فهرست مطالب

مجله تحقیقات نظام سلامت حکیم
سال پانزدهم شماره 3 (پیاپی 58، پاییز 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/10/05
  • تعداد عناوین: 10
|
  • معصومه دژمان، آمنه ستاره فروزان، منیر برادران افتخاری، حسین ملک افضلی، شیرین جلالی نیا، نیلوفر پیکری، کتایون فلاحت، مروئه وامقی، آرش میراب زاده صفحات 185-191
    مقدمه
    امروزه توسعه رویکردهای مشارکتی با تاکید بر توانمندسازی جامعه به عنوان یک ابزار مهم در ارتقای سلامت شناخته شده است. هدف این مطالعه، بررسی نقاط قوت، ضعف، چالش ها و درس های آموخته شده از برنامه های اجتماع محور مشارکتی در ایران می باشد.
    روش کار
    در این مطالعه کیفی، 13 برنامه اجتماع محور مشارکتی در سه محور حاکمیت و رهبری، مشارکت مردم/ ذی نفعان و توانمندسازی جامعه مورد بررسی قرار گرفتند.
    یافته ها
    بر طبق مطالعه انجام شده، بیشترین نقاط قوت در محور حاکمیت و رهبری، وجود روحیه همدلی و انگیزه بالای داوطلبین در ارایه خدمات و جلب کمک های مردمی بود و مهم ترین نقطه ضعف در این محور شامل عدم مشارکت فعال مردم در فرآیند تصمیم گیری در سطح کلان، عدم وجود برنامه منسجم ارزشیابی و نظارت، و کمبود حمایت های لازم از سوی سیاست گذاران بود. در محور مشارکت، وجود زنان داوطلب و استفاده از پتانسیل بالای آنان، نقطه قوت، و عدم مشارکت مردان و ضعف کار تیمی به عنوان نقاط ضعف مطرح گردید. وجود برنامه توانمندسازی جامعه از بزرگ ترین نقاط قوت این برنامه ها و عدم به روز رسانی مناسب آن از چالش های مطرح شده توسط پاسخ دهندگان بود.
    نتیجه گیری
    توانمندسازی مردم، سازمان های غیردولتی و سیاست گذاران در زمینه اصول و مکانیسم های جلب همکاری های مشارکتی، تقویت کار تیمی و تامین منابع لازم، نقش بسزایی در پیشبرد برنامه های مشارکتی اجتماع محور ایفا می نماید.
    کلیدواژگان: برنامه اجتماع محور مشارکتی، حاکمیت و رهبری، توانمندسازی
  • عباس شاهسونی، مریم یاراحمدی، علیرضا مصداقی نیا، مسعود یونسیان، نعمت الله جعفرزاده، ابوالفضل نعیم آبادی، محمود ثالثی، کاظم ندافی * صفحات 192-202
    مقدمه

    طوفان های گرد و غباری اثرات مضری بر سلامت و اقتصاد جامعه و تغییر اقلیم دارند. گرد و غبار، منجر به افزایش بیماری های مننژیت و تب دره و آسم و بیماری های ویروسی، و صدمه به DNA سلول های پوست و ریه می گردد. هدف از انجام این پژوهش بررسی غلظت، ماندگاری، تعداد روزهای گرد و غبار و روند ایجاد آن در سال های اخیر و همچنین اعتبارسنجی داده های ارایه شده سازمان محیط زیست ایران می باشد.

    روش کار

    آمار تعداد روزهای گرد و غباری در 50 سال گذشته (1387 -1340) از سازمان هواشناسی، و غلظت ذرات و ماندگاری گرد و غبار در سال های (1389 -1380) از سازمان محیط زیست تهیه شد. جهت اعتیارسنجی داده ها، در شش ماه نخست سال 1389، از طریق نصب دستگاه های High Volume Air Sampler مدل PM10 و Envirocheck مدل 07/1، در محل ایستگاه موسسه ملی تحقیقات سلامت در اهواز، در هر شش روز و همچنین روزهای گرد و غباری اهواز نمونه برداری شد و با داده های سازمان محیط زیست مقایسه گردید. داده ها با استفاده از نرم افزارهای Excell و SPSS16 پردازش گردید.

    یافته ها

    در سال 1388، با میانگین و انحراف معیار 89/34 ±8/42 روز گرد و غبار در سال، بیشترین گرد و غبار در کشور رخ داده است. بیشترین تعداد روزهای گرد و غباری در سال 1387 در استان کرمانشاه، به تعداد 107 روز ودر سال 1388در استان خوزستان به تعداد 102 روز رخ داده است. میانگین غلظت حداکثر کل ذرات معلق در استان خوزستان در طی سال های 1386 الی 1388 برابر 1615 ± 7576 میکروگرم در متر مکعب بوده است. ماندگارترین رخداد گرد و غبار در اهواز 144 ساعت و هر رخداد گرد و غبار 98/22 ±6/32 ساعت دوام داشته است.

