فهرست مطالب

علوم انسانی - پیاپی 44-45 (زمستان 81 و بهار 1382)

فصلنامه علوم انسانی
پیاپی 44-45 (زمستان 81 و بهار 1382)

  • 296 صفحه، بهای روی جلد: 2,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1383/01/22
  • تعداد عناوین: 13
|
  • روند تغییرات فرهنگی اجتماعی خانواده تهرانی طی سه نسل
    تقی آزاد ارمکی، مهناز زند، طاهره خزاعی صفحه 1
    موضوع این مقاله برگفته از پژوهشی است با عنوان «بررسی تحولات فرهنگی اجتماعی خانواده تهرانی طی سه نسل گذشته» که اجرای آن در پاییز 1379 در مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، به پایان رسیده است. در این پژوهش - با توجه به هدفی که داشت - نهاد خانواده از منظر تغییرات و دگرگونی های پدیده آمده در یک دوره زمانی کمتر از یک قرن (سه نسل متوالی) مورد بررسی قرار گرفته است و تاکید اصلی در شناخت میزان و سمت و سوی تغییرات خانواده ایرانی طی سه نسل گذشته بوده است.
    رویکرد این پژوهش به تحولات خانواده عمدتا ماخوذ از دیدگاه تالکوت پارسونز (کارکرد گرایی ساختی) بود، بی آنکه تعمدی در تبعیت کامل از آن باشد.
    در این بررسی با روش نمونه گیری چند مرحله ای، سهمیه ای و تصادفی سیستماتیک تعداد 383 خانواده ساکن در مناطق 22 گانه شهر تهران و واجد شرایط مورد نظر این مطالعه را مورد بررسی قرار داده ایم. پس از مطالعات اکتشافی، بنا به ضرورت، از روش های مطالعه اسنادی و نیز پیمایشی استفاده شده است. منابع مکتوب مربوط به موضوع و پرسشنامه، منابع اطلاعات این مطالعه بوده اند.
    نتایج بدست آمده حکایت دارد از: 1- در خانواده تهرانی تغییراتی پدید آمده است. نگرش های افراد در خانواده (زن و مرد و افراد وابسته) نسبت به مسایل عمده ای چون ازدواج، روابط دختر و پسر قبل از ازدواج، مهریه و جهیزیه، مراسم عروسی، طلاق و... تغییر نموده است.
    2- در عین حال در میان مردم تهران هنوز خانواده به عنوان امر جدی اجتماعی تلقی می شود و در جهت حفظ و بقای آن تلاش به عمل می آید. از این رو توجه به سنت های خانوادگی، حمایت از فرزندان برای تحصیل و کار و ازدواج و حتی خرید خانه و رفع مشکلات احتمالی آنها و قبول این امر که پیران بایستی مورد حمایت قرار گیرند به معنی حفظ خانواده است.
    3- در درون خانواده، تفاوت ها براساس شکل گیری و تمایزپذیری نسلی قابل فهم تر می باشد. به عبارت دیگر تحولات خانواده با وجود نسل جدید در کنار نسل های دیگر در جهت انطباق پذیری با شرایط جدید اجتماعی فرهنگی ایران و جهان است.
