فهرست مطالب
نشریه جغرافیا و برنامه ریزی محیطی
سال بیست و سوم شماره 2 (پیاپی 46، تابستان 1391)
- تاریخ انتشار: 1391/07/19
- تعداد عناوین: 12
-
-
صفحات 1-14رودخانه به عنوان سیستمی پویا، مکان و خصوصیات مورفولوژیکی خود را همواره بر حسب زمان، عوامل ژئومورفیک، زمین شناختی، هیدرولوژیکی و گاه در اثر دخالت بشر تغییر می دهد. رودخانه قزل اوزن یکی از مهمترین رودخانه های ایران است که شکل گیری هندسه بستر در بازه های مختلف با یکدیگر تفاوت فاحشی دارد. این رودخانه تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر زمین شناسی منطقه، خصوصیات تشکیلات آبرفتی، مشخصات هیدرولوژیکی حوضه بالادست آن، سازه های موجود در آن و شرایط هیدرولیکی جریان، دارای رفتار مورفولوژیکی پویایی است. هدف این مقاله بررسی نقش عوامل ژئومورفیک و زمین شناختی بر شکل هندسه رودخانه و نشان دادن علت خمیدگی بستر در بازه دشتی و بازه کوهستانی است. از معیارهای نسبت پهنا به عمق، ضریب بریدگی، شیب طولی، توان رود، ضریب خمیدگی، زاویه مرکزی پیچان ها، شکل پلان و لیتولوژی بستر رودخانه برای بررسی شکل هندسی رودخانه استفاده شده است. جهت تعیین کمی پارامترهای فوق از تصاویر ماهواره ای لندست 7 سنجنده ETM+، نقشه های توپوگرافی (1:25000)، مقاطع عرضی برداشت شده در طول مسیر رودخانه و حاشیه آنها، نیمرخ طولی رودخانه مستخرج از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) استفاده شد. نتیجه این تحقیق نشان داد که طول زیاد رودخانه و عبور از تشکیلات مارنی و فرسایش پذیر، باعث شده که هندسه رودخانه در بازه دشتی شدیدا تحت تاثیر لیتولوژی بستر شکل بگیرد و فرسایش کناری و توان رودخانه نقش عمده در پیچان رودی رودخانه داشته باشد. در بازه کوهستانی مسائل زمین ساختی حائز اهمیت است و هندسه بستر تحت تاثیر پارامترهای زمین ساختی از قبل طراحی شده است و الگوی مسیر رودخانه از این عوامل تبعیت می کند.
کلیدواژگان: رودخانه قزل اوزن، پیچان رود، عوامل زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی، مورفولوژی رودخانه -
صفحات 15-34طوفان های گرد و غبار علاوه بر اینکه عامل مهمی در هدر رفت خاک، خسارات اقتصادی به بخش های صنعتی، کشاورزی و شریان های ارتباطی در اکثر مناطق ایران خصوصا غرب و جنوبغرب محسوب می گردد، می تواند باعث تهدید حیات انسان هم از نظر سلامتی و هم تولید مواد غذایی باشد. بنابراین، هدف از این پژوهش شناخت و بررسی الگوهای گردشی اتمسفری ایجاد کننده گرد و غبار به ایلام در بازه زمانی 19 ساله (از 1/1/1987 تا 31/12/2005) است. بدین منظور، ابتدا با شناسایی تعداد روزهای گرد و غبار ایلام، پایگاه داده های محیطی تشکیل و داده های فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل سطح 500 هکتوپاسکال، جهت باد، سرعت قائم، دما، شیو فشار و گرد و غبار جهت تشکیل پایگاه داده های گردشی تعیین گردید. سپس یک تحلیل خوشه ایپایگانی با روش ادغام وارد و فاصله اقلیدسی بر روی ماتریس داده ها به منظور تعیین الگوهای گردشی صورت گرفت که برای روزهای گرد و غباری ایلام، پنج الگوی گردشی برای فشار تراز دریا و چهار الگوی گردشی برای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال شناسایی گردید. نتایج نشان می دهد که غالبا سامانه های موجد بارش به دلیل فقدان رطوبت عامل ایجاد و انتقال طوفان های گرد و غبار به منطقه مطالعاتی هستند. همچنین کم فشار سودان و کم فشار گنگ در سطح زمین و فرود بلند مدیترانه، فرود دریای سرخ و پرارتفاع جنب حاره آزور در سطوح میانی جو مهم ترین سامانه های همدید تاثیرگذار و انتقال گرد و غبار به غرب ایران و منطقه مطالعاتی هستند. در روزهای فرین گرد و غبار حاکمیت کم فشارهای پاکستان و خلیج فارس در جنوب و غرب کشور و وجود ناوه ای بر روی مدیترانه همراه با تشکیل سلول ثانویه واچرخندی در ایران باعث انتقال حداکثر گرد و غبار به منطقه شده است. همچنین الگوهای بردار باد تراز دریا نشان دهنده جریانات غربی و شمالغربی با شدت زیاد بوده و سرعت قائم تراز دریا نیز حرکات عمودی صعودی در غرب ایران و شرق عراق با حداکثر کاهش 4/0 پاسکال بر ثانیه را نشان می دهد.
