فهرست مطالب
نشریه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
پیاپی 4 (بهار و تابستان 1391)
- تاریخ انتشار: 1391/09/01
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 1تشیع در نیم قرن اول موجودیت خود یک نهضت سیاسی کاملا عربی با تاکید بر حقانیت حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام به عنوان تنها جانشین رسول اکرم (ص) بود. از دوران امامت و خلافت حضرت علی علیه السلام تا زمان وقوع واقعه کربلا در سال 61 هجری قمری شیعیان انسجام خود را حفظ کردند. پس از قیام مختار و حمایت و تبلیغ وی برای امامت و مهدویت محمد حنیفه که در راستای اهداف سیاسی مختار صورت می گرفت، اولین انشعاب در تاریخ تشیع با نام کیسانیه به وجود آمد. در طی دو قرن اول هجری قمری افراد مختلفی ازبین خاندان محمد حنفیه، طالبیان، اهالی خراسان، کوفه و مدینه مدعی امامت در مذهب کیسانی و هدایت مردم شدند که آخرین آنان فرزندان عبدالله بن عباس بودند. این مقاله به تکاپو و سیر تاریخی مذهب کیسانیه از قیام مختار بن ابی عبید ثقفی تا بهره برداری بنی عباس از جایگاه مذهب کیسانیه می پردازد.
کلیدواژگان: امامت، کیسانیه، تشیع، مهدویت، محمد حنفیه، مختار -
صفحه 27یکی از مسائل مهم در تاریخ صفویان، کم و کیف نقش بازرگانان ارمنی در اجرای سیاست انحصار ابریشم و گسترش بازارهای خارجی، در دوره ی شاه عباس یکم (1038-996) و جانشینانان وی است. این مساله نیازمند بررسی های بیشتری است تا ابعاد مختلف آن بیشتر شناخته شود. پس از کوچ ارمنیان از جلفای ارس به اصفهان و سپس انحصاری شدن تجارت ابریشم، آنان در چرخه ی بازرگانی خارجی ایران به خدمت گرفته شدند. در این رابطه، این مقاله ضمن بازخوانی و بررسی علل اتخاذ سیاست انحصار ابریشم توسط شاه عباس، دلایل رویکرد وی به ارمنیان، برای اجرای چنین سیاستی مورد مطالعه قرار می دهد. با این همه، مساله ی اصلی در این پژوهش چگونگی ورود ارمنیان به چرخه ی بازرگانی خارجی ابریشم و نقش آفرینی آنان در این چرخه است. از این رو، بررسی این مساله بدنه ی اصلی این مقاله را تشکیل می دهد. در همین راستا، این نوشته می کوشد، تا میزان و علل کامیابی آنان را در این زمینه بدست دهد. چنین به نظر می رسد که ارمنیان، به عنوان یک قوم تجارت پیشه، توانستند بازارهای نوینی را برای ابریشم و دیگر کالاهای ایرانی در قلمروهای مختلف جهان بیابند؛ اما برخی از این قلمروها تا کنون ناشناخته مانده اند، همچنان که میزان کوشش های آنان در این قلمروهای نوین نیز به خوبی شناخته نشده است.
-
صفحه 47با گسترش ارتباط میان مهاجران ایرانی و کارگران بومی و آشنایی تدریجی ایرانیان با مفاهیم سیاسی و اجتماعی جدید، تحول قابل ملاحظه ای در نقش و عملکرد سیاسی ایرانیان مقیم قفقاز پدید آمد. کارگران ایرانی که تا مدت ها از حفظ حقوق خویش عاجز بودند، به تدریج در اعتصاب های کارگری نقش مهمی بر عهده گرفتند و با راهنمایی عناصر انقلابی بومی به تشکیل احزاب و تشکل های سیاسی دست زدند. سازمان سوسیال دموکرات گومت، فرقه ی اجتماعیون- عامیون، و سازمان همت، تشکل های سیاسی هستند که همزمان با وقایع انقلاب مشروطه ی ایران (اوایل قرن بیستم میلادی)، با مشارکت گسترده ی ایرانیان مقیم قفقاز ایجاد گشتند. همچنین مهاجران با کسب تجربه ی سیاسی و نظامی در قفقاز، به یاری مشروطه خواهان ایران شتافتند. در مقاله ی حاضر تلاش شده است تا ضمن مطالعه ی وضعیت سیاسی کارگران ایرانی در قفقاز، جایگاه و عملکرد ایشان در وقایع و تحولات سیاسی آن منطقه مورد بررسی قرارگیرد.
