فهرست مطالب

پژوهش ادبیات معاصر جهان - سال شانزدهم شماره 4 (پیاپی 64، زمستان 1390)

نشریه پژوهش ادبیات معاصر جهان
سال شانزدهم شماره 4 (پیاپی 64، زمستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1391/10/04
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مریم سلطان بیاد، محسن حنیف صفحه 5
    نویسندگان این مقاله برانند تا تیپ های به کار رفته در قصه های عامیانه شفاهی ایرانی و داستان های هانس کریستین اندرسن را با یکدیگر مقایسه کنند. برای توضیح بهتر این موضوع در این داستان ها به مسائلی همچون، اخلاق، اراده شخصیت ها در برابر قضا و قدر الهی و سیمای شخصیت های زن نیز پرداخته می شود. مقاله پیش رو به نتایج زیر می رسد: اول، هم محتوا و هم شخصیت های داستان های هانس کریستین اندرسن بیشتر از داستان های ایرانی اخلاق مدارند. دوم، شخصیت های اندرسن بسیار بیشتر از تیپ های قصه های ایرانی با مسئله مرگ روبرویند. سوم، چهره منفی زن در داستان های ایرانی به مراتب نمود بیشتری دارد. چهارم، در داستان های اندرسن، خواننده افزون بر انسان، حیوان و عناصر طبیعی، واداشته می شود تا با طیف وسیعی از اشیاء نیز همزادپنداری کند. بر خلاف داستان های ایرانی که تاریخ دقیقی برای خلق آنان ذکر نشده است، اندرسن داستان های شفاهی مردم سرزمین خود را در قرن نوزده و زمانی مقارن با گسترش مکتب رمانتیسم به رشته تحریر درآورده؛ مسئله ای که در ایجاد این تفاوت ها بی تاثیر نبوده است.
    کلیدواژگان: زن، مطالعه تطبیقی، اخلاق، قصه های عامیانه شفاهی ایرانی، تیپ و شخصیت، قضا و قدر، هانس کریستین اندرسن
  • محمود رضایی دشت ارژنه صفحه 21
    رمان و قتی نیچه گریست، اثر اروین یالوم، یکی از برجسته ترین رمان هایی است که به نیکی پیوند ادبیات و روان شناسی را نمایان ساخت و چنان مورد توجه قرار گرفت که اندکی بعد فیلمی با همین نام، بر اساس آن ساخته شد و جوایز متعددی را از آن خود کرد. نویسنده این رمان، در قالب یک رمان جذاب، چگونگی درمان روان نژندی دو تن از نوابغ غرب (فریدریش نیچه و یوزف برویر، استاد فروید) را به نمایش گذاشته است. در این جستار، رمان یاد شده، از منظر نقدی روان شناختی، به ویژه با توجه به «نهاد، من، فرامن و لیبیدو» نقد و بررسی گردید و مشخص شد که این رمان، در قالب دو بخش جدا گانه، شکل گرفته که در این مقاله به آن پر داخته می شود.
    کلیدواژگان: نقد روان شناختی، نیچه، رمان، فروید، اروین یالوم
  • ابراهیم سلیمی کوچی، مینا اعلایی صفحه 37
    رمان نو همچنان از جریان های تاثیرگذار ادبیات مدرن به شمار می رود. در ادبیات داستانی معاصر ایران نیز می توان بارقه هایی از به کار گیری عناصر و شیوه های روایی رمان نویی را مشاهده کرد.این گرایش نزد داستان نویسی نظیر بهرام صادقی تشخص ویژه ای یافته است، تا آنجا که بسیاری او را نماینده رمان نو در ایران دانسته اند. این البته در حالی است که خود بهرام صادقی هرگونه تاثیرپذیری آگاهانه از رمان نو را انکار کرده است. در نوشتار حاضر، با تکیه بر بایسته های نظری مطالعات تطبیقی در ادبیات، به بررسی هم سویی و همنوایی عناصر داستانی و پیرنگ در خواب خون بهرام صادقی و پاک کن های روب گرییه پرداخته ایم و تلاش کرده ایم که بی هیچ پیشداوری درباره تاثیرپذیری صادقی از جریان ادبی رمان نو، درصدد پاسخ به این سوال برآییم که با توجه به معیارهای موجود در یک اثر زبده رمان نویی نظیر پاک کن ها، تا چه اندازه می توان اثری مثل خواب خون بهرام صادقی را نمونه ای از یک متن رمان نویی به حساب آورد؟