کلیدواژگان: الگوهای گردشی، اقلیم شناسی همدید، ایلام، تحلیل خوشه ای، گرد و غبار -
صفحات 35-52حوضه آبریز جاجرود به عنوان یکی از حوضه های کوهستانی کشور در شمال شرق استان تهران واقع شده است. وجود دو سیستم گسلی اصلی مشاء – فشم به طول تقریبی 170 کیلومتر و گسل شمال تهران به طول 75 کیلومتر و گسل های فرعی متعدد، نشان دهنده ظهور پدیده های مهم زمین ساختی در این منطقه است. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی وضعیت نو زمین ساخت در این حوضه با استفاده از شاخص های ژئومورفولوژیکی و ارزیابی صحت و دقت نتایج حاصل از این شاخص ها با استفاده از داده های ژئودینامیکی است. برای دستیابی به این هدف از هفت شاخص ژئومورفولوژیکی: عدم تقارن حوضه زهکشی (AF)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (VF)، شکل حوضه (Bs)، تقارن توپوگرافی عرضی (T)، منحنی هیپسومتری حوضه (Hc)، پیچ و خم رود (S) و گرادیان طولی رود (SL) و همچنین داده های ژئودینامیکی ایستگاه دائمی GPS حوضه، به عنوان ابزارهای اصلی پژوهش بهره گرفته شده است. داده های مورد استفاده در ارزیابی شاخص های ژئومورفولوژیکی، نقشه های توپوگرافی، نقشه های زمین شناسی و تصاویر راداری بوده و در تحلیل داده ها و تهیه نقشه های مربوطه از سیستم اطلاعات جغرافیایی و نرم افزار9.3 ArcGis استفاده شده است، داده های ژئودینامیکی حوضه نیز از بانک مشاهدات ایستگاه های دائمی GPS اداره کل نقشه برداری زمینی سازمان نقشه برداری ایران تهیه و با استفاده از نرم افزار GLOBK پردازش شد. نتایج حاصل از شاخص های ژئومورفولوژیکی و داده های ژئودینامیکی حاکی از آن است که حوضه مورد مطالعه این پژوهش از نظر نو زمین ساختی فعال، اما میزان فعالیت حرکات نو زمین ساخت در همه جا یکسان نبوده و مناطق بالادست حوضه از این لحاظ فعال تر است.
کلیدواژگان: نو زمین ساخت، حوضه آبریز جاجرود، شاخص های ژئومورفولوژیکی، داده های ژئودینامیکی، سیستم اطلاعات جغرافیایی -
صفحات 53-68
هدف اصلی برنامه ریزی منطقه ای در کشورهای مختلف تحقق توسعه و کاهش نابرابری های منطقه ای و نیل به توسعه پایدار است. گام نخست درحل مسائل ناشی ازعدم تعادل های منطقه ای شناخت وسطح بندی مناطق از نظربرخورداری در زمینه های گوناگون اقتصادی، زیربنایی، ارتباطات، اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی، درمانی، آموزشی، وغیره است. لازمه برنامه ریزی منطقه ای، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر به لحاظ توسعه است. این تحقیق تلاش دارد با بهره گیری از روش های اسنادی، تحلیلی و علی و با استفاده از روش تحلیل عاملی، با بکاربردن 38 شاخص آموزشی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی، زیر بنایی و ارتباطی شهرستان های استان هرمزگان را از لحاظ میزان توسعه یافتگی رتبه بندی نماید. در این مقاله ابتدا ضمن تشریح تکنیک تحلیل عاملی و با استفاده از نرم افزار spss. 16 شاخص های مورد مطالعه به 5 عامل تقلیل یافته و به صورت ترکیبی در عوامل معنی دار ارائه گردیده است. سپس بر اساس نتایج حاصله (امتیازات عاملی) با بکارگیری روش تحلیل خوشه ای، سطح بندی شهرستان های استان هرمزگان در گروه های همگن و مشابه به لحاظ میزان توسعه یافتگی هر یک از آن ها صورت پذیرفته است. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد که پراکنش سطوح توسعه نامتعادل بوده وبین شهرستان های استان هرمزگان ازنظرتوسعه یافتگی ناهماهنگی دیده می شود و این تفاوت وپراکندگی دربخشهای مختلف آموزشی، بهداشت و درمان، فرهنگی، ارتباطات و رفاهی وزیربنایی وجود دارد. به طوری که شهرستان های ابوموسی، پارسیان، بندرعباس توسعه یافته و شهرستان های بستک، لنگه، حاجی آباد در حال توسعه و شهرستان های خمیر، رودان، قشم کمترتوسعه یافته و شهرستانهای جاسک و میناب در سطح محروم هستند. راهکارهای این تحقیق می تواند در بهینه سازی وضع موجود و ساماندهی سطوح توسعه در این استان موثر باشد.
