فهرست مطالب
مجله نامه مفید
پیاپی 53 (اردیبهشت 1385)
- نامه فلسفی
- تاریخ انتشار: 1385/10/11
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 3در این مقاله نخست منطق اینهمانی را معرفی می کنیم، سپس ضمن تقریر مشکلی درتعبیر اینهمانی، راه حل گوتلوب فرگه را در حل آن از طریق تمایز معنی و مصداق در اسامی شرح می دهیم، آنگاه با بیان تفاوت اسم خاص و وصف خاص به مسئله اینهمانی های ضروری پرداخته، و آراء کریپکی را در وجود جمله های تجربی ضروری بررسی می کنیم. درپایان، با ذکر اشتباه متداولی در فهم نکته ای منطقی، راه رفع آن را نشان می دهیم. در این مقاله برای نخستین بار به سابقه برخی از این مسائل در آثار فیلسوفان ایران نیز به اجمال اشاره می کنیم.
کلیدواژگان: اینهمانی، اسم خاص، وصف خاص، وجه، کل طبیعی -
صفحه 11بنا به تصریح ابن عربی، همه تلاش او درآثارش در جهت تبیین وجود انسان است. از این رو می توان گفت عرفان ابن عربی، انسان شناسی است. در ساحت هستی، جز خدا هیچ چیز وجود ندارد، اما در ساحت معرفت، با کثرت مظاهر سروکار داریم و انسان، کامل ترین مظاهر حق و کون جامع است. ابن عربی انسان را مطابق منطق ارسطوئی قابل تعریف نمی داند و در آغاز سلوک برای شناخت آدمی، او را «کلمه جامعه فاصله» معرفی می کند. از نظر او تمام حقایق کونی و الهی در وجود انسان خلاصه شده است. هر یک از افراد انسان به لحاظ تکوینی و در قوس نزول «کامل» است و قابلیت کمال معرفتی در او وجود دارد اما به لحاظ قوس صعود و سیر تکاملی است که تفاوت مراتب آشکار می شود.
کلیدواژگان: خدا، انسان، کمال وجودی، کمال معرفتی، انسان کامل -
صفحه 25از نظر هایدگر، فلسفه افلاطون متضمن تلقی خاصی از حقیقت است. این تلقی که به نظر هایدگر در بیان افلاطون از تمثیل غار به نحو مستتر آمده، نوعی عدول از تلقی یونانیان باستان بوده و تاسیس متافیزیک ودر نهایت سوبژکتیویسم و اومانیسم را به همراه داشته است. «حقیقت» که نزد یونانیان باستان به معنای خود- آشکارسازی وجود بوده، در فلسفه افلاطون و به تبع او در کل تاریخ فلسفه به «تصدیق» و «گزاره صادق» تبدیل شده است. این تغییر متضمن نشستن «صدق» به جای «حقیقت»، و به تعبیر دیگر، تقدم یافتن حیث معرفت شناسانه حقیقت به جای حیث وجودشناسانه آن است. مقاله حاضر پس از ارائه گزارشی تحلیلی از تفسیر هایدگر از تمثیل غار، انتقادات یکی از افلاطون شناسان معاصر او، پل فریدلندر، را بر این تفسیر می آورد. نگارنده در پایان با ارزیابی این انتقادات و به جا دانستن آنها کوشیده است معنای قابل قبول-تری از رای هایدگر به دست دهد.
کلیدواژگان: افلاطون، هایدگر، فریدلندر، حقیقت، صدق، متافیزیک، سوبژکتیویسم -
صفحه 43یکی از مباحث اندیشه سیاسی معاصر، نگرش های موجود به هویت سیاسی است. هویت سیاسی حاکی از چگونگی ارتباط و تعامل افراد و گروه های سیاسی با دیگران و نیز جایگاه افراد در درون نظام های سیاسی است. در چند سده گذشته، مدرنیته غربی بر اندیشه سیاسی غرب غالب بوده است. شاخصه اصلی هویت سیاسی مدرن را می توان غلبه فردگرایی دانست. در مقابل، جریانات منتقد مدرنیسم غربی از نیمه قرن بیستم چنین نگرشی را به نقد کشیده اند. محور این نظریه ها در غرب که در مکاتب سنت گرایی، جامعه گرایی و پسامدرنیسم تبلور یافته است، نقد فردگرایی مدرن و تاکید بر ابعاد هویت جمعی و نیز تاثیرگذاری عوامل فراتر از اراده فردی و مقید بودن فرد به آنها دانست.
