فهرست مطالب

آب و خاک - سال بیست و ششم شماره 3 (پیاپی 23، امرداد و شهریور 1391)

نشریه آب و خاک
سال بیست و ششم شماره 3 (پیاپی 23، امرداد و شهریور 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/05/16
  • تعداد عناوین: 25
|
  • محمدرضا شایسته فر، نجمه شفیعی، حسین شیرانی، علی رضایی، محمدرضا کارگر دیانتی صفحه 533
    در سال‎های اخیر، مطالعه مسایل آلودگی خاک در اطراف معادن و کارخانجات ذوب، توجه جدی متخصصان محیط زیست را به خود معطوف کرده است. در کشور ایران، با توجه به توسعه معادن، بررسی مسائل زیست محیطی امری ضروری به نظر می‎رسد. هدف اصلی این پژوهش، انجام مطالعات آماری و زمین آماری جهت ارزیابی و تهیه نقشه پراکنش عناصر آرسنیک و سلنیوم در خاک های اطراف معدن مس سرچشمه می‎باشد. جهت بررسی میزان تمرکز عناصر فلزی سنگین، مسیر نمونه‎برداری در سه جهت متفاوت انتخاب شد. از منطقه‎ای به مرکزیت دودکش‎های کارخانه ذوب مجتمع مس سرچشمه به شعاع 6 کیلومتر، تعداد 120 نمونه خاک از خاک های سطحی حداکثر تا عمق 30 سانتیمتری از مناطق بکر جمع آوری شد و بعد از آنالیز به روش پلاسمای القایی- اسپکتروسکوپی جرمی (ICP- MS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در ابتدا، با توجه به توزیع داده ها، آنالیزهای آماری صورت گرفت. سپس از ابزار واریوگرام برای توجیه تغییر‎پذیری همه جهته استفاده شد و توسط روش تعیین اعتبار کریجینگ جک-نایف، پارامترهای مدل واریوگرام برازش داده شده، تعیین اعتبار شدند. با استفاده از تخمینگر کریجینگ معمولی مناطق آلوده به عنصر آرسنیک و سلنیوم مورد شناسایی قرار گرفت. با توجه به نقشه های ارائه شده، این نتیجه حاصل شد که احتمال تجمع عنصر آرسنیک در اطراف دودکش‎ها بیش از سایر نقاط می‎باشد و جهت وزش باد غالب در این مجتمع به سمت رفسنجان می‎باشد. همچنین در مورد سلنیوم، نتایج نشان داد که بر عکس آرسنیک، جهت وزش باد تاثیری بر پراکنش آن نداشته و مقدار نشان داده شده به خصوصیت زمین شناسی منطقه مورد مطالعه مربوط می شود.
  • مریم سادات حسینی، غلامحسین حق نیا، امیر لکزیان، حجت امامی صفحه 545
    فعالیت های آنزیمی خاک می توانند به عنوان شاخص های کیفیت به منظور ارزیابی پایداری بوم نظام های زراعی مورد استفاده قرار گیرند. هدف از این مطالعه ارزیابی تاثیر مدیریت مقدار پسماند گیاه جو، سوزاندن آن، کود نیتروژن و خاک ورزی بر فعالیت آنزیم های فسفاتاز قلیایی و اوره آز در شرایط مزرعه ای و طی دوره ای 90 روزه بوده است. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح کاه و کلش جو (3 و6 تن درهکتار)، دو سطح سوزاندن (نسوزاندن و سوزاندن)، دو سطح کود اوره (صفر و 125کیلوگرم در هکتار) و دو نظام خاک ورزی (بدون خاک ورزی و با خاک ورزی) بودند. نتایج آزمایش نشان داد افزودن مقدار 6 تن در هکتار پسماند جو فعالیت های آنزیمی را نسبت به مقدار 3 تن در هکتار در 5- 0 سانتی متری خاک به طور معنی دار (05/0> p) افزایش داد. در حالی که سوزاندن کاه و کلش و عملیات خاک ورزی منجر به کاهش فعالیت آنزیم های اوره آز و فسفاتاز قلیایی شد. کود اوره بر فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی بی تاثیر بود، در حالی که فعالیت آنزیم اوره آز را افزایش داد. آنزیم اوره آز نسبت به آنزیم فسفاتاز قلیایی حساسیت بیشتری نسبت به عملیات مختلف در خاک نشان داد. نتایج این مطالعه نشان داد که روش بدون خاک ورزی همراه با حفظ پسماند گیاهی در سطح 6 تن در هکتار و روش بدون سوزاندن موثرترین نوع مدیریت در حفظ و افزایش فعالیت آنزیم های مورد مطالعه در کوتاه مدت بودند.
  • حمید دهقان منشادی، محمدعلی بهمنیار، امیر لکزیان، سروش سالک گیلانی صفحه 554
    لجن فاضلاب با دارا بودن مواد آلی به عنوان منبعی کلان از عناصر میکرو و ماکرو به شمار می رود. به منظور بررسی اثرات مقادیر و دوره های مختلف کاربرد لجن فاضلاب بر میزان ماده آلی، تنفس و فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی و قلیایی، تحقیقی با طرح فاکتوریل، در 3 تکرار اجراء گردید. لجن فاضلاب در پنج سطح، 20 و 40 تن لجن فاضلاب، 20 و 40 تن لجن فاضلاب + 50 درصد کود شیمیایی در هکتار و بدون مصرف لجن فاضلاب بود و دوره های کوددهی در سه سطح (دو، سه و چهار سال) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربرد لجن فاضلاب در کلیه سطوح، باعث افزایش میزان کربن آلی خاک و تنفس میکروبی و فعالیت آنزیمی خاک نسبت به شاهد گردید (05/0(P
  • اعظم حسین پور بوری آبادی، غلامحسین حق نیا، امین علیزاده، امیر فتوت صفحه 563
    افزایش جمعیت، محدودیت منابع آب و همچنین حجم عظیم فاضلاب های شهری و لزوم دفع مناسب آن ها، ضرورت بهره گیری مجدد از فاضلاب را افزایش داده است. دفع فاضلاب در خاک یکی از باصرفه ترین روش های تخلیه است. خصوصیات مختلف خاک، نوع فاضلاب و روش کاربرد آن از جمله مواردی هستند که بر کارائی خاک در تصفیه فاضلاب تاثیر می گذارند. به این منظور آزمایشی در 12 ستون پلی اتیلنی در 7 دوره 15 روزه در قالب فاکتوریل در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. فاضلاب خام و تصفیه شده تصفیه خانه پرکند آباد مشهد به ستون های پر شده از خاک لوم سیلتی در دو شرایط غرقاب پیوسته و متناوب بکار برده شدند. در پایان آزمایش نیز ستون های خاک برش داده شدند و نمونه های خاک از اعماق 25-0، 50-25 و 100-50 سانتی متری هر ستون جمع آوری گردیدند. ویژگی هایی مانند اسیدیته، شوری، غلظت نیترات، فسفات، کربن آلی کل، نیکل و کادمیم در نمونه های بخش محلول خاک و همچنین زه آب های جمع آوری شده در هر دوره آزمایش اندازه گیری شدند. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که میانگین مقدار تمام پارامترهای فوق (به جز اسیدیته و شوری) در زه آب های خروجی، همواره کمتر از میانگین مقدار آن در فاضلاب های ورودی به خاک است اما با استمرار کاربرد فاضلاب ها در طول زمان بر مقدار آن ها (به جز شوری و نیکل) افزوده شده است. مقدار کادمیم در نمونه های زه آب در هیچ دوره قابل تشخیص نبود. در بررسی تاثیر کاربرد فاضلاب ها بر خصوصیات شیمیایی خاک نیز مشخص گردید که مقدار تمامی ویژگی های مورد اندازه گیری (به جز شوری) در مقایسه با مقدار اولیه آن ها در محلول خاک افزایش یافته اند. بنابراین با توجه نتایج به دست آمده، تخلیه فاضلاب های مورد استفاده به ویژه فاضلاب خام باید با مدیریت صحیحی صورت گیرد تا بتوان ضمن بهره گیری مطلوب از آن ها، خطرات زیست محیطی ناشی از تخلیه آن ها در محیط پیرامون را نیز به حداقل ممکن کاهش داد.
  • ناصر صداقتی، سید جواد حسینی فرد، اکبر محمدی محمدآبادی صفحه 575
    برداشت بی رویه از منابع آب کشاورزی در استان کرمان، باعث شده تا سالانه بطور متوسط حدود 1 متر افت سطح آب زیرزمینی را در این مناطق داشته باشیم. راندمان آبیاری سطحی در باغ های پسته، به دلیل خصوصیات ذاتی این روش آبیاری و نیز به کارگیری غیر صحیح آن، پائین می باشد. در شرایط بحرانی کنونی توسعه اصولی سیستم های آبیاری تحت فشار تاثیرات بسزایی در بالا بردن راندمان کاربرد آب در باغ های پسته این منطقه دارد. لذا در این تحقیق دو سیستم آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی (با دو عمق نصب 30 و 50 سانتیمتر) با سه تیمار آبیاری به میزان 40، 60 و 80 درصد نیاز آبی درختان پسته در روش آبیاری سطحی، به مدت 4 سال مورد مطالعه قرار گرفت. صفات رویشی و زایشی درختان، صفات کمی و کیفی محصول، کارایی مصرف آب و چگونگی توزیع رطوبت و همچنین شوری در محدوده ریشه درختان، از مهمترین فاکتورهای مورد اندازه گیری بودند. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، عمق نصب 30 سانتیمتر، بهترین وضعیت را داشت. بین سیستمهای آبیاری، مقادیر 60 و 80 درصد نیاز آبی، اختلاف معنی داری نداشتند این در حالی است که مقدار آب بکاررفته به میزان 40 درصد نیاز آبی، بر روی اغلب فاکتورهای مورد ارزیابی اثرات منفی معنی داری، نشان داد. بنابراین آبیاری قطره ای زیرسطحی با عمق نصب 30 سانتیمتر و میزان آب 60 درصد نیاز آبی در روش آبیاری سطحی، با کارایی مصرف آب 290/0 کیلوگرم محصول خشک در هر متر مکعب آب مصرفی و 25 درصد صرفه جویی در مصرف آب نسبت به روش آبیاری قطره ای سطحی، بهترین تیمار شناخته شد و قابل توصیه است.