    نتیجه گیری

    غلظت ذرات در روزهای گرد و غباری نسبت به روزهای عادی در کلیه استان های درگیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. میانگین و انحراف معیار غلظت ذرات در روزهای گرد و غباری در اهواز نسبت به استاندارد غلظت ذرات در ایران 11 ±5/16 برابر می باشد با توجه به شدت پدیده گرد و غبار و تاثیرات مضر آن بر سلامت ساکنین مناطق غرب و جنوب غرب کشور، مسوولان باید هر چه سریع تر اقدامات لازم را انجام دهند.

    کلیدواژگان: طوفان گرد و غبار، ایران، دوام، تعداد روز گرد و غباری، خوزستان
  • اسماعیل فخاریان، زهرا تقربی، فخرالسادات میرحسینی، سیداصغر رسولی نژاد، حسین اکبری، حسین عاملی صفحات 203-212
    مقدمه
    جهت ورود دانشجویان پزشکی به دوره کارورزی، قبولی در آزمون جامع پیش کارورزی الزامی می باشد. به منظور پیشگیری از شکست دانشجویان در این آزمون، شناسایی و کنترل عوامل خطرآفرین ضروری است. لذا مطالعه ای با هدف بررسی عوامل موثر بر نتایج آزمون جامع پیش کارورزی در دانش آموختگان رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان انجام شد.
    روش کار
    در این مطالعه مقطعی، در طی یک دوره 18 ساله، کلیه دانش آموختگانی که مندرجات پرونده آن ها در خصوص نمره امتحان پیش کارورزی و تعداد دفعات شرکت در این آزمون کامل بود (533 نفر) انتخاب شدند. داده ها به وسیله پرسشنامه ای حاوی اطلاعات آموزشی، دموگرافیک و نتیجه آزمون جامع جمع آوری گردید. فراوانی عدم موفقیت، محاسبه شد و برای تجزیه و تحلیل عوامل خطر احتمالی از مجذور کای، تست دقیق فیشر،آزمون تی مستقل، رگرسیون لجستیک، نسبت شانس خام و تطبیق یافته و آنالیز رگرسیون چند متغیره خطی از نوع گام به گام استفاده شد.
    یافته ها
    میزان عدم موفقیت در آزمون 2/9% بود. میهمانی در سایر دانشگاه ها، تاخیر در گذراندن دوره علوم پایه و پایین بودن معدل دوره علوم پایه از مهم ترین عوامل خطر بروز شکست در امتحان پیش کارورزی گزارش شدند. رگرسیون خطی نیز نشان داد بیش از 5/64% واریانس نمره آزمون پیش کارورزی توسط چهار متغیر نمره آزمون علوم پایه (52/0= B، 075/0= SE)، طول مدت دوره علوم پایه (40/7-= B، 56/1= SE)، معدل دوره کارآموزی (03/5= B، 1/1= SE) و معدل دیپلم (04/1-= B، 467/0= SE) تبیین می شود و در این ارتباط بیشترین سهم به نمره آزمون علوم پایه اختصاص دارد (513/0= R2).
    نتیجه گیری
    جهت کنترل عوامل خطر بروز شکست در امتحان جامع پیش کارورزی، حمایت از دانشجویان آسیب پذیر و تدوین برنامه های آماده سازی برای این گروه ضروری است.
    کلیدواژگان: آزمون جامع پیش کارورزی، دانشجوی پزشکی، عوامل موثر، نتایج
  • روح انگیز جمشیدی اورک، حمید حقانی، بهرام محقق، نرگس روستایی صفحات 211-218
    مقدمه
    توجه به نیازها و خواسته های بیماران در بیمارستان یکی از موارد مهمی است که باید در تصمیم گیری های مرتبط با ارایه خدمات به بیماران به آن ها توجه شود. در این پژوهش، ابتدا شیوه آنالیز هم پیوندی مبتنی بر انتخاب معرفی و تبیین گردید؛ سپس از این آنالیز به منظور بررسی ترجیحات مراجعین به بیمارستان فیروزگر در مورد نحوه ارایه خدمات ویزیت سرپایی استفاده شد.
    روش کار
    در این پژوهش کاربردی، از آنالیز هم پیوندی مبتنی بر انتخاب برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. جامعه پژوهش، مراجعه کنندگان به درمانگاه های بیمارستان فیروزگر برای دریافت خدمات ویزیت سرپایی بودند که 150 نفر از آنان به روش نمونه گیری آسان برای انجام این پژوهش انتخاب شدند. زمان گردآوری داده ها تابستان سال 1390 بود.
    یافته ها
    میانگین سن مراجعه کنندگان مورد بررسی (73/0±)76/31 بود. 70% از مراجعه کنندگان زن و 30% بقیه مرد بودند. مشورت پزشک با بیمار بیشترین اهمیت را داشت (اهمیت نسبی 1/37%)، دومین ویژگی از نظر اهمیت، تشکیل پرونده بود (اهمیت نسبی 6/21%). شیوه تعیین نوبت دارای کمترین اهمیت (اهمیت نسبی 2/10%) بود.
    نتیجه گیری
    کسب نظرات و توجه به خواسته های بیماران در تمام مراحل برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی خدمات به بهبود مراقبت ها کمک می کند. از طرف دیگر ارج نهادن به ترجیحات بیماران یک گام اساسی در توسعه مداخلات بیمار محور است. روش ها و ابزارهای پژوهشی متنوعی جهت آگاهی از دیدگاه های بیماران در خصوص ارایه بهینه خدمات سلامت وجود دارد، در این راستا روش آنالیز هم پیوندی برای تجزیه و تحلیل داده های مربوط به این گونه پژوهش ها توصیه می شود.
    کلیدواژگان: آنالیز هم پیوندی مبتنی بر انتخاب، ترجیحات مراجعین، اهمیت نسبی، خدمات سرپایی
  • علی محمد احمدی، عباس عصاری، مهدی یوسفی، سمیه فضایلی، بهروز ملکی صفحات 219-226
    مقدمه
    توزیع مبتنی بر نیاز نیروی انسانی متخصص در بخش سلامت، با توجه به ویژگی های حیاتی خدمات سلامتی برای مردم، بسیار مهم می باشد. در این راستا مطالعه حاضر سعی کرده است با ارایه یک مدل مناسب در این جهت گام بردارد.
    روش کار
    پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود که با استفاده از چهار شاخص منتخب در زمینه توزیع نیروی انسانی متخصص، چهار سطح نیاز به نیروی انسانی متخصص در هر منطقه را تعیین کرد و سپس با الگوگیری از چهار نظام مالیاتی، روش پرداخت مناسب برای هر یک از این سطوح را ارایه داد.
    یافته ها
    بهترین روش پرداخت برای سطح اول که بیشترین امتیاز را به لحاظ نیاز به نیروی انسانی متخصص کسب می کند، پرداخت افزایشی می باشد. سطوح دوم، سوم و چهارم که امتیازات کمتری را کسب می کنند، به ترتیب، استفاده از روش های پرداخت نسبتی، مبلغ کلی و کاهشی پیشنهاد می گردد.
    نتیجه گیری
    ایجاد انگیزه اقتصادی هدفمند برای توزیع مبتنی بر نیاز نیروهای متخصص در بخش سلامت، دغدغه ای بوده است که مدل پیشنهادی در این مطالعه می تواند تا حدودی آن را رفع نماید. لذا بررسی بیشتر این مدل و ایجاد الزامات قانونی و سیستم اطلاعاتی مناسب برای بهره مندی بیشتر از نتایج آن پیشنهاد می گردد.
    کلیدواژگان: توزیع مبتنی بر نیاز، نیروی انسانی متخصص، بخش سلامت، نظام مالیاتی
  • جعفرصادق تبریزی، فرید غریبی*، مژده رمضانی صفحات 229-237
    مقدمه

