فهرست مطالب

فصلنامه روش ها و مدلهای روان شناختی
سال دوم شماره 7 (بهار 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/02/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • الهام بهادری*، محمد خیر، سیامک سیامک سامانی صفحه 1

    هدف کلی این پژوهش بررسی رابطه سرسختی روان شناختی و انعطاف پذیری خانواده با شیوه های مقابله با استرس بود. با روش خوشه ایچند مرحله ای 319 دانش آموز دختر به عنوان افراد تشکیل دهنده گروه نمونه مورد تحقیق قرار گرفتند.ابزار گرد آوری اطلاعات در این پژوهش مقیاس مقابله با شرایط پر استرس عندلر و پارکر (CISS)، پرسشنامه سرسختی اهواز (AHI)و پرسشنامه انعطاف پذیری مثبت شاکری بودند که همگی از روایی و پایایی قابل قبولی برای سنجش متغیرهای پژوهش برخوردار بودند. در پژوهش حاضر با توجه به فرضیه ها برای تجزیه و تحلیل آماری در سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون، ضریب رگرسیون همزمان و آزمون MANOVA استفاده شد. یافته ها نشان داد که میان سرسختی روانشناختی با سبک مقابله ای هیجان مدار و اجتناب مدار، رابطه مثبت و معنی دار و میان انعطاف پذیری خانواده فقط با سبک مقابله ای اجتناب مدار، رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد، در مورد رابطه سرسختی روان شناختی و انعطاف پذیری خانواده باید بیان شود که بین این دو متغیر رابطه مثبت و معنی داروجود دارد. بنا بر نتایج ضریب رگرسیون همزمان می توان گفت که متغیر سرسختی روان شناختی پیش بینی کننده به ترتیب، سبک مقابله ای اجتناب مدار و هیجان مدار است و انعطاف پذیری خانواده پیش بینی کننده منفی سبک مقابله ای مساله مدار می باشد، همچنین نتایج نشان دادند کهبه ترتیب شیوه مقابله مساله مدار، سپس در مرحله دوم شیوه مقابله اجتناب مدار و نهایتا در مرحله آخر شیوه مقابله ای هیجان مدار در بین دانش آموزان متداول تر است.

    کلیدواژگان: استرس، انعطاف پذیری پذیری خانواده، سبک مقابله با استرس، سر سختی روان شناختی
  • ایران جلالی*، سیروس سروقد، سیامک سامانی صفحه 19

    به منظور بررسی نقش واسطه ای طرحواره های شناختی ناسازگار در ارتباط با فرآیند و محتوای خانواده و شیوه های مقابله با تعارض 400 نفر (240 دختر و 160 پسر) از دانش آموزان دوره دبیرستان شهر شیراز به روش خوشه ایچند مرحله ای انتخاب شدند. داده ها به کمک پرسش نامه شیوه مقابله با تعارض رحیم (1995)، پرسشنامه طرحواره های یانگ (1999) و پرسشنامه فرآیند و محتوای خانواده سامانی (1387) گردآوری شد. تحلیل مسیر در AMOSنشان داد که، مدلهای مفروض با متغیر مستقل محتوای خانواده در رابطه با شیوه های حل تعارض با مادر (به استثنای شیوه سلطه گرانه) و شیوه حل تعارض با پدر (به استثنای شیوه مهربانانه، سلطه گرانه و مصالحه گرانه) همگی تایید شدند. مابقی مدل ها تایید نشد.به منظور پیش بینی طرحواره های شناختی ناسازگار بر اساس فرآیند و محتوای خانواده در نوجواناننیز به ترتیب ابعاد تصمیم گیری و حل مسیله، انسجام و احترام متقابل و باورهای مذهبی از فرآیند خانواده، پیش بینی کننده های معنی داری برای طرحواره های شناختی ناسازگار (0001/0 >P) و به ترتیب ابعاد زمان برای با هم بودن، ظاهر بدنی و منزلت اجتماعی، شغل وتحصیلات و تسهیلات تحصیلی از محتوای خانواده پیش بینی کننده های معنی دار برای طرحواره های شناختی ناسازگار (0001/0 >P) بودند.