  • شادی شفاعی، امیر فتوت، رضا خراسانی صفحه 586
    ترکیبات آهن (به شکل صفرظرفیتی و یا اکسید) به علت داشتن توانایی حذف یا کاهش آلاینده های متعدد آلی و معدنی از موادی هستند که به عنوان اصلاح کننده آلودگی محیط زیست به ویژه در محیط های آبی به کار می روند. مطالعات کمی در مورد استفاده از آهن صفرظرفیتی به ویژه نانوذرات آهن در اصلاح خاک های آلوده به فلزات سنگین صورت گرفته است؛ بنابراین با هدف بررسی تاثیر پودرهای آهن بر فراهمی فلزات نیکل، روی، کادمیوم و سرب در یک خاک آهکی آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار پودرهای آهن صفرظرفیتی و اکسید آهن در اندازه نانو و میکرومتر در سه دوره زمانی 1، 2و 4 هفته و 2 تکرار به انجام رسید. نتایج نشان دادند به طور کلی غلظت فلزات سنگین قابل استخراج با DTPA در خاک تحت تیمار منابع آهن دار صفرظرفیتی نسبت به خاک شاهد کاهش معنیدار داشت. غلظت نیکل، کادمیوم، روی و سرب به ترتیب 28، 32، 37 و 28 درصد کاهش در تیمار آهن صفرظرفیتی میکرومتر و 12، 0، 25 و 21 درصد کاهش در تیمار نانوذرات آهن صفرظرفیتی داشت. در صورتی که حضور اکسیدهای آهن باعث افزایش معنی دار فلزات سنگین قابل استخراج با DTPA خاک شد. هم چنین در بازه زمانی یک تا چهار هفته به استثناء فلز نیکل اختلاف معنی داری در غلظت سایر فلزات سنگین قابل استخراج با DTPA مشاهده نشد. به طور کلی در این مطالعه کارایی آهن صفرظرفیتی میکرومتر در کاهش فراهمی فلزات سنگین بیشتر بود و تاثیر نانوذرات آهن صفرظرفیتی در محیط خاک چشم گیر نبود.
  • سینا رازی، علی حسین زاده دلیر، فرزین سلماسی، داود فرسادی زاده صفحه 597
    در این مقاله تاثیر توام آبپایه و طوق به عنوان محافظ و بازدارنده در جهت کاهش آب شستگی موضعی و تحت شرایط آب زلال (9/0V/Vc=) بررسی شده است. در مرحله اول از آزمایشات، آبپایه در فواصل مختلف از پایه و در قسمت پایین دست پایه قرار داده شد. نتایج آزمایشات نشان داد که کمترین فاصله آبپایه از پایه در پایین دست بیشترین تاثیر را در کاهش عمق آب شستگی در قسمت بالادست و جلوی پایه دارد. میزان عمق آب-شستگی در این حالت حدود 30 درصد کاهش یافت. در ادامه آزمایشات از طوق نیز هم زمان با آبپایه استفاده شد. هنگام استفاده توام از طوق (2W/D=) و آبپایه (L=0)، عمق آب شستگی به میزان 42 درصد و در حالت استفاده توام از طوق (3W/D=) و آبپایه (L=0)، عمق آب شستگی جلوی پایه ها بیش از 98درصد کاهش یافت. نتایج نشان می دهند که استفاده توام از آبپایه و طوق بیشترین تاثیر را بر کاهش آب شستگی موضعی اطراف پایه های پل خواهد داشت.
  • ابراهیم باباییان، مهدی همایی، رسول راهنمایی صفحه 607
    استخراج گیاهی یکی از روش های آلودگی زدایی سرب از خاک محسوب می شود. استفاده از عوامل کی لیت کننده در خاک می تواند کارآیی این روش را افزایش دهد. در این پژوهش، اثر کاربرد کی لیت های طبیعی و سنتزی بر کارآیی استخراج سرب از خاک توسط هویج مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل: 1) 6 سطح سرب: صفر، 100، 200، 300، 500 و 800 میلی گرم در کیلوگرم خاک از منبع نیترات سرب، 2) کی-لیت: EDTA4، NTA5 و اسید اگزالیک و 3) غلظت کی لیت: صفر، 5/2، 5 و 10 میلی مول در کیلوگرم خاک بود. نتایج نشان داد EDTA به طور موثری باعث افزایش غلظت سرب در محلول خاک شد، به گونه ای که در غلظت 10 میلی مولار آن، سرب قابل استخراج از خاک 463 برابر نسبت به شاهد افزایش یافت. با افزایش غلظت کی لیت ها، غلظت سرب در شاخساره و ریشه نیز افزایش یافت. بیشترین مقدار سرب در شاخساره و ریشه در غلظت 10 میلی مول بر کیلوگرم EDTA و سطح 800 میلی گرم بر کیلوگرم سرب خاک به ترتیب 342 و 301 میلی گرم در کیلوگرم بدست آمد. با افزایش غلظت سرب و کی لیت، پتانسیل استخراج گیاهی سرب از خاک افزایش یافت، به طوری که بیشترین مقدار سرب استخراج شده از خاک در طول دوره رشد هویج، در بالاترین سطح آلودگی خاک و غلظت EDTA، برابر 1367 گرم در هکتار بدست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که هویج توانایی زیادی در جذب و تجمع سرب در اندام های خود دارد و بنابراین می تواند به عنوان گیاهی سرب اندوز در فناوری پالایش گیاهی مورد استفاده قرار گیرد.
  • نصرت الله نجفی، سنیه مردمی، شاهین اوستان صفحه 619
    در یک آزمایش گلخانه ای، تاثیر غرقاب، لجن فاضلاب و کود دامی بر جذب و غلظت P، K، Ca، Mg و Na در ریشه و بخش هوایی آفتابگردان ((Helianthus annuus L. بررسی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار شامل مدت غرقاب در پنج سطح (صفر، 2، 4، 8، 22 روز)، منبع کود آلی در دو سطح (کود دامی و لجن فاضلاب) و هر کود آلی در سه سطح (صفر، 15، 30 گرم بر کیلوگرم خاک) انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش مدت غرقاب شدن خاک، جذب و غلظت P و K در ریشه و بخش هوایی، غلظت Ca و Na در ریشه، غلظت Mg بخش هوایی، جذب Ca و Mg در ریشه و جذب و غلظت Na در بخش هوایی آفتابگردان افزایش یافت ولی جذب و غلظت P در ریشه و جذب K در ریشه و بخش هوایی مجددا کاهش یافت. با افزایش مدت غرقاب شدن خاک، جذب و غلظت Ca در بخش هوایی کاهش یافت ولی غلظت Ca در بخش هوایی دوباره افزایش یافت. اثر غرقاب شدن خاک بر جذب Mg در بخش هوایی معنی دار نبود. با کاربرد کود دامی و لجن فاضلاب و افزایش سطح مصرفی آنها جذب و غلظت P در ریشه و بخش هوایی، جذب Ca در ریشه و بخش هوایی و جذب و غلظت Na در بخش هوایی افزایش یافت. جذب و غلظت K در بخش هوایی با کاربرد کود دامی و افزایش سطح مصرفی آن افزایش یافت ولی با مصرف لجن فاضلاب کاهش یافت. تاثیر غرقاب شدن خاک بر جذب و غلظت عناصر پرمصرف و سدیم در ریشه و بخش هوایی به منبع و مقدار کود آلی مصرفی بستگی داشت و برعکس. نتایج نشان داد که حتی دوره های کوتاه غرقاب شدن خاک (2 روز) بر غلظت های عناصر در گیاه اثرات طولانی مدت داشت. به طور کلی، گیاه آفتابگردان P،Mg و Naرا در ریشه و Ca را در بخش هوایی انباشته کرد در حالی که غلظت K در ریشه تفاوت معنی داری با بخش هوایی نداشت.
