فهرست مطالب
فصلنامه فقه
پیاپی 70 (زمستان 1390)
- 248 صفحه، بهای روی جلد: 12,000ريال
- تاریخ انتشار: 1390/10/20
- تعداد عناوین: 9
-
درآمدی بر فقه حکومتی (تعریف و مبانی)صفحه 3مقاله پیش رو برگرفته از پژوهش نویسنده با عنوان»فقه حکومتی، مبانی و منابع«است که در شمار مجموعه مقالات و نشست های»رویکرد حکومتی به فقه«، به کوشش دانشور گرامی حجهالاسلام والمسلمین سعید ضیائی فر، در پژوهشکده فقه و حقوق، به انجام رسیده است. به لحاظ اهمیت و تقدم منطقی، ویراسته ای از بخش تعریف و مبانی فقه حکومتی ارائه می شود.
کلیدواژگان: فقه حکومتی، ولایت فقیه، شئون امامت، اهداف فقه -
فقه و امنیتصفحه 45تمدن سازی ملازم است با تولید در عرصه های علم و فرهنگ، سیاست و قدرت، و اقتصاد و ثروت; و تولید اینها بدون امنیت میسر نیست; و تولید امنیت بدون دانش امنیتی امکان ناپذیر است.
برخی از مسائلی که در این مقاله بحث شده، از این قرار است: جامعیت و فراگیری نسبی نسبت به ساحات، سطوح، موضوعات و قلمروهای امنیت; جامعیت و فراگیری نسبی نسبت به تهدیدات و امنیت سخت و نرم; جامعیت و فراگیری نسبی نسبت به کارگزاران امنیت و تهدید. فقه امنیت به لحاظ دانشی نیز از مختصاتی چون روشمند بودن، نظام مند بودن، هدف مند بودن، عملیاتی و عینی بودن و در نتیجه توجه عمده به مظاهر و شاخص های تهدید و امنیت برخوردار است.
کلیدواژگان: فقه، امنیت، فقه امنیت، احکام امنیت، حفظ نفس، حفظ مال، حفظ نسل، حفظ عقل، حفظ دین -
گسترش موضوع فقه نسبت به رفتارهای جوانحیصفحه 87نوشتار حاضر به گستره فقه و دایره موضوع این دانش می پردازد و به این سوال پاسخ می دهد که»آیا دانش فقه، تنها به رفتارهای ظاهری و جوارحی مکلفان نظر دارد و یا رفتارهای باطنی و جوانحی را نیز دربرمی گیرد؟ و صرف نظر از قلمرو فقه موجود، آیا رفتارهای جوانحی نیز متصف به احکام پنج گانه می شوند؟ مقاله پیش رو، دیدگاه عدم شمول را مطرح می نماید و با ریشه یابی این نظریه، نتیجه می گیرد که خروج یا اخراج رفتارهای اختیاری جوانحی از دایره موضوع فقه، به تدریج صورت گرفته و ترویج شده است.
کلیدواژگان: موضوع فقه، افعال جوانحی، فقه عقیده، فقه اخلاق، فقه تربیتی -
شیوه استظهار مطالبات شارع با نگاهی دوباره به بحث اوامر و نواهیصفحه 131روش متداول در فهم مطالبات شارع مقدس، اکتفا به ظهور صیغ امر و نهی است که در موارد بسیاری دانش پژوه را با ابهامات و اشکالات متعددی روبه رو می کند. نگارنده در این مقاله تلاش کرده است با نقد این روش، شیوه ای بهتر و متناسب با محاورات عرفی ارائه کند که عبارت از ملاحظه اقتضائیات متعدد در فضای محاوره است، و بر این باور است که با این روش می توان از بدفهمی ها و ابهامات خلاصی جست و استظهار را از قواعد خشک و یکسویه نجات داد.
کلیدواژگان: مطالبات شارع، اوامر و نواهی، اقتضائیات فضای محاوره، عناصر موثر در فهم مراد متکلم -
نقدی بر مقاله تاثیر نگاه فردی و اجتماعی به دین در استنباط احکام فقهیصفحه 167در شماره شصت و هفتم این فصل نامه مقاله ای با عنوان»تاثیر نگاه فردی و اجتماعی به دین در استنباط احکام فقهی«به چاپ رسید که با ورود به حیطه»فقه اجتماعی«ذهن صاحب این قلم را با پرسش هایی مواجه کرد; پرسش هایی از این دست که یک پارچه نگری به موضوع و ملازمات اجتماعی آن (که در مقاله از مولفه های فقه اجتماعی برشمرده شده) به چه معنایی است؟ قلمرو آن کجاست و تقییدپذیری آن در چه حدی است؟ آیا عبور از اطلاق و تقیید لفظی به سوی اطلاق و تقیید ملاکی - که از سازوکارهای دستیابی به فقه اجتماعی قلمداد شده - سازوکار قابل قبولی است؟ و.... این نوشتار با نگاه به این گونه پرسش ها، مقاله مزبور را واکاوی خواهد کرد.
کلیدواژگان: فقه اجتماعی، تشبیب، انصراف، قدر متیقن در مقام بیان، اطلاق لفظی، اطلاق ملاکی -
بررسی فقهی احکام بانکصفحه 194وام های متعارف و معاملات قرضی بانک ها، گاهی به صورت ودیعه گذاشتن مال (سپرده گذاری) در بانک با دریافت سود انجام می شود، و گاهی به صورت وام های بهره دار بانکی است. سود مورد دوم غالبا بیشتر از مورد اول است و این مقدار تفاوت، سود بانکی را تشکیل می دهد.
محور بحث این است که آیا می توان چنین معامله ای را از عنوان حرام یعنی»قرض ربوی«خارج و در عنوان غیرحرام داخل کرد؟
کلیدواژگان: بانک غیر ربوی، سود بانکی، وام و معاملات بانکی، ودیعه گذاری بانکی، وام های بهره دار -
معرفی کتاب: موضوع شناسی در فقهصفحه 232
-
فهرست مقاله های سال هجدهمصفحه 235
-
خلاصه مقاله ها به عربیصفحه 246