فهرست مطالب

سیاست گذاری اقتصادی - سال سوم شماره 6 (پاییز و زمستان 1390)

مجله سیاست گذاری اقتصادی
سال سوم شماره 6 (پاییز و زمستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/10/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محسن مهرآرا، محمد شیریجیان صفحه 1
    یکی از اهداف اصلی بسیاری از محققین در تحقیقات امروزی شناسایی عوامل و راهکارهایی است که متناسب با وضعیت و مقتضیات هر کشور شرایط لازم را برای دستیابی آنها به یک رشد اقتصادی پایدار فراهم می سازد. در این میان انواع سرمایه انسانی در زمره ی متغیرهایی هستند که مطالعات زیادی، اهمیت آنها را در رشد اقتصادی کشورها مورد تایید قرار داده اند. در این پژوهش با به کارگیری روش بدیع میانگین گیری مدل بیزینی (BMA) و با عنایت به مطالعات پیشین، اثر تحصیلات رسمی در مقاطع ابتدایی، متوسطه و آموزش عالی را بر رشد اقتصادی بلند مدت مجموعه ای از کشورهای در حال توسعه بررسی می نماییم. شواهد حاصله نشان می دهد که تمامی شاخص های مذکور اثری منفی بر رشد اقتصادی بلند مدت داشته و در بین آنها نیز متغیر «نسبت ثبت نام ناخالص متوسطه» به گونه ای حتمی بر رشد اقتصادی بلندمدت کشورهای مورد بررسی اثر گذار بوده است. بدین ترتیب به نظر می رسد منافع نهایی بلندمدت حاصل از تحصیلات رسمی در این کشورها از هزینه های نهایی سرمایه گذاری روی تحصیلات فراتر رفته و تجدید نظر در شیوه ها و ساختارهای آموزشی به ویژه هدایت آنها در راستای نیازهای بازار و صرفه های اقتصادی ضروری است.
    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، سرمایه انسانی، آموزش، نسبت ثبت نام ناخالص(ابتدایی، متوسطه، دانشگاهی)، بلندمدت، میانگین گیری مدل بیزینی(BMA)
  • علی حسین صمدی، محسن رنانی، رحیم دلالی اصفهانی صفحه 33
    هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر حفاظت از حقوق مالکیت (به عنوان یک نهاد مهم اقتصادی) بر رشد اقتصادی ایران است. برای رسیدن به این هدف از یک الگوی رشد درون زای سازگار با شرایط اقتصاد ایران استفاده شده است. الگوی مورد نظر با استفاده از داده های دوره 85-1338 و روش های اقتصادسنجی برآورد شده است. نتایج آزمون همجمعی گریگوری– هانسن، حکایت از تاثیر درازمدت حفاظت از حقوق مالکیت و سایر متغیرهای الگو بر تولید واقعی ایران دارد. نتایج تخمین الگوی رگرسیونی با روش حداقل مربعات دو مرحله ای (2SLS) نیز نشان داد که حفاظت از حقوق مالکیت تاثیر مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی ایران نشان می دهد و بنابراین عامل مهمی در فرایند رشد اقتصادی ایران است.
    کلیدواژگان: حقوق مالکیت، حفاظت، رشد اقتصادی، الگوی رشد درون زا، تغییرات ساختاری، همجمعی، ایران
  • محمد علی دهقان دهنوی، کاظم یاوری، سید ابراهیم حسینی نسب، بهرام سحابی صفحه 61
    یکی از مهمترین خصوصیات ساختار هر صنعت، درجه تمرکز در آن صنعت است که میتواند شاخصی از وضعیت رقابت و قدرت بازاری بنگاه های آن صنعت باشد. همچنین کارایی نیز یکی از مهمترین مشخصه های درونی هر بنگاه اقتصادی است که عملکرد آن را تحت تاثیر قرار میدهد. بررسی ارتباط بین درجه تمرکز و سودآوری در صنعت بانکداری ایران در قالب فرضیه ساختار-رفتار-عملکرد و همچنین رابطه کارایی با سودآوری تحت عنوان فرضیه کارایی هدف اصلی این تحقیق است. به عبارت دیگر بررسی این موضوع که از بین دو عامل ساختار بازار و کارایی کدامیک تاثیر بیشتری بر سودآوری در صنعت بانکداری ایران دارد، مورد نظر تحقیق حاضر است. این موضوع با استفاده از داده های 18 بانک رسمی فعال در دوره زمانی 1380 تا 1388 و برآورد روابط اقتصادسنجی متعددی انجام گرفت. نتایج حاکی از تایید فرضیه ساختار-رفتار-عملکرد بود. همچنین شواهدی از تایید فرضیه کارایی نیز به دست آمد. محدود کردن دوره زمانی بررسی فرضیه های تحقیق به سالهای اخیر (88-1384) نشان داد که طی این سالها از شدت رابطه درجه تمرکز با سودآوری کاسته شده است و در عوض شواهد قویتری برای تایید فرضیه کارایی وجود دارد.