  • وحید مظفری، لیلا امیدی صفحه 637
    به‎منظور بررسی تاثیر پتاسیم و شوری بر برخی پارامترهای مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی پسته (رقم بادامی زرند)، آزمایشی به‎صورت فاکتوریل با دو فاکتور شوری (صفر، 100 و 200 میلی‎مولار کلریدسدیم) و پتاسیم (صفر و 1 میلی‎مولار پتاسیم از منبع نیترات پتاسیم) در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تکرار در محیط ‎پرلیت انجام شد. جهت بررسی غلظت پرولین و قندهای احیاءکننده در دو زمان مختلف (سه و شش روز پس از اعمال شوری) طرح به‎صورت فاکتوریل اسپلیت با سه تکرار تجزیه گردید و در آن شوری× پتاسیم به‎عنوان فاکتور اصلی در قالب طرح کاملا تصادفی و زمان به‎عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نمونه‎برداری های مربوط به غلظت پرولین و قندهای احیاءکننده، سه و شش روز پس از اعمال شوری انجام گرفت. نتایج حاصله نشان داد، با افزایش شوری (کلرید سدیم) از صفر به 100 میلی‎مولار، وزن خشک اندام هوایی و ریشه به ‎ترتیب حدود 17 و 15 درصد افزایش معنی‎داری یافت. با افزایش پتاسیم از صفر به 1 میلی‎مولار، وزن خشک اندام هوایی از 885/0 به 007/1 گرم در هر گلدان رسید. کاربرد 1 میلی‎مولار پتاسیم، ارتفاع گیاه و تعداد برگ را به‎طور معنی‎داری افزایش داد. افزایش شوری موجب افزایش معنی‎دار سدیم و کاهش منیزیم گیاه گردید. غلظت پرولین و قندهای احیاءکننده سه روز پس از اعمال شوری افزایش معنی‎داری حاصل نمود در حالی‎که پتاسیم غلظت پرولین را کاهش داد. هم‎چنین، عامل زمان به‎طور معنی‎داری غلظت قندهای احیاءکننده را تحت تاثیر قرار داد به ‎طوری که با گذشت 72 ساعت غلظت قندهای احیاءکننده کاهش معنی‎داری حاصل نمود اما در مورد غلظت پرولین این‎گونه نبود.
  • وحید یزدانی، بیژن قهرمان، کامران داوری، محمد ابراهیم فاضلی صفحه 648
    یکی از جنبه های مهم بررسی خاک، دانستن روابط و همبستگی بین خصوصیات مختلف خاک و بیان کمی آنها در قالب مدل های آماری است. هدف از این پژوهش برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع توسط رگرسیون و شبکه استنتاج تطبیقی عصبی- فازی، با استفاده از پارامترهای زودیافت خاک می باشد. لذا آزمایشات مربوط به محاسبه هدایت هیدرولیکی اشباع و محاسبه خصوصیات فیزیکی خاک در 54 نقطه در زمین، که با فواصل 5 در 5 متر مشخص شده بودند، صورت گرفت. همچنین مقادیر چگالی ظاهری با روش کلوخه پارافینی، بعد فراکتال اندازه ذرات توسط روش الک خیس، درصد شن، رس و سیلت توسط هیدرومتری و هدایت هیدرولیکی اشباع بالای سطح ایستابی توسط روش استوانه های مضاعف اندازه گیری شد. بهترین مدل رگرسیونی برای تابع انتقالی، بر اساس حداقل سازی تابع هدفی که براساس پارامترهای آماری R2، RMSE و MAE بنا نهاده شده بود انتخاب گردید. پارامترهای درصد شن، چگالی ظاهری، چگالی حقیقی، بعد فراکتال اندازه ذرات، تخلخل و درصد سیلت به عنوان ورودی انتخاب شدند. در تابع انتقالی ارائه شده مقادیر R2، RMSE، NRMSE و MAE به ترتیب برابر 65/0، 017/0، 96/0 و 012/0 می باشند. شبکه استنتاج تطبیقی عصبی- فازی با 4 لایه در ورودی شامل چگالی ظاهری، چگالی حقیقی، تخلخل و بعد فراکتال اندازه ذرات و یک لایه خروجی دارای بهترین عملکرد بود. در مدل عصبی- فازی ارائه شده در این تحقیق مقدار R2 در آموزش و آزمون به ترتیب برابر 88/0 و 86/0 بوده و مقادیر RMSE نیز به ترتیب برابر 012/0 و 02/0 می باشد. با توجه به نتایج آنالیز حساسیت، تابع انتقالی رگرسیونی کمترین حساسیت را نسبت به تغییرات در تخلخل و بعد فراکتال اندازه ذرات دارد؛ در مقابل بیشترین حساسیت را نسبت به تغییرات در مقادیر چگالی ظاهری، درصد سیلت و درصد شن دارد. مدل استنتاج تطبیقی عصبی- فازی همانند تابع انتقالی رگرسیونی، نسبت به تغییرات در چگالی ظاهری بیشتر از سایر متغیرها حساس می-باشد، ضمن اینکه نتایج بیانگر برتری سامانه عصبی- فازی نسبت به تابع رگرسیونی است. ارزیابی مدل ها نشان داد که در خاک های رسی برآوردها دقت قابل قبولی ندارد؛ در مقابل برای تخمین هدایت هیدرولیکی اشباع در خاک هایی با بافت سبک تا متوسط (لومی شنی، لوم و سیلت لوم) مناسب می باشند.
  • امیر احمدی آغ تپه، احمدرضا قنبری، علیرضا سیروس مهر، براتعلی سیاه سر، محمدرضا اصغری پور صفحه 660
    به منظور مطالعه اثر پساب تصفیه شده، همراه با محلول پاشی کود کامل بر برخی خصوصیات کمی و کیفی علوفه ارزن دم روباهی (Setaria italica) آزمایشی بصورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1388 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارها شامل سه سطح آبیاری: آبیاری با آب چاه در تمام مراحل رشد بعنوان شاهد، آبیاری با آب چاه و پساب یک در میان و آبیاری با پساب در کل دوره رشد، بعنوان فاکتور اصلی و سه سطح محلول پاشی: عدم محلول پاشی (شاهد)، محلول پاشی با 600 گرم کود کامل در هکتار و محلول پاشی با 1200 گرم کود کامل در هکتار، بعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی شامل: عملکرد علوفه خشک و خصوصیات کیفی علوفه نظیر دیواره سلولی (NDF)، دیواره سلولی بدون همی سلولز (ADF)، لیگنین (ADL)، خاکستر (ASH)، پروتئین خام (CP)، کربوهیدرات محلول در آب (WSC) و قابلیت هضم ماده خشک (DMD) بودند. با توجه به نتایج بدست آمده، تیمارهای آبیاری با پساب و محلول-پاشی تاثیر معنی داری بر عملکرد و خصوصیات کیفی علوفه داشتند. در بین تیمارهای آبیاری، آبیاری با پساب در کل دوره رشد سبب افزایش عملکرد علوفه خشک و خصوصیات کیفی مانند کربوهیدرات های محلول، پروتئین خام، خاکستر، قابلیت هضم ماده خشک و کاهش معنی دار دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و لیگنین علوفه گردید. همچنین تیمار محلول پاشی 1200 گرم کود کامل بیشترین عملکرد علوفه و قابلیت هضم ماده خشک را در مقایسه با تیمارهای محلول پاشی 600 گرم کود کامل و شاهد داشت.
  • محمدحسین نجفی مود، امین علیزاده، کامران داوری، محمد کافی، علی شهیدی صفحه 672
    این طرح به منظور تعیین تابع برتر آب - شوری - عملکرد دو رقم پنبه ورامین و خرداد در شرایط اقلیمی بیرجند اجرا گردید و در آن توابع به فرمهای خطی ساده، کاب داگلاس، درجه دوم و متعالی مورد استفاده قرار گرفتند. پس از تعیین ضرایب مورد نیاز، به منظور مقایسه و ارزیابی این مدلها از آماره های F، t استیودنت و پنج شاخص آماری ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)6، ضریب تعیین (CD)7، بازده مدل (EF)8، خطای بیشینه (ME)9 و ضریب مقدار باقیمانده (CRM)10 استفاده گردید. نتایج بدست آمده در مورد هر دو رقم پنبه ورامین وخرداد نشان دادند تابع درجه دوم می تواند به عنوان تابع برتر آب - شوری – عملکرد نسبت به سایر توابع در منطقه اقلیمی بیرجند معرفی شود.
  • الهام زنگنه یوسف آبادی، مجید بهزاد، سعید برومندنسب صفحه 680
    این پژوهش با هدف بررسی آزمایشگاهی تاثیر استفاده از آب مغناطیسی بر روی میزان آبشویی خاک شور در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تیمار و 3 تکرار مجموعا در 9 ستون انجام شد. خاک با بافت سیلتی لوم درون ستون هایی به ارتفاع 50 سانتی متر و قطر 10 سانتی متر ریخته شد و در انتهای ستون ها کاغذ صافی و توری پلاستیکی تعبیه گردید. پس از عبور آب از میدان مغناطیسی با شدت های متفاوت، آبشویی به روش متناوب صورت گرفت و زه آب خروجی از انتهای ستون ها جمع آوری گردید و در آزمایشگاه تجزیه شیمیایی گردید. نتایج حاصل نشان داد که میزان آبشویی سدیم، پتاسیم، کلر و سولفات در تیمارهای مغناطیسی به طور معنی داری در سطح 5 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. همچنین کاربرد تیمارهای مغناطیسی مختلف اثر معنی داری بر آبشویی منیزیم و بیکربنات نداشت و میزان آبشویی کلسیم به طور معنی داری در تیمارهای مغناطیسی کمتر از تیمار شاهد بود.