    کلیدواژگان: خانواده، تحولات، نسل، کارکرد، سنتی، مدرن، آداب و رسوم، ملحقات
  • چگونگی جدایی گزینی سکونتی در شهر تهران
    منصوره اعظم آزاده صفحه 25
    در این مقاله چگونگی جدایی گزینی سکونتی در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. با آنکه جدایی گروه های مختلف اجتماعی در شهرهای بزرگ فرض پذیرفته ای است، ولی تاکنون چند و چون این فرض از طریق روش های علمی و شاخص سازی مناسب مورد مطالعه قرار نگرفته است. در سالهای اخیر این جدایی از دو منظر مورد بحث قرار گرفته است. یکی از آنها به تفکیک و تمایز فزاینده در شهرها باور دارد و دیگری قطبی شدن، دوگانگی و یا قطعه ای شدن فضای اجتماعی شهرها را مدنظر قرار داده است. در این مقاله با توجه به پیامدهای گوناگون جدایی گزینی سکونتی در شهرها، با استفاده از اطلاعات ثانویه، فرض جدایی فضایی - مکانی گروه های مختلف اقتصادی - اجتماعی با استفاده از شاخص های آماری گوناگون مورد آزمون قرار گرفته است و در نهایت تفکیک پایگاه های مختلف اجتماعی و ابعاد آن برحسب مناطق مورد تایید قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: جدایی گزینی سکونتی، جدایی فضایی - مکانی، قطبی شدن اجتماعی، قطعه ای شدن اجتماعی، شهر منطقه ای، نواحی طبیعی
  • تبلور آرمان های پایه گذاران انقلاب در قانون اساسی (امام خمینی - شریعتی - بازرگانی و طالقانی(
    عماد افروغ، علی محمد صالحی صفحه 51
    احساس وجود برخی فواصل میان آرمان های پایه گذاران انقلاب اسلامی با آنچه در جامعه ایرانی حاضر در حال گذر است و در عین عدم وجود تلاشی هدفمند جهت تئوریزه کردن آرمان های مورد نظر پایه گذاران انقلاب موجب گردید که پژوهش حاضر با عنوان آرمان های انقلاب در اندیشه پایه گذاران که متوجه بررسی آرمان های مورد نظر 4 تن از پایه گذاران انقلاب یعنی امام، شریعتی، بازرگانی و طالقانی است به رشته تحریر در آید. بدین منظور مقاله حاضر بر آن است که ضمن بازشناسی آرمان های مورد نظریه پایه گذاران انقلاب و بازخوانی و معین نمودن آنچه ایشان در خلال دهه های 40 و 50 پی جویی می کرده اند، این آرمان ها با اصول مصوب قانون اساسی 1358 مطابقت نماید و روشن سازد وضعیت تبلور آرمان های مذکور در قانون اساسی به چه شیوه ای است.
  • بررسی عوامل موثر بر هویت اجتماعی زنان (مطالعه موردی زنان شهر شیراز)
    محمدتقی ایمان، طاهره کیذقان صفحه 79
    هدف از مطالعه حاضر بررسی عوامل مؤثر بر هویت اجتماعی زنان می باشد که به شیوه پیمایش انجام شده است. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه از یک نمونه 410 نفری از بین زنان 18 تا 64 ساله شهر شیراز که به صورت تصادفی انتخاب شده اند، جمع آوری گردیده است. در این بررسی از نظریه آنتونی گیدنز جهت تبیین هویت اجتماعی زنان استفاده شده است. طبق این نظریه شاخص هایی نظیر اعتماد به نفس، گستره شبکه ارتباطی افراد، میزان رضایت از خود در اجتماع و میزان عقلانیت، عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت اجتماعی می باشند. لازم به ذکر است که هویت اجتماعی خود از پنج بخش هویتی: هویت دینی، قومی، ملی، گروهی و جنسی تشکیل شده است.
    نتایج تحلیل چند متیغره نشان می دهد که متغیرهای تحصیلات فرد، میزان رضایت از خود در اجتماع، درآمد خانوار، به ترتیب بیشترین اثرات را در تبیین متغیر وابسته هویتی دینی داشته اند و حدود 26 درصد از واریانس هویت دینی را تبیین کرده اند. متغیرهای گستره شبکه ارتباطی، تحصیلات فرد، میزان رضایت از خود در اجتماع و اعتماد به نفس متغیرهایی اند که به ترتیب بیشترین تاثیر را بر هویت قومی افراد داشته اند و حدود 36 درصد از واریانس مربوطه را تبیین کرده اند. متغیرهای گستره شبکه ارتباطی، تحصیلات فرد و تحصیلات پدر که تاثیر بیشتری نسبت به سایر متیغرها در تبیین هویت جنسی افراد داشته حدود 30 درصد از واریانس مربوطه را تبیین کرده اند. متغیرهای گستره شبکه ارتباطی، تحصیلات فرد و تحصیلات پدر تاثیر عمده ای در تبیین هویت گروهی افراد داشته و حدود 40 درصد از واریانس هویت گروهی را تبیین کرده اند و نهایتا متغیرهای تحصیلات مادر، تحصیلات پدر و تحصیلات فرد بیشترین تاثیرات را در تبیین متغیر هویت ملی افراد داشته اند و حدود 40 درصد از واریانس مربوط را تبیین کرده اند. با توجه به اینکه متغیرهای مستقل، میزان قابل توجهی از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند. به نظر می رسد که مدل مفهومی برگرفته از نظریه گیدنز، جهت سنجش هویت اجتماعی مدل مناسبی باشد.