    کلیدواژگان: ساختار بازار، کارایی، سودآوری، فرضیه ساختار، رفتار، عملکرد، صنعت بانکداری
  • عبدالرسول قاسمی، سهیلا پروین، فاطمه عبدالشاه صفحه 87
    کارکرد اصلی بازارهای مالی در اقتصاد، فراهم نمودن روشی برای هدایت و تخصیص سرمایه ها از سوی پساندازکنندگان به سوی سرمایهگذاران میباشد. از آنجایی که در کشورهای در حال توسعه بانک ها نقش مهمی را در بازارهای مالی بازی میکنند، میتوان با یافتن برخی از متغیرهای موثر بر ساختار این بازار روند کاراتری برای تخصیص سرمایه ها ایجاد نمود.
    در این مقاله به بررسی اهمیت و تاثیر متغیرهای نهادی و کلان اقتصادی روی ساختار صنعت بانکداری برای یک نمونه 15 تایی از کشورهای حوزه چشم انداز 20 ساله ایران و ایران در سال های 2002 تا 2009 با روش حداقل مربعات تعمیم یافته (EGLS) و اثرات ثابت داده های تلفیقی (پانل) پرداخته شده است.
    نتایج نشان میدهد که لگاریتم GDP سرانه به عنوان یک پراکسی برای توسعه نهادها مهمترین متغیر در توضیح دادن قدرت بازاری است. متغیرهای نهادی دیگر مانند شاخص آزادی اقتصادی، شاخص حکمرانی و شاخص آزادی مالی بعد از متغیرهای مشخصه بانک ها (نسبت تسهیلات اعطایی به دارایی ها و لگاریتم کل دارایی ها) مهم هستند. نرخ تورم اگر چه اثر معنی داری روی ساختار صنعت بانکداری دارد اما این تاثیر اندک است و تاثیر نرخ رشد GDP روی ساختار از نظر آماری معنی دار نیست.
    کلیدواژگان: کشورهای حوزه چشم انداز 20 ساله ایران، ساختار صنعت بانکداری، متغیرهای نهادی، متغیرهای کلان اقتصادی
  • علیرضا امینی، کیوان حسن زاده صفحه 109
    در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها اقدام به اندازه گیری و مقایسه کارایی استفاده از نیروی کار ماهر در استان های کشور در کارگاه های صنعتی در سال 1385 شده است. پس از آن با استفاده از تکنیک اقتصادسنجی داده های مقطعی، عوامل موثر بر کارایی در استفاده از نیروی کار ماهر با استفاده از روش توبیت، شناسایی شده اند. نتایج حاصل از اندازه گیری کارایی در استفاده از نیروی کار ماهر نشان می دهد که بطور میانگین بین 27 تا 38 در صد عدم کارایی در استفاده از نیروی کار ماهر در کشور وجود دارد. گفتنی است، استان های بوشهر، تهران و قزوین در تمامی روش ها کارایی کامل را کسب کرده اند. نتایج حاصل از برآورد الگوی رگرسیونی نشان می دهد که مالکیت خصوصی، اندازه بنگاه، دستمزد واقعی و بهره وری سرمایه، اثر مثبت و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی اثر منفی بر کارایی در استفاده از نیروی کار ماهر دارند.