  • علیرضا توکلی صفحه 690
    یکی از اهداف اساسی در زراعت دیم، تعیین و شناخت اجزای بهره وری آب از طریق اعمال مدیریت های مناسب زراعی از جمله تک آبیاری و تاریخ کاشت برای ارقام مختلف گندم است. بدین منظور و با هدف به گزینی تک آبیاری و تعیین برنامه زمانی مناسب آن برای گندم دیم، تحقیقی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه و به مدت دو سال زراعی (83-1381) به اجراء در آمد. سه تاریخ کاشت (زود، نرمال، دیر) و سه میزان تک آبیاری (بدون آبیاری (شرایط دیم)، تک آبیاری به میزان 50 میلی متر در زمان کاشت و تک آبیاری به میزان 100میلی متر در زمان کاشت) برای پنج رقم گندم (شامل سه لاین تحت شماره، رقم آذر 2 و دبل کراس شاهی) مورد مطالعه قرار گرفت. اجزای شاخص های بهره وری آب شامل بهره وری بارش، بهره وری آب آبیاری و بهره وری کل آب کاربردی (تک آبیاری و بارش) تحت شرایط و تیمارهای ذکر شده تعیین گردید. بر اساس نتایج به دست آمده و تحلیل بر اساس میان یابی و مقادیر کمی شاخص های بهره وری آب مصرفی برای گندم دیم، تیمار 100 میلی متر تک آبیاری در اول مهر، 75 میلی متر تک آبیاری در اواسط مهر و تک آبیاری 50 میلی متر در اواخر مهر مطلوب ترین برنامه آبیاری برای لاین شماره 3 بود که نسبت به رقم آذر2 برتری نشان داد و میزان بهره وری تک آبیاری آن بین 3/11 تا 3/21 کیلوگرم بر متر مکعب است. حداکثر بهره وری آب تک آبیاری، بهره وری بارش و بهره وری کل آب کاربردی از این گزاره مدیریتی به دست آمد.
  • احسان صیاد، سیدمحسن حسینی، وحید حسینی، محمدحسن صالحه شوشتری صفحه 700
    جنگلکاری ها به طور مستقیم یا غیرمستقیم روی جانداران خاکزی که از عوامل مهم در پویایی خاک هستند تاثیر می گذارند. این تحقیق به منظور ارزیابی میزان تاثیر جنگلکاری گونه های درختی مختلف بر جانوران خاک صورت گرفت. جنگلکاری های هشت گونه درختی شامل گونه های درختی تثبیت کننده نیتروژن (پنج گونه) و گونه های درختی فاقد این وی‍‍ژگی (سه گونه) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1372 در حاشیه رودخانه دز مستقر شده اند. جهت ارزیابی جانوران خاک در اواسط پاییز سال 1385 در هر قطعه جنگلکاری، دو نمونه به مساحت 5/0 5/0 متر مربع از عمق 25-0 سانتی متری به طور تصادفی برداشت گردید. جانوران مشاهده شده شامل کرم خاکی، حلزون، مورچه، خرخاکی، عنکبوت، پادمان، سوسک و هزارپا بودند. به طورکلی نتایج حاکی از وجود بیشترین فراوانی و زیست توده جانوران در جنگلکاری A. salicinaاست، در حالی که جنگلکاری E. camaldulensis کمترین فراوانی و زیست توده و بیشترین غنای جانوران خاک را داشت. مقایسه فراوانی و زیست توده جانوران خاک در دو گروه جنگلکاری تفاوت معنی داری نشان نداد. تجزیه به مولفه اصلی گونه های درختی جنگلکاری شده بر اساس جانوران مشاهده شده نیز نشان می دهد که نمی توان دو گروه را متفاوت دانست. بنابراین می توان بیان کرد که تفاوت های مشاهده شده زیر گونه های درختی مختلف به خصوصیت تثبیت کنندگی آنها ارتباطی ندارد. از آنجایی که جانوران خاک فاکتور مهمی در تنظیم تجزیه لاشریزه است مطالعه در مورد ارتباط فراوانی و غنای آنها با تجزیه لاشریزه توصیه می شود.
  • آمنه رشیدشمالی، حبیب خداوردی لو، عباس صمدی صفحه 708
    با اینکه برخی فلزهای سنگین مانند روی برای رشد گیاه ضروری هستند، در غلظت های بالا اثرات سمی داشته و منجر به مهار رشد گیاه می-شوند. در این پژوهش، بردباری و توانایی جذب و اندوزش روی به وسیله برخی گونه های گیاهی وحشی منطقه آذربایجان غربی در خاکی با مقادیر افزوده صفر، 1000، 3000 و 6000 میلی گرم روی بر کیلوگرم خاک مطالعه شد. بذر گیاهان آفتاب پرست (Heliotropium europaeum)، سلمه-تره (Chenopodium album)، سلمک (Atriplex sp.)، تاج خروس (Amaranthus retroflexus)، ارزن وحشی (Pennisetum glaucum)، یونجه وحشی (Medicago sativa) و خرفه (Portulaca oleracea) در گلدان های حاوی خاک آلوده کشت شدند. در پایان فصل رشد، عملکرد نسبی گیاهان (RY%)، غلظت فلز در شاخساره گیاهان، تغلیظ زیستی فلز در شاخسار گیاهان (BCFZn) و برداشت کل فلز از خاک به وسیله گیاهان (MEZn) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد با افزایش آلودگی روی در خاک، زیست توده گیاهان (به استثنای سلمه تره و خرفه) به ویژه در غلظت های زیادتر آلودگی، کاهش معنی داری (05/0≤ P) داشت. آفتاب پرست تنها با 10 درصد کاهش عملکرد نسبی بردبارترین گیاه به تنش آلودگی روی بود. در مقایسه بین گیاهان مورد مطالعه، تاج خروس بالاترین مقدار BCFZn وMEZn را در تیمار های شاهد (به ترتیب با مقدار میانگین01/1 و 14/0) و 6000 میلی گرم روی بر کیلوگرم خاک (به ترتیب با مقدار میانگین 35/0 و 45/3) داشت. گیاهان تاج خروس، سلمه تره و سلمک با داشتن زیست توده نسبتا بالا (بین 750 تا 960 گرم ماده خشک در واحد بوته در شرایط طبیعی) و نرخ متوسط جذب روی، می توانند در زدودن روی از خاک آلوده موثر باشند.
  • محمدحسین نوری قیداری صفحه 718
    یکی از ابزارهای مهم طراحی سازه های هیدرولیکی، رگبار طرح می باشد که از روی منحنی های شدت- مدت – فراوانی (IDF) برای تدوام و دوره بازگشت معیین استخراج می شود. روش متداول محاسبه منحنی های IDF علاوه بر طولانی تر بودن، دارای تعداد پارامترهای زیادی می باشند که این خود باعث کاهش اعتماد پذیری این منحنی ها می شود. در روش متداول محاسبه منحنی هایIDF، باید بارش به ازای دوام های مختلف ثبت شده باشد تا استخراج این منحنی ها میسر گردد. در بعضی مناطق تنها آمار بارش های 24 ساعته موجود است که از روی این آمار ها استخراج منحنی های IDF به روش های متداول ممکن نمی باشد. در این مقاله برای رفع این مشکلات از تئوری فرکتال استفاده شده و از روی داده های حدکثر بارش سالانه در تداوم روزانه (24 ساعته)، منحنی های IDF ساخته می شود. روش بکار برده شده نسبت به روش های متداول دارای مراحل محاسباتی کمتری بوده و تعداد پارامترهای آن بمراتب کمتر می باشد که این باعث بالا رفتن اعتمادپذیری می گردد. روش های متداول و فرکتال بطور موردی برای استخراج منحنی های IDF در ایستگاه باران سنجی تنگه پنج بکار گرفته شده که نتایج نشان می دهد، حدکثر اختلاف منحنی های IDF بدست آمده از تئوری فرکتال و روش متداول کمتر از 8/9 درصد می باشد.
  • سحر اخوان، محمود شعبانپور، مسعود اصفهانی صفحه 727
    به منظور بررسی اثر تراکم خاک بر رشد ریشه و اندام هوایی گیاه گندم، یک آزمایش گلدانی در سال 1389در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار ها شامل سه سطح؛ تراکم طبیعی، ده درصد و بیست درصد تراکم و دو نوع خاک بود که مجموعا شامل 18 گلدان شد. شاخص مقاومت مکانیکی خاک اندازه گیری شده با دستگاه مقاومت سنج نفوذی تفاوت معنی داری را بین تیمارهای آزمایشی نشان داد. صفات ریشه ای و اندام های هوایی اندازه گیری شده گیاه شامل وزن تر و وزن خشک کل اندام های هوایی، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، سطح برگ، سطح ریشه، حجم ریشه، طول ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به اندام های هوایی، نسبت سطح برگ به سطح ریشه، چگالی طول ریشه، چگالی سطح ریشه، چگالی وزن ریشه، چگالی وزن خشک ریشه و محتوای نیتروژن ریشه، تفاوت معنی داری در سطح 1 درصد نشان دادند به طوری که بیشترین طول ریشه، سطح ریشه، چگالی طول ریشه و چگالی سطح ریشه در تیمار بدون تراکم (به ترتیب با میانگین 6/3332 سانتی متر، 5/421 سانتی متر مربع، 4/6633 کیلومتر بر مترمکعب، 25/1 کیلومترمربع بر مترمکعب) بدست آمد. نتایج کلی این آزمایش نشان داد که با افزایش تراکم خاک، صفات مربوط به اندام های هوایی و ریشه ای گیاه گندم تحت تاثیر قرار می گیرد و در تراکم بیست درصد با مقاومت نفوذی 94/1155 و 76/762 کیلوپاسکال به ترتیب در خاک رسی و شنی، رشد ریشه و اندام های هوایی نسبت به خاک طبیعی محدود شد.