کلیدواژگان: تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ای، شاخص های توسعه، درجه توسعه یافتگی، استان هرمزگان -
صفحات 69-86محوطه های ژئوتوریستی ازجمله کانونهای جاذب گردشگری است که آمایش آن ها می تواند بخش عمده ای از آموزش های صحرائی علاقمندان حوزه های طبیعت گردی را پاسخ گو باشد. غار خاصه تراش ازجمله سامانه هائی است که می تواند در محدوده شهرستان اصفهان تکمیل کننده مجموعه آثار ارزشمند طبیعی و فرهنگی محسوب شود. خاصه تراش یک نوع غار آهکی است و از نظر مکانی در منطقه ودوز قرار گرفته، در نزدیکی روستای خاصه تراش و در فاصله 55 کیلومتری از شهر اصفهان واقع شده است. عامل ایجاد و ژنز این غار از جمله موضوعات جذاب علاقمندان به غار شناسی است. از تکتونیک باید به عنوان عامل اصلی در تشکیل غار یاد نمود و پردازش های بعدی و یا معماری آن معطوف به فرآیند انحلال است. چنین مکانیسمی منجر به تشکیل گذرگاه ها و تالارهای متعدد گردیده است که در نوع خود منحصربفرد است. مطابق دسته بندی انواع غار ها، این غار از نوع شبکه ای نامنظم است. در ارزیابی به روش پرالانگ، پدیده فوق از نظر ارزش اجتماعی رقم؛ 0. 5، ازنظرفرهنگی تاریخی رقم؛ 7. 0، ازنظر علمی رقم؛ 92. 0 واز نظر زیبا شناختی رقم؛ 75. 0 را احراز و این بدین معنی است که در مجموع رتبه خوب رابه خود اختصاص می دهد. با توجه رقوم بدست آمده مطلوبیت های لازم منطقه برای ایجاد امکانات تفریحی- توریستی احراز شده تلقی می شود و می توان با تدارک یک سامانه ژئوتوریستی و وجود سامانه های دیگر که در مجاورت این محدوده قرار دارد، ایجاد یک ژئوپارک با استاندارهای سازمان یونسکو را در صدر برنامه های آمایشی منطقه قرار داد.
کلیدواژگان: ژئوتوریسم، غار خاصه تراش، ژئوپارک، روش پرالانگ -
صفحات 87-100طبقه بندی اقلیمی نواحی جغرافیایی از گذشته های دور اذهان اقلیم شناسان را به خود مشغول کرده است، استفاده از چند پارامتر اقلیمی در روش های سنتی به تنهایی نمی تواند گویای واقعیت اقلیم نواحی باشد. بنابراین در سالیان اخیر محققان کوشیده اند با استفاده از غالب پارامترهای موثر بر اقلیم و روش های چند متغیره تصویری واقعی از اقلیم نواحی ارائه دهند. هدف این مقاله پهنه بندی اقلیمی استان مرکزی با روش تحلیل عاملی و خوشه ایاست. در این روش ها غالب عناصر اقلیمی در تعیین نوع آب و هوای منطقه دخالت داده می شود. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل عاملی و خوشه ایپهنه بندی اقلیمی استان مرکزی صورت گرفت. برای بهبود نتایج طبقه بندی اقلیمی از آمار ایستگاه های مجاور تا نیم درجه جغرافیایی فاصله استفاده گردید. برای این امر یک ماتریس 21 در 29 شامل 21 ایستگاه سینوپتیک هوا شناسی و 29 متغیر اقلیمی تشکیل شد به علت تفاوت در مقیاس اندازه گیری متغیر ها از نمره استاندارد داده ها استفاده گردید. بررسی نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که اقلیم منطقه متاثر از 6 مولفه غباری برودتی، بارشی، ابرناکی نمی، گرمایی، بارشی سرمایشی و ابرناکی تندری است. مولفه های یاد شده حدود 90 درصد رفتار آب و هوایی منطقه را تبیین کردند. تحلیل خوشه ایبر روی عوامل یاد شده وجود هفت ناحیه آب و هوایی را در منطقه نشان داد. این نواحی عبارتند از: ناحیه معتدل و نیمه مرطوب غباری، گرم و نیمه خشک، نیمه سرد و نیمه مرطوب غباری، معتدل و نیمه خشک غباری، معتدل نیمه خشک، سرد و نیمه خشک غباری و نیمه سرد مرطوب تندری.