    اعتباربخشی یکی از عرصه های مهم در ارزشیابی خدمات بهداشتی و درمانی می باشد و متضمن دستیابی سازمان های ارایه دهنده خدمات سلامت به سطح قابل قبولی از شاخص های عملکردی است. هدف این سیستم، ایجاد چارچوبی به منظور بهبود مستمر کیفیت در خدمات بهداشتی برای دستیابی به اهداف نظام سلامت می باشد. به همین منظور، مطالعه حاضر در صدد طراحی مدل ملی اعتباربخشی بخش درمانگاه های تخصصی بر اساس شواهد علمی و مستدل می باشد.

    روش کار

    این مطالعه از نوع کیفی بود و در طی دو سال (90 -1389) به انجام رسید. پژوهشگران ابتدا به منظور شناسایی مدل های برتر جهت الگوبرداری، اقدام به طراحی یک مرور نظام مند در پایگاه های داده های SID، Medline Ovid و PubMed با استفاده از کلید واژه های مرتبط نمودند. پس از استخراج و تدوین استانداردها، همه موارد برای ارایه به صاحب نظران در پرسشنامه دلفی وارد شدند و صاحب نظران اقدام به امتیازدهی به استانداردهای یاد شده از دو جنبه اهمیت و قابلیت اجرایی در عرصه نظام سلامت کشور نمودند و از این طریق، استانداردهای سازگار با نظام سلامت ما شناسایی و مدل نهایی کامل گردید.

    یافته ها

    در بخش مرور نظام مند، مدل های اعتباربخشی JCAHO آمریکا و CCHSA کانادا به عنوان بهترین مدل ها برای الگوبرداری انتخاب شدند. همچنین از میان مدل های اعتباربخشی منطقه ای، مدل های لبنان و مصر نیز واجد شرایط تشخیص داده شدند. استانداردهای مرتبط در مدل های مرجع به همراه استانداردهای تکمیلی برگرفته از متون معتبر علمی به پرسشنامه دلفی وارد و به صاحب نظران عرضه شدند که در نتیجه آن 68 استاندارد پذیرفته شدند و 5 استاندارد مورد پذیرش قرار نگرفتند. مطالعه دلفی طی دو دور و با درصد ریزش اندک به انجام رسید و مدل نهایی با ادغام استانداردهای مشابه و تدوین اجزای ضروری تکامل یافت.