    کلیدواژگان: شیوه مقابله با تعارض، طرحواره های شناختی ناسازگار، فرآیند و محتوای خانواده
  • آذرمیدخت رضایی*، ژاله رفاهی، محمد علی احمدی خواه صفحه 37

    هدف این پژوهش اثربخشی معنا درمانی به شیوه گروهی بر کاهش افسردگی بیماران سرطانی شهر شیراز می باشد.نمونه مورد پژوهش بیماران مبتلا به سرطان با تشخیص قطعی سرطان و بدون پیشینه روانپزشکی و بیماری مزمن مراجعه کننده به بخش سرطان بیمارستان نمازی و درمانگاه مطهری شیراز بودند که تعداد 30 نفر از آنها در محدوده سنی 20-40 سال، در گروه های 15 نفری آزمایش و کنترل به طور تصادفی جایگزین شدند. روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون، با گروه کنترل بود. داده ها از طریق پرسشنامه افسردگی بک جمع آوری شدند. جلسات معنا درمانی طی 10 جلسه 120 دقیقه ای 2 بار در هفته به گروه آزمایش آموزش داده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که آموزش معنا درمانی بر کاهش افسردگی بیماران سرطان تاثیر معناداری دارد. یافته های دیگر تحقیق نشان دادند که معنادرمانی به شیوه گروهیدر مرحله پیگیری نیز تاثیر معناداری بر کاهش میزان افسردگی این بیماران دارد. بین میزان افسردگی بیماران مبتلا به سرطان با توجه به تحصیلات آنان تفاوت معناداری مشاهده نگردید.

    کلیدواژگان: معنا درمانی، افسردگی، سرطان
  • احمد یار محمدیان، فاطمه ریحانی*، زهرا قادری صفحه 47

    هدف از پژوهش حاضر تبیین رابطه هوش هیجانی و مکانیسم های دفاعی زوج های در آستانه طلاق و عادی بود. روش پژوهش به کار برده شده در این تحقیق روش همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه زوج های در آستانه طلاق و عادی شهر اصفهان در سال90- 1389 تشکیل می دانند که تعداد 100نفر (50 زوج عادی و 50 زوج در آستانه طلاق) به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش را دو پرسشنامه هوش هیجانی بار-ان و پرسشنامه سبک های دفاعی تشکیل دادند. داده های بدست آمده با استفاده از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که میان هوش هیجانی و مکانیسم های دفاعی زوج های در آستانه طلاق رابطه معناداری وجود دارد (05/0 P<) اما میان هوش هیجانی و مکانیسم های دفاعی زوج های عادی رابطه معناداری به دست نیامد. بنابراین زوج های در آستانه طلاق چون از توان عاطفی پایین تری برخوردارند بیشتر تنیدگی حس می کنند و لذا از مکانیسم های دفاعی بیشتر از زوج های عادی استفاده می نمایند در حالی که زوج های عادی به دلیل توان عاطفی بالا میزان به کارگیری مکانیسم های دفاعی کمتر از زوج های در آستانه طلاق بود. در حقیقت هوش هیجانی بالاتر به فرد این امکان را میدهد که در حیطه ناهشیار بهتر بتواند به مدیریت،شناخت،تنظیم و ارزیابی هیجان ها بپردازد.

    کلیدواژگان: هوش هیجانی، مکانیسم های دفاعی، سبک های دفاعی، زوج های عادی، زوج های در آستانه طلاق
  • محمدعلی زکی* صفحه 63