کلیدواژگان: پهنه بندی آب و هوایی، تحلیل خوشه ای، تحلیل عاملی، استان مرکزی -
صفحات 101-116یکی از عوامل اصلی تخریب سرزمین یا بیابان زایی، فشارهای انسانی و نوع رابطه طلبکارانه و یکسویه آدمی با زیست بوم است؛ رابطه ای که بدون لحاظ خواهش های بوم شناختی منطقه، صرفا بر بنیاد رفع نیازهای اجتماعی و مصلحت های اقتصادی کوتاه مدت جوامع انسانی قوام و دوام یافته است. چنین است که در پژوهش حاضر کوشیده ایم تا به عامل جمعیت انسانی و فشار آن بر محیط بپردازیم. فشار جمعیت بر محیط زیست، یکی از مولفه های کاهنده کارایی سرزمین و تشدیدکننده بیابان زایی است که کیفیت و کمیت آن در زیر حوضه مسئله کاشان مورد مداقه قرار گرفته است. این حوضه در شرق حوضه آبخیز دریاچه نمک واقع شده است. مراکز جمعیتی در جناح جنوبی، غربی و شمال غربی حوضه مستقر است و مابقی حوضه به دلیل حاکمیت شرایط اقلیمی خشک و بیابانی خالی از سکنه است. این توزیع جمعیتی طی سالیان اخیر تغییرات و نوساناتی را به دنبال داشته و باعث تراکم بیش از حد و توان محیطی بعضی نقاط، بخصوص شهر ها شده است. به منظور بررسی روند تغییرات، آمار جوامع انسانی حدفاصل دو مقطع 1335 و 1385 این حوضه، یعنی دیرینه ترین و جدید ترین آمار موجود به فاصله 50 سال مورد فراکافت (آنالیز) قرار گرفتند. گسترش مساحت مناطق با «بیابان زایی شدید» و کاهش مناطق تحت اثر «بیابان زایی ناچیز» در شمار مهم ترین نتایج حاصل از این مطالعه است. افزون بر آن، بررسی نسبت جمعیت بالقوه به بالفعل، گویای این واقعیت است که ادامه روند تغییرات جمعیت انسانی، می تواند گستره مناطق با بیابان زایی بسیار شدید را افزایش دهد. از این رو، بازمهندسی دوباره مدیریت این حوضه در راستای توسعه پایدار - بخصوص مدیریت آب به عنوان حیاتی ترین پیراسنجه، چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی - بایستی در صدر برنامه ها قرار گیرد.
کلیدواژگان: جمعیت، کیفیت اراضی، کاشان، بیابان زایی، تخریب، روش اصلاح شده فائو و یونپ -
صفحات 117-132در ایران از نیمه اول دهه 60 در جهت کاستن از بار مشکلات جمعیتی کلان شهرهای کشور و در راستای تمرکز زدایی جمعیتی از کلانشهر ها قانون احداث شهرهای جدید در سال 1364 ابلاغ و شرکت عمران شهرهای جدید در سال 1368 تاسیس شد و به دنبال آن شرکت های تابع آن به عنوان مجری احداث شهرهای جدید تاسیس شدند. در راستای این تمرکززدایی دو شهر جدید گلبهار و بینالود نیز در استان خراسان رضوی تاسیس شدند. شهر جدید بینالود در 55 کیلومتری مشهد در زمینی به مساحت 3300 هکتار و به عنوان دومین شهر جدید استان خراسان رضوی در سال 1379 با پیش بینی جمعیت 113 هزار نفر بنا گردید. هدف از این پژوهش بررسی میزان موفقیت این شهر در جذب جمعیت بوده و روش مطالعه به صورت کتابخانه ای و می دانی می باشد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که با گذشت 18 سال از تاسیس این شهر، جمعیت فعلی آن برابر با 3651 نفر می باشدکه 36. 6% از جمعیت پیش بینی شده تا سال 88 را به خود جذب نموده است که نشان دهنده عدم موفقیت شهر در جذب جمعیت می باشد. عمده ترین عوامل عدم جذب جمعیت این شهر را می توان در تغییرنکردن الگوی توسعه شهر مشهد، پدیده حاشیه نشینی در مشهدمشکلات اداری-اجرایی، نبود اشتغال، کمبود تاسیسات زیر بنایی و اولیه جهت اسکان جمعیت جستجو نمود.
کلیدواژگان: شهرهای جدید، مشهد، جذب جمعیت، شهر جدید بینالود -
صفحات 133-150شهر اصفهان علی رغم جاذبه های متنوع فرهنگی، تاریخی، مذهبی و اکوتوریستی، جایگاه شایسته ای در عرصه بین المللی از لحاظ درآمدهای حاصل از گردشگری ندارد. بطور کلی آمار ها گویای جایگاه نازل صنعت توریسم در کشور و سهم یک درصدی ایران از سبد گردشگری جهانی است؛ که شهر اصفهان نیز از این قائده مستثنی نیست. بنابراین با توجه به جایگاه نامناسب ایران و شهر اصفهان در صنعت گردشگری به نظر می رسد توسعه گردشگری مجازی و زیرساختهای وابسته به آن بتواند خلاء موجود را تا حدی جبران نماید. پژوهش حاضر، ترکیبی از دو شاخه تخصصی گردشگری و فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد. روش غالب در این تحقیق، روش تحلیلی- می دانی است که با بهره گیری از مدل های کاربردی به امکان سنجی و چگونگی تحقق گردشگری مجازی بوسیله تکمیل دو نوع پرسشنامه (اول: بررسی شاخصهای شهروند الکترونیک در راستای تحقق گردشگری مجازی و دوم: بررسی میزان اعتقاد شهروندان به توسعه گردشگری مجازی) می پردازد. جهت تلفیق شاخص ها از نرم افزار SPSS و روش های همبستگی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده این مساله است که مناطق 12 و 2 به ترتیب دارای بالا ترین و پایین ترین سطح میانگین شاخصهای شهروند الکترونیک در بین مناطق چهارده گانه هستند. اما اختلاف بین مناطق از این حیث چندان زیاد نیست که این موضوع نشان می دهد شهر اصفهان از نظر شاخصهای سطح سواد الکترونیک در سطح متوسط قرار دارد. از طرف دیگر بررسی شاخصهای میانگین میزان اعتقاد به گردشگری مجازی نشان می دهد مناطق 5 و 6 بالا ترین میانگین اعتقاد به توسعه گردشگری مجازی را دارند و در کل شهر 5/5 درصد شهروندان در سطح پایین، 2/45 در سطح متوسط و 2/46 درصد در سطح بالای اعتقاد به گردشگری مجازی قرار دارند.