کلیدواژگان: قفقاز، عصر مشروطه، مهاجران ایرانی، وضعیت سیاسی -
صفحه 79مناطق قفقاز و آناطولی در منتهی االیه شمال غربی ایران از جمله نواحی مهم و مقصد در عرصه ی مهاجرت قبایل ترکمان و سیاست توسعه ی ارضی سلجوقیان بود که از سال 440 هجری به بعد محل توجه جدی ترکمانان و سلاطین سلجوقی قرار گرفت. بخش مهمی از نواحی مفتوحه ی قفقاز توسط قوای ترکمان که قفقاز مرکزی و غربی و آناطولی را شامل می شد و در حوزه قلمرو سیاسی بیزانس قرار داشت، متعلق به حاکم نشین های مسیحی (آبخاز، ایبریا یا گرجستان، ارمنستان و واسپورگان (وان)... بود. سلجوقیان و قبایل ترکمان تابعه ی آنها، از دوره سلطان طغرل و آلپ ارسلان با نفوذ در امیرنشین های مسیحی ارمنستان و آبخاز و کرج و نواحی شرقی آناطولی، و با استفاده از نتایج نبرد ملازگرد در تثبیت حضور سیاسی شان، تدریجا زمینه های نفوذ سیاسی خود را در این مناطق فراهم ساختند. خصوصا اینکه از دوره ی سلطان ملکشاه به واسطه سیاست هدایت ترکمانان به مناطق درونی آناطولی و تصرف انطاکیه به عنوان پایگاه مرکزی بیزانس و فرهنگ و مدنیت مسیحی در جنوب آناطولی، بخش های مهمی از این سرزمین تحت نفوذ قبایل ترکمان و نظارت قوای دولت سلجوقی قرار گرفت.
کلیدواژگان: سلجوقیان ایران، روم (بیزانس)، قفقاز، آناطولی، مناسبات سیاسی، قبایل ترکمان -
صفحه 111عشایر امروز به جماعتی اطلاق می شود که محور ارتباطات اجتماعی آنها بر اساس خویشاوندی نسبی یا سببی، حقیقی یا آرمانی سازمان یافته است. شاهسون ها نام تعدادی از این گروه های ایلی هستند که در بخش هایی از شمال غرب ایران به ویژه نواحی مغان و اردبیل به سر می بردند. ایل شاهسون از مهمترین و معروفترین ایل های استان آذربایجان شرقی به شمار می روند که دارای پیشینه ی تاریخی طولانی بوده اند. عشایر شاهسون دارای آداب و رسوم و سنن ویژه ای در فرآیند تاریخی بوده اند. زندگی آنها بیشتر بر اساس اقتصاد دامپروری بنا شده است و فعالیتهای زراعی در مرحله ی بعدی اهمیت قرار دارد. آنها لباس های محلی مخصوص مانند پتاوا، چاروق، شته و کپی داشتند که از شاخص های پوشش ایلات شاهسون است. از هنرهای خاص عشایر شاهسون می توان به صنایع دستی که مهمترین آنها ورنی بافی است اشاره کرد و همچنین موسیقی و استفاده از آلات مختلف موسیقی از جمله نی، توتک، تار، ساز و گارمان در میان این ایل رواج دارد. محل زندگی آنها در منطقه ی زیبای ارسباران است که در شیوه ی اسکان آنها می توان به استفاده از آلاچیق، کومه و چاتما اشاره کرد. مقاله ی حاضر جدا از پژوهش های میدانی و مشاهدات و تجربیات عینی، مطالعه و بررسی تحلیلی متون و اسناد و مدارک مربوط به تاریخ شاهسون هاست. این پژوهش برپایه ی نظرمردم شناس فرانسوی مارسل موس است که معتقد به روش تحقیق ژرفانگر یعنی؛ مشاهده و تحقیق عمیق درباره ی یک اجتماع محدود مانند یک ایل است.