    نتیجه گیری

    مدل نهایی طراحی شده دارای 38 استاندارد به همراه بیانیه هدف و عناصر عینی قابل اندازه گیری برای آن ها می باشد. این مدل از جهت تعداد، تنوع و نیز گستره استانداردها بسیار پرمحتوا است؛ به طوری که می توان ادعا نمود که از تمامی مدل های اعتباربخشی جهان دارای غنای بیشتری است. بی تردید، استفاده از این مدل منجر به افزایش رضایت جامعه و بهبود عملکرد مراکز بهداشتی و درمانی خواهد شد.

    کلیدواژگان: اعتباربخشی، درمانگاه های تخصصی، مرور نظام مند، تکنیک دلفی
  • صدیقه نوح جاه، آرام قنواتی زاده، ناهید اسکندری، میثم دغلاوی صفحات 238-242
    مقدمه
    حوادث یکی از عوامل اصلی مرگ و ناتوانی کودکان در دنیا می باشد. مطالعات محدودی در مورد حوادث خانگی و عوامل مرتبط با آن، به خصوص در کودکان در کشور ما انجام شده است. این مطالعه با هدف بررسی شیوع و عوامل مرتبط با حوادث خانگی غیر کشنده در کودکان تحت پوشش مراکز بهداشتی شهر اهواز انجام شد.
    روش کار
    در یک مطالعه پایلوت به طور مقطعی 400 کودک زیر 5 سال که جهت دریافت مراقبت های کودکان به 12 مرکز بهداشتی شهر اهواز مراجعه کرده بودند در سال 1390 مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات از طریق مصاحبه با مادر و تکمیل پرسشنامه توسط پرسشگران آموزش دیده جمع آوری شد. ویژگی های حادثه بر اساس راهنمای سازمان جهانی بهداشت دسته بندی و کدگذاری شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارآماری 16 SPSS و آزمون آماری کای دو و رگرسیون لجستیک استفاده شد. این مطالعه پایلوت، مرحله اول بررسی شیوع حوادث در کودکان تحت پوشش مراکز بهداشتی استان خوزستان می باشد.
    یافته ها
    به طور کلی شیوع انواع حوادث در کودکان زیر 5 سال، 40% (156 کودک) بود. شایع ترین نوع حادثه به ترتیب سقوط (1/30%)، بلعیدن اجسام خارجی (22%)، سوختگی (8/16%) و مسمومیت (4/11%) بود. نتایج آزمون رگرسیون لجستیک نشان داد که نوع خانه (76/4 -34/1، 95%) 52/2= OR و سن کودک (81/0 -01/0، CI 95%) 031/0= OR از عوامل مرتبط با حوادث می باشند (05/0 p <).
    نتیجه گیری
    نتایج این مطالعه پایلوت نشان داد که شیوع حوادث در کودکان تحت پوشش مراکز بهداشتی نگران کننده است. سیستم مراقبت از حوادث در مراکز بهداشتی بایستی به عنوان جزئی از خدمات بهداشت مادر و کودک در نظر گرفته شود.
    کلیدواژگان: حوادث، کودکان، مراکز بهداشتی، اهواز
  • محسن صفاری، عیسی محمدی زیدی، امیر پاکپور حاجی آقا صفحات 243-250
    مقدمه
    نقش باورهای مذهبی و دینی در درمان و مقابله با بیماری ها یک مساله مهم است که به ویژه در بیماری هایی نظیر سرطان که تهدید کننده حیات فرد هستند مورد توجه می باشد. هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین مذهب و کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان است.
    روش کار
    این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بود که بر روی 189 بیمار مبتلا به انواع مختلف سرطان بستری در بیمارستان کوثر قزوین صورت گرفت. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های کیفیت زندگی سازمان پ‍ژوهش و درمان سرطان اروپا، وضعیت عملکرد کارنوفسکی و شاخص مذهبی دانشگاه داک استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از بسته نرم افزاری SPSS نسخه 20 برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.
    یافته ها
    صد و هفت نفر از بیماران مرد بودند. بیشتر بیماران، مبتلا به سرطان های گوارشی (معده: 5/36%، مری: 5/28%) بودند. میانگین نمره عملکردی بیماران 61/15± 87/89 بود. میانگین نمره کلی کیفیت زندگی در این بیماران 30/28 ±80/51 به دست آمد. این میانگین برای مردان و زنان به ترتیب 92/28 ±17/53 و 26/28 ±93/50 بود. بیشترین نمره در حیطه عملکردی به عملکرد جسمانی بیماران و کمترین نمره به کیفیت زندگی کل تعلق داشت. در حیطه علایم و نشانگان، بزرگ ترین مشکل ناشی از اثرات اقتصادی عنوان گردید. نمره کلی مقیاس مذهب 69/4±08/21 بود. این نمره برای مردان و زنان به ترتیب 77/4 ±81/20 و 76/3 ±38/21 بود. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که مذهب در حضور عوامل دموگرافیک و نمره عملکردی بیمار به طور معناداری کیفیت زندگی بیماران را پیش بینی می کند. مدل رگرسیون قادر به تبیین 58% واریانس کیفیت زندگی بود.
    نتیجه گیری
    نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که مذهب می تواند یکی از عوامل موثر در کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان تلقی گردد و با تقویت باورهای مذهبی در این بیماران شاید بتوان کیفیت زندگی آن ها را تا حد قابل توجهی بهبود بخشید.
    کلیدواژگان: مذهب، کیفیت زندگی، سرطان
  • محمد امیری، حسن باقری، مهدی راعی صفحات 251-257
    مقدمه
    تحلیل هزینه ها و زمان مورد نیاز برای اجرای برنامه های بهداشتی به مدیران کمک می کند تا با برنامه ریزی دقیق و تخصیص مناسب منابع، حداکثر بهره وری را داشته باشند. مطالعه حاضر با هدف تحلیل هزینه و زمان برنامه های بهداشتی در سطح اول ارایه خدمات سلامت در دانشگاه علوم پزشکی شاهرود انجام شد.
    روش کار
    این مطالعه از نوع پژوهش های کاربردی است که به روش مقطعی در سال 1388 انجام شد. در این مطالعه 26 مرکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی به روش سرشماری مورد پژوهش قرارگرفتند. خدمات بهداشتی در سطح اول در قالب 43 برنامه طبقه بندی گردید. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای Excel و تحلیل هزینه استفاده شد. نمایش داده ها به وسیله جداول توزیع فراوانی و نمودار صورت گرفت.