    کلیدواژگان: بهرام صادقی، پاک کن ها، خواب خون، روب گرییه، رمان نو، ادبیات تطبیقی
  • محبوبه فهیم کلام، محمدرضا محسنی صفحه 57
    مهاجرت یکی از چالش برانگیزترین مباحث عصر حاضر به شمار میرود، که همواره توجه منتقدان و نویسندگان بسیاری را به خود جلب کرده است. طاهر بن جلون، نویسنده معاصر آفریقایی تبار فرانسوی در زمره این نویسندگان است که رویکرد او به مقوله مهاجرت، با توجه به شمار فراوان آثار وی با این مضمون، رویکردی خاص به نظر میرسد. با چشمان شرمگین، یکی از آثار برجسته داستانی اوست که مشکلات زندگی یک دختر آفریقایی را در دو بخش (قبل و بعد از مهاجرت)، در دو دنیای متفاوت به تصویر می کشد. همه فضای داستانی اثر و مجموعه مفاهیم برجسته آن، رویارویی دو مفهوم اسارت/ آزادی را به ذهن القا می کنند. مکان (مراکش، فرانسه)، جنسیت (زن، مرد) و تضادهای معنایی مفاهیمی چون مدرنیته/ سنت، مجموعه دوگانه هایی را می سازند که از نظر معنایی با مفاهیم اسارت/ آزادی همخوان می شوند. در این پژوهش برآنیم تا با رو در رو نهادن و بررسی این مجموعه مفاهیم، به درونمایه محوری اثر و دغدغه اصلی، هدف و پیام نویسندهاش پی ببریم.
    کلیدواژگان: سنت، زن، مهاجرت، مراکش، فرانسه، هویت، تضاد
  • احد مهروند، فاطمه زلیکانی صفحه 69
    تصویر ارایه شده از سرزمین های تحت سلطه در نوشته های نویسندگان غربی، همواره نظر ورزانه و یک جانبه بوده است. در این راستا، ارائه تصویری صحیح از این سرزمین ها برای باز پس گیری عزت از دست رفته بومیان، از اهداف ادبیات پسااستعماری است. رمان همه چیز فرو می پاشد اثر چینوآچبه تلاشی در این زمینه است. مقاله حاضر، با معرفی روایت شناسی پسااستعماری که به پیوند عناصر روایت و مفاهیم پسا استعماری توجه دارد، به بررسی رابطه زاویه دید با استعمار زدایی در این رمان می پردازد. برای این منظور، این جستار با استمداد از روایت شناسی ژرارد ژنت که در آن زاویه دید به دو بخش کانون دید و راوی تقسیم بندی می شود، نشان می دهد چگونه آچبه توانمندی های راوی برون داستانی را همچون وثوق بالا، تسلط بر اثر و... در خدمت هدف خود قرار می دهد. به عبارت دیگر، انتخاب این راوی موقعیت هایی را برای تحقق هدف نویسنده در اختیار وی قرار می دهد که با انتخاب راوی دیگری ممکن نمی شد.
    کلیدواژگان: آچبه، استعمار زدایی، کانون دید، روایت شناسی پسااستعماری، راوی
  • امیرعلی نجومیان*، محمد غفاری صفحه 91

    این جستار شگرد روایی «گفتمان غیرمستقیم آزاد» را در رمان لب بر تیغ حسین سناپور بررسی می کند. پس از بحثی درباره ساختار روایت در این رمان، شیوه های چهارگانه بازنمود گفتمان شخصیت ها در روایت های داستانی با ذکر نمونه هایی معرفی می شوند. از آن میان، گفتمان غیرمستقیم آزاد اهمیتی ویژه دارد، زیرا یگانه سبک روایی است که موجب ابهام و تکثر معنای متن می شود. در بخش پایانی مقاله، با تحلیل دو قطعه از رمان لب بر تیغ نقش شگرد گفتمان غیرمستقیم آزاد در روایت این داستان توضیح داده می شود. بحث اصلی این مقاله آن است که کاربرد گفتمان غیرمستقیم آزاد موجب می شود که گفتمان راوی و گفتمان شخصیت کانونی ساز به طور هم زمان در متن حضور داشته باشند، به گونه ای که نتوان یکی را بر دیگری غالب دانست. در نتیجه، گفتمان روایت میان عینیت و ذهنیت نوسان پیدا می کند و چندصدایی می شود، زیرا صدای راوی و صدای شخصیت ها مدام در حال گفت وگو با یکدیگرند.