آنچه در این پژوهش دنبال می شود، این است، که فرهنگ و باورها و اعمال دینی و الگوهای رفتاری اجتماعی ایل شاهسون را، که زمانی اتحادی یکپارچه تشکیل می دادند، بررسی و تجزیه و تحلیل کند.
کلیدواژگان: عشایر، ایل شاهسون، پوشاک، صنایع دستی، آلاچیق و کومه، فرهنگ و باورها -
صفحه 137در جهان امروز و در مراکز مطالعاتی و آکادمیک، بحث از دموکراسی و فرآیند دموکراتیزاسیون، جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است. بسیاری از متفکران پارادایم هایی را به عنوان پیش شرطی برای گذار به دموکراسی مطرح می کنند. کارل کوهن با مطرح کردن پنچ پیش شرط برای دموکراسی، موفقیت دموکراسی در یک جامعه را منوط به شکل گیری این شرایط ساختاری می داند. این پیش شرط ها عبارتند از: شرایط مادی، شرایط مبتنی بر قانون اساسی، شرایط روان شناختی، شرایط فکری و شرایط حفاظتی. در صورت عدم وجود این شرایط، دموکراسی در یک کشور برقرار نمی شود. این پژوهش درصدد بررسی عدم موفقیت دموکراسی در زمان جنبش مشروطه بر اساس پیش شرط های موفقیت دموکراسی کوهن است. جنبش مشروطه ایران اولین قدم ایرانیان در راه پا نهادن به دموکراسی بود که با روی کار آمدن پهلوی اول تمامی دستاوردهای آن نابود شد. با تطبیق پیش شرط های موفقیت دموکراسی کوهن با جنبش مشروطه، علت شکست گذار به دموکراسی در ایران زمان جنبش مشروطه بهتر درک می شود.
کلیدواژگان: ایران، دموکراسی، جنبش مشروطه، کوهن -
صفحه 167یکی از مهمترین رویدادهای پایان عهد باستان، فروپاشی پادشاهی ساسانی به دست اعراب مسلمان و انتقال قدرت از ایرانیان به اعراب بود. رویدادی که هرچند سلسله ی جنگ ها و علل آن، مباحث بسیاری را میان محققان دامن زده است؛ اما نمی توان آن را تنها در جنگ های فرسایشی بزرگ و برخوردهای محلی کوچک خلاصه کرد. عناصر و رویکردهای تبلیغاتی، بخشی از رویدادهای این جنگ ها را به ویژه از ناحیه ی مسلمانان، به خود اختصاص داده است. مهمترین عناصر تبلیغاتی مسلمانان بر آموزه های قرآنی، رفتار و گفتار شخصیت های کاریزماتیکی مانند پیامبر(ص)، ابوبکر و عمر، فلسفه ی اخلاقی ساده و پیوسته، فهم نیاز مخاطبان و اهمیت اقتصادی و مالی ایران برای اعراب مبتنی بود. گویا مهمترین عنصر تبلیغاتی ایرانیان، هنوز شوکت و ابهت ظاهریشان در منطقه بود و در کنار آن، با بهره گیری از مفاهیم دینی منفی بر عنصر تحقیر، دیوانگاری، تیره روزی و فلاکت اعراب تاکید داشتند. بررسی عناصر و رویکردهای تبلیغاتی ایرانیان و اعراب، بر اساس منابع ایرانی و اسلامی، هدف اصلی پژوهش حاضر می باشد.