    یافته ها
    فراوانی برنامه ها در شاخه مبارزه با بیماری ها تعداد 17 (55/39%) برنامه، در شاخه بهداشت خانواده، شش برنامه (95/13%)، در شاخه بهداشت محیط، شش برنامه (95/13%)، در شاخه بهداشت دهان و دندان، دو برنامه (56/4%)، در شاخه درمان سرپایی، چهار برنامه (30/9%)، در شاخه بهداشت حرفه ای، چهار برنامه (30/9%) و در شاخه بهداشت مدارس، چهار برنامه (30/9%) قرار داشت. بیشترین زمان صرف شده در کل برنامه ها مربوط به برنامه های شاخه درمان سرپایی با 51/45% بود. برنامه درمان سرپایی بیماران (82/16%)، از کل هزینه مصرف شده در بین 43 برنامه رتبه اول را داشت. بیشترین خدمت ارایه شده در برنامه های درمان سرپایی با 997730 مورد و پس از آن بهداشت خانواده با 224350 مورد بود.
    نتیجه گیری
    با توجه به یافته ها، به منظور کاهش هزینه ها در برنامه های هزینه بر از جمله درمان سرپایی بیماران و آزمایشگاه، می توان با برون سپاری خدمات و استفاده از مشارکت بخش خصوصی کارایی را افزایش داد.
    کلیدواژگان: تحلیل هزینه، هزینه، کارآیی، خدمات سلامت، برنامه های بهداشتی، کارآیی
  • ناهید حاتم، ویدا کشتکاران، پریسا نبیئی صفحات 258-267
    مقدمه
    سرمایه اجتماعی در همکاری جمعی باعث توسعه پایدار می شود و توسعه پایدار روندی است که موجب تولید سرمایه می گردد؛ به طوری که نسل های آینده، به طور سرانه، از همان مقدار یا بیشتر از آن چه نسل فعلی به عنوان سرمایه دارند برخوردار می شوند.
    روش کار
    این یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است. جامعه پژوهش، زنان شاغل در دو بیمارستان شهر شیراز بودند که 224 نفر آنان به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی آن توسط کارشناسان مورد تایید قرار گرفته بود و پایایی آن با آلفای کرونباخ 85/0 تایید شده بود. جهت تحلیل داده ها آزمون همبستگی پیرسون و آزمون تی استفاده شد.
    یافته ها
    از بین ابعاد سرمایه اجتماعی، بعد درون گروهی با میانگین نمره 32/45 (انحراف معیار: 33/4) بیشترین، و سرمایه اجتماعی برون گروهی با میانگین نمره 66/5 (انحراف معیار: 72/1) کم ترین نمره را داشت. در ابعاد احساس آنومی، آنومی جنسیتی با میانگین نمره 10/19 (انحراف معیار: 24/3) بیشترین نمره، و آنومی اقتصادی یا احساس ناامیدی اقتصادی با میانگین 18/13 (انحراف معیار: 61/2) کم ترین نمره را داشت. بین سرمایه اجتماعی و احساس آنومی در زنان ارتباط معنادار منفی وجود داشت (01/0 p≤، 021/0- = r).
    نتیجه گیری
    طبق نتایج این مطالعه، با افزایش سرمایه اجتماعی، احساس آنومی در کارکنان کاهش می یابد؛ لذا ایجاد و ارتقای سرمایه اجتماعی در سازمان ضروری به نظر می رسد. به این منظور، تصمیم گیرندگان سازمان باید در طول زمان، زمینه اعتماد افراد به یکدیگر و تشکیل گروه هایی غیررسمی در محیط کار را فراهم کنند تا افراد کارها را با همکاری بیشتر و با موفقیت به انجام برسانند و میزان سرمایه اجتماعی افزایش یابد.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، احساس آنومی، زنان
|
  • Dejman M., Forouzan A., Baradaran Eftekhari M., Malek Afzali H., Djalalinia S., Paikari N., Falahat K., Vameghi M., Mirabzadeh Pages 185-191
    Introduction
    Nowadays، the development of participatory approaches with emphasis on community empowerment is recognized as an important tool in health promotion. The present study was conducted to assess the strengths، weaknesses، challenges and lessons learned from participatory community-based programs in the Islamic Republic of Iran.
    Methods
    In this qualitative study، thirteen community-based participatory programs related to health have been assessed in leadership، community participation/other stakeholders and capacity building themes.
    Results
    In this study، the main strength of leadership was volunteers` motivation in service delivery and community resource mobilization. The weak points were lack of community participation in decision-making process in national level، lack of regular monitoring and evaluation programs، and lack of appropriate policymakers` supports. In participation axes، the partnership of women was as the strength and lack of male participation and weakness of team working were as the challenges of the programs. Moreover، the participatory process of community empowerment was important as well as the other strengths in many programs and lack of appropriate update was the weak point.
    Conclusion
    Capacity building of community، NGOs and policymakers are important in cooperation mechanisms، partnership، team working and resource mobilization fields in development of participatory community-based programs.
    Keywords: e mpowerment, participatory community, based programs, leadership
  • Shahsavani A., Yarahmadi M., Mesdaghinia A., Younesian M., Jaafarzadeh Haghighifard N., Naimabadi A., Salesi M., Naddafi Pages 192-202
    Introduction