کلیدواژگان: مهارتهای دیجیتالی، جامعه مجازی، گردشگری مجازی، مناطق چهاردهگانه شهر اصفهان -
صفحات 151-172نظر به اینکه تحولات جمعیتی ایران در دهه های اخیر، بیش از پیش افزایش تعداد شهرهای کوچک را در پی داشته است؛ این امر عطف توجه به جایگاه و نقش این شهر ها در نظام سلسله مراتب شهری کشور از یکسو و کارکردهای اقتصادی آن ها در حوزه پیرامونیشان را از سوی دیگر ضروری ساخته است. در این مقاله نقش اقتصادی زاهدشهر به عنوان شهری کوچک، در نواحی روستایی پیرامون خود، با استفاده از مدل های ژاکلین بوژوگارنیه و ژرژشاپو، ضریب مکانی و مدل ترسیمی طولی- عرضی ایزارد، مورد پژوهش و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصل از تحلیل مدل ها، مشخص شد که این شهر کوچک با دارا بودن مراکز خدماتی نسبتا مطلوب اداری، آموزشی، تجاری و غیره، به عنوان مرکز خرید مازاد تولیدات کشاورزی و محل ارائه خدمات مورد نیاز به ساکنین حوزه نفوذ خود، توانسته نقش موثری را ایفا نماید. در عین حال یافته های این تحقیق نشان دهنده آن است که رشد و توسعه شهر کوچک زاهدشهر به طور مستقیم به شرایط اجتماعی و اقتصادی حوزه نفوذ پیرامونی وابسته است و ثبات جمعیت روستایی و تولیدات کشاورزی به واسطه کارآمدی ارایه خدمات در این گونه شهرهای کوچک به حوزه پیرامونیشان، آن ها را تحت تاثیر قرار می دهند، زیرا چنانکه نتایج حاصل از تحلیل نمودار آیزارد در زاهدشهرنشان دهنده آن است که؛ شیب خط برابر 1 (زاویه 43 درجه) بوده و نشان دهنده همسویی روند رشد تعداد شاغلین دراقتصاد این شهر با اقتصاد ملی در دهه 1375-1385 است. همچنین یافته های تحقیق نشان دهنده آن است که توسعه اینگونه شهرهای کوچک از سویی وابسته به تمرکززدایی این کارکرد ها از نواحی شهری بزرگ و از سوی دیگر وابسته به توسعه حوزه نفوذ روستاییشان با یکپارچه کردن فعالیت های غیرزراعی روستایی خواهد بود.
کلیدواژگان: شهرهای کوچک، کارکرد اقتصادی، خدمات رسانی، توسعه روستایی، زاهدشهر -
صفحات 173-188اهمیت و نقش پناهگاه های حیات وحش به عنوان بهترین مناطق با مدیریت در ابعاد گوناگون آموزشی، پژوهشی، علمی، تفرجی و گردشگری، تربیت نیروی انسانی و از همه مهمتر حفظ تنوع زیستی، هم در سطح ملی و هم در سطح جهانی در همه کشورها به رسمیت شناخته شده است. پناهگاه حیات وحش و پارک ملی قمیشلو، یکی از مناطق چهارگانه با مدیریت استان اصفهان است که سنجش توانمندی های گردشگری آن می تواند به تداوم حیات و زیست بوم آن کمک جدی بنماید. هدف از این پژوهش، ارزیابی توان اکوتوریستی (بوم گردی) پناهگاه و پارک ملی قمیشلو با استفاده از مدل SWOT است. در این مدل، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید ها به عنوان بهترین راهبرد طبیعت گردی محاسبه شده اند. همچنین با تهیه پرسشنامه، معیارهایی برای منطقه گردشگری مورد نظر انتخاب و با استفاده از مدل AHP به هر کدام از معیارها وزن داده و با کمک نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) به معیارهای انتخاب شده وزن داده شد و نرخ سازگاری محاسبه گردید، بهترین معیار برای گردشگری در منطقه انتخاب گردید و در نتیجه راهبردهای مدیریتی اتخاذ گردید. این پژوهش بر اساس مطالعات گسترده میدانی و پیمایشی صورت گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که این منطقه از لحاظ شرایط آب و هوایی، چشم اندازهای طبیعی، وجود قلعه های تاریخی می تواند به عنوان یکی از قطب های گردشگری استان به شمار آید.