  • محمد جلینی، حمیدرضا مهرآبادی صفحه 736
    با توجه به کمبود منابع آب، بهره گیری از شیوه های نوین آبیاری در کشاورزی امری اجتناب ناپذیر می نماید. امروزه روند بهبود، تکامل و استفاده از شیوه آبیاری قطره ای به عنوان یکی از پیشرفته ترین روش ها در آبیاری اراضی زراعی در حال افزایش می باشد. این پژوهش به منظور ارزیابی استفاده از روش زیر سطحی آبیاری قطره ای در دورهای مختلف آبیاری بر عملکرد، کارآیی مصرف آب و خصوصیات کیفی پنبه با استفاده از آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور 1-آبیاری قطره ای با دو الگوی سطحی و زیرسطحی و 2- دور آبیاری 2، 4 و 6 روز در دو سال زراعی 1386 و 1387 در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات پنبه شرق کشور- کاشمر اجرا شد. در تجزیه مرکب داده ها، الگوی آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب معنی دار بود. مقدار عملکرد وش در آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی به ترتیب 3074 و 3988 کیلوگرم در هکتار بود که با هم اختلاف معنی دار داشتند. کارآیی مصرف آب الگوهای مذکور به ترتیب 349/0 و 268/0 کیلوگرم وش به ازاء مصرف هر مترمکعب آب بود. عملکرد وش در سه تیمار دور آبیاری 2، 4 و 6 روز به ترتیب برابر با 3491، 3725 و 3364 کیلوگرم در هکتار بدست آمد که با هم اختلاف معنی دار نداشتند. بیشترین عملکرد و کارآیی مصرف آب در آبیاری قطره ای زیرسطحی با دور آبیاری 4 روز به ترتیب به میزان 4315 کیلو گرم در هکتار و 375/0 کیلوگرم وش بر مترمکعب و کمترین عملکرد و کارآیی مصرف آب در آبیاری قطره ای زیرسطحی با دور آبیاری 2 روز بترتیب به میزان 3107 کیلوگرم در هکتار و 265/0 کیلوگرم وش بر مترمکعب بدست آمد. در نهایت روش آبیاری قطره ای زیرسطحی با دور آبیاری چهار روز به عنوان تیمار برتر انتخاب گردید.
  • خلیل قربانی صفحه 743
    تاکنون روش های زیادی برای درون یابی و ترسیم نقشه های هم بارش ارائه و نتایج متفاوتی از آنها در مناطق مختلف گزارش شده است. روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی یکی از روش هایی است که اخیرا مورد استقبال قرار گرفته است. این روش برای ارزیابی غیریکنواختی متغیر وابسته با برقراری رگرسیون های موضعی مناسب است. تحقیقی بر این اساس صورت گرفت تا تغییرات مکانی بارش سالانه در استان گیلان (که تحت تاثیر شرایط محیطی مختلف به طور غیریکنواخت توزیع می شود) مورد بررسی قرار گیرد. نتایج روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی با روش های معمول درون یابی شامل چندجمله ای سراسری و موضعی، اسپلاین، وزن عکس فاصله ها، کریجینگ و کوکریجینگ مقایسه شد. آمار میانگین ده ساله بارش سالانه 185 ایستگاه هواشناسی واقع در استان گیلان و مجاورت آن استفاده و تغییرات مکانی بارش به کمک پارامترهای دیگر مانند ارتفاع از سطح دریا و موقعیت نقاط نسبت به دریا، الگو سازی شد. سپس بهترین روش درون یابی بارش در این منطقه معرفی شد. برای ارزیابی دقت هر یک از این روش ها از فن اعتبارسنجی متقابل استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی با RMSE=147 دارای کمترین مقدار خطا بود و نتایج آن با روش کریجینگ که با RMSE=187 در رتبه دوم قرار دارد اختلاف زیادی داشت. بر این اساس مناسب ترین روش برای ترسیم هم بارش در استان گیلان روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی معرفی می شود.
  • سمانه تاجیک، شمس الله ایوبی، فرشید نوربخش صفحه 753
    آنزیم ها اهمیت بسیار زیادی در فرایند معدنی شدن مواد آلی دارند. اطلاعات فعالیت آنزیمی خاک برای تعیین ویژگی های میکروبیولوژی خاک استفاده می شوند و در سلامت و کیفیت خاک مهم هستند. ویژگی های پستی و بلندی، ویژگی های خاکی و فعالیت آنزیمی خاک با یکدیگر مرتبط هستند. بنابراین اطلاع از چگونگی تاثیر این پارامترها بر فعالیت آنزیمی خاک ضروری به نظر می رسد. این تحقیق در اراضی تپه ماهوری منطقه جنوب سمیرم استان اصفهان، به منظور ایجاد مدل رگرسیونی بین فعالیت آنزیمی خاک، ویژگی های و شاخص های پستی و بلندی اجرا شده است. متوسط دما و بارندگی سالیانه منطقه به ترتیب6/10 درجه سانتی گراد و 350 میلی متر است. نمونه برداری با ایجاد شبکه بندی منظم به طریق تصادفی از عمق 0 – 10 سانتی متری انجام شد. مدل رقومی ارتفاع منطقه در پیکسل هایی به ابعاد10 در 10 متر تهیه و از طریق آن شاخص ها پستی و بلندی محاسبه شد. ویژگی های خاکی نیز طی آنالیزهای آزمایشگاهی تعیین گردیدند. مدل های رگرسیونی چند متغیره بین این پارامترها و فعالیت آنزیمی خاک برقرار گردید و سپس به وسیله 20درصد از داده ها، مدل های بدست آمده اعتبار سنجی شدند. نتایج مدل های حاصل شده نشان می دهد که این مدل ها در حضور پارامترهای خاکی 33 تا 63 درصد، در حضور پارامترهای پستی و بلندی 14 – 15 درصد و درصورت استفاده از پارامترهای خاکی و پستی و بلندی 33 تا 67 درصد از کل تغییرات فعالیت آنزیمی خاک را توجیه می کنند. بنابراین استفاده از تلفیق ویژگی های خاکی و پستی وبلندی، بهترین مدل ها را در پیش بینی فعالیت آنزیمی ارائه می دهند. این نتایج موید این مطلب است که فعالیت آنزیمی خاک در منطقه تحت تاثیر همزمان ویژگی های خاکی و پستی و بلندی می باشند. نتایج اعتبار سنجی مدل ها نیز از نااریب بودن و درجه تخمین مناسب برازش مدل ها حکایت می کند
  • علی چراتی آرایی، فرید عباس زاده، ولی الله رامئه، رضا رضایی سوخت آبندانی صفحه 762
    شوری یکی از تنش های مهم محدود کننده تولیدات کشاورزی می باشد. با توجه به گستردگی خاک های شور در کشور، دستیابی به ارقام مقاوم به شوری باعث افزایش میزان عملکرد محصول و بالا رفتن تولید می شود. به منظور بررسی تاثیر شوری ناشی از کلرور سدیم و کلسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام کلزای بهاره، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی استان مازندران به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 به اجرا در آمد. چهار سطح شوری شامل (صفر، 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر کلرور سدیم و کلسیم) به عنوان فاکتور اول و ژنوتیپ ها شامل (زرفام، ساری گل، لاین 14، لاین 18، لاین 111، RG003 و هایولا 401) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. صفات مورد مطالعه نظیر: عملکرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن تر و خشک، تعداد دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد خورجین در ساقه اصلی، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، وزن هزار دانه و پروتئین اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که همراه با افزایش شوری، ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد خورجین در ساقه اصلی، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه کاهش یافت. اما در مقابل با افزایش شوری پروتئین افزایش یافت. به نظر می رسد بین ارقام مورد مطالعه رقم هایولا 401 و لاین 18 با عملکرد بیشتر و کارآیی بالاتری بوده و در مقابل رقم زرفام دارای بیشترین حساسیت به شوری می باشد. همچنین در رقم زرفام در سطوح مختلف شوری میزان پروتئین به طور معنی داری بیشتر از سایر ارقام بود.
  • پرستو پارسامهر، علی حسین زاده دلیر، داود فرسادی زاده، اکرم عباسپور صفحه 775
    پرش هیدرولیکی متداول ترین روش برای استهلاک انرژی جنبشی آب در پایین دست سرریز ها، شوت ها و دریچه ها می باشد. در تحقیق حاضر، خصوصیات پرش هیدرولیکی بر روی شکل جدیدی از بستر زبر با زبری های نیم استوانه ای شکل مورد بررسی قرار گرفته است. زبری های مورد استفاده دارای 3 ارتفاع به همراه چهار فاصله مختلف بین زبری ها می باشند. آزمایشات در محدوده اعداد فرود 6/4 تا 3/7 انجام شدند. نتایج نشان داد در مقایسه با پرش هیدرولیکی بر روی بستر صاف، عمق مزدوج نسبی و طول پرش به ترتیب بطور متوسط 35/25 و 5/38 درصد کاهش و افت انرژی بطور متوسط 18 درصد نسبت به پرش کلاسیک افزایش می یابد. ضریب تنش برشی در بستر زبر حداکثر در حدود 13 برابر بستر صاف است. روند این تغییرات با افزایش فاصله، ارتفاع زبری ها و عدد فرود شدت می یابد. در این تحقیق روابطی برای عمق مزدوج نسبی، طول پرش هیدرولیکی، افت نسبی انرژی و ضریب تنش برشی ارائه شده است.