    Dust storms which changes climate have harmful effects on health and economy. Dust can increase rate of meningitis، asthma، and virus-caused diseases. It also damages DNA of skin and lung cells. The purpose of this study was to depict the situation of the dust storms entering Iran.

    Methods

    Data on dust phenomenon during past 50 years (1961-2007) were obtained from the Iran Meteorological Organization. Data on the concentration of suspended particles and dust during 2001-2009 were obtained from the Environmental Protection Agency، Iran. To validate the data gathering instruments، the High Volume Air Sampler model PM10 and the Envirocheck model 1. 07 were set up in the National Institute of Health Research، Ahvaz station. Data were gathered in six days and in dusty days of the first six months of 2010. Data obtained from the two organizations were compared with each other using the Excel and SPSS-16.

    Results

    The year 2009 was the dustiest year with an average of 42. 8 dusty days in the last three years. The dustiest days with 107 and 102 dusty days were seen in Kermanshah in 2008 and Khuzestan in 2009، respectively. The highest concentration of dust was recorded in Bushehr in 2009 with a concentration of 9900 µg/m3. The average concentration of all floating particles in Khuzestan equaled 7576 µg/m3 during the three years. The longest dusty hours happening in Khuzestan lasted for 144 hours. The average hours for each dust event were 32 hours in this province.

    Conclusion

    Concentration of dust particles in dusty days have significantly increased in all provinces. The mean and standard deviation of particle concentration in Ahvaz is 16. 5±11 times more than the standard concentration rates in the country. Considering the severity of these phenomena and its harmful effects on health of dwellers in the region، policy-makers should take necessary measurements.