کلیدواژگان: هویت سیاسی، نظریه سیاسی غرب، مدرنیسم، سنت گرایی، جامعه گرایی، پسامدرنیسم -
صفحه 63شالوده و اساس نظام سیاسی افلاطون، فضیلت است، به طوری که فضیلت هم غایت و هم وسیله شکل گیری شهر را تعیین می کند. به عبارت دیگر روح مدینه فاضله افلاطون فضیلت می باشد. افلاطون با تعریف فضیلت با عنوان «شناخت و معرفت به خیر و عمل بر طبق آن» اگرچه آموزش فضیلت را از طریق سوفسطائیان غیرممکن می داند، ولی آموزش آن را از طریق معلمان حقیقی فضیلت، مایه استواری مدینه و سعادتمند شدن آن معرفی می کند. بسیاری از ویژگی های خاص فلسفه سیاسی افلاطون، تحت تاثیر فضیلت محور بودن این فلسفه می باشد. آموزه هایی سیاسی مانند فیلسوف شاه، تعریف عدالت به اینکه هر کسی کار خودش را انجام دهد، جامعه طبقاتی بودن مدینه فاضله، تساوی مردان و زنان در ورود به کارهای سیاسی، مخالفت با حکومت دموکراسی و دیگر حکومت های منحط، از لوازم و نتایج فضیلت محور بودن نظام سیاسی افلاطون می باشد. بررسی و تحلیل فلسفه سیاسی افلاطون در پرتو فضیلت محور بودن آن، راه را برای ارزیابی انتقادات وارد شده بر فلسفه سیاسی او هموار می کند. بر این اساس موضع برخی از منتقدین از جمله کارل پوپر قابل مناقشه می باشد.
کلیدواژگان: افلاطون، فضیلت، فلسفه سیاسی، کارل پوپر -
صفحه 75دیدگاه ملاصدرا و هگل نسبت به این دو مقوله اساسی، متاثر از سنت فلسفی است که به آن تعلق دارند. در سنت غربی هگل با دوگانگی عین و ذهن مواجه است و درسنت اسلامی ملاصدرا با دوگانگی وجود وماهیت. هگل برای رفع آن، با قول به نظریه مطلق، همه چیز را درونی فاعل شناسا (مطلق) می داند؛ دیگرعین امری در برابر مطلق نیست. ملاصدرا هم با قول به اصالت وجود، هستی را عین تحقق می داند. از نظر او هر امری به اندازه برخورداریش از وجود حقیقی است، اعم از اینکه آن امرعینی باشد یا ذهنی. ولی برای هگل چون از موضع مطلق بحث می کند دیگر عین مطرح نیست. لذا بحث هستی شناسی و منطق به هم نزدیک یا حتی یکی می شود. در نتیجه هگل در کتاب منطق بحث از وجود می نماید.
کلیدواژگان: هستی (وجود)، نیستی (عدم)، شدن، مطلق -
صفحه 91همان طور که فرگه منطق ارسطویی را نقد کرده و منطق ریاضی را تاسیس نموده است، فلاسفه، منطق دانان و ریاضی دان های بزرگی نیز منطق او را نقد کرده ومنطق های جدیدتری ایجاد نموده-اند.
مدافعان منطق ریاضی، تا مدت ها، با برچسب های «غیر استاندارد»، «غیر کلاسیک»، «منحرف»، منطق های مذکور را به باد انتقاد می گرفتند. در اواخر قرن بیستم، نظریه ای پدید آمده که کثرت های موجود را به نحوی قابل جمع می داند و «تکثرگرایی در منطق» نام دارد. آثار بسیاری در30 سال اخیر در باب این نوع تکثرگرایی به نگارش درآمده است. گرگ رستال و جی سی بیل، دو تکثرگرا هستند که این دیدگاه را بسط داده و به منتقدین آن پاسخ گفته اند. این مقاله گزارشی از این دیدگاه و انتقادات وارده و نقد آن ها می باشد.