    خودارزشمندی به مثابه شاخص سازگاری روانشناختی وکارکردمناسب اجتماعی تلقی می شود.هدف مقاله حاضر آزمون واعتباریابی مقیاس خودارزشمندی است. اطلاعات تحقیق با استفاده ازابزارپرسشنامه وتحقیق پیمایشی ازمیان 200 دانش آموز دختروپسردبیرستان های شهراصفهان جمع آوری شده است.ابزارپژوهشمقیاس خودارزشمندی کروکروهمکاران(2003و2009)بوده که دارای هفت پاره مقیاس(حمایت خانواده، رقابت جویی،جاذبه های ظاهری، عشق خدایی،شایستگی علمی،تقوی وپرهیزگاری وموافقت از سوی دیگران) می باشد. برای آزمون روایی ابزارتحقیق ازمقیاس عزت نفس جمعی لوهاتنن وکروکر(1992)استفاده شده است.میزان پایایی ابزار(آلفای کرونباخ) برای کل پسران ودختران به ترتیب799/0، 706/0و82/0بوده است. برای بررسی روایی سازه با استفاده ازتحلیل عاملی نشان دادکه هفتپاره مقیاس خودارزشمندی قابل تقلیل دردو عامل هستندودوعامل مذکوررامی توان خودارزشمندی درونی وخودارزشمندی بیرونی نامید.رابطه معناداری بین خودارزشمندی وعزت نفس جمعیوجودداشته(31/0) که معرف روایی ابزارتحقیق می باشد.علاوه برآن تمامی گویه های مقیاس درچهارعامل قابل تقلیل هستندکه بیانگر روایی سازه است.مقیاس خودارزشمندی دارای پایایی و روایی بسیار مطلوبی بوده ومتناسب فرهنگ ایران قابل استفاده می باشد.

    کلیدواژگان: خودارزشمندی، عزت نفس جمعی، روایی، پایایی، دانش آموزان، اصفهان
  • منیجه شهنی ییلاق، مینا محبی* صفحه 87

    آزمون قیاس رمزگونه یک مقیاس شناختی است که برای سنجش اعتماد به خود طراحی شده است. اعتماد به خود نیز جنبه ای از فراشناخت است که به صحتخودارزیابیفرد در حوزه های شناختی مربوط می شود.هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی آزمون قیاس رمزگونه در دانشجویان بود. نمونه پژوهش 250 دانشجوی دختر کارشناسی ارشد بود که به روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای از دانشگاه شهید چمران اهواز انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل آزمون قیاس رمزگونه، پرسشنامه توانایی حافظه و استدلال و مقیاس خودکارآمدی عمومی بود.نتایج پژوهش حاضر نشان داد که آزمون قیاس رمزگونه از همسانی درونی مطلوبی برخوردار است. همچنین، نتایج نشان داد که آزمون قیاس رمزگونه با پرسشنامه توانایی حافظه و استدلال، خرده مقیاس توانایی استدلال و مقیاس خودکارآمدی عمومی همبستگی مثبت معنی دار دارد. به علاوه، نتایج تحلیل عامل تاییدی نشان داد که آزمون قیاس رمزگونه در سطح قابل قبولی (81/0AGFI=) برازنده داده هاست و در نمونه دخترها قابل استفاده است.

    کلیدواژگان: آزمون قیاس رمزگونه، اعتماد به خود، پایایی، روایی
  • مهدی محمدی*، فهیمه کشاورزی صفحه 99

    هدف کلی از انجام این تحقیق ارایه مدل توضیحی ادراک دانشجویان از اثربخشی مرکز مشاوره، میزان تلاش آنان و جهت گیری آنان به هدف موفقیت در دانشگاه چمران می باشد. جامعه آماری این تحقیقشامل دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید چمران در کلیه گروه های تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه و فنی- مهندسی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایاز هر یک از گروه های تحصیلی 3 رشته انتخاب شدند.ابزارهای این تحقیق شامل «پرسشنامهجهت گیری هدف»(میدلی و همکاران، 1998)، «پرسشنامه تلاش»(ملتزر و همکاران، 2004)و«پرسشنامه محقق ساخته» اثربخشی مرکز مشاوره دانشگاه می باشد. پس از محاسبه روایی و پایایی ابزار تحقیق، پرسشنامه ها بین نمونه های مورد نظر توزیع و جمع آوری گردید. داده ها توسط نرم افزارهای SPSS18 وLISREL8.54 تحلیل شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که: 1) بین ادراک دانشجویان از اثربخشی مرکز مشاوره و جهت گیری هدف موفقیت عملکردی رابطه معناداری وجود دارد.2) ادراک از اثربخشی مرکز مشاوره رابطه معناداری با تلاش دانشجویان دارد. 3) ادراک از اثربخش مرکز مشاوره به واسطه تلاش رابطه معناداری با جهت گیری هدف موفقیت عملکردی دارد.