کلیدواژگان: تبلیغات، ایران، دربار ساسانی، اسلام، جهاد، رویکردهای تبلیغات -
صفحه 189بررسی چگونگی پیوند فکری روشنفکران مذهبی و روحانیت، جنبه هایی از تاریخ ایران و دوره پهلوی دوم را روشن می سازد. دانشجویان مسلمان به عنوان بخش عمده ی جریان روشنفکری با تاسیس انجمن های اسلامی داخل و خارج از کشور سنگ بنای این وحدت را پی افکندند. اتحادیه انجمن های اسلامی خارج از کشور به دلیل ناتوانی دستگاه های امنیتی رژیم پهلوی در ایجاد محدودیت علیه آن، ارتباط گسترده ای با امام خمینی و نهاد روحانیت برقرار ساختند. این مقاله با استفاده از فرضیه ی فرهنگ و کارگزاری جان فورن به اثبات این نظریه می پردازد که، اتحادیه ی فوق، گفتمان های مختلف تشیع انقلابی را در طول فعالیت خود برگزید و در آستانه ی پیروزی انقلاب اسلامی گفتمان امام خمینی را همچون راهنمای عمل و ایدئولوژی مبارزه برگزید. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر تاریخ شفاهی می باشد.
کلیدواژگان: اتحادیه ی انجمن های اسلامی، قیام 15خرداد، هویت دینی، مرکز اسلامی هامبورگ
-
Page 1In its first half of the century of appearance، Shiism was a purely Arabic political movement with an emphasis on the rightfulness of Ali ibn Abitalib (AS) as the only Successoor the Noble Prophet (SA). The Shiah preserved its unity form Imam Ali's imamah and Khilofah period until the occurrance of the Karbala incident in 61 A. H. After the uprising of Mukhtar and his support and promotion of Muhammad Handfiyyah's imamah and mahdaviyyah wich were being followed in line with Mukhtar's personal political goals، the first split in Shiah history matevialized and came to be known as the Kaysaniyyah. Duving the first two centuries A. H.، various individuals affiliating the meslves with the kaysani creed from amany Muhammad Hanafiyyah's line، the Talibites، and from amony the people of Khorasan، Kufah and Medina claimed the position of imamah and the guidance of Muslims of wham the children of Abdullah ibn Abbas were the last once. This article deals with the rise and historical curse of struggle of the Kaysaniyyah creed from Mukhtar ibn Abi-'Ubayd Thaghafis. Uprising to the Abbasid exploitation of the Kaysani position ameny the people to further their own political ends.Keywords: imamhah, Kaysaniyyah, Shiah, Mohdaviyyah, Muhammad Hanafiyyah, Mukhtar
-
Page 27The prime purpose of this article is to study the Armenians role in Iran’s Foreign trade and in performance of the politics of Silk monopoly، in period of Shah-Abbass I (996-1038 A. H.) and his successors. The Armenians were living in the Frontier regions of north-west of Iran، but then they were transferred، especially for military reasons، by the Shah-Abbas into the Iranian plateau. Certain groups of them، after migration from Aras Julfa، entered in Isfahan and were called to serve in Foreign Silk commerce by the Shah-Abbass I. Hence، the investigation of the causes of Shah’s attention to the Armenians، also their role in Shah’s monopoly politics، especially in the Foreign trade of Silk that was very important، forms the main section of the present study. In another part، the evaluation of their activities in this field، the cancellation of the Silk monopoly and its effect on the commerce of Silk، also the situation of the Armenians until the fall of the Safavid dynasty in 1722 investigated as well. The Armenians، as a Tradesman، were able to find the new Markets for Silk، but dimension of their Trade activities remained unknown in the different areas of the World.Keywords: Armenians, migration, Silk, Monopoly, Trade, Foreign markets
-
Page 47With the expansion of contacts between Iranian emigrauts and native workers in the Caucasus and the gradual introduction of social and political modern implications، Iranian took the significant role in the political developments in the region. Iranian deprived workers played an important role in the labor strikes in the Caucasus region. They made political organization with the help of revolutionary elements of the region. Some of the organizations that were created with the Constitutional Revolution of Iran are: Gumet (social democrat organization)، the party of Ejtemaeiune Ammiyyun، Hemmat organization. They provided military and political experience to the Iranian constitutionalists. This article reviews the status of these immigrants and their role in the political developments of Caucasus on that era.Keywords: Refugee, constifutional Revolution, Caucasus
-