کلیدواژگان: بوم گردی، پناهگاه حیات وحش قمیشلو، سنجش از دور، سامانه اطلاعات جغرافیایی، سیستم SWOT -
صفحات 189-206
تاثیر عوامل خارجی و بیرونی بر مباحث قومی ایران از اوایل قرن بیستم تاکنون از موضوعات مهم حاکمیت و امنیت ملی ایران بوده است. تحولات چند سال اخیر کشور عراق به ویژه تشکیل حکومت ناحیه ای کردستان در شمال آن کشور نیز به دلیل مجاورت با نواحی کردنشین ایران و وجود پیوندهای های متقابل قومی و فرهنگی بین کردهای دو کشور برای ایران حائز اهمیت است. این تحولات بر نواحی کردنشین ایران تاثیرات گوناگونی داشته است. افزایش توجه به فرهنگ و هویت کردی، تبدیل شدن کردستان عراق به عنوان محور و کانون مباحث کردی، ارتقاء سطح مطالبات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی از جمله نمودهای این تاثیرات به شمار می روند. کردهای ایران به دلیل تجانس نژادی و تاریخی و همانندی های فرهنگی و زبانی و میراث مشترک تاریخی با سایر ایرانیان علیرغم توجه به این تحولات و تاثیر پذیری نسبی از آن ها، رفتاری متفاوت با نواحی کردنشین دیگر کشور ها از خود بروز می دهند. نقش تحولات مذکور در افزایش سطح مطالبات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، به شکل گیری روند «واگرایی» در میان کردهای ایران منجر نشده ودر چاچوب الگوی رفتاری «همزیستی مسالمت آمیز» با دیگر ایرانیان البته با جدیت بیشتر در پیگیری و مطالبه حقوق قانونی خود به ویژه ارتقاء سطح توسعه اجتماعی و اقتصادی و افزایش مشارکت در قدرت سیاسی و اهتمام بیشتر به فرهنگ و هویت کردی و... قابل ارزیابی است. با توجه به انطباق بسیاری از مطالبات مطرح شده با قانون اساسی ایران، تاثیرات تحولات مزبور را می توان با درک صحیح این تحولات و اتخاذ تدابیر مناسب یعنی تحقق مطالبات قانونی و مشروع مدیریت نمود.
کلیدواژگان: کرد، کردستان، قومیت، ناسیونالیسم، حکومت ناحیه ای
-
Pages 1-14River as a dynamic system can change its location and morphological characteristics based on time, geomorphologic, geological, hydrological and sometimes due to human intervention. By exact examining and identifying of these factors can obtained correct behavior of river and realized its natural reactions and possible changes. Thus the goal of this paper is reviews the role of geomorphologic and geologic factors on the geometry of the river bed and showing cause of curvature in the interval of plain and mountain. In this research, the study area is Qezel Owzan River in 47 º 48 to 48 º 27 N and 37 º 12 to 37 º 25 E. high Length of river and its pass from erodible and Marn formation has been caused increasing River sediment load and also the formation of bed geometry is indifferent at various intervals.
-
Pages 15-34Dust storms, one type of dust event, are in most cases the result of turbulent winds, including convective haboobs, which raise large quantities of dust from desert surfaces and reduce visibility to less than 1 km. This dust reaches concentrations in excess of 6000 mg m3 in severe events. The major dust source regions are areas of arid and hyper-arid, with mean annual rainfalls of less than 100 mm. The temporal and spatial investigation of dust storms shows the interference of various factors in their occurrence and expansion. These factors is divided into two groups; environmental and human parameters. The climatic (such as low rainfalls, high evaporation, intense wind, drought and atmospheric general circulation) and geological (for example lithology such as Quarts, Clay, Silicate and feldspar), factors are natural parameters, and factors such as over grassing and crop production, wastage of vegetation, increasing growth of population, battle and political problems are human parameters. Much of the current interest in dust storms relates to their possible role in the systems and subsystems of Earth. Dust loadings may affect air temperatures through the absorption and scattering of solar radiation, may affect cloud formation, and convectional activity, influence sulphur and carbon dioxide levels in the atmosphere, and influence geo-chemistry cycle, soil evolution and desertification. Dust storms are one of the destructive climatic phenomena which are affected by various climatic elements such as pressure, precipitation, wind, temperature and evaporation. These phenomena impose much damages to human health, industrial and agricultural installation, population centers and communication ways. The recognition of source regions, creation and expansion style of dust storms and their relation with atmospheric circulation patterns are fundamental factors in reduction of their damages. In recent decades, trend of dust storms has increased in Iran, specially west and southwest areas. This factor is raised the necessity of dust study in these areas more than before. The aims of this study are the recognition and assessment of atmospheric circulation patterns transferring dust storms, expansion style and their temporal frequency using cluster analyses of 19-year data (from 1987 to 2005) in Ilam region. Therefore, hypotheses and questions of the study have concentrated on the investigation of transferring systems of dust and the description of their temporal and spatial distribution.
