple compost was significant on P, K, Fe, Zn, Cu & Pb in soil. At the second years the effect of nitrogen wasn’t significant on root and sugar yield, because of high N-NO3 in irrigation water. Application of municiple compost is not recommended befor planting of sugarbeet, because of increase soil nitrate content decrease of sugar yield.
  • M.R. Orazi Zadeh, S. Y. Sadeghian, M. Mesbah Pages 15-27
    A diallel cross analysis was used to estimate general and specific combining ability of resistance to cercospora leaf spot in six lines of sugarbeet. The parents and 15 hybrids (F1) were evaluated in a randomized complete block design with four replications at Safiabad Agricultural Research Center. A mixture of cercospora agent was grown in the laboratory in V8A media. The infection was created in "Khusestan", in 2001 by three times sprays. Genetic parameters were estimated by Griffing, Jinks and Hyman methods. The results showed that both additive and non-additive genetic effects contributed to the expression of this trait, but the portion of additive and heritable effects of genes are more important. Therefore, there is a relative dominance in genetic control of leaf spot infection. Broad sense and narrow sense heritability were 99% and 79%, respectively. Because of a high amount of additive gene effects and rather high narrow sense heritability, the selection efficiency would be successful in cercocpora leaf spot resistance. The results also indicated that the resistance to this infection could be controlled by recessive genes. Parents 7617 and 261 with less infection intensities have general combining abilities in resistance, so they are suitable parents for resistance increase and can be used in breeding program.
  • R. Mohammadian, S.Y. Sadeghian, M. Moghadam, H. Rahimian Pages 29-63
    This study was conducted over a three-year period (1998, 1999 and 2000) to evaluate some drought tolerance indices and their relations with sugar yield in some sugar beet genotypes under early season drought and non-drought conditions. The experimental design was a split plot with a randomized complete block. The main plots consisted of two irrigation regimes: non-stress and water stress in early season. Subplots consisted of nine sugar beet genotypes. Six genotypes were common in three years. The indices that were studied include difference between white sugar yield in stress condition and non-stress condition, ratio of white sugar yield in stress condition to non-stress condition, stress susceptibility index, mathematical and geometric mean of white sugar yield in stress and non-stress conditions and stress tolerance index.The mathematical and geometric mean of white sugar yield in stress and non-stress conditions predicted white sugar yield in stress and non-stress conditions better than other indices. The results showed that applying the ratio of white sugar yield in stress to non-stress conditions and mathematical mean white sugar yield simultaneously in stress and non-stress conditions were useful for determining suitable genotype in each condition (stress and non-stress). Also when we emphasis for finding suitable genotypes in drought stress, the ratio of white sugar yield in stress condition to non-stress and white sugar yield of genotypes in stress condition must be used together. Among six common genotypes, MSTC2 and 7233.P3 were introduced as drought tolerance sources in breeding program.
  • S. Khayamim, D. Mazaheri, M. Bannayan, J. Gohari, M. R. Jahansooz Page 51
    Extinction coefficient (k) is an important index that shows the rate of light decrease in canopy. Net biomass accumulation is linearly related to cummulative light interception. The slope of this relationship is termed radiation use efficiency. A split plot experiment within randomized complete block design with three replications was conducted in April 2001 in Sugar beet Research station in Kamal Abad, Karaj. The main plots were sugar beet plant densities (D1=80000, D2=100000, D3=120000 p/ha) and subplots were nitrogen fertilizer in three levels (N0=100, N1=200, N2=300 kg N/ha). The plots were sampled 11 times during growth season and leaf area index, radiation use efficiency, extinction coefficient and total shoot biomass were measured. There was no significant difference in Radiation use efficiency among the treatments and it was about 0.008 kilogram per Meter Square. The extinction coefficient was about 0.56. The effect of treatments on leaf area index and total dry weight wasn’t significant, however the most LAI in plant density treatment was related to 80000 plants per hectare and among nitrogen fertilizer treatment was related to 300 kg/ha nitrogen. 80000 plants/ha with 200 kg/ha nitrogen and 100000 plants/ha with 300 kg/ha nitrogen had the most top dry matter.
  • J. Gohari, H. Fazli, G. Tohidlou, D. Taleghani, R. Sheikhaleslami, A. Rajabi, M. Mesbah, F. Hamdi, A. Kashani Page 67
    Determination of an optimum sample size for the evaluation of sugar beet quality is of vital importance. A desirable sugar beet sample could represent confidently the sugar content and quality of delivered beets to the sugar factories. This experiment was carried out at Research Station of Kamalshahr, Karadj, Iran. The experimental field was about 2000 m2 with the distance between rows and plants being 60 and 20 cm, respectively. A triploid multigerm variety (IC1) was used in this study. During the growth period, 180 kg/ha nitrogen was utilized at two times. Half of N was applied pre sowing and half of N as the top dress. The experiment was conducted by controlling disease, pests, and irrigation. Treatments included pulps of n1=5 to n16=80 roots as: 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70, 75, 80 roots after harvest. Pulps were supplied for each treatment and then chemically analyzed. The results showed that for a proper evaluation of sugar content in semiarid regions like Karaj, a minimum of 65 beet roots is required to limit the sugar content fluctuation. Therefore, for an accurate estimation of sugar content of a heterogenus varietiy such as IC1, at least 65 beet roots might be considered to represent a real sample of a sugar beet population.
  • S. Abbasi, M. Mesbah, B. Mahmoudi Page 81
    To optimize the field evaluation of resistance to Cercospora leaf spot, 12 sugar beet cultivars were evaluated under field conditions in Gharakhil, Ghaemshahr at 15-days intervals. Measurements were carried out based on KWS 1-9 and Agronomia 1-5 scales. Disease severities were graded based on total plants per plot and also based on means of 5 randomly selected plants in each plot. Analysis of each recording date and also multivariate analysis of variance based on Lambda statistics indicated that measurements at each stage are not reliable for resistance evaluation and infection severity should be recorded during the growing season. So genotypes comparison should be done based on the disease trend during the season. Also, it seems that plot grading is as accurate method for measurement of infection as single plant grading. Therefore, it can be used to facilitate the evaluation of resistance.
  • V.Ghadiri Page 93
    Black bean aphid is widely distributed in the world. It has several hosts from weeds and cultivated plants. This aphid passes the winter as egg on some permanent weeds, box tree and etc. Young wingless hatches from the eggs in the spring and the winged aphids after appearance migrate to seed beet fields. After producing some generations, they fly to the various summer hosts such as bean, sugar beet and weeds. Damage to tissue of the lower surface of the leaf, loss of sap and injection of toxic saliva curls the leaves severely and causes wilting and stunting of the plants. As the aphids multiply, leaf curling increases so that the aphids are sheltered, thus adding to the difficulty of killing them with insecticide. Colonies in the hearts of sugar beet injure the young leaves. Damage to young inner leaves is always more severe than to the older and outer leaves. A sticky fluid known as honeydew, which is excreted from gut of the aphid, coats the leaves and encourages growth of sooty moulds preventing photosynthesis. On seed crops, A. fabae feeds also on the flower heads and prevents them from normal development. The flowering shoots of sugarbeet and terminal buds of beans are especially susceptible to infestation and are covered with aphids in a short time. This aphid can limit the seed production. High infestation reduces the seed yield and quality of the seed. During a mild winter and a dry spring, the population of this aphid increases, therefore the percentage of infested plants is to rise and fall in different years. Control is achieved by spraying with oxydimethon metyl (1 liter per hectar) and thiomethon (1 liter per hectar).