Page 79The arrival of Seljuks and the Turkmen tribesmen in the fifth century AD in the Islamic territories، and expanding their invasion to eastern borders of Byzantine was one of the important events، which soon to stop Byzantine invasions on territories of Islamic societies. The confrontation of Muslim Seljuks with the Byzantine Empire Apart from the political conflict was the religious and ideological conflict، in the form of holy war as "jihad" and "Ghza". Conquering the Christian states of the Caucasus and Anatolia and spread of Islam in these regions was the most important result of the victory of Seljuks and Turkmen tribes against the Byzantine. During the governing of Tugrul Beg and Alparsalan، The earlier Seljuk Sultans، the Caucasus and East Anatolia Christian Emirate، Such as Armenia and Georgia and Abkhazia was Conquered. After the Malazgird conquest، especially during the reign of Malikshah the Central Anatolia and Antakya as a center of Christian culture and civilization was captured By the Seljuks and the Turkmen tribes. After those conquests and in the near future، Anatolia as a center of Christian culture and civilization was transformed to the residence of Turkmens and expansion of Islam.Keywords: Iran Seljuks, Byzantine Empire, Caucasus, Anatolia, Turkmens tribes
-
Page 111Nomads today refers to the types of social relationships based on kinship or relative by marriage. Shahsavan covers namelly a number of tribal groups that are in the North-West part of Iran، Ardabil area، (Mogan). Shahsavan of a long history. Shahsavan tribal customs and traditions have been has specific in the historical process. Life is based mostly on economic، animal husbandry and agricultural activities in the next step is important. Their special costumes like Ptava، Charuq، aphids and had a copy cover of the indices of Shahsavan Eilat. The most important artcraft is Vrny weaving and different musical instrument including straw، Tvtk، tar، Garman. The French sociologist. What followed in this study is the culture and beliefs، religious practices and social behavior patterns of Shahsavan tribe that once made up the alliance integration.Keywords: Nomads, IL Shahsavan, clothing, alcove, rick, culture, beliefs
-
Page 137In today's world، discussion of democracy and democratization processes are devoted to an important position on academic research centers. Many thinkers considered paradigms that are as preconditions for the transition to democracy. Carl Cohen discusses the success of democracy in a society which depends on the formation of structural conditions as the five preconditions for democracy. These pre-conditions include the material terms، conditions، based on the constitution، psychological conditions، mental conditions and safety conditions. In the absence of these conditions، democracy cannot be imposed on a country. This study examined the failure of democracy in the constitutional movement based on Cohen's democracy prerequisite. The preconditions for successful implementation of Cohen’s constitutional democracy، the cause of the transition to democracy in Iran during the Constitutionalist movement are better understood، through his view point.Keywords: Iran, Democracy, Constitutional Movement, Cohen
-
Page 167One of the most important events in the end of ancient period was decline of Sasanian Empire by Muslim Arabs and transmission of power from Iranians to Arabs. In spite of much debates among scholars about wars and its causes، one can’t Just relate this event of wars to local conflicts. The propagandistic elements and approaches have allotted to themselves part of these wars، particularly Muslim in behalf of Mustim. The most important propagandistic elements of Muslim were based on Quranic doctrine، the manner and word of charismatic persons as prophet، Abu-Bakr and Omar، the simple and contiguous moral philosophy. Iran was very important economically and financial for Arabs. Mohammad، important propagandistic elements of Iranians were still their nominal authority and glory in the area and alongside، they usually exploited religious concepts to emphasize elements such as Arabs’ humiliation، demonization، ill-fated and poverty. The original purpose of this research is studying the Iranians and Arabs propagandistic elements and approaches on Iranian- Islamic sources.Keywords: Propaganda, Sasanian court, Islam, Jihad, Propaganda approaches
-
Page 189It is enlightening to study the relationship between religious intellectuals and clergymen (ulama) in Pahlavi Period. Muslim students as an important body among the religious intellectuals contributed to this relationship by instituting a society called Muslim Student's Association (MSA) with branches inside and outside Iran. MSA for the Iranian students abroad was most active in establishing ties with Imam Khomeni and the clergymen، mainly due to the inability of the Iranian Intelligence Service in limiting their activities. Based on John Forren's theory، namely culture and agent، this essay intend to prove the theory that MSA adopted different discourses of the revolutionary Shia during its activity and on the eve of Islamic Revolution، adopted Imam Khomeini's discourse as the guiding ideology.Keywords: MSA, clergymen, discourses, Revolution
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.