کلیدواژگان: تکثرگرایی درمنطق، منطق کلاسیک (منطق رایج)، منطق صوری، منطق مادی، منطق فراگیر، منطق ربط، منطق شهودگرا - نقد و بررسی
-
صفحه 111مقاله «معاد جسمانی در حکمت متعالیه» کوششی است وافر تا نظریه تفکیک بین وحی و فلسفه، سایه خود را بر حکمت متعالیه بسط دهد. تمام اهتمام مقاله معطوف به اثبات تفکیک گرایی صدرالمتالهین در «معاد جسمانی» به عنوان مصداق بارز و سپس تسری این انگاره به همه آراء صدرا و فلاسفه اسلامی می باشد، تا همه آراء آنها را در خلا عنایت به وحی قلمداد نموده و از این رهگذر، حکمت متعالیه را از ثمردهی برای اعتقاد دینی عقیم بداند.
در این راستا برای صدرا دو موضع کاملا متباین با عناوین «ایستار فلسفی» و «ایستار وحیانی» تدارک دیده شده است. موضع اول صرفا مبنی بر اصول فلسفی صدرایی بدون هماهنگی با نظر وحی موجه است و این اصول برای تصویر معاد جسمانی وحیانی نارسا می باشد. موضع دوم که معاد جسمانی عنصری است و متکلمین (به ویژه اشاعره) با استناد به «ظواهر» از آن جانبداری می کنند به عنوان نظریه قاطع وحی بر نظریات صدرا تحمیل شده است.
در راستای صدق این انتساب به جستجوی شواهد پراکنده در آثار صدرا و شواهد جنبی در سخنان دیگران بسیار کوشش شده، و ملازماتی سوال برانگیز بر صریح سخن صدرا مترتب گشته است. به انگیزه واکاوی مقاصد مقاله مزبور و هشدار از تحریف فلسفه متعالی صدرایی تاملی حقیقت جویانه در این نوشتار ضروری می باشد. قصد این نیست که در تطبیق معاد جسمانی صدرایی بر وحی کوششی انجام ندهیم، بلکه هدف مقصور به این است که دوگانگی منتسب به صدرا در آئینه حقیقت ارزیابی شود.
اگرچه مقاله به منظور اثبات این ادعای سنگین، به تقطیع عبارات و التقاط از مواضع ناهمگون در آثار و تاییدجویی از اظهارات کلی صدرا و سایر بزرگان فلسفه یعنی خضوع آنها در قبال وحی، درصدد است به مدعا جزمیت بخشد. همراه برخی عنوان های مقاله، مدعا را محک می زنیم.
-
Page 3In this paper, I first briefly introduce the logic of identity and then explain the Frege's way out of a puzzle in identity through his famous sense-reference distinction. Secondly, by discussing the difference between proper names and definite descriptions, I argue for the existence of necessary a posteriori sentences. Thirdly, I mention a widely misunderstood view of Kripke and show the right way of approaching it. Also in this paper, for the first time, I document our Persian philosopher's awareness of some of the most important theses of Kripke on these subjects.Keywords: Identity, Proper Name, Definite Description, Modality, Natural Kind
-
Page 11As Ibn-Arabi states, in his works he attempts to explicate human existence. Consequently, we can say that Ibn-Arabi’s agnosticism is anthropology. In the sphere of existence there is nothing except God, but in the sphere of knowledge we deal with the plurality of manifestations and man is the fulfillment of the manifestation of the Truth and complete creation. Ibn-Arabi does not believe that man that man can be defined according to Aristotelian logic. At the beginning of quest to know man he presents him as “the complete word of distance.” In his opinion, all of the created and divine truths are summarized in human existence. According to his engenderment, each person is perfect in the descending course and is capable of cognitive perfection. However, the difference in grades is revealed in the ascending course and itinerary of evolution.Keywords: God, Man, Existential Perfection, Cognitive Perfection, Perfect Man
-
Page 25According to Heidegger, an unsaid transformation about the essence of truth took place in Plato’s philosophy; in terms of which the Greek aletheia (i.e.Truth = unhiddenness) replaced by Plato’s definition of truth as correspondence (correctness of representation). In this essay, after explaining Heidegger’s interpretation of the “allegory of the cave”, I will give an account of Friedlander’s criticism on that interpretation. Finally, I will try to give a sound meaning of Heidegger’s original idea.Keywords: Heidegger, Friedlander, Truth, Unhidenness, Subjectivism
-
Page 43One of the contemporary political thought topics is different outlooks to political identity. Political identity denotes the relationship of individuals and political groups and from another aspect the place of individual in the political systems. In last centuries, western modernism was dominant in the political thought of west. The main criterion of modern political thought was the superiority of individualism. In contrast, criticizing trends to western modernity, from the middles of 20th century, have criticized the modernity because of individualism. The core of this trend, exemplified in traditionalism, communitarianism and post modernism, was criticizing of modern individualism and emphasis upon collective identity and accepting the effects of factors other than individual’s desire, and so their restricting effects upon individual.Keywords: Political identity, Western political thought, Modernism, Traditionalism, Communitarians, Postmodernism