  • جابر رحیمی، علی خلیلی، جواد بذرافشان صفحه 786
    تخمین بارش موثر یکی از مولفه های اصلی بهره برداری زراعی از آب باران، برنامه ریزی برای آبیاری در زراعت آبی و تعیین نوسانات تولید در زراعت دیم به منظورهای مدیریت اقتصاد کلان کشور است. در تحقیق حاضر، به منظور برآورد بارش موثر در کشت گندم دیم یک مدل دولایه ای بیلان آب خاک مبتنی بر رهیافت جدید طراحی و تدوین گردید. در رهیافت حاضر، فرض شده است که علاوه بر آب ذخیره شده در ناحیه ریشه، آن بخش از آب موجود در حدفاصل منطقه قدیم (روز قبل) و جدید (روز فعلی) توسعه ریشه نیز در محاسبه بارش موثر روز فعلی در نظر گرفته شود. توانایی بیشتر رهیافت حاضر در تعیین بخشی از تغییرات در میزان محصول گندم دیم که توسط تغییرات در میزان بارش موثر قابل توجیه است، گواهی بر برتری نسبی این رهیافت بر رهیافت های موجود می باشد. در ادامه با استفاده از داده های هواشناسی روزانه 12 ایستگاه استان فارس (دوره آماری2000-1999 تا 2009-2008) و با بهره گیری از مدل تدوین شده بر اساس مدل تدوین شده مبتنی بر رهیافت پیشنهادی مقادیر بارش موثر در کشت گندم دیم محاسبه شد. نتایج حاکی از آن است که مقادیر متوسط بارش موثر در زراعت گندم دیم از 6/112 میلی متر در ایستگاه آباده تا میزان 4/269 میلی متر در ایستگاه سد درودزن تغییر می کند. همچنین مشخص شد که در قسمت های شمال و شمال غرب استان فارس درتامین بارش مورد نیاز، موفقیت بیشتری در تولید محصول گندم دیم وجود دارد.
|
  • M.R. Shayestehfar, N. Shafiee, H. Shirani, A. Rezaei, M.R. Kargar Dianati Page 533
    In recent years، the study of soil contamination problems surrounding the mines and smelting plants has attracted the serious attention of the environmental experts. In Iran، due to the mining and mine development، the study of environmental problems seems to be obligatory. The main point of this research is the implications of the statistical and geostatistical studies to evaluate and prepare elemental dispersion map of the As and Se elements around the soil of the Sarcheshmeh copper mine area. To investigate the rate of concentration of heavy metals، the path of sampling selected in three different directions. From the area in which the chimneys of the smelting plant of the Sarcheshmeh copper factory is at the centre within a radius of 6 kms، which is collected for the number of 120 soil samples from the surface with the maximum of 30 centimeters depth from the entire area were collected from the original areas and were interpreted after the analysis by Inductively Coupled Plasma-Mass Spectrometry (ICP-MS). Initially، the necessary statistical parameters have been done with respect to the data distribution. Therefore، variogram used for the variation justification of all the directions and the parameters of variogram model was processed and estimated by kriging jack knife method. Eventually the contaminated As and Se areas were identified respectively with the help of normal kriging estimator. With the use of the produced maps، the perquisite conclusion was the possible concentration of As element around the chimneys which is more than the rest of the places and dominated wind blow direction، that is towards the Rafsanjan city. Also about the Se، the result exhibited that، unlike As، the wind direction has no effect on the dispersion of it and the transmittal rate is related to the geological characteristic of the study area.
  • M.S. Hosseini, Gh. Haghnia, A. Lakzian, H. Emami Page 545
    Soil enzyme activities can be used as indicators of soil quality for assessing the sustainability of agricultural ecosystems. The objective of this study was to determine the effects of barley residue input rate، burning، urea fertilizer and tillage management on activities of alkaline phosphatase and urease under field conditions، after a period of 90 days. The experiment was carried out based on a completely randomized design with a factorial arrangement in two replications. The treatments included two levels of barley residue input rate (3 and 6 t ha-1)، burning (without and with stubble burning)، urea fertilizer (0 and 125 kg ha-1) and tillage systems (no-till، conventional tillage). Results showed that 6 t ha-1 crop residue treatment increased enzyme activities in comparison with 3 t ha-1treatment at 0-5 cm. Whereas stubble burning and tillage treatments significantly decreased urease and alkaline phosphatase activities. The urea fertilizer had no effect on alkaline phosphatase activity، whereas urease activity positively affected by urea application. Urease activity was affected more than alkaline phosphatase activity by management practices in soil. The results of this experiment showed that no-tillage system along with crop residue retention of 6 t. ha-1 and without stubble burning systems would be the most effective management to protect and promote soil alkalin phosphatase and urease activity.
  • H. Dehghan Manshadi, M.A. Bahmanyar, A. Lakzian, S. Salek Gilani Page 554
    Sewage sludge with having the organic matter is considered as a source of micro and macro elements. In order to investigate the effect of different levels and period of application of sewage sludge (SS) on organic matter، respiration، and acid and alkaline phosphatase activity، factorial design were studied، in 3 replications. Sewage sludge at five levels، (20 and 40 tons of sewage sludge، 20 and 40 tons of sewage sludge + 50 percent of chemical fertilizers (CF) per hectare، without taking sewage sludge) and period of application three levels (two، three and four years) was considered. The results showed that application of SS at all levels، increased soil organic carbon (O. C) and soil microbial respiration and enzyme activity were compared with the controls (p
  • Page 563
    Increasing population، limitation of water resources، and also enormous volume of municipal wastewater and need to dispose of these wastewaters safety، has been increased of necessity of reuse of wastewater. Disposal of wastewater in soil is one of the most economical methods of their disposal. Different soil characteristics، type of wastewater and method of its application are issues that affect wastewater treatment efficiency in the soil. For this purpose، an experiment was carried out in 12 polyethylene columns during 7 periods of 15 days in Ferdowsi University of Mashhad. A statistical “factorial design” was used. Raw and treated wastewaters from Parkandabad Treatment Plant were applied under continuous and intermittent flood conditions in columns filled with silty loam soil. At the end of experiment، soil columns were divided and soil samples from depths of 0-25، 25-50 and 50-100 cm each column were collected. Properties such as pH، salinity، concentration of NO3، PO4، TOC، Ni and Cd were measured in soil solution samples and also Leachates were taken in each period of experiment. The result showed that the mean values of each of the above mentioned parameters، with exception of pH and salinity، were lower in leachate compared to the wastewaters entering the soil. However، with continuous application of wastewaters increase in the amount of these components (with exception of salinity and Ni) were observed. The amount of Cd in leachate samples of any periods was undetected. Considering the effect of wastewater application on soil chemical properties، value of all parameters (except salinity) in comparison to their initial values have increased in the soil solution. Based on the above results، disposal of wastewaters (especially raw wastewater) on soil should be managed carefully. So that by sound usage of wastewaters، environmental risks resulting from disposal of them are reducing to the lowest level in nature.
  • Page 575
    Unsustainable harvesting of agricultural water resources in the province of Kerman، has caused an annual average of one-meter drop in ground water levels. Surface irrigation methods in pistachio trees have low efficiency because of inherent characteristics and its incorrect application، as well as low access to water resource in pistachio regions. Therefore under the current critical condition، basic development of pressurized irrigation systems is an effective step to raise water use efficiency in the pistachio orchards. In this research، two irrigation systems including conventional surface drip irrigation and subsurface drip irrigation (SDI) with two drip line depths (30cm and 50cm) with three levels of water irrigation in each treatment، including 40%، 60% and 80% of irrigation requirement of pistachio in surface irrigation system (2932، 4398 and 5864 m3/ha. year respectively) for four years، was studied. Growth and yield factors، water use efficiency (WUE) and water and salinity distribution in root zone were measured. The results indicated that 30cm installation depth was the best treatment. Between irrigation systems، amounts of 60% and 80% irrigation requirement don''t have significant difference، but 40% irrigation requirement treatment، affected negatively on most of evaluated factors significantly. Therefore with regard to all evaluated factors in this research، subsurface drip irrigation with buried drip line at 30cm and 60% of irrigation requirement of pistachio in surface irrigation system، with water use efficiency of 0. 290kg/m3 and 25% water saving in comparison with surface drip irrigation system، was the best treatment and recommended.
  • Sh. Shafaei, A. Fotovat, R. Khorsni Page 586
    Iron (in zero-valent and oxide forms) is used to remove numerous organic and inorganic contaminants in environment. However، there are few reports، especially in nano scale، on the remediation of heavy metals contaminated soils using zero-valent iron in the literature. In this study، the effect of iron on the availability of heavy metals was evaluated in a calcareous soil spiked with cadmium، zinc، lead and nickel. The soil samples، in a randomized complete design with two replications، were amended with four iron materials including micrometric zero-valent iron (ZVI)، nanoscale zero-valent iron (nZVI) and nano and micro scales iron oxides. Then، after 1، 2 and 4 weeks of the experiment، DTPA-extractable heavy metals in soil were determined. Results showed that DTPA extractable heavy metals significantly decreased in soil treated with zero-valent iron، compared to untreated soil The stabilization efficiency of Ni، Cd، Zn and Pb was 28%، 32%، 37% and 28% for ZVI and 12%، 0%، 25% and 21% for nZVI، respectively. In contrast، presence of iron oxides caused significant increase of DTPA extractable heavy metals in soil except for Ni. Moreover، Ni-DTPA decreased significantly with time whereas it was constant for the other elements examined. In this study، the observed capacity for heavy metals removal by ZVI was higher than other treatments whereas the stabilization efficiency of nZVI was not significant in the soil.