    کلیدواژگان: مدل توضیحی، اثربخشی مرکز مشاوره، تلاش، جهت گیری عملکردی، هدف موفقیت
  • ناصر صبحی قراملکی*، نادر حاجلو، ژیلا نیازی میرک صفحه 121

    هدف این مطالعه بررسی رابطه ی بین سبک های هویت و شادکامی دانش آموزان دبیرستان های شهر مشگین شهر است. روش پژوهش حاضر از نوع، توصیفی – همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان مدارس شهرستان مشگین شهر بود که در این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای350 نفر (169پسر، 181 دختر) از میان دانش آموزان انتخاب شدند. برای ارزیابی متغیرها از پرسشنامه سبک های هویت (ISI، 6G؛ برزونسکی، 1992)، شادکامی آکسفورد (OHI؛ آرگایل و لو، 1990) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی مانند (میانگین و انحراف معیار) و همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد دو سبک اطلاعاتی و هنجاری با شادکامی رابطه مثبت معنا دار دارد و می تواند آن را پیش بینی کنند. همچنین بین هر پنج مولفه شادکامی با دو مولفه از هویت یابی (اطلاعاتی و هنجاری) رابطه مثبت معنادار وجود دارد در حالیکه، از میان همان پنج مولفه فقط دو مولفه(عاطفه مثبت و کارآمدی) با هویت یابی سردرگم/اجتنابی در ارتباط است.در کل، یافته ها نشان می دهد می توانیم سبک های هویت و میزان شادکامی را در مسیرهای دلخواه تغییر دهیم، مثلا، می توان با آموزش سبک های مختلف فرزندپروری و با تغییر سبک های هویت، میزان شادکامی را به حد مطلوب رساند؛ یا ابعاد بهزیستی را در راستای ارتقای سلامت روان، تغییر داد.

    کلیدواژگان: سبک های پردازش هویت، هویت یابی، شادکامی
|
  • E Bahadori*, Mohammad KHaeir Page 1

    The aim of the present research was to study the relationship between psychological hardiness with family flexibility and coping with stress. The sample consisted of 319 high school students. Endlerand Parker’s Coping Inventory for Stressful Situations (CISS), Ahvaz Hardiness Inventory (AHI) and Shakeri’s Positive Flexibility Inventory were used in this research. Findings suggested that there is a positive significant relation between psychological hardiness and emotion-oriented coping style and avoidance-oriented coping style. Also the results revealed that there is a positive significant relationship between family flexibility and avoidance-oriented coping style.

    Keywords: Family Flexibility, Psychological Hardiness, stress, Stress-coping Style
  • E Jalali*, S Sarvghad Page 19

    The purpose of this research was to predicate maladaptive schema based on family process and family content, two main dimensions of the family process and content model. The sample consisted of 400 adolescents age ranged between 15 to 17 years old. All participants filled out Self-report Family Content Scale, Self-report Family Process scale, and Yang Schema questionnaire. The results showed family process and family content are significant predictors for adolescents maladaptive schema. In sum, the results revealed that a significant role for family in adolescent maladaptive schema

    Keywords: family process, family content, Cognitive Schema
  • A Rezaei*, JH Refahi, M.A Ahmadi KHah Page 37

    The main purpose of this research was to study the effectiveness of logo therapy training for decreasing the depression of cancer patients in Shiraz city. The sample of this research were a group of 30 patients affected with the cancer with range of 20-40 years , with the exact diagnosis of this illness without the Psychiatry or chronic background disease who consults the cancer center part of Namazi hospital and Motahari clinic. Method of sampling was a target method with the groups of 30 subjects (15 experimental and 15 control group).The data collected through Beck depression questionnaire. Logo therapy trained to the group in 10 sessions .The analyzing of the given data showed that training of logo therapy had effect in decreasing the amount of depression in affected patients. In follow up stage there was no difference found in all three stages of study. There was no significant difference between the groups regarding their depression with their education level.