  • جنسیت و مشارکت سیاسی بررسی مقایسه ای مشارکت سیاسی دانشجویان دختر و پسر در تهران
    ام البنین چابکی صفحه 107
    این پژوهش تحت عنوان «بررسی مقایسه ای مشارکت سیاسی دانشجویان دختر و پسر در تهران» به روش توصیفی - مقایسه ای انجام شده است و اطلاعات آن به روش میدانی و از طریق پرسشنامه محقق ساخته (با 88 پرسش بسته در قالب 43 پرسش اصلی) جمع آوری شده است. پرسشنامه ها بین 1041 نفر دانشجوی شاغل به تحصیل در پنج دانشگاه تهران، شهید بهشتی، الزهرا (س)، امام صادق (ع) و صنعتی شریف، به طور مساوی توزیع شد. سپس داده های آماری، با بهره گیری از نرم افزار کامپیوتری SPSS انجام شد و با استفاده از مجذور خی و تحلیل های دو متغیره و سه متغیره و براساس نوع و میزان همبستگی بین متغیرهای وابسته و مستقل نتایج ارائه شد. نتایج پژوهش حاضر مؤید یافته های جهانی در رابطه با علاقه مندی سیاسی زنان در مقایسه با مردان است و نشان می دهد که زنان اعم از اینکه در دانشگاه های مختلط یا غیرمختلط باشند، علاقه مندی سیاسی کم تری (در مقایسه با مردان) دارند و فعالیتهای سیاسی آنان، کم تر از مردان، جنبه فعالانه دارد. بینش سیاسی زنان بیش از مردان تحت تاثیر خانواده شکل می گیرد. زنان دیرتر از مردان توجه به مسائل سیاسی را آغاز می کنند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که شغل پدر و مادر و نیز تحصیلات پدر و مادر رابطه آماری معنی دار و مثبتی با علاقه مندی سیاسی دختران دارد. از سوی دیگر متغیرهای ازدواج و مقطع تحصیلی، تفاوت معنی داری را در رابطه با علاقه مندی سیاسی دو گروه آزمودنی نشان نمی دهد.
  • نفت و سازمان تجارت جهانی
    محمود حائریان اردکانی صفحه 129
    نفت حدود نصف وزن جهانی را تشکیل می دهد. با توجه به اهمیت این کالا چرا بحث نفت مانند سایر کالاها در سازمان تجارت جهانی مطرح نمی شود؟ آیا علت این کار ترجیح کشورهای ثروتمند مصرف کننده نفت نیست؟ این کشورها علی رغم این که با تشکیل اوپک تا حدی به نقش بازار در تعیین قیمت نفت تن رضایت داده اند، ولی بیشتر مایل هستند که قیمت نفت تابعی از مسائل سیاسی که بیشتر در کنترل آنهاست باشد. در مقابل کشورهای صادر کننده نفت انتظار دارند با شمول بحث نفت در سازمان تجارت جهانی، حقوق گمرکی بر واردات نفت در کشورهای وارد کننده صنعتی کاهش یابد و با افزایش تقاضا برای نفت درآمدشان افزایش یابد.
    وقتی بحث نفت مانند دیگر کالاها در مذاکرات سازمان جهانی تجارت وارد شود و قیمت گذاری آن در شرایط آزاد و رقابتی انجام گیرد، عوامل سیاسی و روابط غیرمتعادل بین کشورهای وارد کننده و صادر کننده نفت دیگر نقشی در تعیین قیمت نفت نخواهد داشت و نفت از حالت یک کالای استراتژیک و سیاسی به یک کالای معمولی تبدیل خواهد شد. با عضویت یافتن بیشتر کشورهای صادر کننده نفت در سازمان جهانی تجارت، ورود و رقابت شرکت های بین المللی نفتی در این کشورها افزایش یافته و باعث بالا رفتن کارآیی در بخش نفت و بالتبع سرایت آن به بخش های دیگر اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت می شود. در مقابل کشورهای صادر کننده نفت اختیار سیاست گذاری انرژی خود را از دست خواهند داد.