  • S. Razi, A. Hosseinzadeh Dalir, F. Salmasi, D. Farsady Zadeh Page 597
    In this paper the effectiveness combination of bed sill and collar in reduction of local scour depth at cylindrical piers under clear water flow condition was investigated (V/Vc=0. 9). In the first of experiments، the bed sill was located in downstream and different distances from the piers. Results indicated that minimum distance of the bed sill from the piers in downstream has maximum reduction of scour depth in front of the piers. The percent reduction of scour depth is about 30% in this case. In continuing the tests، used the collar and bed sill simultaneous. When using the combined of collar (2D) and bed sill (L=0)، the percent reduction of scour depth in front of piers is about 42% and more than 98% when using the combined of collar (3D) and bed sill (L=0). The results show that using combined of collar and bed sill have more effect in reduction of local scour around bridge piers.
  • E. Babaeian, M. Homaee, R. Rahnemaie Page 607
    Phytoextraction is a remediation technology for contaminated soils with lead (Pb). The application of chelating agents can be resulted in high efficiency in this method. In current study، the effect of synthetic and natural chelates applicationon efficiency of lead phytoextraction from soil by carrot was investigated. The experiment factors were 1) six levels of Pb (0، 100، 200، 300، 500 and 800 mg Pb kg-1 soil، added as Pb(NO3) 2، 2) chelates (EDTA، NTA and oxalic acid، and 3) chelate concentration (0، 2. 5، 5 and 10 mmol kg-1 soil). The results indicated that EDTA effectively increased the Pb content in soil solution. At the highest applied rate (10 mmol EDTA kg-1)، it resulted in 463-fold increase in extractable Pb، compared to the control treatment. Pb content in the shoot and taproot increased with the chelates application rates. The highest Pb content in the shoot (342. 2±13. 9 mg kg-1) and root (310 ±15. 5 mg kg-1) occurred in 10 mmol kg-1 EDTA when Pb level was 800 mg kg-1. Pbphytoextraction potential increased with increasing thechelate and Pb concentration. Maximum Pb extraction from soil (1208±26. 6 g ha-1 yr-1) during growth season occurred in 10 mmol kg-1 EDTA، when soil Pb level was 800 mg kg-1. It may be concluded that carrot can take up high amount of Pb and concentrate it in its roots and shoots. Thus، it can be introduced as a lead accumulator to phytoextractPb from contaminated soils.
  • N. Najafi, S. Mardomi, Sh. Oustan Page 619
    In a greenhouse experiment، the effects of waterlogging، sewage sludge and manure on the uptake and concentrations of P، K، Ca، Mg and Na in root and shoot of sunflower (Helianthus annuus L.) were investigated. A factorial experiment based on completely randomized design with three replications including duration of waterlogging at five levels (0، 2، 4، 8، 22 days)، source of organic fertilizer at two levels (manure and sewage sludge) and each at three levels (0، 15، 30 grams per kg of soil) was conducted. The results showed that by increasing the duration of soil waterlogging، the P and K uptake and concentration in shoot and root، the concentration of Ca and Na in root، the Mg concentration in shoot، the uptake of Ca and Mg in root and the uptake and concentration of Na in shoot increased but P uptake and concentration in root and K uptake in root and shoot decreased again. By increasing the duration of soil waterlogging، the uptake and concentration of Ca in shoot decreased but the Ca concentration in shoot increased again. The effect of soil waterlogging on the Mg uptake in shoot was not significant. By application of sewage sludge and manure and increasing their amounts، the uptake and concentration of P in shoot and root، the uptake of Ca in shoot and root and the uptake and concentration of Na in shoot increased. The K uptake and concentration in shoot increased by application of manure and increasing its level while decreased by application of sewage sludge. The effect of soil waterlogging on the macronutrients and sodium uptake and concentrations in root and shoot was dependent on the source and amount of organic fertilizer and vice versa. The results demonstrated that even short periods of soil waterlogging (2 days) had considerable long-term effect on the concentrations of elements in plant. Generally، sunflower plant accumulated P، Mg and Na in root and Ca in shoot while the K concentration in root did not differ with shoot significantly.
  • V. Mozafari, L. Omidi Page 637
    A factorial greenhouse experiment as completely randomized design with six replications was conducted to Study the effects of potassium and salinity application on morphological and physiological parameters of pistachio seedling (cv. Badami-e-Zarand) in perlit. Treatments were 2 levels of K (0 and 1 mM KNO3) and 3 levels of salinity (0، 100 and 200 mg NaCl kg-1 soil). Prolin and redusing sugars contents whit 3 replications and on two separate time (3 and 6 days after salinity application) measured. A factorial split analyzed to test the trend of this factors so that salinity×pottasium and time were as main and sub factors respectively. Results showed that as salinity increased shoot and root dry weights 17% and 15% increased، respectively. As increasing K consentration from 0 to 1 mM، increased dry weight shoot from 0. 885 to 1. 007 per pot. 1 mM K application increased the leaf number and stem height. As salinity increased significantly increased Na and decreased Mg of plant. Prolin and redusing sugars contents increased three days after application of salinity treatments while K decreased prolin consentration. redusing sugars content significantly affected by time factor so that redusing sugars consentration redused after 3 days but it wasn’t correct about prolin content
  • V. Yazdani, B. Ghahreman, K. Davari, M.E. Fazeli Page 648
    One of the important aspects of soil is، knowing the relationships between spatial features of soil and quantity in statistical model. The goal of this research is to estimate saturated hydraulic conductivity by regression and Co-Active Neuro-Fuzzy Inference System (ANFIS) with using the parameters of Bulk density، real density، porosity، Fractal dimension of particle size، and clay percent، silt percent، sand percent. So experiment related to saturated hydraulic conductivity calculation and soil physical properties calculation of soil in 54 points which were specified 5 by 5 meters. Also، amount of bulk density based on paraffin Hunk، Fractal dimension of particle size by wet sieve method، the percentage of sand، clay and silt by Hydrometry and saturated hydraulic conductivity above water table by double rings method was measured. The best regression model for Pedo transfer function (PTF) was chosen according to minimized the goal function based on statistical parameters R2، RMSE and MAE. Parameters sand and silt percent، bulk density، real density، Fractal dimension of particle size، and porosity were chosen as input. In PTF amount of R2، RMSE، NRMSE and MAE، are 0. 65، 0. 017، 0. 96 and 0. 012 respectively. ANFIS with four layers input includes bulk density، real density، porosity and Fractal dimension of particle size and an output layer with the best performance. In this research، the amount of R2 in the presented ANFIS model in training and test is 0. 88 and 0. 86 respectively، and RMSE values will be 0. 012 and 0. 02 respectively. Noticing to sensitivity analysis result، PTF has the least sensitivity than changes in porosity and Fractal dimension of particle size، on the other hand، it has the most sensitivity than changes in the values of bulk density، silt and sand percent. ANFIS model is like PTF is more sensitivity than changes in values of bulk density. In addition، the outcome shows more effect on ANFIS than PTF. Evaluation of models show that estimation in clay soil is not acceptable، in contract contrast its model for estimate saturated hydraulic conductivity in soil texture (lom sandy، lom and silt lom) is suitable.
  • E. Zangene Usefabadi, M. Behzad, S. Boroomand Nasab Page 680
    In this study، the level of cations and anions of saline soil leaching was investigated in laboratory conditions by using of magnetic water. silty loam Soil was poured in 50 cm height and 10 cm diameter pipes while the end of each pipe was closed with a filter paper and a plastic net. leaching was conducted alternatively after passing water through the magnetic field with different intensities. The drained water was collected from the end of soil columns and analyzed chemically in the laboratory. The final results showed that the amount of the leaching of sodium، potassium، chlorine and sulfate in the magnetic treatment was significantly more than control treatment (α
  • A. Tavakoli Page 690
    The main purpose of rainfed farming is increasing the water productivity by applying suitable agricultural management including single irrigation (SI) and panting time for wheat varieties. In order to study the SI optimization and determination its optimal program، a field experiment was conducted as split-split plot based on a randomized complete block design with three replications for different wheat varieties at main station of Dryland Agricultural Research Institute (DARI)، Maragheh، Iran، during two crop seasons of 2000-2004. The treatments included three panting time، three SI and five wheat varieties (V1=72YRRGP، V2=Fenkang 15/Sefid (seed white)، V3=Turkey، 13//F9. 10/Maya”S”، V4=Azar2، V5=double cross shahi). On based of water productivity indices، rain water productivity (RWP)، irrigation water productivity (IWP)، and total water productivity (TWP) optimal program of single irrigation scenarios was 100mm at early، 75mm at normal and 50mm at late sowing date. V3 wheat variety was better than other varieties. At this single irrigation program، maximum single irrigation water productivity (11. 3 – 21. 3 kg. mm-1) in producing grain yield and stabilized wheat production were obtained
  • E. Sayad, S.M. Hosseini, V. Hosseini, M.H. Salehe Shooshtari Page 700
    Plantations may influence soil fauna directly or indirectly. This research was conducted in order to study the influence of species plantations on soil macrofauna. Plantations of eight tree species including nitrogen fixing trees and non-nitrogen fixing trees based on complete randomized block design with 3 replicates were established in 1372 in Dez riverside. Soil macrofauna were studied randomly with two 0. 5 × 0. 5 m2 samples from the 0-25 cm top soil in 1385. Earthworm، formicidae، coleoptera، collembola، araneae، chilopoda، isopoda and gastropoda were found. The average of soil macroinvertebrate abundances and biomass were consistently higher in A. salicina plantations than the other، whereas، E. camaldulensis had the lowest abundances and biomass and the highest richness. Comparison of the arthropods abundances and biomass did not show any significant differences between the different plantations. Comparison of macrofauna abundances and biomass in tow plantation groups were not significantly different. Principal component analyze of plantation species based on soil macrofauna also did not separate the two groups، so we could say that the differences under the diverse species do not relate to their nitrogen fixing property. As soil macrofauna is an important factor in regulating litter decomposition، the study on the relation of their abundance and richness to litter decompositiom is recommended.