    Keywords: Logo Therapy, depression, Cancer
  • Ahmad Yarmahamadyan, Fatemeh Reihani*, Z GHaderi Page 47

    The purpose of the present study was to examine the relationship between emotional intelligence and defense mechanisms in divorcing and normal couples in Isfahan city. The sample included 100 persons (50 divorcing and 50 normal couples). Bar-on Emotional Quotient Inventory (EQ) and Defense Styles Questionnaire (DSQ) were used in this study. The results of the study showed that there is a significant correlation between emotional intelligence and defense mechanisms in divorcing couples but there is not a significant correlation between emotional intelligence and defense mechanisms in normal couples.

    Keywords: Emotional Intelligence, defense mechanisms, Defense Styles, Normal Couples, Divorcing Couples
  • M.A Zaki* Page 63

    The purpose of the present article was to check the psychometric properties of the Self-Worth scale. The sample consisted of 200 college students in Esfahan University. Contingencies of Self-Worth Scale and Collective Self-Esteem Scale were used in this research. Alpha coefficient showed a acceptable reliability for the Self-Worth Scale. Also the result of the study revealed a significant relationship between the Contingencies Self-Worth and the Collective Self-Esteem. The results also showed that all seven subscales have a significant relationship with Self-Worth score. Factor analysis indicated that seven sub-scales of instrument can be reduced into two factors which reflect Construct Validity (these two named Internal and External Self-Worth). In sum the results showed an acceptable reliability and validity for self-worth scale.

    Keywords: Self-Worth, Collective Self-Esteem, Validity, Reliability
  • M SHahini*, M Mohebi Page 87

    The aim of the present study investigated the psychometric properties of Esoteric Analogies test in college students. The sample of this study was 250 female graduate students who were selected of Shahid Chamran University of Ahvaz by multi-stage cluster sampling method. The instruments of this study consisted of Esoteric Analogies (EA) test, Memory & Reasoning Competence Inventory (MARCI) and General Self-efficacy Scale (GSE). The results of the present study indicate Esoteric Analogies test had good internal consistency. Also, results revealed that there are a significant positive correlation between Esoteric Analogies test with Memory & Reasoning Competence Inventory, Reasoning Competence subscale and General Self-efficacy Scale. In addition, confirmatory factor analysis showed Esoteric Analogies test fitted the data at an acceptable level (AGFI=0/81) and could be used in females sample.

    Keywords: Esoteric Analogies test, Self-confidence, Reliability, Validity
  • Mahdi Mohamadi*, F Keshavarzi Page 99

    The main purpose of this research was to study the relationship between students' perception of counseling center effectiveness, their effort and their functional orientation toward achievement with an explanatory model. The sample of the study consisted of 256 bachelor students. The research instruments used to collect data in this study were goal orientation questionnaire, effort questionnaire, and a researcher made questionnaire. The result of the study revealed that: there is a significant relationship between students' perception of counseling center effectiveness, and their functional orientation toward achievement, there is a significant relationship between students' perception of counseling center effectiveness and their effort, by mediating role of students' effort, there is a significant relationship between students' perception of counseling center effectiveness, and their functional orientation toward achievement.

    Keywords: Individual characteristic, experienced curriculum, leadership competencies development, students
  • N Sobhi*, N Hajlo, JH Niyazi Page 121

    The purpose of the present study was to investigate the relationship between identity style and happiness among high school students of Meskin Shahr city. The sample included 350 students (181 females, 169 males). Identity style questionnaire and Happiness scale Inventory were used in this study. The results of the study showed that both information and normative styles have a positive significant relationship with happiness and. Also, the results showed a positive significant relationship between five components of happiness with two components of identification (normative and informational).

    Keywords: Identity processing style, Identification, happiness