  • جنسیت و تبعیض دستمزد در کانادا
    خدیجه سفیری صفحه 155
    یکی از کشورهایی که چندین سال مداوم در دهه اخیر میان کشورهای جهان مقام اول را در توسعه انسانی کسب نمود، کانادا می باشد. از آنجا که رفع تبعیض در مورد زنان یکی از شاخص های توسعه می باشد و کشور کانادا سعی نموده تا تبعیض علیه زنان را در این کشور برطرف نماید با این حال تبعیض دستمزد از مواردی است که هنوز در این کشور موجود است. در تحقیق حاضر ابتدا سعی بر آن شد تا بررسی شود آیا این تبعیض وجود دارد یا خیر؟ و اگرچه چنانچه تبعیض دستمزد وجود دارد تا چه میزان است؟ سپس برای تبیین موضوع از دو الگوی نظری تئوری سرمایه انسانی و تئوری روابط جنسیتی استفاده گردید. از آن جهت که تئوری اول به تبیین پیدده ها به جهت تفاوت های فردی می پردازد و تئوری دوم در تبیین موضوع رویکردی ساختاری دارد و تبعیض را در ساختار روابط انسانیتی بیند. نتایج تحقیق نشان داد که تبعیض دستمزد میان زنان و مردان وجود دارد و میزان آن 9112 دلار در سال می باشد.
    پس از دخالت دادن عواملی چون سن تاهل وضعیت اقلیت و سالهای تحصیل و هفته های کاری در سال (به عنوان مغییر مستقل) و میزان دستمزد (به عنوان متغیر وابسته) و جنسیت (متغیر مداخله گر) نتایج نشان داد: سن رابطه مستقیم داشت. ازدواج در مورد مردان باعث افزایش دستمزد و برای زنان کاهش دستمزد را به همراه می آورد. شرایط اقلیت برای مردان و زنان به طور مساوی دستمزد را کاهش می داد. سالهای تحصیل باعث افزایش دستمزد می شد ولی برای مردان بیشتر از زنان. نوع کار اغلب مشاغل سرپرستی در اختیار مردان بوده، بنابراین میانگین دستمزدشان بیشتر از زنان بود. هفته های کاری در سال که مردان در این شاخص به اندازه تقریبی دو هفته در سال بیشتر از زنان کار می کردند. برحسب تئوری سرمایه انسانی که زنان را دارای سرمایه انسانی کمتر از مردان می داند (تحصیلات و هفته های کاری در سال) به نظر می رسد 2% تفاوت میانگین تحصیلات و دو هفته کاری در سال بیشتر کار کردن مردان نمی تواند تفاوت دستمزدی 9112 دلار را توجیه نماید. اما در تئوری روابط جنسیتی که رویکردی ساختاری دارد به نظر می رسد ساختار مشاغل جهت جذب زنان و مردان طوری است که مردان در مشاغل بالاتر و در نتیجه دستمزد بیشتر استخدام می شوند، بنابراین تبعیض دستمزدی در کانادا میان مردان و زنان را با رویکرد تفاوت فردی نمی توان تبیین نمود و از طریق رویکرد روابط جنسیتی قابل تبیین است.
  • الگوسازی تفاوت های منطقه ای از دیدگاه توسعه منطقه ای روش شناسی و کاربردها
    محمود متوسلی، بهرام وهابی صفحه 177
    یکی از مباحث اساسی در زمینه برنامه ریزی و توسعه منطقه ای، تفاوت مناطق در ابعاد مختلف است. وجود تفاوت های منطقه ای و اهمیت آن در نظریه های اقتصاد منطقه ای باعث توجه خاص نظریه پردازان منطقه ای به علل وآثار تفاوت های مزبور شده است. در این مقاله با تاکید بر ضرورت توجه به ماهیت تفاوت های منطقه ای، مبانی نظری و روش های تکشیل اگلوهای ارزیابی این تفاوت ها مورد بررسی قرار گرفته است. در این راه با تشریح عمده ترین نظریه های مربوط به تفاوت های منطقه ای (شامل نریه دوگانگی اقتصادی، نظریه قطبی شدن، نظریه همگرایی منطقه ای و ضرورت توجه به چارچوب های تحلیلی تعادل فضایی)، الگوهای مختلف در زمینه بررسی تفاوت های منطقه ای و عدم توجه به حوزه تفاوت های منطقه ای، با عدم کارایی توزیع منطقه ای فعالیت ها مواجه می باشد.