    Keywords: d ust Storm, Iran, duration, frequency, Khuzestan
  • Fakharian E., Tagharrobi Z., Mirhoseini F., Rasoulinejad Sa, Akbari H., Ameli H Pages 203-212
    Introduction
    Acceptance of medical students in the Comprehensive pre-internship Exam (CPIE) is a prerequisite for entering to the internship course. Identifying and controlling risk factors of success in the CPIE is necessary. This study aimed to determine effective factors on the results of the CPIE in the medical Alumni of Kashan University of Medical Sciences during an 18-year period.
    Methods
    In this cross-sectional study، medical alumni of the last 18 years whose CPIE results had been recorded in their university files (n=533) were selected. Data were gathered using a questionnaire including the result of the CPIE، and educational and demographic data. The frequency of failure in the CPIE was calculated. The Chi-squared test، Fisher''s exact test، independent t-test، multivariate stepwise linear regression، logistic regression، and crude and adjusted odds Ratio were used to analyze the status of the probable risk factors.
    Results
    The frequency of failure in the CPIE was 9. 2%. Temporary transfer to other universities، delay in passing basic sciences course، and low average score for basic sciences exam were the most important risk factors of the failure in the CPIE. The multivariate linear regression analysis showed that high school average score (B=-1. 04، SE=0. 467)، comprehensive basic sciences exam score (B=0. 52، SE=0. 075)، duration of basic sciences course (B=-7. 40، SE=1. 56)، and externship course average score (B=5. 03، SE=1. 1) explained more than 64. 5% of variance of the CPIE score; and in this regard، the highest value was for the comprehensive basic sciences exam score (R2=0. 513).
    Conclusion
    T he risk factors of failure in the CPIE should be controlled; so، the students at risk should be identified and supported.
    Keywords: Comprehensive Pre, internship Exam, medical student, results, influential factors
  • Jamshidi Orak R., Haghani H., Mohaghegh B., Roustaei N Pages 211-218
    Introduction
    Needs of patients is one of the most important issues that should be considered in decision making of managers in hospitals. This study aimed to determine preferences of patients referring to the outpatient clinic of Firoozgar hospital.
    Methods
    In this study، 150 patients referring to the outpatient clinic were selected using convenience sampling method in 2011. We used the choice based conjoint analysis to conduct the study and analyze the data.
    Results
    The mean age of the participants was 31. 76 (±0. 738). Most of the participants (70%) were female; and 30% were male. Doctors'' consultation with patients was the most important issue from the participants point of view (relative importance=37. 1%). The second important issue was the formation of medical records (relative importance=21. 6%). The least important issue was the way of setting appointments (relative importance=10. 2%).
    Conclusion
    Patients needs and views should be noticed in all stages of planning، implementation and evaluation of patient-oriented interventions. Meeting the needs of patients may lead to enhance the quality of services provided and patients'' satisfaction. Several research tools and methods are provided to capture patients'' views and preferences in health care services. The choice based conjoint analysis is recommended to apply in studies that assess participants'' views.
    Keywords: choice based conjoint analysis, part worth, hospital services
  • Ahmadi Am, Assari A., Yousefi M., Fazaeli S., Maleki B Pages 219-226
    Introduction
    Distribution of professional human resources in health sector is an important issue. This study aimed to propose an appropriate need-based model in order to apply in distribution of professional human resources.
    Methods
    In this descriptive study، using four selected criteria in the field of professional human resources distribution، four levels of need to professional human resources in each region were determined. Using the benchmarking of four tax systems، appropriate payment methods for each level were proposed.
    Results
    The best method of payment for the first level، in which most professional human resources are needed، was progressive method. For the second، third، and fourth levels that have respectively lower scores، proportion، per capita، and regressive methods were recommended.
    Conclusion
    Creating a purposive economic incentive for need-based distribution of professional human resources in the health sector is a main challenge. Our proposed model in this study could partly solve the problem. Further studies on this model، creating legal requirements، and using appropriate information systems are recommended to take more advantages of this model.
    Keywords: need, based distribution, professional human resources, health sector, tax system
  • Tabrizi Js, Gharibi F., Ramezani M Pages 229-237
    Introduction

    Accreditation is an important field in health services evaluation that helps health care organizations to gain acceptable situation in performance indicators. The purpose of this system is making a framework for continuous quality improvement to meet health system goals. This study aimed to design an evidence-based national accreditation model for specialized clinics of hospitals.

    Methods

    This descriptive study was conducted from 2009 to 2011. Following a systematic literature review in the SID، Ovid Medline، and PubMed databases using relevant key words، several accreditation models and related standards were extracted. All relevant standards were used to develop a Delphi questionnaire to gain experts opinions. Experts assessed and scored all standards based on two aspects of ‘Importance’ and ‘performance’.

    Results

    In the systematic review phase، the JCAHO (USA) and CCHSA (Canada) accreditation models were chosen as the best models to benchmark. The Lebanon and Egypt accreditation models were also chosen as the best local (EMRO region) models. Related standards in the selected models were determined and used in our Delphi questionnaire with further standards obtained from the health services management text books. Two rounds Delphi study was done with high response rate. About 68 standards were accepted and 5 standards were rejected. Finally، the designed model was completed by merging similar standards، developing and debriefing essential elements of each standard.

    Conclusion

    The final designed model had 38 standards with ‘content statement’ and ‘objective measurable components’. This model could be a comprehensive accreditation model in number، range and diversion of the standards. There is no doubt that application of this model might led to significant improvement in health centers performance and clients’ satisfaction.