    کلیدواژگان: بازنمود گفتمان شخصیت ها، لب بر تیغ، گفتمان غیرمستقیم آزاد، چندصدایی، سیلان آگاهی
  • مجید یوسفی بهزادی، ام کلثوم مشتاقیان صفحه 107
    ژرژ برنانوس ازجمله نویسندگان کاتولیک بود که اندیشه های مذهبی رادرون مایه رمان های خود کرد؛عنوان رمان نویس دینی به معنای واقعی کلمه زیبند اوست.پرداختن به مسئله خیر و شر وتوجه به جایگاه انسان، همواره یکی از دل مشغولی های عمد نویسندگان مذهبی به شمار می رود.تلاش این گروه ازنویسندگان معطوف به سنجش توانایی انسان در رویارویی با وسوسه است.از خلال آثار برنانوس که درزمر ادبیات متعهدقرار می گیرد، می توان به مضامینی چون:تمایل به تنزیه و قداست، حقانیت، ستیزبا ناباوران، فیوضات الهی و تاثیر ایمان مذهبی در هدایت بشر به سمت جایگاه متعالی پی برد.دراین میان، مضامین معنوی که درونمایه نوشته های اوست، دستمایه پرداختن به هویت انسانی، برخورد میان نیروهای خدایی و اهریمنی، و مسایل پدید آمده از این دو واقعیت ماورایی می شود. محرک اصلی داستان در کتاب های اولیه وی کشمکش میان قدیس و گناهکار است. هر چه بیشتر در آثار او پیش می رویم، شاهد تحول شخصیت های مختلف ایم، به نحوی که در بسیاری از رمان های برنانوس، در انتهای داستان، شاهد مرگ توام با آرامش گنهکارانی هستیم که تابش نور ایمان و حرارت عشق مقدسین موجب دگرگونی دل های سرد و ظلمت زده شان گشته و بازگشت به سوی سرچشمه پاکی ها را نزد اینان به ارمغان می آورد. در آثار این نویسنده قرن بیستم، زهد و تقوا بر ظلمت پیروز می گردد و تمنای خداجویی و نجات و رستگاری روحانی انسان نموداراست. در این مقاله سعی بر آن است تا به سیر این زندگی روحانی (گذر از وسوسه های شیطانی در مسیر سعادت) وتاثیر عشق و ایمان بر هر یک از شخصیت های داستانی آثار ژرژ برنانوس، به ویژه در رمان های زیر آفتاب اهریمن و خاطرات یک کشیش دهکده، بپردازد.
    کلیدواژگان: سعادت، زیر آفتاب اهریمن، خاطرات یک کشیش دهکده، ژرژ برنانوس، ادبیات مذهبی
|
  • Maryam Soltan Beyad, Mohsen Hanif Page 5
    The authors of this article aim to compare character types in Persian oral folktales and Hans Christian Andersen’s fairytales. For a better clarification of this topic, the authors address issues such as morality, character’s will, and the portrayal of women in these stories. This paper comes to the following
    Conclusions
    First, both the content and the characters in Hans Christian Andersen’s tales follow the moral codes of the middle class. Second, Andersen’s characters confront death more often than the character types in Persian Folktales. Third, there are by far more anti-heroines in Persian folktales. Fourth, in Andersen’s tales, in addition to humans, animals, and growing plants as character types, the reader is persuaded to sympathize with a wide range of objects. Unlike Persian tales for which no exact date of creation has been mentioned, Andersen has appropriated the oral folktales of his nation in the nineteenth century, contemporary to the rise of Romanticism in Denmark; a fact central to explaining these dissimilarities.
    Keywords: Woman, Morality, Persian oral folktales, Hans Christian Andersen, Comparative study, Pre, determinism, Character types
  • Mahmoud Rezaei Dasht Arzhaneh Page 21
    The novel, When Nietzsche Wept, by Arvin D. Yalom, has efficiently manifested the ties between literature and psychology, and it was so imperssive that immadiately a movie with the same name was made that became very famous and won many awards. The writer has aimed to demonstrate the psychoneurosis treatment of two western geniuses. In this essay, attempts has been made to evaluate the novel from a psychoanalytic perspective, especially whith a particular reference to Id, Ego and Superego and Libido. It was percieved that this novel has been written in two separate episodes. The first one includes: Broyer (ID), Matilde, Broyer's wife (Superego), Nietzsche (Ego) and Berte (Libido) and the second one includes: Nietzsche (ID), Elizabet, Nietzsche's sister and his mother (Superego), Broyer (Ego) and Salomeh (Libido).