  • A. Rashid Shomali, H. Khodaverdiloo, A. Samadi Page 708
    However some of heavy metals such as Zn، are essential for plant growth، their elevated concentrations have toxic effects and may inhibit plant growth. In this study، plant tolerance and Zn uptake and accumulation potential of some weed plant species from Western Azerbaijan region were studied in a soil spiked with 0، 1000، 3000 and 6000 mgZn kgsoil-1. Seed of heliotrope (Heliotropium europaeum)، Lambsquarter (Chenopodium album)، Orach (Atriplex sp.)، Amaranth (Amaranthus retroflexus)، Millet (Pennisetum glaucum)، Alfalfa (Medicago sativa) and purslane (Portulaca oleracea) were grown in pots containing the Zn contaminated soil. At the end of growing season، plants relative yield (RY%)، plants shoot metal concentration، metal bioconcentration factor (BCFZn) and plants metal extraction (MEZn(from soil were measured. Results showed that with an exception for Lambsquarter and purslane، plants biomass decreased significantly (P≤ 0. 05) with increasing Zn concentration in soil، especially، in higher soil Zn contaminations. Compared with other plants studied، Amaranth had the highest BCFZn and MEZn in blank and 6000 mgZn kgsoil-1 treatments. Amaranth، Lambsquarter and Orach with a relatively high biomass (750 to 960g dry matter bush-1 in native condithios) and middle rate of Zn uptake might be effective in remediation of Zn from contaminated soils
  • M.H. Noori Gheidari Page 718
    The intensity – duration – frequency (IDF) curves play most important role in the hydraulic design of structures. The traditional method to construct IDF curves has a long estimation process and also has high number of parameters which this property reduces the reliability of IDF curves. In the traditional method، rainfall in different durations should be available until the extraction of IDF curves are be possible. Whereas in many regions only 24-hour precipitation statistics are available which with this data the extraction of IDF curves using common methods are not possible. In this paper، fractal theory has been used to remove these problems and IDF curves are made with maximum annual daily rainfall data. The applied method in comparison with conventional method is less computational steps and its number of parameters is much lower that this property increases the reliability of IDF curves. Fractal and traditional methods were used to extract the IDF curves at Tangheie Panj rainfall station and the results shown that a fractal method with daily precipitation data clearly able to extract the IDF curves.
  • S. Akhavan, M. Shabanpour, M. Esfahani Page 727
    In order to study the effect of soil compaction on root and shoot growth of wheat plants (Shahriar variety)، a greenhouse pot experiment was conducted in Guilan University. The study design was factorial with completely randomized in three replications. Treatments included three compaction levels; (normal compaction، compaction of ten percent and twenty percent) and two type of soil texture (clay and sand) will include 18 pots. Soil mechanical resistance index measured with the device influence the resistance gauge significant differences among treatments indicated. Root and shoot traits measured included plant fresh weight and total shoot dry weight، leaf dry weight (LDW)، stem dry weight (SDW)، root fresh weight (RFW)، root dry weight (RDW)، leaf area (LA)، root area (RA)، root volume (RV)، root length (TL)، root dry weight ratio of shoots، leaf area to root ratio (LA/RA)، root length density (RLD)، root surface area density (RSD)، root mass density (RMD)، dry root mass density (DRMD) and nitrogen content of roots، significant difference in the levels indicated treatments. The results showed that increasing the compaction of soil are affected characteristics related to the shoot and root of wheat plants، and twenty percent of the compaction (influence resistance 1200 KPa in the clay soil and 762. 76 Kpa in the sandy soil) is limited roots and shoots growth than the natural soil.
  • M. Jolaini, H.R. Mehrabadi Page 736
    Given the scarcity of water resources using modern methods of irrigation in agriculture will be inevitable. Today، process improvement، development and use of drip irrigation practices as one of the most advanced methods of irrigation in agriculture is increasing. So this study was conducted to determine the impacts of irrigation interval and drip irrigation method and their interactions on yield، water use efficiency and quality characteristic of cotton in Kashmar Agricultural Research Station، Khorasan Razavi Province. The study was carried out during 2006-2008. Experimental design was a completely randomized design with four replications. Treatments were included irrigation intervals (2، 4 and 6 day) and drip irrigation methods (surface and subsurface drip irrigation). The results showed that the irrigation methods had significant effect on Yield and Water Use efficiency (P≤ 0. 01). There was significant difference between yield in surface and subsurface drip irrigation that was 3074 and 3988 kg/ha، respectively. Water use efficiency was 0. 349 kg/m3 in subsurface drip irrigation that was greater than surface drip irrigation. The highest yield and water use efficiency in drip irrigation and subsurface irrigation 4 days، 4315 kg/ha and 0. 375 kg/m3 respectively and the lowest with 2 days 3107 kg/ha and 0. 265 kg/m3، respectively. Yields in irrigation intervals of 2، 4 and 6 days were 3491، 3725 and 3364 kg/ha، respectively، with no significance difference. The highest water use efficiency and yield were obtained in subsurface irrigation method with 4 days interval as 4315 kg/ha and 0. 375 kg/m3 respectively، while the least water use efficiency and yield was obtained in surface irrigation method with 2 days interval as 3107 kg/ha and 0. 265 kg/m3، respectively. Finally، using subsurface drip irrigation with irrigation every 4 days was chosen as the best treatment.
  • Kh. Ghorbani Page 743
    So far several methods have been developed for mapping and interpolation of isohyets. one of the recently accepted methods is geographically weighting regression which is suitable for evaluation of spatial heterogeneity of dependent variable by using local regressions. In order to evaluate annually precipitation spatial variation، this study was conducted in Gilan province which precipitation is distributed non-uniform due to different environmental conditions. The results of geographically weighting regression method were compared with another interpolation methods including global polynomial، local polynomial، inverse distance weighting (IDW)، spiline، kriging and co-kriging and. In this study، average of 20 years annually precipitation data of 185 meteorological observations over Gilan Province and its neighboring stations was used for modeling of spatial distribution variations of mean annual precipitation by using other variables like elevation and position of points to the sea level. Cross validation technique was used to assessment accuracy of each interpolation methods. The result showed that geographically weighting regression method had minimum error with RMSE=147 and had significant difference with the kriging method which was in the second rank with RMSE=187. Finally the best method for mapping isohyets in Gilan province is geographically weighting regression method.
  • Tajik, Sh. Ayoubi, F. Nourbakhash Page 753
    Enzymes are so crucial in the mineralization process of organic material. Information of the soil enzymes activity is used in determining of the soil microbial properties and they are also important in soil health and quality. Topographic attributes، soil properties and soil enzymes are associated together. Hence، it is essential to know how these parameters affect on the soil enzymes activity. This study has been implemented in hilly region of Semiroum district located at southern Isfahan province، to develop a regression model between soil enzymes activity and soil and topographic characteristics. Mean annual temperature and precipitation in the studied area is 10. 6°C and 350 mm، respectively. Soil sampling was done in a systematic randomly manner from the 0-10 cm surface layer. Topographic attributes were calculated by the digital elevation model with 10×10 m spatial resolution. Soil properties were determined by laboratory analysis. Multiple regression models between these parameters and soil enzymes activity were established and then the predictive models were validated using 20% of data. Results indicated soil parameters explained 33-63% of total variability of soil enzymes activity in the studied site. Topographic attributes explained 14- 15 %، and a combination of soil and topographic characteristics could explain 33-67% of total variability of soil enzymes activity. Therefore، the use of a combined data set of soil properties and topographic attributes could provide the powerful models for predicting of soil enzymes activity. These results confirmed that soil enzyme activity in the studied area is influenced by soil and topographic attributes synchronously. The results of validation ascertained that the predictors were unbiased and sufficiently accurate.
  • J. Rahimi, A. Khalili, J. Bazrafshan Page 786
    The estimation of effective rainfall is an important technique for exploiting the rainwater resource، planning for irrigation in irrigated agriculture، and determining changes in dryland wheat products for country''s macroeconomic management. In this research، a two-layer soil-water balance model based on a new approach has been formulated to estimate the effective rainfall in dryland wheat crop. In this model، it is assumed that، in addition to the soil moisture retained on root zone on before day، also that part of water saved between the previous and current root-zone development add to the effective rainfall at current day. Greater ability of current approach to determine changes in wheat yields، which can be justified by changes in effective rainfall، confirms superiority of the current approach. Besides that، In order to estimate the effective rainfall in dryland wheat crop by this approach، daily climatic records during statistical period (1999-2000 till 2008-2009) from 12 meteorological stations of Fars province were collected. Results indicated that among the studied stations the amount of mean annual effective rainfall in dryland wheat crop changes from 296. 4 (mm) in Doroodzan dam station to 112. 6 (mm) in Abadeh station. Also، it is assumed that production of dryland wheat crop at north and northwest of Fars province is more success than other parts، due to satisfactory supply of effective rainfall.