    Keywords: a ccreditation, specialized clinic, systematic review, Delphi technique
  • Nouhjah S., Ghanavatizadeh A., Eskandri N., Daghlavi M. Pages 238-242
    Introduction
    Injuries are leading causes of death and disability in children، worldwide. Few studies have focused on injuries in children in Iran. This study aimed to assess the prevalence of non-fatal home injuries and its related factors among children attending health centers in Ahvaz، 2011.
    Methods
    In this cross-sectional pilot study، 400 children seeking for routine child care in 12 health centers of Ahvaz were selected for study. Data were collected using a questionnaire which was completed by trained individuals. We used the «WHO guideline for external injury» for classifying and coding the data. Data were analyzed in the SPSS-16 using the Chi-square test and Regression Logistic. This was a section of a larger study to assess the prevalence and related factors of home injury in children attending health centers in the Khuzestan province.
    Results
    The overall prevalence of injury among under five years children was 40% (n=156). Four common causes of injury were falls (30. 1%)، swallowing (22%)، burns (16. 8%) and poisoning (11. 4%). Logistic Regression test showed a significant association between injury with type of house (OR=2. 52; 95% CI 1. 34-4. 76)، and age of children (OR=0. 031; 95% CI 0. 01-0. 81; P<0. 05).
    Conclusion
    Results of this pilot study showed that the prevalence of injuries was in an alarming level in children attending health centers of Ahvaz. Surveillance system of home injury should be considered as a part of mother and child health program.
    Keywords: home injury, children, health centers, Ahvaz
  • Saffari M., Zeidi Im, Pakpour Ah Pages 243-250
    Introduction
    The role of religious beliefs in treatment and coping with diseases، especially life-threatening diseases such as cancer، is an important issue. The aim of this study was to assess the relationship between religious beliefs with the quality of life in patients with cancer.
    Methods
    This descriptive analytical study was conducted on 189 patients with different types of cancer hospitalized in the Kosar hospital، Qazvin. Data were collected using the quality of life questionnaire (derived from the European organization for research and treatment of cancer)، Karnofsky performance status، and the Duke University''s religion index. The data were analyzed using the descriptive statistical tests and multiple regressions in the SPSS-20.
    Results
    One hundred and seven patients were male. Most of the patients suffered from gastrointestinal cancers (stomach cancer: 36. 5% and esophagus cancer: 28. 5%). The mean score for the patients'' performance was 89. 87±15. 61. The mean score for the total quality of life among the patients was 5180±28. 30 (males: 53. 17±28. 92; females: 50. 93±28. 26). The highest score in the performance domain belonged to the patients'' physical performance and the lowest score belonged to the total quality of life. In the signs and syndromes domain، the severe problem was for the economic impacts. The mean score for the religion index was 21. 08±4. 69 (males: 20. 81±4. 77; females: 21. 38±3. 76). The multiple regression analysis revealed that the in presence of demographic characteristics and patients'' performance score، religious beliefs significantly predicted quality of life. The regression model explained about 58% of variance in quality of life.
    Conclusion
    T he results indicated that the religious beliefs could be related to the quality of life among patients with cancer. Reinforcing religious beliefs among patients with cancer may improve their quality of life.
    Keywords: religion, quality of life, cancer
  • Amiri M., Bagheri H., Raei M Pages 251-257
    Introduction
    Time and cost analysis of health care programs help managers to plan more precise strategies through appropriate allocation of resources resulting in high productivity. The present study aimed to analyze the cost and time of health care programs at the first level health care services in Shahroud University for Medical Sciences in 2009.
    Methods
    In this cross-sectional study، all urban and rural health care centers of the university (n=26) were selected. In the level one health care centers، 43 programs were identified. Data were analyzed using cost analysis program in the Excel. The results were displayed in frequency distribution tables and diagrams.
    Results
    The number of programs in subcategories were as follow: disease prevention: 17 (39. 55%) programs; family health: six (13. 95%) programs; environmental health: six (13. 95%) programs; mouth and teeth health: two (4. 56%) programs; outpatient treatment: four (9. 30%) programs; professional health: four (9. 30%) programs; and school health: four 4 (9. 30%) programs. Among all the programs، the most spent time (45. 51%) was for the programs of the outpatient treatment category. With 16. 82% of the total budget allocated to outpatient treatment programs، this category ranked the first among the 43 categories. The most services were also provided in the outpatient treatment programs (n= 997730)، followed by family health category (n= 224350).
    Conclusion
    Collaboration of private sector is recommended to reduce the cost in high-cost programs such as outpatient treatment and laboratory programs to improve efficiency of the programs.
    Keywords: cost analysis, cost, efficiency, health services, health programs, efficiency
  • Hatam N., Keshtkaran V., Nabiee P Pages 258-267
    Introduction
    Social capital results in collective work and is related to the sustainable development. The sustainable development generates capital for future generations as the same amount or more than the current generation''s capital.
    Methods
    In this cross-sectional study، 224 female staff working at two hospitals were randomly selected. Data were collected using a questionnaire designed by Manafi (2008). The validity and reliability of the questionnaire was confirmed (Cronbach''s alpha=85. 0). Data were analyzed using the Pearson correlation test and t-test.
    Results
    The within group dimension of the social capital had the highest score (45. 32 ± 4. 33). The lowest score belonged to the social capital outside the group (5. 66 ± 1. 72). Regarding the anomie، gender anomie had the highest score (19. 10 ± 3. 24)، and the economic anomie had the lowest score (13. 18 ± 2. 61). There was a negative relationship between the social capital with anomie (p ≤ 0. 01; r= -0. 021).
    Conclusion
    It seems that increasing social capital can reduce the employees'' anomie. Enhancing the social capital in organizations is critical. Decision makers should provide environments with mutual trust، and informal groups.
    Keywords: social capital, anomie sense, women