-
Page 63Arête is the foundation of Plato’s political system, so that it is both the end and the means to the end of the formation of the polis. In other words, arête is the spirit of Plato’s utopia. Although, by defining arête as “knowledge of the good and practice according to it” Plato considers as impossible the teaching of arête by sophists, but evaluates it’s teaching by true teachers of arête as the essence of firmness of polis and its happiness.Most of the specific characteristics of Plato’s political philosophy are influenced by his philosophy’s political arête-based character. The political teaching like philosopher-king, the definition of justice as “the state in which every body do it his/her own task”, the leveld/casted nature of utopia, the equity between men and women in entering political arena, opposing democracy and other deteriorated forms of government are among the consequences of arête based character of Plato’s political system.The investigation and analysis of Plato’s political system in the light of its arête-based spirit, paves the way for the evaluation of criticisms to his political philosophy. On the basis, the position of some of his critiques e.g. popper is disputable.Keywords: Plato, Arête, Political Philosophy, Karl Popper
-
Page 75Their opinions on this issue are affected by the philosophical tradition to which they belong. In western tradition Hegel is confronted with Cartesian duality, which is the opposition of subject and object. Hegel to remove this duality rendered the theory of absolute. In his theory absolute is regarded as subject. It follows from this theory that all the things are subjective. Then for Hegel metaphysics and logics became one and the same. While in Islamic tradition Mullasadra’s concerns is duality of being and nature. He declared that being is the only truth and nature doesn’t have any reality. It means that being is authenticity and nature isn’t.Keywords: Absolute, Becoming, Nothing, Being
-
Page 91Modern Logic, founded by Frege in 1879 and developed by Russel and Whitehead during 1910-13, encountered several challenges from philosophers and logico-mathematicians such as Brouver, Lewis, Church, Ackerman, Lambert, Lukasiwicz and others, who constructed non-classical logics each of which denies some principles of Classical Modern Logic. These include many-valued logics, intuitionistic logic, quantum logic, relevant logics, free logic, and fuzzy logic and so on. The followers of Classical Logic labeled the logics ‘non-classical,’ ‘non-standard,’ ‘deviant,’ etc. Recently, some inclinations have been developed towards gathering the inconsistent logics under one consistent logic. The approach has been named ‘Logical Pluralism’ and has found many pro and con papers during these thirty years. J.C. Beall and G. Restall are collaborators who have written on, developed and defended Logical Pluralism against the critics. The paper is a critical report of their view.Keywords: Logical Pluralism, Classical Logic, Non, Classical Logics, Relevant Logic Intuitionist Logic, Validity
-
Page 111The image of the separation of philosophy from religion has this time adopted philosophy tools against philosophy to prove that not only philosophers themselves did not use philosophy to understand religious goals; rather they believed it to be abortive in this realm. The article “Corporeal Resurrection in Transcendental Theosophy” is a great effort for this image to overshadow “Transcendental Theosophy”. The overall attempt of the article is to prove Sadra’s “Separatism” concerning the “Corporeal Resurrection” as one of its prominent instances, and then to spread it to all other Sadra’s opinions. This way, the article intends to tell that all schools of Islamic philosophy, above all “Transcendental Theosophy”, are abortive in the realm of religious beliefs. It wants to stabilize the idea that philosophical view may result in everything except religion. Confirming the claim, there are some sporadic cases of Sadra’s works as well as his and some of other philosophers’ dictums in the article. Thereby, there are ambiguous and questionable correlations resulted from Sadra’s explicit words.We did a truth seeking consideration to explore the aims of that article, and to purge Sadra’s transcendental philosophy from distortions and baseless fancies. In this essay also the weak and misconceived instances are reminded.Keywords: Intellect, religion, Transcendental theosophy, Corporeal resurrection, Elemental resurrection
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.