    کلیدواژگان: توسعه منطقه ای، تفاوت های منطقه ای، الگوهای منطقه ای، اقتصاد فضایی
  • نقش نظام اطلاعاتی و فن آوری اطلاعات در تصمیم گیری موثر
    مهرداد مدهوشی صفحه 193
    در این مقاله، با بیان مفاهیم تصمیم گیری، نظام اطلاعاتی و فن آوری اطلاعات، نقش و کارکرد نظام اطلاعاتی در هر مرحله از فرایند تصمیم گیری و سطوح مدیریتی تشریح گردیده و جلوه های مختلف نظام اطلاعاتی در پرتو تحول فن آوری اطلاعات و تاثیر آن در فعالیتهای مدیریتی و اخذ تصمیمات گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. استفاده مؤثر از نظام های اطلاعاتی مختلف به منظور افزایش سطح دانش و بینش تصمیم گیرندگان، براساس نوع تصمیمات، سطح تصمیم گیری، نوع اطلاعات، رفتار تصمیم گیرنده و فعالیت ها و پذیرش کاربر موضوع دیگری است که به آن پرداخته شده است. در پایان به عنوان نتیجه گیری، تاثیر فن آوری اطالعات در فعالیت های مدیریتی خصوصا در کمک به مدیران در هر مرحله از تصمیم گیری، یعنی: شناسایی سریع مسائل سازمانی، تجزیه و تحلیل مسائل و ارائه راه حل های بهینه و همین طور در نحوه تصمیم گیری بیان گردیده است.
    کلیدواژگان: تصمیم گیری، نظام اطلاعاتی، فن آوری اطلاعات
  • طراحی بنیاد ملی اطلاعات راهکار بهبود شاخص بهره وری اطلاعات
    غلامعلی منتظر، نیلوفر محقق صفحه 219
    در این مقاله با بررسی ویژگی ها عصر اطلاعات و با تعریف پارامتری به نام شاخص بهره وری اطلاعاتی به عنوان معیاری برای اندازه گیری توانمندی اطلاعاتی کتابخانه ها، به عوامل مؤثر بر این شاخص و علل پایین بودن آن در نظام های کتابخانه ای کشور پرداخته شده است. پس از آن با ارائه نظریه اشتراک منابع اطلاعاتی و تاثیر آن بر افزایش شاخص بهره وری، دو دیدگاه مرسوم در این نظریه، مورد بررسی قرار گرفته و سپس با بررسی نظام اشتراک منابع اطلاعاتی در جهان و سابقه آن در ایران، مدل جدیدی مبتنی بر طراحی بنیاد ملی اطلاعات و ایجاد بستر مناسب گردش اطلاعات و استفاده بهینه از آن که بهره جویی از آن می تواند در افزایش شاخص بهره وری اطلاعاتی و در نهایت افزایش کارایی پژوهشگران در تولید علم بسیار مؤثر باشد ارائه شده است.