-
Pages 35-52Earth is a dynamic system that changes and evolutions are among its adherent characteristics (Ramesht & et al., 2002: 30). Almost during of a few recent thousand years, any regions on the earth’s surface are affected byneo-tectonic activities. In fact, today neo-tectonic is changing the earth's surface (Wallace, 1977). Neo-tectonic activity deals with studying the active processes and effective dynamic that are building the earth and landscapes (Keller and Pinnter, 2002: 80). Therefore, using geomorphologic indices of neotectonic activities, studying tectonic activities will be accomplish within a short time and also are usable for more accurate researches in the future. Geomorphologic indices are useful tools for assessment of neo-tectonic activities, because of using these indices, identify the areas, with fast or slow neo-tectonic activities in the past (Ramirez and Herrera, 1998: 317). These indicators are used for studying the active tectonics particularly. Geomorphologic indicators in the study of neo-tectonic activities was used by Bull and McFadden (1977) for first time and followed by other researchers such as Rockwell et al (1985); Wells et al.(1988); Silva et al (2003); Guarnieri& Pirrotta (2008). In Iran, Khayam and Mokhtari (2003); Madady & et al(2003); Vahdati Daneshmand & et al (2005); Gorabi and Nohegar (2006); Yamani et al (2007); Maghsodi and Kamrani (2007); Karami (2008); Bayati Khatibi (2008); Rameshat et al (2008); Roustaei et al (2008); Seif and Khosravi (2009) used these indices for determining the neo-tectonic activities. Major or minor active fault systems, several alluvial terraces in the margin of Jajroud River and its sub- branches, waterfalls, widening or narrowing bed channels, changing in flood channel and longitude and width of river profiles indicate that neo-tectonic is active in these regions. Thus, due to the importance of fully evaluating the tectonic activities, especially the young and contemporary tectonic movements and their hazards such as non equilibrium slopes, the present study was designed to determine the neo-tectonic activities in Jajroud Basin in the NE Tehran province (Iran). Further, has been tried for innovating in the methodology, judge about the neotectonic activities in their case study area based on results of calculating and measuring these indices and geodynamic data.
-
Pages 53-68
The main goal of regional planning in different countries is reaching to develop and decrease regional imbalance and achieving to sustainable development. First pace to solve the problem of regional imbalances is knows the ranking of regions in case of development in various fields such as economic, fundamental communication, social, cultural, medical and education and so on. Knowing the levels of townships development of Hormozgan Province as one of deprived region in Iran is the goal of this article for planning and leading necessary facilities to invest and decrease the imbalances. This article tries to rank the townships of Hormozgan Province in case of development degrees using factor analysis and 38 values of educational, cultural, fundamental and communicational degrees and tries to study them in equal groups in order to future planning and removing imbalances and organizing suitable space for scientific basic. The main hypotheses of this article are: 1. there is any imbalance and different disharmonic development between townships of Hormozgan province in case various indicators. 2. Most of the townships are in levels of less development and deprived. 3. Eastern townships are more deprived and less development than Western ones. 4. Development in province is poor and Bandar Abbas as the center of this Province has the most social facilities and services.
-
Pages 69-86The khas-e Tarash cave is one of the caves of the Isfahan region that can considers as a Geo-touristic area. This cave is a limestone cave and based on speleology is located in vadose area. This cave is located near khas-e Tarash village, about 55 Km away from the city of Isfahan. Studying formation of cave is very important in speleological studies. Tectonic is the main factor of khas-e Tarash cave forming. Its architecture is based on backup process which caused widening, cutting of rock blocks and gaps that redound to form the passages and halls. According to the cave classifications, this cave is an irregular fissure network cave.
-
Pages 87-100The climatic classification from the distant past has attracted the attention of climatologists. In traditional methods one or more climatic elements considered for classification but these methods cannot indicates the reality of climatic regions. Therefore in the recent years researchers have tried using the dominant parameters affecting climate and multivariate methods have provided a real images from climatic regions. The aim of this study is climatic regionalization of Markazi province by utilizing 29 climatic parameters and use the factor and cluster analysis. Combined use of these parameters in the climatic classification can improves accuracy and shows a real aspect of province. Recognition of microclimates can help us to identify the strengths and weaknesses of regions climatic characteristics and useful for development planning proposes.