    کلیدواژگان: کارآیی فنی، کارایی استفاده از نیروی کار ماهر، روش DEA، عدم انطباق، بهره وری سرمایه
  • وحید فعالیت، محمدحسن زاده، مهدی امیدی صفحه 145
    شناسایی موانع اساسی توسعه و صادرات صنعت نرم افزار در ایران، هدف اصلی این مقاله به شمار می آید. چارچوب مدل بکار رفته بدین ترتیب است که مشکلات، به سه گروه عمده مربوط به نهاده های تولید، عوامل مدیریتی و محیط کسب و کار تقسیم شده است. سپس با استفاده از آزمون فریدمن و روش آنالیز تاکسونومی عددی، مولفه های هر یک از گروه های مذکور برمبنای نظرات فعالین صنعت نرم افزار ایران اولویت بندی شده است. نتایج بیانگر آن است که سه مانع اساسی در صادرات نرم افزار ایران عبارتند از: عدم تحرک و جابجایی نیروی کار داخلی و خارجی (مشکل بودن اعزام نیروی کار به خارج از کشور، فرار مغزها، قطع ارتباط ایرانیان مهاجر) ضعف روحیه کارآفرینی (ریسک پذیری، تحمل ابهام، نوآوری و...) مدیران صنعت نرم افزار عدم التزام به رعایت حقوق مالکیت معنوی محصولات نرم افزاری
    کلیدواژگان: نرم افزار، صادرات، موانع، آنالیز تاکسونومی، ایران
  • حسین کاوند، محمد صادق عوضعلی پور، فاطمه زندی، مرجان دامن کشیده صفحه 189
    در این مقاله با اتکاء به داده های طرح نمونه گیری از هزینه- درآمد خانوارهای شهری سال 1385، تصویری از مشارکت زنان سرپرست خانوار در اقتصاد ایران بر اساس برآوردی از نقش آنها در فعالیت اقتصادی خانوارهای شهری ارائه شده است. همچنین، در قالب یک مدل لجستیک نقش جنسیت و سایر مشخصه های مهم اقتصادی- اجتماعی سرپرست خانوارها در شانس شاغل شدن آنها مورد بررسی قرار گرفته است.
    نتایج بدست آمده در رابطه با برآورد میزان نقش اقتصادی زنان در خانوارهای شهری حاکی از نقش پنهان فعالیت اقتصادی زنان در خانوار می باشد. به گونه ای که به طور متوسط زنان نسبت به مردان نقش عمده ای در مدیریت مخارج خانوار را به عهده دارند. همچنین نتایج حاصل از برآورد مدل لجستیک حاکی از آن است که خانوارهای با سرپرست مرد دارای همسر از شانس بیش تری برای شاغل بودن نسبت به خانوارهای با سرپرست مرد بدون همسر، خانوارهای با سرپرست زن دارای همسر و بدون همسر برخوردار هستند. بطور کلی، بر اساس نتایج، اگرچه زنان سرپرست خانوار در حالت کلی نسبت به مردان سرپرست خانوار شانس کمتری برای شاغل بودن دارند، اما درصورتی که زنان سرپرست خانوار از تحصیلات دانشگاهی برخوردار باشند، شانس بیش تری برای شاغل شدن نسبت به مردان خواهند داشت و از این روی نقش بیشتری را در اقتصاد بازی خواهند کرد.
    کلیدواژگان: فعالیت اقتصادی زنان، جنسیت، وضع زناشویی، مدل لجستیک
|
  • Mohsen Mehrara, Mohammad Shirijian Page 1
    Identifying the factors that contribute to the sustained economic growth of countries is the main concern of economic researchers. The present paper employs the Bayesian Model Averaging (BMA) method based on a Bayesian econometrics approach to investigate the effect of three variables of primary, secondary and tertiary gross enrollment ratios on long-term economic growth in a set of developing economies. The empirical findings show that each of these three variables negatively affects the long-term economic growth of developing countries. Furthermore, the secondary gross enrollment ratio certainly and the other two variables uncertainly affect the long-term economic growth.
    Keywords: Economic growth, Human resources, Education, Gross enrollment ratio (Primary, Secondary, Tertiary), Long, term, Bayesian Model Averaging (BMA)
  • Ali Hussein Samadi, Mohsen Renani, Rahim Dallali Esfahani Page 33
    The main purpose of this paper is investigating the effect of secure property rights on economic growth. To do so, we use an endogenous growth model, some econometrics methods such as Gregory-Hansen's (2006) co-integration test, 2SLS estimation technique, and Iran data set during 1959-2006. The results show that having secure property rights has a positive effect on economic growth in short and long runs.