    کلیدواژگان: منابع اطلاعاتی، بهره وری اطلاعاتی، اشتراک منابع، بنیاد ملی اطلاعات
  • الگوهای معرفتی - اجتماعی توسعه و موانع توسعه علوم اجتماعی جدید
    یعقوب موسوی صفحه 231
    هدف در این بررسی آن است که با استفاده از میراث جامعه شناسی معرفتی در قلمرو، دو انگاره تبیین کننده اجتماعی و معرفتی به شکل گیری، تحول و توسعه علوم اجتماعی جدید پرداخته شود و نیز موانع عمده آن مورد بررسی قرار گیرد. تحلیل این مساله در دو سطح اجتماعی (تاریخی و یا ساختاری) و معرفتی (الگوها و تحلیل های عقلانی) به هنجارهای همگن و ناهمگنی باز می گردد که از لحاظ تاریخی قابل تصدیق اند و نیز از منظور لوازم معرفت شناسی تاریخی قابلیت های مورد انتظار را دارا می باشند. به نظر می رسد نگاه تاریخی به روند پیشرفت علوم اجتماعی تاکنون توانسته است تصویر کلی از شرایط فوق را فراهم سازد. اما استفاده از شیوه های تبیین اجتماعی از جمله کاربرد الگوی عام روش شناختی مبتنی بر ادغام دو مبنای معرفتی و اجتماعی، که خود در حکم ابزارهای مهم تحلیل جامعه شناختی تلقی می گردند، روش نسبتا نوینی است که مستلزم توجه بیشتر در بررسی های جامعه شناختی می باشد. بدون تردید تعمیم صحیح روش مزبور این امکان را فراهم می سازد که زوایای پیچیده و پنهان رشد و یا تاخر در رشد علوم اجتماعی جدید بیشتر مورد شناسایی قرار گیرد. در واقع هدف از تدوین مقاله حاضر، ضمن تجربه در کاربرد روش مورد اشاره برای انجام مطالعه علمی خاص، افزایش سطح تحلیل و دریافت از موضوع در قبال نقش و اهمیت علوم اجتماعی در جامعه های معاصر از جمله کشور ما و نیز بازخوانی دلایلی است که به عنوان عوامل و موانع رشد علوم اجتماعی می تواند در اشکال مختلف زمینه توسعه علوم فوق را تقویت نماید. با آگاهی از روند تاریخی این علوم اجتماعی در ارتباط نزدیک با نیازها، ضرورت ها، تعمیم و نفوذ انگاره های شناختی قرار دارد. تغییر در روند زندگی اجتماعی در دوران جدید از تاریخ در غرب، نخبگان علمی این منطقه از عالم را به ضرورت کارکردی و اجتماعی نظام بخشی در حوزه تفکر و اندیشه اجتماعی و سرانجام تاسیس شاخه های معین علمی به قصد دریافت منظم از جوانب مختلف پدیده های اجتماعی رهنمون گشته است. حاصل گفتار آن که موضوع فوق در کنار تولید انگاره های معرفتی نوین مقدمات استقلال معرفت شناسی را برای این علوم در مجموع و یا به گونه ای جدا از یکدیگر فراهم می نماید. به نظر می رسد رشد علوم اجتماعی در یک فرایند عمومی از قواعد اجتماعی و علمی قابل شناختی پیروی می نماید، که علم بدان ها، می توان امکان گسترش زمینه های توسعه علمی و اجتماعی را در هر جامعه ای تضمین نماید.
  • ارائه روشی برای برآورد میزان رشد متغیر جمعیت
    یدالله واقعی، صدرالدین بلادی موسوی، محمدرضا فرید روحانی صفحه 261
    در شرایط کنونی ایران، «ثابت بودن میزان رشد جمعیت» در طی سال های اخیر یک امر بعید است. آمارهای موالید و مرگ و میر و نتایج سرشماری های 1365، 1370 و 1375 نشان می دهند که در طی ده ساله 1365 تا 1375 میزان رشد جمعیت سیر نزولی داشته است. اما هیچگاه این سیر نزولی از طریق سرشماری، که از اعتبار خاصی برخوردار است، به صورت عدد و رقم یا نمودار بیان نشده است. در این مقاله بر پایه فرض تصاعد هندسی در میزان رشد جمعیت روشی را برای برآورد میزان رشد متغیر جمعیت برای همه سال های بین سه سرشماری متوالی بیان کرده و از آن برای برآورد میزان رشد جمعیت کل کشور و استان های 28 گانه کشور استفاده کرده ایم. بنا به نتایج به دست آمده میزان رشد جمعیت کل کشور از حدود 2.9 درصد در سال 1366 به تدریج کاهش یافته و در سال 1370 به 2.1 درصد و در سال 1375 به حدود 1.1 درصد رسیده است. اگر چه روش ارائه شده در این مقاله در هر صورت معتبر است ولی نتایج عددی به دست آمده در مورد میزان های رشد جمعیت در صورتی معتبر است که میزان کم شماری جمعیت در هر سه سرشماری 1365، 1370 و 1375 یکسان بوده باشد.
    این مقاله از این بحث قابل اهمیت است که اکثر جمعیت شناسان و موسسات جمعیت شناختی برای برآورد جمعیت از رشد مشاهده شده جمعیت بین دو سرشماری استفاده می کنند و روند تغییرات آن را مدنظر قرار نمی دهند که این موضوع در این مقاله مورد بررسی و سنجش قرار می گیرد.
  • چکیده های انگلیسی مقالات
    صفحه 281