-
Pages 101-116Irregular increasing of population and increasingly needs to food and new resources of energy have been caused unprincipled impermanent utilization of natural resources. A phenomenon their bad conclusion in dry and semi-dry ecosystems is more widespread and irreparable due to its sensitivity and vulnerability. A method to evaluate desertification potential risk has been prepared by FAO/UNEP which considered the natural factors and human activities such as population pressure and grazing intensity. Hence, in this study the desertification severity was determined by the FAO/UNEP method, in addition to population variations from 1956 to 2006 in Kashan basin which is one of the sub basins of salt lake of center of Iran.
-
Pages 117-132Throughout history, cities have been manifested mankind’s culture and civilization. In this regard, the notion of New Towns, as places with particular purposes, has always existed as well. New Towns are defined as “a new social - humanistic phenomenon are established by the government through the regional administration. The planning and administration of these towns are adapted from the metropolitans. Curbed population concentration and Marginalization in the metropolises, lower transportation costs, the transfer industries from metropolises to New Cities and decentralization are the main objectives of New Towns. In this study, have been seeking to investigate how Binalood is obtaining intended objective, i.e. the absorption of population.
-
Pages 133-150Tourism in Iran as an industry has very high capacity for growth and development. According to the World Tourism Organization, Iran ranked tenth in archaeological and historical attractions and fifth in natural attractions in the world. In 2008, about 2 million foreign tourists visited Iran, while in this year a total of 842 million tourists have traveled all over the world. According to expert's viewpoints, development of tourism in Iran has not achieved what it deserves. Iranian financier's ignorance of the current tourism status, weak advertising and false and negative news of Iran are obstacles to the growth of tourism in Iran. So, due to exist problems in the field of tourism in Iran and Isfahan city, itseemsthat e-tourism and development of new forms of tourism can largely overcome the problems in this field and improve the status of Isfahan in terms of tourism potential in the international level. So, this article makes an attempt to study the feasibility of virtual tourism in 14 regions of Isfahan.
-
Pages 151-172Today, given the over crowded cities and their consequences, and the high costs of new town constructions in Iran, their incomplete success, and supporting satellite cities which in turn, leads to centralization and more pressure on the metropolises in long term (Sarabi & Eskandarisani, 2007: 166). Creation of small towns is a good way for decentralization, countrywide development, and supporting a regular rural-urban network (Izadi, 2001: 147). Small rural towns play an influential role in reducing rural-urban immigration and provide balanced distribution of population, facilities, and capitals, by creating off-farm jobs and providing required services (Rokn aldin Eftekhari & Izadi, 2002, 53). Today this approach is being discussed as Urban Function in Rural Development (UFRD) that links the creation of small towns in functional link with rural areas (Sarafi, 2000: 130). By paying attention to small towns, cities problems such as housing shortage, unemployment, traffic, etc can be solvable, which is caused by lack of attention to their function, to some extent will diminish (Jowkar, 2007: 3). Zahedshahr as a small town in Fars province with a 20-year history of urbanization and having natural, human, economical and social trait is suffering from partial underdevelopment and deprivation. Though after 17 years of its conversion to the capital of Shirkouh district some extent of expansion in facilities, business, transport and services has been made. Traditional parts are in transition and coexistence with new functions, relatively low movements of rural economy and region and lack of attention to its internal capacities, largely has limited Zahedshahr’s rural area possibilities of positive changes. Recognizing urban and rural area’s potentials (agricultural, livestock, tourism, etc.) and providing written programs can improve the current situation. Observing existing problems in Shirkouh district, in this study, an effort has been made to present development practical guidelines in this district, using BeaujoGarnier models, location quotient, and Izard model.
-
Pages 173-188The specific aim of this paper is application of GIS and preliminary evaluation results for development of ecotourism in Ghamishloo wildlife refuge in Isfahan province of Iran. Iran and like many other countries has officially recognized the importance, necessity and the role of wildlife refuges for education, research, science development, and tourism. Furthermore these refuges have become very important for the protection and preservation of environment at national and international level. The wildlife refuges with varied natural resources and spatial arrangements contribute to the diversity in the natural environment. The search on recreational potential in ecotourism supports the improvement of the economic and social standard of the native population in a region and helps to preserve the recreational areas.
-
Pages 189-206
Ethnic issues and development have always been one of the most important issues in Iran regarding solidarity and national unity in the past few decades. Due to the impact of foreign developments on the Iranian ethnic groups, and its role on forming and expanding ethnic conflicts and tensions, this issue has pivotal importance. The majority of the Iranian ethnic groups live on/near the official borders and have in common a great deal of culture, language, and religion; hence, influencing and being influenced by each other. The Iranian western and northwestern Kurdish regions are no exceptions. The present study has been investigated a few historical examples of the mutual influenced Iranian Kurdish regions by the neighboring countries. The present study aims to answer this question that what are the influences of Kurdish ethnic developments in Iraq on the Iran’s Kurdish regions? To answer this question the following hypothesis has been taken into account and investigated: “The Kurdish ethnic developments in Iraq have undeniable and increasing influence on the Iranian Kurdish regions politically, culturally, economically, and in the areas of media and communication as well, and has increased the level of Iranian Kurds’ claims.”
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.