فهرست مطالب

فقه - پیاپی 65 (پاییز 1389)

فصلنامه فقه
پیاپی 65 (پاییز 1389)

  • 220 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1389/09/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • درآمدی بر منابع فقه سیاسی؛ سنت
    احمد مبلغی صفحه 3
  • مقدمه ای بر فقه اجتماعی شیعه از نگاه مقام معظم رهبری
    عباسعلی مشکانی سبزواری صفحه 23
    «فقه اجتماعی» در مقابل «فقه فردی»، نگرشی کل نگر و حاکم بر تمام ابواب فقه است. در این نگاه، استنباطهای فقهی باید براساس فقه اداره نظام اجتماعی انجام شود و تمامی ابواب فقه ناظر به امور اجتماع و اداره کشور باشد. ازاین رو گستره ای که در فقه اجتماعی مورد بحث قرار می گیرد، تمامی ابواب و مسائل فقه خواهد بود; زیرا اجتماع و نظام اسلامی، شئون و زوایای مختلفی دارد; مباحثی در حوزه اقتصاد، فرهنگ، حقوق، سیاست، امور بین الملل، و مسائلی از قبیل مسائل نظامی، انتظامی، خانواده، احوالات شخصیه و تمامی مسائل مربوط به زندگی بشری در مقوله مادی و معنوی، و دنیوی و اخروی، که فقیه می بایست همه آن مسائل را بنابر رفع نیازهای اجتماع و نظام اسلامی مورد بررسی قرار دهد.
    مقام معظم رهبری با تاکید بر ضرورت این نوع نگرش در فقه، خواستار تدوین «فقهی نوین» هستند. ایشان ضمن تعمیم گستره فقه اجتماعی به همه ابواب فقه، بر اهتمام فقی هان به استنباط فقهی مطابق با این نگرش تاکید، و تاثیر و تفاوت این نگرش در نوع فتاوای صادره از سوی فقیه را خاطرنشان کرده اند. نویسنده در این مقاله به بررسی»تئوری«مقام معظم رهبری در باب «فقه اجتماعی» و «فقه اداره نظام» پرداخته است.
    کلیدواژگان: دیدگاه های مقام معظم رهبری، فقه، فقه فردی، فقه سنتی، فقه اجتماعی
  • مالکیت موقت در حقوق و فقه
    مسعود امامی صفحه 64
    این مقاله در چهار بخش سامان یافته است. نویسنده در بخش نخست به بیان جایگاه مالکیت موقت در دانش حقوق می پردازد. وی پس از ارائه گزارشی از دیدگاه های حقوق دانان ایرانی و عرب، به این نتیجه می رسد که توقیت در مالکیت، بر پایه صفات مطرح شده برای مالکیت در علم حقوق ممکن نیست. در بخش دوم به جمع آوری موارد مالکیت موقت در فقه پرداخته شده و در نهایت این نتیجه به دست آمده که فقها در این مورد دیدگاه یکسانی ندارند. بخش سوم مربوط به دلایل نفی مالکیت موقت است. نویسنده پس از ارائه هشت دلیل در این مورد و نقد و بررسی آنها، نتیجه می گیرد که هیچ یک از این دلایل نمی تواند مشروعیت مالکیت موقت را از نظر فقهی نفی کند. در بخش پایانی که دلایل امکان و وقوع مالکیت موقت بیان شده است، به اعتباری بودن مفهوم مالکیت و وقوع موارد متعدد آن در فقه استدلال شده و در نهایت این نتیجه به دست آمده است که از نظر فقهی هیچ منعی برای تحقق مالکیت موقت وجود ندارد.
    کلیدواژگان: ملکیت، ملکیت موقت، صفات ملکیت، بیع زمانی، وقف
  • بررسی مبانی فقهی رجم (سنگسار) ثبوتا و اثباتا
    آیت الله محمد ابراهیم جناتی صفحه 123
    یکی از مسائلی که در فقه اجتهادی مطرح است، مسئله رجم زانی و زانیه است. این مسئله در زمان ما بسیار مورد بحث اهل نظر قرار دارد و دشمنان اسلام حکم این مسئله را نکته ضعفی علیه اسلام قرار داده اند. از این رو وظیفه خود دانستم که آن را از نگاه مبانی معتبر فقه اجتهادی بررسی کنم تا معلوم شود چنین حکمی در آنها وجود دارد یا خیر.
    برای تکمیل این موضوع، آن را در سه بخش مطرح می نماییم:بخش اول: بیان ادله فقها و علمایی که قائل به مشروعیت رجم و سنگسار شده اند;بخش دوم: بیان اسباب و شرایطی که باعث حکم رجم می شوند;بخش سوم: بیان شرایطی که مجریان حکم باید دارا باشند.
    کلیدواژگان: رجم، اقرار، شبهات، نواندیشی
  • تاملی در مقالات «تضاد و تعارض در فقه اسلامی»
    نویل ج کولسن ترجمه: اسماعیل نعمت اللهی، محمد امامی پور صفحه 143
  • نکته های نو در علم اصول فقه
    احمد عابدینی صفحه 183
    هریک از علما و فضلا به گونه ای از اصول فقهی رایج انتقاد می کنند و بیشتر طولانی بودن برخی از مباحث اصول فقه و بی فایده بودن برخی مباحث دیگر را مطرح می سازند.
    نگارنده اگرچه آن دو انتقاد را قبول دارد، اما بر این باور است که در اصول فقه کمبودهایی نیز وجود دارد که باید اصول آن تنظیم شود، و نیز برخی مباحث موجود در اصول فقه به شکل فعلی آن زیانبار است، نه از آن جهت که عمر طلاب و فضلا را تلف می کند - که سخن حقی است - بلکه از این جهت که به ذهن سمت وسوی انحرافی می دهد و ذهن صاف و سالم را که شرط اجتهاد صحیح است، به ذهنی تبدیل می کند که برای این مقام هیچ صلاحیتی ندارد.
    در این نوشتار فهرست گونه به برخی مباحث که به آن کمتر توجه شده است اشاره می کنیم و از طرح مباحثی که زاید بودنش از سوی دیگران به کرات تصریح شده است، نظیر بحث مشتق و یا صحیح و اعم و...، خودداری می نماییم.
    کلیدواژگان: خبر واحد، سیره عقلا، اطمینان
  • سلسله نشست های مسائل فقهی - حقوقی؛ فقه ایدز
    صفحه 190
  • خلاصه مقاله ها به عربی
    صفحه 215