    Keywords: Security, Property Rights, Economic Growth, Endogenous Growth Model, Cointegration, Structural Breaks, Iran
  • Mohammad Ali Dehghan Dehnavi, Kazem Yavari, Seyed Ebrahim Hoseini, Nasab, Bahram Sahabi Page 61
    The degree of concentration, as a measure of market structure, can explain the competition condition and market power of firms. It affects their performance and profitability. Also, the efficiency of firms affects their performance through an internal mechanism. The purpose of this paper is to examine the relationship between the degree of concentration and profitability in Iranian banking industry on the basis of the structure-conduct-performance hypothesis, as well as the relationship between efficiency and profitability using the efficiency hypothesis. In other words, this research aims to investigate which factor, market structure or efficiency, is more effective on profitability. Using the panel data from 18 banks for a period of nine years (2001-2009), the two hypotheses are examined. The results fully confirm the structure-conduct-performance hypothesis but show some weak evidence in line with the efficiency hypothesis. Limiting the time period to five recent years of the research period (2005-2009), the research shows that the strong relationship between profitability and concentration has reduced during these years and instead, there is more evidence to confirm the efficiency hypothesis.
    Keywords: Market Structure, Efficiency, Profitability, Structure, Conduct, Performance Hypothesis, Banking Industry
  • Abdolrasool Ghasemi, Soheila Parvin, Fatemeh Abdolshah Page 87
    The major function of a financial market in the literature on economy represents a way to conduct and dedicate capital. Banks in developing countries have a main role in this way; we can find some variables effective on market structure to advocate capital more efficiently. This paper studies the importance and impact of macroeconomic variables on banking system structure within 15 out of 20 years of Iran's perspective plan. The study has used a fixed-effect panel data method during 2002 to 2009. The results show that the logarithmic form of per capita GDP is the most important variable in market power description as a proxy for institution development. Other institutional variables such as economic freedom index, governance index and financial freedom index have the second importance after the bank special variables (loans to asset ratio and total asset logarithmic form). Inflation rate has a little significant effect on the structure of banking industry, and GDP growth rate has no significant effect on it.
    Keywords: Iran's 20, Year Perspective, Banking Industry Structure, Institutional Variables, Macroeconomic Variables
  • Alireza Amini, Keyvan Hassanzadeh Page 109
    In this study, by means of data envelopment analysis, skilled labor use efficiency is measured and compared in the manufacturing industries of the provinces of the country in 1385. After that, by the technique of cross-section econometric data and using Tobit method, influential factors on skilled labor use efficiency are recognized. The results of measuring skilled labor use efficiency show that averagely there is a 27-38 % inefficiency in using skilled labors in the country. The provinces of Booshehr, Tehran and Qazvin have gained complete efficiency in all the methods. The results of a regression model suggest that some elements like private ownership, firm size, real wage, and capital productivity have a positive and the rate of unemployment of higher education employees has a negative effect on skilled labor use efficiency. Additionally, private ownership is the most influential factor as compared to other influential factors in this study.
    Keywords: Technical Efficiency, Skilled Labour Use Efficiency, DEA Method, Mismatch, Capital Productivity
  • Vahid Faaliyat, Mohhamad Hasan, Zade, Mehdi Omidi Page 145
    This paper aims to identify the main software export barriers in Iran for policy makers. The framework for categorizing key obstacles consists of three groups: product factors, managerial factors, and business environment factors. Numerical taxonomy and Friedman test were applied to prioritize barriers in different groups based on Iranian major software players’view. Our finding shows that the principal agenda are: Lack of mobilization of expert labor force e.g. limited international work experience, brain drain problem, and limited linkage between immigrants  Lack of entrepreneurial attitudes through managers Copy right problems.
    Keywords: Software, Export, Barriers, Numerical Taxonomy, Iran
  • Hossein Kavand, Mohammad Sadegh Avazalipour, Fatemeh Zandi, Marjan Damankeshideh Page 189
    Relying on the data of household expenditure and income survey in urban areas in 2006, this paper presents a picture of women's participation in the economy based on their role in the estimation of the economic activity of urban households. In addition, in the form of a logistic model, the role of gender and other important characteristics of socio - economic households in offering a chance for being employed have been investigated.Also, the estimated logistic model shows when a family head is a man and is living with his wife, he has a greater chance for employment than a man without a wife or a man in a female- headed family. Based on the results, although female- headed families have lower chances of employment than man-headed ones, females that head a family and have a university degree have better chances of employment than men.
    Keywords: Women's Economic Activities, Gender, Marriage State, Logistics Model