    Keywords: Froyd, Novel, Nietzsche, Irvin Yalom, Psychological Critique
  • Ebrahim Salimiokouchi, Mina Alaei Page 37
    The Nouveau Roman is considered as an influential literary movement of modern literature. There are some traces of the usage of elements and narrative techniques of Nouveau Roman in contemporary Iranian literature. This tendency is more characteristic and typical in Bahram Sadeghi's work, which is named the representative of Nouveau Roman in Iran. Nevertheless, Sadeghi has denied any conscious influence from this literary movement. Based on theories of Comparative Literature, this paper is an attempt to study the correspondence of plot and consistency of the elements of Nouveau Roman in Robbe-Grillet's Erasers and Sadeghi's The Sleep of Blood. Hence, without any prejudices about possible influences of Nouveau Roman on Sadeghi's work, we aim to respond to a main question: in comparison to a typical Nouveau Roman novel like Erasers and according to its criteria, is there a possibility to concider Sadeghi's The Sleep of Blood as a Nouveau Roman text?
    Keywords: Sleep of Blood, Erasers, Comparative Literature, Robbe, Grillet, Bahram Sadeghi, Nouveau Roman
  • Mahboubeh Fahim Kalam, Mohammad Reza Mohseni Page 57
    Immigration i s a n important subject which h as always attracted the attention of critics and authors. Tahar Ben - J e l l ou n, t h e French author, i s o ne such instance. H is opinion is exceptiona l. With Downcast Eyes i s a masterpiece by this author. I n this masterpiece, h e displays the problems o f a n African girl in two parts (before and after immigration). The setting of this masterpiece containes the oppositions through which we can interpret the notions i n t he text. There fore, t his research i s a n opportunity t o study i n this masterpiece, t he oppositions through w h i c h w e c a n understand t h e author 's aims and messages.
    Keywords: France, Woman, Morocco, Immigration, Identity, Opposition, Tradition
  • Ahad Mehrvand, Fatemeh Zoleykani Page 69
    Western Imperialism always depicted a biased image of the colonized nations. Therefore, portraying th e reality of Africa to restore the lost dignity of the natives is one of the aims of postcolonial literature. Achebe’s Things Fall Apart is an attempt in this regard. Employing postcolonial narratology, the present study examines the relation of the novel ’ s point of view and the concept of decolonization. Dwelling on Gerard Genette ’ s narratology in which point of view is divided into two different concepts of focalization and narration, this study investigates how the potentialities of extradiegetic narrator such as high degree of reliability are at the service of decolonization in the novel. I n other words, the choice o f t his sort of narrator provides Achebe with options to fulfill his very aim which would not be accomplished with a different choice.
    Keywords: Postcolonial Narratology, Decolonization, Narrator, Focalization, Achebe
  • Amir Ali Nojoumian, Mohammad Ghaffary Page 91

    This essay examines the practice of free indirect discourse (FID), as a narrative-stylistic device, in Hossein Sanapour’s Lips on a Blade (2010). After a brief overview of the novel ’s narrative structure, the four modes of representing characters’ discourses in narrative fiction are introduced and exemplified. Among these modes, FID is the most important since it is the only one which leads to textual ambiguity and semantic plurality of the narrative discourse. Next, the functions of FID in Lips on a Blade are elaborated upon, through analyzing two extracts from the novel. The basic argument of this essay is that the use of FID in this text results in the co-presence of the narrator’s discourse and the character-focalizer’s, without one of them subordinating the other. This characterizes the novel as polyphonic because, through FID, the narrator’s voice and those of the characters become engaged in constant dialogue with one another.

    Keywords: Representing Character's Discourses, Stream of Consciousness, Lips on a Blade, Free Indirect Discourse (FID), Polyphony
  • Majid Yousefibehzadi, Ommekolsoum Moshtaghian Page 107
    Religious themes are dominant in the works of Georges Bernanos, the Catholic writer. Good and evil and the human condition have always been the main concerns of religious writers. These writers try to dramatize the confrontation of man with temptations. Recurring topics in the writings of Bernanos are; a desire for innocence, seeking truth, fighting evil, divine grace, and the role of faith in man’s salvation. The main conflict in his early works is between the saint and the sinner. The quest for God and salvation suffuses his works and finally, in his novels, light wins over darkness. This article attempts to delve into the central theme of this spiritual quest in Bernanos ’ works, specially i n t h e two novels: Under Satan ’ Sun and Journal o f a Priest of the Campaign.
    Keywords: Salvation_Journal of a Priest of the Campaign_Georges Bernanos_Literature of Commitment_Under Satan Sun